No. 295
Vrijdag 14 September 1928
42e Jaargaog
KINADRUPPELS
Buitenland.
FEUILLETON
VAN HOOGER ORDE.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Dr. N.NANNING'S
EETLU5T-0PWEKKEND. 1.30 p. fl.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post. f3.—*
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
w
.X
iging het
i de dames-
k H. K. H.
in stoet (X)
,er.
ervan ljjkt
>ef geschikt
Christelijk
5 verstoken
>r zijn er-
arakter der
de boven-
dit is toch
K.
maandKad
De Septem-
opent met
.zeiaar over
.tje Gijzen's
r leerzame
conclusie,
n met een
het wel-ge-
L'ööt Z O-ï - -X
inigen steun
aburg geeft
lement van
eschiedenis
tweede, te-
e schrijver
ts rechtelijke
eekenis van
de be teek e-
e ijk on Ier
vering nog
indrukken
Luyken en
1 door Er
door WL-
oniek door
gen wij nog
;eillustreer>l
gezin, da!
jaardag aan-
het zich be-
istelijke. ge-
uitgeefster
te te geven,
d weer be
voering aan
rdt nu door
veel belang-
egrepen als
geleden de-
,i nog niet
tijd ang uit
men inzage
s voor den
Sep'ember,
lur 1870 M.
4—5 Gra-
C.R.V. Con-
muziek.
i2 T.unch-
fcrt. 7.15
Aansluiting
aiingen. So-
Kerkdienst
- 12.20 So-
,no. 12.50
'kestconcert.
3 Orkestcon-
7.35 Pi-
50 M. 12 50
Orkestcoa-
ïuziek.
0—1.10 Me-
2.50 Orkest-
toon eert.
:-Werag-ork.
.20 Orkest
avonds.
'amofoonmu-
tuur. 0.50
onbespeling.
Weer een Vrijzinnige Concentratie?
Is er weer een Vrijzinnige Concen
tratie op komst?
iWe zijn niet in staat deze vraag be
vestigend te antwoorden, maar een hoofd
artikel in „Het Vaderland" geeft wel wat
te denken.
Het handelt over politieke gevangenen
en keert zich tegen hen, die meenen
dat als twee of meer politieke partijen
samengaan, om de regeering te aanvaar
den, er pftijd die toestand ontstaan zal,
dat'de eene de gevangene is van den
ander.
Het is, aldus het liberale orgaan, een
waandenLbeeid, dat het gemeenschappe
lijk program, waarvoor de verschillende
contractanten als één man in de Ka
mer zullen moeten staan, nooit anders
dan van dien aard zou kunnen wezen,
dan dat ééne der partijen zooveel zou
moeten toegeven, dat hij1 zich tot de ge
vangene van den ander zou maken.
Na dan herinnerd te hebben aan da
totstandkoming van de Vrijzinnige Con
centratie in 1913, en als gevolg van
de vrees voor politieke gevangenschap1
de halfslachtige houding van de Vrijzin
nig .Democraten en de weigering na do
stembus van de S. D. A. P. om met da
vereenigde vrijzinnigen de regeering te
aanvaarden, vervolgt het vrijzinnige or-
gaan
„Waar wij thans weer Voor het feii
staan, dat er van een terugkeer tot hei
parlementair ministerie geen sprake kan
zijn, als er geen combinatie Van piaif-
tijen is te vinden, welke dan ook, dia
het over een gemeenschappelijk program
eens wordt, zal bet goed zjjn, die quaestid
van „het gevangenschap" eens goed on
der de qpgon te zien. Wie trouw aan het
gegeven woord als ©ene gebondenheid
beschouwt, die met gevangenschap gelijk
gesteld kan worden, blrjve van ieder bond
genootschap verre, want daarhq geldt ze
ker zonder eenige reserve, dat van kracht
is het oud-Hollandsche: een man, een
man, een woord, een woord. Maar wie
de gebondenheid gaarne aanvaardt in
's Lands belang, kan gerust aan de tafel
der contractanten gaan zitten, als zorg
vuldig vermeden wordt iets te eischen,
wat tegen het beginsel van een© der par
tijen in gaat, als ernstig gezocht wordt naar
een contract, waarbij1 behalve wat men
gezamenlijk wil, ook ieder iets van zijne
speciale wenschen verkrijgt, dat hij zon
der hulp van zijne mede-contractantetti
nooit zou hebben bereikt."
Wanneer men dergelijke waarheden
hoort verkondigen, vraagt men zich toch
af, wat daarvan de bedoeling kan zijn.
Het kan 'als uitgesloten worden be
schouwd, dat een politieke rot als de
heer Roodhuijzen is, tegen het waan
denkbeeld van de politieke gevangen
schap zou optrekken, alleen'tot stichting
van do rechtsch© partijen.
Is er een vrijzinnige coalitie in d'e
maak?
Wordt er achter de schermen gewerkt
aan een nieuwe Vrijzinnige Concentratie?
Rede van Colijn te Gen&ve.
In de tweede commissie 4er vol'ken-
lxmdsvergadering heeft gisteren de heer
Naar het Engelsch.
II
«Ik geloof, dat Ravenel u, jaren gele-
gezien heeft, mevrouw Halifax. Zijn
2Uster hoeft hem erg vertroeteld toen hij
kind was. Hij heeft pas zijn oplei-
voltooid in het College van St.
is 'tniet, William?"
«Het Katholieke ooilege van St. Omer",
^haalde de knaap.
„Foei wat kan dat schelen I" zei de
vfder, scherp. „Mijnheer Halifax moet
nie' denken, dat we nog een katholiek
geslacht zijn. Ik hoop, dat de volgende
F'aaf van Luxmore in staat zal wezen
"en eed af te leggen en zijn zetel in te
L?en> of wij al dan niet Emancipatie
:p?en. Maar, apropos, ondersteunt gij
cue wei"
J°ku antwoordde bevestigend en sprak
«ju overtuiging uit, toen ongelukkig
fen zeldzame, dat ieders geweten vrij be
hoort te 2jjn; en dat iedereen, van onbe-
Prikea levensgedrag, door den Staat be-
moet worden en ieder den Staat
®°et kunnen dienen, welke ook zijn gods-
cu-6astige overtuigingen mogen wezen.
Colijn een groote en belangrijke redevoe
ring gehouden als voorzitter van de con
ferentie voor de afschaffing der in- en uit
voerverboden.
Hij wees er op, dat bet succes der twee
de conferentie bewezen 'heeft, dat groote
moeilijkheden overwonnen 'kunnen wor
den, indien er een werkelijk verlangen be
staat naar overeenstemming. De Conven
tie is geteekend door 27 staten.
De beer Colijn vestigde de aandacht op
de noodzakelijkheid van spoedige ratifi
catie. Een 'onderteekende conventie heeft
igeen waarde, indien zij niet wordt gerati
ficeerd, -doch veel tijd is niet te verliezen,
want de ratificaties moeten geschied zijn
vóór 1 October van het volgend jaar.
Colijn merkte daarna op, dat het zeer
ondankbaar zou zijn, niet te erkennen de
enorme diensten, die de economische con
ferentie van Mei 1927 bewezen heeft.
Vele nieuwe hooge tarieven waren toen
in voorbereiding. De economische confe
rentie heeft die beweging gestremd.
Colijn betoogde, dat men hiertegen mag
aanvoeren, dat toch in sommige landen
de tarieven zijn verhoogd.
Dat is echter grootendeels geschied met
het oog op veranderingen ijl de gelds
waarden der verschillende landen, terwijl
bovendien verschillende verhoogde tarie
ven nog belangrijk lager zijn dan eerst
was voorgenomen.
Colijn verklaarde, dat het zeker niet
verstandig zou zijn, de resultaten te over
schatten en daarom te rusten, doch dat
het evenmin verstandig is, de resultaten te
onderschatten.
De economische conferentie heeft stel
lig aan het licht gebracht, dat bij vele vol
ken een verstandiger geest is geboren.
Windhoos boven Zweden.
De windhoos, die Dinsdag het Deensche
district H'obro verwoestte, beeft zijn weg
genomen over Zweden en in de omgeving
van Gotenburg groote schade aangericht.
Verscheidene gebouwen werden ver
woest, een brug werd vernield. Ook aan de
electrische leidingen werd groote schade
toegebracht. De oogst heeft op vele plaat
sen zwaar geleden. Hef dak van een huis
werd door den wind een halven K.M. ver
meegedragen.
Huiszoekingen bij communisten.
Op grond van aanwijzingen heeft de cri-
miineele politie van Görlitz bij verscheide
ne leden van de plaatselijke groep com
munisten huiszoekingen naar ontplofbare
stoffen gedaan.
Zij ontdekte bij zekeren Dengles, die tot
1 Augustus bestuurslid der partij was, in
een kelder een margarinekist met een hoe
veelheid infanteriemunitie, een groot aan
tal dynamietpatronen en verschillende
soorten ontplofbare stoffen, in een kinder
wagen verborgen. Dengier werd gearres
teerd.
De huiszoekingen worden op het oogen-
blik nog voortgezet. Verdere arrestaties
zijn te verwachten.
Het verijdelde complot In Spanje.
Volgens een bericht uit Gibraltar zijn
ook daar in de Spaansche voorstad in
verband met de ontdekking van het com
plot tot omverwerping van de regeering
ongeveer 50 personen, meest vrijmetse
laars, gearresteerd.
Te San Roque en Algeciras hebben ar-
„Mijnheer Halifax, ik ben 't volkomen
met u eens. Een verstandig man acht alle
gelooven even waardeloos 1"
„Excuseer me, mylord, dat was juist
het tegendeel van wat ik bedoelde te zeg
gen. NIk beschouw ieders geloof al3 zoo
heilig, dat geen ander 't recht heeft zich
daarmee te bemoeien; 'tis geheel en al
een zaak van den mensch en zijn Ma
ker."
„Juist! Hoe gemakkelijk kan uw man
zich uitdrukken, mevrouw Halifax! Hij
moet wel gelijk ik gehoord heb, dat
hij is een eerste klas volksredenaar
wezen." Mevrouw glimlachte, maar John
sprak haastig
„Ik maak op zoo iets niet de minste
aanspraak. Alleen beproef ik zoo nu en
dan eenvoudige waarheden of wat ik als
zoodanige beschouw in 't publiek uit te
spreken in een vorm, welken iedereen kan
begrijpen."
„Ja, dat is 't. Mijn beste mijnheer, 't
volk heeft niet meer hersens dan zitten in
de knop van mijn wandelstok (een cadeau
van zijne Koninklijke Hoogheid, me
vrouw Halifax); zij moeten geleid of ge
dreven worden, gelijk een kudde scha
pen. Wjj zijn hun beste herders; maar
wij hadden een middelklasse noodig
ten minste, nu en dan een stem daaruit,
een
„Een herdershond om te blaffen", zei
John droogweg. „Om kort te gaan een
restaties plaats gehad en zijn ongeveer
100 personen in hechtenis genomen.
Voorts wordt gemeld, dat het aan ver
schillende republikeinsche leiders gelukt
moet zijn de hoofdstad te verlaten en in
de provincie een toevlucht te vinden.
De deelnemers aan de samenzwering
waren verspreid over het geheele schier
eiland en zelfs woonden zij buiten Spanje.
Het doel was de regeering omver te wer
pen. Op 14 September zou de algemeene
staking uitbreken.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
kreeg de politie kennis van de samenzwe
ring. De regeering is meester van den toe
stand.
Ongeval bij een manoeuvre.
Toen op het militaire oefeningsterrein
van Borzecin een afdeeling cavalerie hét
bevel kreeg een regiment infanterie aan te
vallen, hield deze niet, zooals bepaald was,
honderd meter vóór de infanterie stil, doch
galoppeerde verder, op de soldaten in.
De infanterie poogde zich met haar ba
jonetten te beschermen en de bevelhebber
der voet-soldaten liet om den cavalerie-
aanval te breken, mistbornmen werpen.
Desondanks werden in totaal ongeveer
veertig soldaten gewond.
Engeland! en de ontruiming van Ihet
Rijnland.
Naar Verluidt, staat de Britsche regeo-
ring in de kwestie, van de ontruiming,
van het Rijnland nog altijd op hetzelfde
standpunt dat zij bij de beantwoording
van vragen in het parlement vroeger in
het jaar heeft ingenomen.
In die antwoorden is Verklaard, dat
naar de Engelsobe opvatting een alge
meene ontruiming van het Rijnland vóór
de periode, die in het tractaat van Ver
sailles voorzien is, slechts het gevolg
kan zijn van een regeling tusschen de mo
gendheden wier troepen aan 'de bezetting
deelnemen, ©enerzijds, en dè Duitsohe
regeering anderzijds. Indien zulk een rege
ling mogelijk is, zal zjj de Engelsche re
geering zeor welkom zijn en zij zal bereid
zijn alle voorstellen te dien einde, door
de partijen voorgelegd, in gunstige over
weging te nemen.
Korte berichten.
Maandagavond doken in den omtrek
van Lodi en Codogno zwermen van mil
joenen kleine witte vlindertjes op, d:i©
als een dichte, wolk op de velden neer
stréken. De auto's konden op de wagen-
haast niet door de zwermen heenkomen.
Dinsdag werden de zwermen in de streek
van Cremona gerapporteerd.
Een telegram uit Melbourne meldt,
dat daar negentien schepen stil liggen
tengevolge van de staking der haven-
arbeiders en 20.000 man werkloos zijn.
Gisteren -zijn te Genève de besprekin
gen over de vervroegde Rijnlandontrui-
ming door de vijf betrokken mogendhe
den voortgezet. Ofschoon er schijnbaar on
overbrugbare tegenstellingen tusschen het
Fransjriie en het Duitsche standpunt be
staan, wordt de toestand niet ongunstig
beoordeeld. Zondag zullen verdere bespre
kingen gehouden worden.
Het vliegtuig „Bremen" zal naar
DuitSchland worden verscheept teneinde
aldaar de noodige reparaties te onder
gaan. Daarna zal hét naar New-York
volksredenaar. In de Kamer of er bui
ten?"
„Beide!" en de graaf sloeg met z'n ko1-
ninklijken stok op zijn schoen, lachend:
„Ja, ik zie, dat u mij begrijpt. Maar voor
we over dit, ietwat teere-onderwerp
gaan praten, is er nog iets anders, waar
over ik mijn agent, mijnheer Brown, ge
zegd heb, uwe waardevolle meening in te
winnen."
„U bedoelt over de huur van uwe laken-
molens te Enderley, welke hij mij giste
ren aangeboden heeft, op uitdrukkelijk
verlangen van uw Lordschap?"
John had ons daar niets van gezegd,
't bleek spoedig waarom.
„En alles zal in orde komen, vertrouw
ik? Brown zegt, dat u lang gewenscht had
de molens te nemen; ik zal erg blij zijn
als u mijn huurder wilt zijn."
„Mylord, gelijk ik uwen agent gezegd
heb, 'tis onmogelijk. Laat ons daar ver
der niet meer over spreken!"
„Als ik u vragen mag daar ik op-
rechtelijk u 't beste toewensch en nog
ietwat verwant ben aan mevrouw Hali
fax ook waarom is 'tdan onmoge
lijk?"
„Ik behoef de reden niet te verbergen;
omdat ik geen kapitaal bezit."
Lord Luxmore scheen verrast. „Werke
lijk excuseer me, maar ik had de eer
goed bekend te wezen met, den overleden
'heer March werkelijk, 't fortuin van
worden vervoerd, waar het in een museum
tentoongesteld zal worden.
Volgens een bericht uit New-York is
Porto gistermorgen door een hevigen or
kaan geteisterd, waardoor het geheele ver
keer is ontwricht. Het telegrafische ver
keer is gestoord. Of mensc'henlevens te be
treuren zijn, is op bet oogen'blik nog niet
.bekend. De wind bereikte een sterkte van
90 mijl per uur. Men vreest, dat de storm
Haiti zal bereiken.
Dezer dagen is de nieuwe universi
teit te Aarhuus (Jutland) geopend. Zij is
de eerste üniversiteit in Denemarken bui
ten Kopenhagen. De werkzaamheden zijn
reeds aangevangen; ongeveer zestig stu
denten hebben zich laten inschrijven.
Opening der Staten-Generaai.
Ook dit jaar zal Prinses Juliana met de
Koningin en den Prins plaats nemen in de
statiekoets, waarin naar de grafelijke za
len zal worden gereden ter opening van
•het nieuwe zittingsjaar der Staten-Gene
raai.
De stoet zal göheel zijn samengesteld als
de vorige jaren en den gebruikelijken weg
volgen.
Zooals reeds dezer dagen werd bericht,
lag het in het voornemen, ditmaal oo'k het
corps mariniers te Rotterdam te doen 1
deelnemen aan het eerbetoon en het afzet
ten van den weg, bij de Opening der Sta
ten-Generaai op IDinsdag 18 dezer.
Nader wordt thans medegedeeld, dat
een deel van het corps de eerewacht zal
vormen aan de Ridderzaal, bij aankomst
en vertrek van de Koningin, den Prins én
Prinses Juliana. Deze zal 75 'hóófden sterk
zijn en onder bevel staan van een kapitein.
Bij deze eerewacht zal zich bevinden de
commandant van de afdeeling mariniers.
Een ander gedeelte van het korps mari
niers, ter sterkte van 50 hoofden, onder
bevel van een luitenant, zal dienst doen
aan weerszijden van de Heulstraat en aan
een zijde in het Noordeinde, nl. het ge
deelte langs het gebouw der Nederland-
sclie Bank.
De mariniers zullen in groot tenue ge
kleed zijn.
Overigens wijkt bét aandeel, dat mili
tairen 'bij de plechtigheid zullen hebben,
niet af van het programma van vorige
jaren.
Een afdeeling van den Vrijwilli'gèn
Landstorm zal aan de afzetting van een
gedeelte van het Voorhout mededoen, aan
sluitende aan de grenadiers, en bereden
detachementen."
Tweede Kamer,
De Tweede Kamer is bijeengeroepen te
gen Dinsdag a.s. te 3 uur. Aan de orde is
dan: aanbieding der Staatsbegrooting voor
1929 en het opmaken van de nominatie
voor het voorzitterschap.
Werkloosheid.
De subcommissie uit de commissie voor
de economische politiek -stelt een nieuw
onderzoek in naar den huidigen stand der
werkloosheid (en haar bestrijding in den
ruimsten zin), zooals deze zich in verge
lijking met den toestand van vóór den oor
log voordoet. Daartoe heeft die subcom
missie zich gewend tot gemeentebesturen,
uwe vrouw
Ursula stond op, op haar oude driftige
manier „zijn vrouw's fortuin!"
(John laat mij 't zeggen ik wil
ik moet!) van zijn vrouw's fortuin, Lord
Luxmore, beeft hij nooit een cent ontvan
gen. Richard Brithwood heeft 't gehou
den; en mijn man zou liever dag en nacht
werken voor mij en onze kinderen, dan
te gaan procedeeren."
„O! uit beginsel, denk ik! Ik heb van
zulke meeningen vernomen!" zei de
graaf, glimlachend, „en zijt u 'tmet hem
eens?"
„Ja, van harte. Ik zou liever willen,
dat we altijd arm bleven, dan dat hij zich
zou kwellen en misschien zijn geweten
verontrusten door met een slechten man
over geldzaken te harrewarren."
't Deed mij goed Ursula zoo te zien
spreken. John zei daarop:
„Lieve, wellicht zal een ander onder
werp dan onze eigen zaken Lord Lux
more meer belangstelling inboezemen."
„Neen heelemaal niet, heelemaal niet!"
en de graaf was blijkbaar in de war en
geërgerd, ,,'tls verbazend 1" bromde 'hij,
„zoo erg hm zoo onverstandig. Als
de zaak bekend werd gepubliceerd io
de nieuwsbladen ik moet werkelijk
eens met Brithwood spreken!
Men stapte van 't onderwerp af en John
maakte enkele opmerkingen over den
toenmaligen minister, mijnheer Percival.
Binnenland.
Mededeelingen van Ds Merkelijn over den
Zendingsarbeid te Magelang.
Radio-uitzending voor onze scholen.
De a.s. opening der Staten-Generaai.
De vliegtocht HollandIndië.
Buitenland.
Besprekingen over de Rijnland-ontrui
ming.
Het verijdelde complot in Spanje.
Rede van den heer Colijn te Genève.
kamers van koophandel, arbeidsbeurzen
enz. Enquêteurs, bijgestaan door ter plaa-
se met de omstandigheden bekend zijnde
personen zullen aan de hand van vragen
lijsten door persoonlijke ondervraging het
onderzoek mede bewerkstelligen.
De postvlucht naar indië.
Volgens een uitgewerkte opgave zijn
gisterochtend met het vliegtuig naar Bata
via verzonden: 12.527 brieven waar
onder 1585 aangeteekende 4356 brief
kaarten, 48 s'tuks drukwerk en 32 post
wissels. Naar tusschenliggende plaatsen
in totaal 2938 brieven, waaronder 666
aangeteekende 973 briefkaarten, een
minster en zeven postwissels. Het totaal
aantal stuks vervoerde correspondentie
bedraagt 20.882. Het aantal zakken was
22, waarvan 14 voor Batavia, met een to
taal gewicht van bruto 275.57 K.G. (voor
Batavia 218,3 K.G.) en netto 258.57 K.G.
(voor Batavia 208,3 K.G.).
De „Times of Mesopotamia" klaagt, dat
de Nederlandsche luchtddenst dien der
Imperial Airways -naar Indië is vóór ge
weest. Dit is een klap, speciaal na. het
Britsche pionierswerk, de 'bezoeken van
hooggeplaatste ambtenaren en de ruime
subsidies.
Het 'blad voegt er aan toe: Als Britten
en sports-lieden moeten wij de Nederlan
ders gelukwensdhen met hun voortreffe
lijke ondernfeming.
Het Ned. Correspondentie-bureau meldt
d:at het vliegtuig, dat gistermiddag te 2
uur 'te Weenen is aangekomen, heden bij
zonsopgang via Sofia naar Constantino-
pel zou vertrekken. Zonder tusschenlan-
ding te Boedapest.
De Koningin naar Limburg.
Naar de „Limb. Koerier" uit militaire
kringen verneemt, heeft de Koningin het
voornemen te 'kennen gegeven op een dag
der volgende week de militaire manoeu
vres in Zuid-Limburg bij te wonen.
Generaal Snijders naar Indië.
Men meldt aan het Haagsche Anetia-
kantoor:
D'e gepen, generaal C. J. Snijders zal
zich Woensdag a.s. per trein van 14.53
S.S. op reis naar Genua begeven en
van daar per s.s. „Christiaan Huygens"
naar Batavia reizen, teneinde gevolg te
geven aan de uitnoodig'ing van de Ned.-
Ind. Vereen, voor Luchtvaart om de ope-
„Zijn laatste rede vond ik prachtig. Hij
schijnt een man met een helder hoofd en
een eerlijk hart, niettegenstaande zijne
verwoede oppositie tegen de Wet."
„Hij zal er niet meer tegen opkomen!"
„Ja, ik denk van wel, mylord tot
zijn dood!"
,,'t Kan zijn en toch", zijn Lord
schap glimlachte. „Mijnheer Halifax, ik
beb juist de tijding ontvangen door een
postduif mijn vogels vliegen goed
belangrijk nieuws voor ons en onze par
tij. Gisteren is mijnbeer Percival, in de
gaanderij van het Lagerhuis doodgescho
ten!"
We schrokken allen. Een uur geleden
hadden we zijn redevoering gelezen
Mijnheer Percival doodgeschoten!
„O, John!" riep de moeder met de
oogen yol tranen, „zijn arme vrouw
zijn vaderlooze kinderen I"
„Requiescat in pace!" zei Lord Lux
more, „ik zal de heiligverklaring van den
ongelukkigen Bellingham voorstellen;
want nu Percival dood is zal er onmid
dellijk een verkiezing zijn en van die
verkiezing hangt de Katholieken-eman
cipatie af, mijnheer Halifax", en zich
vlug naar hem omkeerend: „U zou ons
van veel dienst zijn in het Parlement."
(Wordt vervolgd.)
