No. 289
Vrijdag 7 September 1928
42e Jaargang
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-r-
Losse nummers fQ.Q5
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 6t
Bi] abonnement belangrijke korting.
*t* Is er een basis?
Wanneer wij nu het van R.-Kath. zijde
gepubliceerde stembusprogram vergelijken
met de eischen door het Chr.-Hist. hoofd-
S'ita voorgrond geschoven, dan
ka,, met onctend worden, dat hier een
basis is waarop samenwerking mogelijk
moet worden geacht.
Immers behalve de punten van alge-
meenen aard, die ongetwijfeld ook in
Chr.-Hist. kring instemming zullen vin
den, nï, het hooghouden van het gezag,
van het huwelijk, de ouderlijke macht en
do bestrjjding der openbare onzedelijk
heid, bevat het R.K. program o,m. ook
diverse wenschen op sociaal en koloniaal
gebied.
Gevraagd wordt o.m.: invoering van
de ziekteverzekering, doorvoering van de
arbeidswet 1919, wettelijke regeling van
de werkloosheidsverzekering, bescherming
van landarbeiders, het mogelijk maken
van geheele of gedeeltelijke verbindend
verklaring van arbeidsovereenkomsten
enz.
De formuleering is wel niet precies ge
lijk en bij de uitwerking zal zich ep
onderdeden allicht verschil van meening
voordoen, maar ten aanzien van deze
punten moet toch, evenals ten aanzien
van een betere voorziening in de behoef
ten van ouden van dagen enz. door uit
breiding van de verzekeringswetten, sa
menwerking mogelijk worden geacht.
En hetzelfde geidt van het koloniale
vraagstuk, waaromtrent het R.K. program
vraagt: voortgezette voorbereiding van
staatkundige zelfbeschikking binnen
het Rijksverband, van de deeien des Rijks
buiten Europa, onder handhaving der Nc-
derlandsche leiding.
Ook hier zijn punten van overeenkomst
waarbij verwacht kan worden, dat over
en weer, als het op de uitwerking aan
komt, ongetwijfeld in sterke mate' rekening
zal worden gehouden met de denkbeelden
door den heer H. Colijn in zijn „Koloniale
Vraagstukken van heden en morgen" ont
wikkeld.
Resumeerend meenen we te mogen zeg
gen, dat het concept-program der Katho
lieke Staatspartij, voor herstel 'der recht-
sche samenwerking - wij drukken ons
voorzichtig uit I gunstige aanwijzingen
bevat.
Organisatie en vakkennis.
In de rede waarmee de heer Ed. G.
Schürmann het 25ste Middenstandscon
gres opende werd door hem gewezen
jÜP de noodzakelijkheid van organisatie,
ook, omdat in dezen tijd door de Re
geering en andere lichamen met de cij
fers van bij' organisaties aangesloten le
den in sterke mate rekening wordt ge
houden.
Dit geldt natuurlijk niet alleen van
den Middenstand, maar ook van Boeren
en Tuinders.
Daarom alleen is het al zoo noodig,
dat alle Christelijke middenstanders, boe
ren en tuinders zich by hunne eigen,
Christelijke organisatie aansluiten. Alleen
wanneer zij dat doen, kan ook verwacht
worden dat naar alle kanten met deze
lichamen rekening zal worden gehouden.
Maar daarnaast het werd terecht
betoogd is ook noodig vakkennis.
„De groote tobbers in den middenstand,
aldus de heer Schürmann, zijn zij, die
zonder voldoende vakkennis een beroep
Uitoefenen.
Dat .zij, ten gronde gaan is een zegen
.voor de maatschappijen voor hen zelf.
De middenstand is geen asyl voor hen
die in andere beroepen mislukken.
Handeldrijvend of industrieel midden
stander te zijn vereischt vakopleiding, al
geheels ontwikkeling en werklust.
Hiermede toegerust moet men slagen,
KÖSiBBtei in staat zijn voor zich en de
fcpen het brood te verdienen.
Het publiek heeft, het recht van een
ondernemer te eischen, dat hij zijn vak
.verstaat, en eischt dit ook.
Op den duur zal in elke beweging de
parasiet ten gronde gaan, omdat het
kwaad zich zelf straft.
I pvVüKÖSoa bf^okkent bij ontzaggelijk©
Kcade san den bonafide middenstander."
Alweer, dit geldt niet alleen voor den
toiddensfand.
Niet minder dan voor den distribuant
l3 111 onzen tijd nu steeds meer voor
Jje wereldmarkt wordt gewerkt en aan
■j0 kwaliteit der producten al meer aan-
^cht wordt geschonken voor den produ-
voor land- en tuinbouwer, gron-
ai«9 vakkennis een eerste vereischta.
Worde dat ook in Zeeland niet uit het
oog verloren.
De nieuwe tijd stelt nieuwe en hoogere
eischen.
Groot Nederland.
In „Ons eigen tijdschrift" geeft H. Ch.
G. J. van der Mandere een beschouwing
over Genève, de stad van den Volken
bond.
Hij wijst er op, dat er in Genève zeer
veel is dat aan het werk van den Vol
kenbond herinnert en waarin hij ziet een
eerste, nog zwakke, nog onvolledige., nog
onvoldragen poging om een werkelijke
Samenleving te bereiken, waarin het
recht gemaakt wordt tot het funda
ment in de verhoudingen tusschen de
volken, gelijk dat recht het fundament
is van de verhouding tusschen de in
dividuen in eenzelfden Staat, om dan
te vervolgen:
Dat men, ter uitvoering van dezen ar
beid, Nederlanders, geboortig toch uit het
land van Grotius, den grondlegger van
het volkenrecht te hulp heeft geroepen,
wien kan het verwonderen? Van Karne-
beek was de President van de tweede
Assemblée van den Volkenbond; Loder
de eerste President van zijn hof te 's-Gra-
venhage; Zimmerman zijn Commissaris-
Generaal in Oostenrijk; Ter Meulen zijn
raadsman in financieele en economische
aangelegenheden; wijlen Lorenz de leider
van zijn zoo belangrijk werk voor in
tellectueel e samenwerking; Van Eysinga
zijn eerste Voorzitter der Verkeersorga
nisatie; Colijn zijn Voorzitter der Confe
rentie van in- en uitvoerverboden; No-
lens van een der Arbeidsconferentias;
Van Hamel zijn Hooge-Commissaris van
Danzig; Van Wettum zijn Voorzitter ter
Opiumconferentie; Josephus Jitta zjjn
raadsman op hygiënisch gebied. Lang,
heel lang is de lijst met de namen der
Nederlanders, die aan den arbeid van
den Volkenbond steun verloenen, en al
dus ook hun land. tot eer zijnl"
Het is een eerbiedwaardige lijst.
Men kan niet zeggen, dat in ons land
altijd betracht is de JConinklijke waar
schuwing om groot te zjjn in alles waar
in een klein land groot kan zijn.
Maar toch als men ziet op lioe veler
lei gebied ons kleine land vooraan staat
en ook op de voorname plaats die ons
kleine landje in de werkzaamheden va.n
den Volkenbond inneemt, dan mag toch
ook met dankbaarheid en trots gewaagd
worden van „Groot Nederland".
De rede van Minister Beelaerts.
Minister Beelaerts van Blokland heeft
ook dit jaar wederom een goede pers in
Zwitserland, voor zijn rede van Woensdag.
De „Neue Züricher Ztg." verklaart, dat
de rede van minister Beelaerts weliswaar
dit jaar niet zoo sensationeel was als ver
leden jaar, doch toch wederom meer posi
tief. Het blad verheugt zich bijzonder er
over, dat de Nederlandsche minister reeds
op den eersten d'ag der discussies het min
derhedenvraagstuk aan de orde heeft ge
steld en voegt hieraan toe, dat het thans
de zedelijke plicht van den Zwitserschen
minister Motta is, om Beelaerts te onder
steunen.
Het blad „Der Bund" uit Bern prijst on
zen minister als een moedigen, eerlijken
redenaar, die frisch van zich af gesproken
heeft over eenige tekortkomingen in de
volkenbondsmethoden.
De „Baseier Nachrichten" zegt, dat alle
onzijdigen met groote vreugde toehoorden,
hoe minister Beelaerts vrijmoedig en zon
der angst voor stemmingen van misnoe
gen bij zekere groote mogendheden opge
komen is voor een nauwkeuriger vervul
ling van den plicht van den volkenhond
tegenover de minderheden.
Het „Journal" te Genève en „La Suisse"
uiten zich waardeerend over onzen minis
ter, al gelooft het laatste, blad niet, dat zijn
rede het gewenschte succes zal hebben.
Gedenkteeken voor -Amundsen.
De Noorsehe regeering heeft besloten,
voor Amundsen een herdenkingsplechtig
heid te doen plaats hebben. Voorts, zal in
zijn geboorteplaats een gedenksteen wor
den opgericht.
Uit Tromsö wordt gemeld, dat de kapi
tein van de „Korona", een visschersvaar-
tuig, rapporteerde, bij het eiland Fugloe
een boei of daarop gelijkend voorwerp te
hebben gezien, dat van een vliegtuig af
komstig was. Ook andere vaartuigen mel
den, dat zij in de buurt van de plaats,
waar de drijver van de „Latham" is ge
vonden, voorwerpen hebben zien drijven,
die vermoedelijk van het vermiste vlieg
tuig afkomstig zijn. Zij hebben hieraan
echter niet te veel gewicht gehecht, daar
hun toen nog niets van de „Latham" be
kend was.
Gisteren is een conferentie gehouden in
het departement van defensie te Oslo. Men
besprak bet voorstel van den Franscben
admiraal Herr, om de opsporingen in het
ijs naar de Latham te staken. Allen waren
het er over eens, dat het onderzoek in het
ijs op grond van de tot nog toe verkregen
inlichtingen, gestaakt kan worden. De op
sporingen langs de Noorsehe kust zullen
voortgezet worden.
Spoorwegpersoneel en alcoholgebruik.
Er is een dagorder van de Duitsche
rijksspoorwegen verscheden, om het
spoorwegpersoneel er op te wijzen, dat
onthouding van het gebruik van alcoholi
sche dranken ten zeerste in het belang van
den dienst is.
Overwogen zal worden, of aan het per
soneel niet meer gelegenheid zal worden
gegeven, om melk te drinken en een onder
zoek in te stellen of in de cantines het
schenken van alcoholische dranken niet
geheel vérboden moet worden.
De arbeiderspartij in Engeland rekent op
een overwinning.
Op het vakvereenigingscongres heeft
Henderson, de voornaamste spreker van
de arbeiderspartij; voorspeld, dat de ar
beiderspartij bij de aanstaande algemeen©
verkiezingen een succes zal behalen. De
komende maanden zullen van de grootste
politieke gebeurtenis der arbeiderspartij
getuige zijn, aldus zeide hij.
Indien hij. de teekenen der tijden goed
verstond, staat de arbeiderspartij thans op
het punt, het gezag en de verantwoorde
lijkheid te aanvaarden.
Britsche invaliden op bezoek.
Dinsdagavond is te Brussel een sterke
groep Britsche invaliden aangekomen, die,
na een bezoek aan Antwerpen en Lui'k, en
kele dagen in de Belgische hoofdstad zul
len verblijven, om morgen door te reizen
naar Gent, en verder ook Yperen te be
zoeken, waar de meesten onder 'hen tij
dens den oorlog hebben gestreden.
De ontvangst, die den Britschen bezoe
kers ten deel valt, is in elke plaats zeer
hartelijk.
Koninklijke souvenirs.
Als herinnering aan zijn Congoleensche
reis, heeft koning Albert van België o. m.
een leeuw meegebracht. Het 'dier heeft een
onderkomen gevonden in den Antwerp-
schen dierentuin, maar zal spoedig naar
Brussel worden getransporteerd, waar het
in het koninklijk domein van Laken een
hok zal krijgen.
Een zeekoe en een krokodil, die door
den koning eveneens tijdens zijn reis als
geschenken' werden ontvangen, zullen in
de Antwerpsche Zoö blijven, daar men er
in 'het paleis te Brussel geen raad mee
weet!
Uit do Volkenbondsvergadering.
Gisteren voerde o. m. het woord de
Noorsehe minister van buitenlandsche za
ken Mohwinckel. Deze hield zich voorna
melijk bezig met den tegenwoordigen toe
stand in Europa, welken bij al zeer wei
nig beveiligd achtte.
In de openbare meening bestaat op het
oogenblik een vertrouwens-crisis ten aan
zien van den volkenbond.
Spreker wees er verder op, dat nog
steeds op het gebied van de ontwapening
geen vorderingen zijn gemaakt. Integen
deel, de stand van de oorlogstoerustingen
is op het oogenblik hooger dan voor den
oorlog.
Het protocol van Genève van 1924 heeft
den weg getoond, hoe ontspanning kan
worden verkregen. Deze weg is evenwel
tot nu toe nog niet ingeslagen. De geest
van den oorlog heersc'ht nog steeds!
Na Mohwinckel,kreeg de Belgische mi
nister van buitenlandsche zaken, Paul Hy-
mans, het woord. Hij wees op de groote
beteekenis van de uitvoering van de door
de economische wereldconferentie geno
men besluiten voor het economisch herstel
van Europa. Spreker geloofde, dat een
pessimistische opvatting van de politieke
toestanden in de tegenwoordige politieke
betrekkingen tusschen de Europeesche
volken niet noodig i§. Er zijn gedurende
de laatste jaren belangrijke stappen tot
toenadering tusschen de eertijds vijandige
staten gedaan.
Er bestaat gevaar, dat de bewapenings
wedloop tot ernstige conflicten leidt. De
volkenbond heeft echter door zijn bemoei
ingen den weg tot verbetering van Üe be
trekkingen gewezen.
Verkeersongelukken ie Londen.
Volgens de statistieken van de politie
zijn in het tweede kwartaal van dit jaar
13 Londen 270 personen door straatonge
vallen gedood; 254 gevallen waren veroor
zaakt door mechanisch gedreven voertui
gen, 16 door andere oorzaken.
In het eerste kwartaal bedroeg het aan
tal ongevallen met doode'lijken afloop 193,
zoödat het aantal in het eerste halfjaar
van 1928 bij verkeersongevallen gedoode
personen 4-63 bedraagt.
De Hugc-Stinnes-zaak.
Het feit, dat door de secretaresse van
Cen rechter van instructie Brübl bijzon-
ei er heden uit de verhooren van Hugo Stin-
nes aan buitenstaanders werden gegeven,
houdt thans alle betrokken instanties druk
bezig.
De secretaresse is geen ambtenares, die
door haar ambtseed tot geheimhouding
verplicht is. Zij behoort tot de hulpkrach
ten, die de justitie sedert zes jaar voor het
stenografisch opnemen van verhooren ge
bruikt en die geen ambtseed hebben afge
legd. De secretaresse is thans vervangen.
Het vermoeden zou bestaan, dat de bij
zonderheden uit de kamer van den rech
ter van instructie werden meegedeeld aan
bankiers te Amsterdam en te Parijs.
Hel Poolsch-Litausche conflict.
In de namiddagzitting van den Volken
bond heeft men een begin gemaakt met de
behandeling van het conflict tusschen Po
len en Litauen. Minister Beelaerts van
Blokland bracht verslag uit over den te-
genwoordigen stand der onderhandelingen
en betreurde haar mislukking.
Zaleski (Polen) verklaarde, dat hij er
rdets aan toe te voegen had, daar Polen
niet verantwoordelijk is voor het échec.
Woldemaras, de Litausche minister
president, gaf een uiteenzetting van het
Litausc'he standpunt. Litauen heeft er
geen schuld aan, dat de onderhandelingen
zoo langzaam vorderen.
Belga seint uit Genève, dat de uiteen
zettingen van Woldemaras een pijnlijken
indruk op de vergadering gemaakt heb
ben. De Raad was blijkbaar ontstemd over
de manoeuvres, waardoor Woldemaras
telkens uitstel tracht te verkrijgen.
Korte berichten.
In de fabriek van dwarsleggers en
masten van de Fransche staatsspoorwe
gen in Bretagne heeft een groote brand
gewoed, die met groote snelheid om zich
Leen greep.
Meer dan 100.000 dwarsleggers en 6000
telegraafpalen benevens groote hoeveelhe
den teer en ander materiaal, werden een
prooi der vlammen.
Graaf Achida, gevolmachtigd gedele-
g eerde van Japan bij de onderteekening
•van het Kellogg-pact, heeft aan den voor
zitter van den Parijschen gemeenteraad
een som van 10.000 frs. doen overhandi
gen voor de arme gezinnen der stad Parijs
Volgens de laatste uit Kasjmir ont
vangen telegrammen zijn bij de overstroo-
r iingen 75 menschen om het leven geko
men. Bovendien werden nog 75 personen
ernstig gewond. De hoofdstad van het land
iï sinds zes dagen van alle verkeer afge
sneden. Men maakt zich ernstig ongerust
ever het lot van een aantal pelgrims.
Rijkspresident von Hindenburg is
r aar Oost-Pruisen vertrokken, om het
oude familie-goed Neudeck, dat de natie
hem hij zijn 80sten verjaardag ten ge
schenke heeft gegeven, te bezichtigen.
Tijdens den pluk van de hop zijn drie
Londensc'he kinderen, twee broertjes en
een zuster, die hun vacantia buiten door
brachten, gisternacht door een brand in.
c an hut bij een hoeve in de buurt van Sta-
plehurst (Kent) levend verbrand.
De Engelsche vlieger Scholfield van
•den gewonen passagiers dienst, heeft gis
teren het traject Brussel-Groydon, een af
stand van precies 322 K.M.., in 78 minuten
afgelegd, dus met een snelheid van 248
K.M. per uur. Hij heeft hiermee alle lucht-
records over dien afstand geslagen,
Gistermiddag is de D 130 van de
luchtlijn ErfurtMunchen, bij een nood
landing in de buurt van Forchheim ver
ongelukt. De bestuurder en twee passa
giers zijn gedood.
De ziektegevallen aan boord1 van de
Insulinde.
Aneta seint uit Batavia: Het Bat.
Nieuwsblad, dat informeerde, wat er met
het telegram van den scheepsarts van
de Insulinde was gebeurd, vemam van dr
J. L. W. F. van Leent en van den agent
van den Lloyd, dat het telegram ten
onrechte niet gezonden was aan dr Van
Leent, doch aan dan agent van den
Binnenland.
Ernstig ongeval op een onhewaakten over
weg te Westerlee. Drie dooden.
Een spoorwegwagon te Halfweg ont
spoord.
Jaarvergadering der Nat. Chr. Geh. Onth.
Vereeniging.
Buitenland.
De discussies in de Volkenhondsvergade
ring.
Het Poolsch-Litausche geschil.
Lloyd en het was niet verzonden door
den scheepsarts, maar door den gezag
voerder. i
Een telegram op 1 Juni uit zee tus
schen Singapore en Batavia ontvangen,
meldde, dat toen verdachte roodvonkge-
vall'en aan boord waren, en deelde mee,
dat den v,olgenden dag nader bericht zou
worden gezonden. Het blad merkt op,
dat het telegram niet spreekt van het
roodvonkgeval te Singapore.
Op 2 Juni kwam een na'der telegram,
meldend, dat enkele passagiers en leden
van de bemanning erg ziek waren, en
opneming gewenscht werd. Van deze tele
grammen is geen mededeeling gedaan aan
den havenarts, noch aan den 'dienst voor
volksgezondheid. Wel is aan dr Van
Leent verzocht, bij de aankomst van de
Insulinde zich aan boord te begeven en
oen onderzoek in te stellen. Dit is ge
schied en wel onmiddellijk na aankomst
van de boot op 2 Juni, bij daglicht.
Dr Van Leent merkte in de eerste
plaats aan boord op, dat het niet naar
behooren was, dat de Insulinde niet met
de gele vlag was binnengeloopen, indien
vermoed werd, dat er roodvonk aan boord
was. Naar 'de bevindingen van dr Van
Leent heeft zich op de uitreis aan boord
van de Insulinde geein enkel geval van
roodvonk voorgedaan. Wel zijn acht ziek
tegevallen geconstateerd, doch dr Van
Leent kon de definitieve diagnose niet
vaststellen.
Nat. Chr. GeheeloTtihoucfersvereenlglnjj.
De Nat. Chr. Geheelonthouders Ver
eeniging hield te Groningen haar alge
meen© vergadering onder voorzitterschap
van Ds P. Veen van Utrecht. De leden
van het hoofdbestuur: ds Veen van
Utrecht, ds Valeton te Zwolle en mr baron
van Verschuer van Beesd werden als
zoodanig herkozen; eveneens ds A. J.
Montijn van Utrecht als lid van de coinm.
van redactie.
Een voorstel om hij' de Zwitserscha
Spoorwegvereenigingen aan te dringen op
maatregelen tegen het veelvuldig in Zwit
serland voorkomend drankmisbruik onder
het spoorwegpersoneel werd aangehouden
voor nader onderzoek.
Besprekingen werden gevoerd omtrent
de al .of niet wenschelijkheid van de
verlaging van accijns op het gedistilleerd.
Uit de vergadering werd betoogd dat ver
laging van accijns niet mag plaats hebben
terwijl tevens de wenschelijkheid van
wijnaccijns werd betoogd.
Besloten werd tot het zenden van een
telegram aan Minister Slotemaker de
Bruine van den volgenden inhoud: Alge
meen© vergadering N. C. G. O. V. groet
haar voorzitter en spreekt haar verlan
gen 'uit naar een spoedige behandeling:
der drankwet en wenscht hem bij' de
verdediging kracht en wijsheid van Boven.
Naar aanleiding van een voorstel Zut-
phen om aan het hoofdbestuur op te
dragen de drankbestrijding by de Zuider
zeewerken vanwege de vereeniging zoo
krachtig mogelijk ter hand te nemen,
deelde ds Montijn mede, dat de tanige
vereeniging die voor da Zuiderzesarbei-
