No. 291
Maandag 10 September 1928
42e Jaargang
M?
- >|n
I
I
3
Bank voor Zeeland - Goes
Verzekert U tegen
Brand- en Waterschade
Be éconoom
SbtggdaaP*9ëécik
BESTEVAER
l
s
lines
EERSTE BLAD.
STELLE.
-OSSA
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
CHRISTELIJKE POLITIEK.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
zoekend naap ppaehsehe
bezutnt'óinp
op elk öe-
bied, vindt
hiervan het
Sumo#"1
mde
goede en toch
poedkoope
Binnenland,
- I
talen.
en met een
anneer deze
'pareerd kan
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
idel
y,
RG
rhting voor
abrikaat.
n voor alle
s voorradig.
r bekende
•ijscourant,
enindustrie
nawoord.
C
u.
V4
5
c
'Ut
m
O
ioor een naad.le
if, kan men net
met ae nand
inslaan;.
n schouders en
htstikken.
ihine Of met ae
den kant van
eren kant over
's van 3 c.M. nr.
:en en op den
ie naad dicht-
iletten, dat het
lad valt en de
iver den schou-
25 M. 80 c.M.
alle maten.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post f3.—
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Wij hebben in vorige nummers nage
len of er op grond van het R.K. Stem-
bu^piogram en van wat het Chr.-Hist.
hoofdorgaan „De Nederlander" over een
eventueels samenwerking der rechtsche
partijen schreef, kans bestaat op herstel
van de rechtsche coalitie.
In dit verband willen wij ook nog
wijzen op een rede door Mr 'A. baron
van Wijnbergen eenige maanden geleden
op den R.K. landdag te Leeuwarden ge:
houden.
Deze rede geeft als 'tware bij voor
baat een verklaring van heit principieele
gedeelte van het ontwerp-Stembuspro-
gram.
De heer van Wijnbergen betoogde met
kracht de noodzakelijkheid van het voe
ren van Christelijke politiek.
Gewezen werd op de resultaten in het
verleden bereikt,
,„Ziet, zoo zelde hij, naar onze on-
derwijswetgeving, ziet naar onze zede-
lijkheidswetgeving, ziet naar onze sociale
^wetgeving en erkent toch het goede voor
gansch de Gemeenschap en weest er dank
baar voor."
En dan werd het oog gericht op de
toekomst.
Met klem werd betoogd, dat er voor
de wereld alleen redding en uitkomst
te vinden is, wanneer de Christelijke be
ginselen weer ten grondslag worden ge
legd aan wetgeving en staatsbesturen.
Dat is ook voor onsi eigen land
dringend noodig.
„Zeker, we kunnen wel met onverschil
ligheid voorbijgaan onder bemerking,
dat 't communisme toch nimmer vat op
ons volk hebben zal de openlijke aan-
sporingen tot verzet tegen 'de gestelde
machten, die we ook op ons grondgebied
vernemen. Is het echter zóó onschuldig?
We hebben dan toch maar gekend 1903
en_ 1918, en steeds zullen we dankbaar
blijven gedenken, dat we hadden een
Christelijk Kabinet, dat het Gezag krach
tig wist te handhaven.
Is een der grondslagen der Christe
lijke beschaving niet het ihonogame hu
welijk, en zien we dat monogame huwe
lijk niet met den dag meer bedreigd? Is
het niet dringend noodig, dat aan het
toenemend echtscheidingseuvel paal ein
perk worde gesteld?
Moet angst zich niet van ons meester
maken, wanneer we zien hoe de onzede
lijkheid steeds meer weet door te drin
gen, onder de meest verfijnde vormen
zich toegang weet te verschaffen, wan
neer we zien, welke verwoestingen de
danswoede aanricht?
En al zijn we overtuigd, dat hier 'de
wetgever slechts betrekkelijk weinig zal
vermogen, moet dan toch niet 't mogelijke
gedaan en zal de openbare afkeuring van
overheidswege ook niet van invloed kun
nen zijn?
Dankbaar zijn we voor onze Onderwijs-
tvetgeving. !Met trots en met voldoening
geven we inlichtingen aan hen, die uit
andere landen aan ons komen vragen:
'langs welken weg, met welke middelen
we de resultaten wisten te verkrijgen, die
alom bewondering afdwingen.
Maar is het dan niet bedroevend, dat
ook onder de onzen er nog gevenden wor
den, die niet schijnen te wëïen, dat op
onderwijsgebied nog een en ander ver
kregen worden moet, en dat het eenmaal
verkregene moet behouden, niet in de
waagschaal mag worden gesteld. Och
mocht men dit toch eens onthouden en
daarin krachtige aansporing vinden om
te sturen op een Christelijke Regee-
ttng.
Is het voorts niet ontstellend te verne
men, wëlke geest wordt aangekweekt on
der onze jeugd?
Slechts een voorbeeld uit den laatsten
tijd.
Gij kost het versje uit het Socialistisch
Jeugdblad der A. J C:
I
Wij kunnen nooit diep genoeg minnen,
Ken, die ons leerden den haat,
Die bun liefde moesten verwinnen
lets teeders doen sterven van binnen
Om ons te bezielen tot daad.
>go het een Christelijke Overheid ge
geven worden al het mogelijke aan te
wenden, opdat de jeugd worde onderwe
zen in de Liefdesleer 'van het Christen
dom.
Vervolgens. Wie het niet duidelijk
moeht wezen, -welke vraagstukken oplos
sing vragen in Christelijken zin, denke
aan de Sociale Wetgeving.
Och, wat zoude het er anders uitzien
op maatschappelijk gebied, als de Chris
telijke beginselen werden in praktijk ge
bracht, indien datgene, wat Uit de Chris
telijke beginselen moet voort vloeien,
de maatschappij bereiken kon.
Men heeft echter de geleidingen ver
stopt, van vloeien is geen sprake meer.
Langs kunstmatigen weg heeft de wet
gever gepoogd het ontbrekende aan te
vullen, en voorhands zal die toestand
nog wel voortduren; van groot belang
is het dan echter dat grooten invloed
daarop kunnen uitoefenen zij, die we
ten, wat het resultaat zou zijn, indien
de uitvloeiselen der Christelijke begin
selen rechtstreeks de maatschappij ten
goede zouden kunnen kooien.
En eindelijk Indië.
„De Tijd" van 5 'Mei 1.1, schreef:
„De verhouding van Nederland tot In
dië is iets van zóó groote beteekenis, dat
daarbij vergeleken alle andere quaesties,
die in onze vaderlandsche politiek aan de
orde zjjn: bindendverklaring van collec
tieve arbeidscontracten, bedrijfsorganisa
tie, socialisatie, ja zelfs de ontwapening
o.i. in het niet verzinken.
„Indië en Nederland, in deze "drie
woorden ligt een stuk wereld-politiek
en een stuk nationale staatkunde,
waarmede de Welvaart van geheel ons
volk direct is gemoeid."
Zoude men het durven uitspreken, dat
men de volvoering dier uiterst moeilijke
taak wel zal kunnen verrichten zonder
voorlichting der Christelijke beginselen?"
Dat is gezonde taal.
Dat, is Christelijke taal'.
En wonneer men dergelijke uitspraken
legt naast hetgeen de Christ. Hist. „Ne
derlander" schreef, dan is er zeker re
den om te verwachten, dat de partijen
die in Nov. 1926 uit elkander gingen,
gedachtig aan het „wat het zwaarste is
moet het zwaarste wegen" elkaar weer
zullen weten te vinden.
De Engelsch-Fransche vlootovereenkomst
opgegeven?
Dp Daily Telegraph zegt, dat er reden
is om te geloovon, dat de Engelsch-Fran
sche vlootovereenkomst opgegeven is.
wegens de Vijandigheid die zij van den
'kant der Vereenigde Staten ontmoette.
Een V. D. bericht uit Londen behelst
nog:
De voornaamste reden voor het intrek
ken der overeenkomst is minder gelegen
in het afwijzende standpunt van de ragee-
gen van Amerika en. Italië, dan wel in
het wantrouwen, dat de overeenkomst in
de Vereenigde Staten en Italië gewekt
heeft. Van directe en indirecte officiëela
zijde z\jn de regeeringen te Parqs en
Londen hiervan gedurende de laatste
dagen in kennis gesteld.
Een ander Engelsch bericht meldt:
Het gerucht in de pers dat de Engelsch-
Fransche overeenkomst nopens de mari
tieme ontwapening opgegeven zou zijn,
kan ter zijde gesteld worden.
De voorstellen zijn nog in overweging hij
de Amerikaansche, Italiaansche en Ja-
pansche regeeringen, aan welke zij eeni-
gen tijd geleden voorgelegd zijn. Dit zijn
de mogendheden, die het naast bij de ont
wapening betrokken zijn.
Echter is herhaaldelijk in het licht ge
steld, dat alle andere belanghebbende mo
gendheden te Genève met de overeenkomst
mee moeten gaan, indien zij in werking
wil treden en dat er anders van de voor
stellen niets komen kan.
In dit geval zou het zoeken naar over
eenstemming langs andere lijnen hervat
dienen te worden.
Amerika, Japan en Italië hebben hun
meening nog niet te kennen gegeven.
Een ernstige brand te Londen.
Zaterdagochtend om een uur is in. een
houtopslaigplaats te Lambeth een brand
uitgebroken, die de felste in Londen was
sedert vele jaren. De vlammen waren
mijlen ver te zien en de brand kreeg
zulk een uitbreiding, dat vijftienhonderd
gezinnen in nachtgewaad hun huizen
moesten ontruimen. De brand werd snel
gebluscht, maar niet voordat een Aan
tal huizen vlam hadden gevat.
De Atheensche epidemie.
In aansluiting aan hetgeen reeds is me
degedeeld over en in verband met de in
Athene heerschende ziekte, ontleenen wij
het volgende aan berichten, die de voor
zitter van den Gezondheidsraad van de
hygiënische sectie van den Volkenhond
heeft ontvangen:
Kantoor Groote Markt 21
Telefoon 74 (2 lijnen)
Een buitengewoon hevige epidemie van
„denguekoorts" is in Augustus in Grieken
land uitgebroken. De gezondheidsdienst
heeft telegrafisch bericht gezonden, dat
ongeveer 10.000 goedaardige geyallen zijn
voorgekomen. Een nader bericht meldt,
dat bijna de geheële bevolking van Athene
en van den Pyraous aangetast is. De sterf
te is bijzonder groot onder ouden van da
gen en chronisch zieken. Krachtige maat
regelen zijn genomen om de muggen te
verdelgen.
Volgens bericht van 4 September uit
Genève ontvangen, is de dengue nu ook in
verscheidene provincies van Griekenland
buiten Athene verschenen, vooral op de
eilanden der Aegeïsche Zee, de Ionische
eilanden, te Patras (voornaamste haven
op de Westkust) en in Epirus. In het ge
heel zijn ruim 2000 gevallen officieel aan
gegeven. Hun aantal zal echtor in werke
lijkheid veel grooter zijn.
De „Gonseil Sanitaire, Maritieme et
Quarantenaire" van Egypte verklaart, dat
de krantenberichten, die gevallen van den
gue uit Caïro melden, uit de lucht gegre
pen zijn.
Ook door den Italiaanschen Gezond
heidsdienst wordt medegedeeld, dat don-
gue in Italië niet is voorgekomen. Eenige
gevallen, afkomstig van schepen die uit
den Piraeus kwamen, zijn in Triëst en
Brindisi geïsoleerd- Men heeft bericht ge
zonden, dat Albanië ervan vrij gebleven is.
Op Rhodus en den Dodikanesus is de
dengue niet verschonen.
Het bezette Rijnland.
Volgens een van Duitsche zijde gepubli
ceerde statistiek was het contingent bezet
tingstroepen in het Rijnland in Juni j.l.
ongeveer 63.000 man groot, namelijk
54.751 Franscben, 5553 Belgen en 6760
Engelschen. Het aantal familieleden dezer
troepen, die zich eveneens in bet bezette
gebied ophouden, bedraagt ongeveer 7900.
In de tweede zone bevinden zich in het ge
heel 15.208 vreemde militairen, 9587
Fransch'en, 5548 Belgen en 73 Engelschen.
Lu de derde zone 45.164 Franscben, 5 Bel
gen en 6687 Engelschen. Het aantal voor
de bezetting in beslag genomen; woningen
bedraagt 8817.
Engeische arbeiders terug uit Canada.
Van de p'aar duizend Britsche landar
beiders, die onlangs voor den oogst in
dienst werden genomen, zullen 328 naar
Engeland 'terugkeeren. De mannen keeren
niet terug omdat er gebrek aan arbeid is,
maar omdat zij in verzet zijn gekomen en
weigerden een loon van vier dollar per dag
tc aanvaarden.
De verklaring zegt vervolgens dat slechts
vier procent der aangenomen mannen on
tevreden was over de arbeidsvoorwaar
den.
Het geschil tusschen Polen en Litauen.
De Volkenbondsraad heeft Zaterdag het
Poolsch-Litausche geschil behandeld. Mi
nister Beelaerts bracht thans voor do laat
ste maal een rapport hierover uit. Hij
bracht in de eerste plaats in herinnering,
dat de directe besprekingen tusschen Po
len en Litauen nog geen succes hebben ge
had. Weliswaar zal naar hij hoopt, weldra
een nieuwe Poolsch-Litausche conferentie
worden gehouden. Minister Beelaerts
meent, dat de Volkenbondsraad in zijn
hoedanigheid als waker voor de algemeene
'belangen zich niet zal mogen tevreden stel
len met een houding van afwijzing en pas
siviteit. Voor het geval de rechtstreeksche
onderhandelingen geen vooruitgang zou
den brengen, zou de Volkenbondsraad in
zijn fundamenteele plicht te kort schieten,
indien hij een stand van zaken liet voort
bestaan, die abnormaal is en die gedeelte
lijk terugwerken kan op derden. Indien di
recte onderhandelingen dus niet tot succes
zouden leiden, zou de Volkenbondsraad
naar de meening van minister Beelaerts
een grondige studie moeten maken van de
moeilijkheden, die uit het Poolsch-Li-
tauscli geschil Voor de rechten van derden
voortkomen. Deze studie zou kunnen wor
den toevertrouwd aan deskundigen. Deze
deskundigen zouden aan den Volken-
bondsraad een rapport moeten uitbrengen,
daar dit terstond aan de partijen zou moe
ten worden medegedeeld.
Noodweer boven Messina.
Vrijdagavond heeft boven Messina een
noodweer gewoed. Hevige regens zetten
de laag gelegen gedeelten der stad onder
water. Gedurende vele uren was het tele
foonverkeer en het verkeer op straat ge
stremd. De electrische verlichting geraakte
defect, zoodat de stad geruimen tijd in
duisternis gehuld was. Een visscher ver
dronk bij het stranden van zijh vaartuig
De „Pressa" permanent?
De stad Keulen overweegt vorschillende
wegen om de internationale perstentoon
stelling, de „Pressa", te verandoren in een
permanente instelling, waarop een Inter
nationaal Instituut voor dagbladwëten-
sc'hap gegrondvest zal worden.
De zaak-Stinnes.
De justitieele autoriteiten te Berlijn heb
ben de laatste dagen in het buitenland om
vangrijk materiaal in beslag doen nemen,
dat volgens bet oordeel van het 0. M. aan
merkelijk heeft bijgedragen tot ophelde
ring van de knoeierijen mot de obligaties
der oorlogsleeningen. Onder het in beslag
genomen materiaal bevindt zich o. m. een
belangrijke correspondentie, waarnaar
men reeds geruimen tijd had gezocht.
Weer brand in do Hamburgsche haven.
Vrijdagavond is, binnen drie en een hal
ve maand, de vierde groote brand uitge
broken in het Hamburgsche havenkwar
tier. Talrijke loodsen met groote voorraden
en vele paarden werden een prooi der
vlammen. De oorzaak van den brand is
onbekend. De gebeurtenissen van den laat
sten tijd zullen waarschijnlijk leiden tot
uitbreiding der brandweer en scherper
toezicht.
Korte berichten.
Te Walsum bij Dortmund, wordt den
eersten October de mijn Rhein 1 stil
gelegd, tengevolge van den slechten af
zet der vlamkolen. De 1500 arbeiders
zullen in andere mijnen moetem trachten
werk te Vinden.
In het gouvernement Wladimir (Rus
land) hebben hevige regens groote over-
stroominigen Veroorzaakt. De aan de ri
vieren gelegen dorpen staan onder water.
Het aantal slachtoffers, dat het plotseling
opkomende water geëischi heeft, is no'g
niet vastgesteld.
Ter versterking! van de Engeische
vlootbasis te Singapore zijn 3 bijzondere
zware Engeische marine-kanonnen ver
scheept. In den wereldoorlog dienden dieza
45 c.M. kanonnen ter beschieting van
die Duitsche stellingen in België. Men is
overtuigd, dat de groote draagkracht van
deze kanonnen Sihgapore afdoende zal
beschermen.
In Auigustus zijn in Moskou's straten
een duizend daklooze kinderen opgepakt
en in asylen ondergebracht. Verreweg het
grootste gedeelte was al vroeger in der
gelijke inrichtingen opgenomen geweest,
maar daaruit weggeloopen.
Te Antwerpen waar de communisten
onlangs een algeimjeene havenarbeiders-
staking wisten uit te lokken, is men nu
tot die oprichting Van een communistische
vakvereeniging van havenarbeiders over
gegaan. Het aantal aangesloten arbeiders
.blijkt echter noig zeer gering te zijn.
Te Gent is het aan boord Van het
Duitscha stoomschip Batria tot muiterij
onder de bemanning gekomen. De kapi
tein en e:en, matroos liepen verwondingen
op. Drie leden van 'de bemanning zijn
in de gevangenis te' Gent opgesloten.
De Engeische luitenant Scholefield
hoeft met een Vickers Ving vliegtuig met
een Napier Lion motor van 530 P.K. het
traject LondenBoekarest, een afstand
van 1600 mijlen, in één dag afgelegd. Mét
inbegrip van twee landingen, noodzakelijk
om den voorraad brandstof aan te vullen,
duurde de reis twaalf uur.
De Engeische minister van de lucht
vaart deelt mede, dat drie vliegers van een
Binnenland.
De tuinbouwfeesten in Schoondijke.
Groote brand te Goes.
Mr v. Rijckevorsel Commissaris der Ko
ningin in Noord-Brabant.
De oudste vrouw va,n Nederland over
leden.
Stenbuis door de S. D. A. P. uitgestooten.
Buitenland.
De besmettelijke ziekte in Griekenland.
Wordt de Engelsch-Fransche vlootover
eenkomst opgegeven?
Vreeselijk ongeluk te Monza.
machine van bet vliegtuigmoederschip Ar
gus, tengevolge van een landing naar men
veronderstelt in de Noordzee verdwenen
zijn. De vliegers waren 6 September op
verkenning vertrokken en werden niet te
ruggezien. De opsporingen door schepen
hebben niets opgeleverd.
Te Tunis is Vrijdagmiddag een
Fransch passagiersvliegtuig op het oogen-
blik van vertrek in brand geraakt. De pi
loot, de radio-telegrafist en twee zich aan
boord bevindende passagiers liepen ern
stige brandwonden op. De oorzaak van
bet ongeluk is nog niet bekend. Men neemt
echter aan, dat het benzine-reservoir ont
ploft is, op het oogenblik, dat de motoren
werden aangezet.
In de nabijheid van Fusan is een Ja-
pansch passagiersvliegtuig neergestort. De
piloot en 4 passagiers werden gedood. De
oorzaak van het ongeluk is nog niet vast
gesteld.
Nederland en België.
Uit Genève wordt gemeld, dat Hijmans,
de Belgische minister van buitenlandsche
zaken, Maandag in den middag of
's avonds een eerste onderhoud met mi
nister Beelaerts van Blokland zal heb
ben over de hervatting van de onderhan
delingen tot regeling van de tusschen bei
de landen hangende kwesties.
Ste nbuis door de S. D. A. P.
uitgestooten.
In een verslag, dat „Het Volk" geeft
van de vergadering van den Partijraad
der S. D. A. P. komt o.m. bet volgende
voor
Langdurige besprekingen werden gehou
den in verband met de plaats, 'die partij
genoot Stenhuis op de candidatenlijst 1925
innam. Ten slotte werd met algemeene
stemmen de volgende motie voorgesteld
door de delegatie der federatie Amster
dam, aangenomen:
„De vergadering van den Partijraad,
kennis genomen hebbende van de mede-
deeling van bet Partijbestuur, dat het
den 4en Juni 1928 partijgenoot Sten
huis heeft verzocht zijn Kamerlidmaat
schap neer te leggen en van de gronden,
waarop dit verzoek berustte;
aanvaardt het standpunt van het Par
tijbestuur als door het Partijbelang ga-
boden
noodigt de sociaal-democratische Ka
merfractie uit, indien Stenbuis blijft
weigeren zich ta voegen naar het ba-
'I
p'
J
-
