No. 287
Woensdag 5 September 1928
42e Jaargang
VAN H00GER ORDE.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
FEUILLETON
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Het Katholieke stembus-program.
De opmerking is gemaakt dat de
Roomsch-Katholieke Staatspartij blijkens 't
door haar gepubliceerde concept-program
voor hernieuwing van de rechtsche sa
menwerking weinig Übhijnt te gevoelen.
Zelfs is de gedachte geopperd, dat met
opzet enkele punten zouden zijn opgeno
men, waarvan men wist, dat deze bij de
andere rechtsche partijen opi verzet zou
den, stuiten.
Men heeft dit afgeleid uit het feit,
dat in de principieele paragraaf gespro
ken wordt van handhaving en doorvoering
der Katholieke staatkundige beginse
len in wetgeving en bestuur, terwijl verder
o.m. gevraagd wordt: wegneming van de
belemmering van de vrijheid van .gods
dienst-uitoefening, neergelegd in Art. 177
van de Wet op de Staatsinrichting van
Nederlandsch-Indië, een wensch die in
Christel. Historischen kring volstrekt niet
iwordt gedeeld.
Deze opmerkingen snijden echter, naar
't ons voorkomt, geen hout.
Samenwerking behoeft niet, sterker,
mag niet gepaard gaan met loslating van
het eigen standpunt en verdoezeling van
het eigen beginsel.
Integendeel, een gezonde samenwerking
kan eerst worden verkregen wanneer de
betrokken partijen ieder voor zich, met
beide voeten staan op den grondslag van
hunne beginselen. Geschiedt dat niet, dan,
is er geen innerlijke kracht, en zal men
ook gezamenlijk nooit tot eenige krachts
ontplooiing in staat zijn.
Terecht schreef ,pr W;. J. Aalders in!
ander verband in „Stemmen des Tijds";
(„Eenheid, die op verdoezeling van tegen-
stollingen berust, is onecht en niet duur
zaam of vruchtbaar. Alleen die eenheid,
welke rekening houdt met de werkelijke
tegenstellingen en hetzij ondanks deze
of krachtens een dieper dati deze liggen
de overeenstemming zich van het ver
bindende element bewust is, heeft waar
de en kracht."
Dit geldt ook vanl politieke samenwer
king.
De verschillende partijen gaan de ver
kiezingen in onder eigen banier.
De Antirevolutionairen en de Chr.-His-
torischen, zullen er geen oogenhlik aan
denken terwille van welke samenwerking
ook hunne beginselen te verloochenen
en .hunne specifieke wenschen op den
achtergrond te dringen.
Wanneer dan ook straks de Anti-revo
lutionaire partij en de Ghr. Hist. Unie
hun eigen banier zonder eenige terughou
ding ontplooien en voor hunne beginse
len propaganda maken, teneinde den "in
vloed daarvan zooveel mogelijk te bevor
deren, dan volgt daaruit allerminst dat
zij dus vanl geen samenwerking met an
dere partijen willen weten.
De zaak zou eenigszins anders' staan,
indien een 'dezer partijen kans had de
meerderheid in het parlement te verwer
ven. Nu dat echter niet het geval is,
zullen ze zich of als oppositiepartij geheel
op eigen terrein 'terug hebben te trekken,
of, indien dat met hunne verantwoordelijk
heid jegens Vorstin en ^Vaderland niet
is overeen te brengen, moeten nagaan,
op welko wijze de beginselen die zij in 't
algemeen voorstaan, op de beste wijze
door samenlwerking met andere partijen
kunnen worden, gediend.
Zoo nu hebben we ook het Katho-
lieke program te bezieni.
Naar het Engelsch.
HOOFDSTUK XX.
In den laten herfst, trouwde John, Ur
sula March. Hij was 21 en zij 18. 'tWas
zeer jong te jong wellicht zouden ver
standige menschen zeggen en toch ge-
oi ik, dat er somtijds een dubbele ze
gen valt op verbintenissen als deze. Een
goed en heilig huwelijk, een echt huwe-
P int liefde, 'tmoge vroeg of laat zijn,
k' ~~umet wezen gezegend en geluk-
T ,"'aar zij hebben de beste kans op
de i '^a elkander juist op den drempel
,.s,levens ontmoeten en samen 'stevens
hart aanvaar'fen» met vrije, frisscha
der ^makkelijk de een naar den an-
da vor®end, rij,k in al den rijkdom van
honn i vlu§ om genieten, moedig eri
(W l om te verdragen. Zoo waren
J. "«den. Ood zegene henl
9 trouwden heel eenvoudig, daar zij
vendf ®eeu naast0 familie hadden. Bo-
was John seer sterk van mae-
Eln wanneer we dat doen, dan blijkt al'
dadelijk dat in dit program zeker niet
wordt aangestuurd op een samenwerking
met Vrijz. Democraten en goc. Democra
ten.
In den aanhef toch wordt aan den
wensch tot handhaving, en doorvoering
der Katholieke staatkundige beginselen
het volgende toegevoegd: vooral1 ten aan
zien van het hooghouden van 'het ge
zag!, de verhouding tusschen gemeenschap
en individu, het huwelijk en de ouder
lijke macht en' de bestrijding der open
bare onzedelijkheid."
We hebben hier te doen met eischen
die aan de uiterste linkerzijde zeker geen
in'stemming zullen vinden.
Ook wat er nieit in het program staat
is in dit verband van beteekenis.
Er zijn twee punten die de Katholieken
uit den aard der zaak gaarne zagen ver
wezenlijkt, n.l. herstel van 't gezantschap
bij het Vaticaan en processievrijheid.
Welniu, deze dingen kunnen ze krijgen.
Soc. Democraten en Vrijz. Democraten
zijn gaarne bereid aan deze verlangens
te voldoen, als daarmede de Roomsch-roo-
de coalitie eeni feit kan worden.
Het feit echter, dat deze punten op
den achtergrond werden gedrongen, dat
er zelfs niet van ,wordt gerept is wel'
een bewijs, dat vooralsnog herstel van 11e
parlementaire verhoudingen in, deze rich
ting niet wordt gezocht.
Elen andere vraag, is of met dit pro-gram
samenwerking met de andere rechtsche
partijen mogelijk moet worden geacht.
Orkaan in de Krim.
Volgens een bericht uit Moskou heeft in
de Krim een orkaan gewoed, waarbij ook
menschen zijn omgekomen. Alleen te Se-
bas topoi zijn reeds 7 personen om het le
ven gekomen.
De wijnbergen en de landerijen hebben
door den hevigen regen veel geleden. Het
spoorwegverkeer tusschen Sebastopol en
Simferopol is verbroken.
Ontoelaatbare Sovjet-propaganda.
Het Russische opleidingsschip „Lenin
grader Sowjet" is Zondag te Wisby (Zw.)
aangekomen. Aan den wand van het schip
werd na de aankomst een reeks agitatori
sche geschriften in de Zweedsche taal
aangeplakt.
Naar het ministerie van buitenlandsche
zaken meedeelt, heeft de Russische gezant
te Stockholm den Zwee-dschen minister
van buitenlandsche zaken zijn leedwezen
hierover uitgesproken en beloofd, dadelijk
maatregelen te zullen nemen, opdat het
opleidingsschip de Zweedsche wateren zal
verlaten.
De ontwapeningsconferentie.
Volgens den correspondent van de
„Echo de Paris" te, Genève zijn -de verte
genwoordigers van Frankrijk en van de
kleine entente tot de slotsom gekomen, dat
het goed zal zijn, de on twapenin gs-
conferentie 'tot 1930 te verda
gen. Men is -n.l. van opvatting, dat -het
welslagen der conferentie in hooge mate
afhankeljjk is van de ontspanning in
Europa.
Deze ontspanning kan slechts door éón
gebeurtenis worden teweeg gebracht, n.l.
een algemeene regeling der schulden van
ning, dat zulk ©en plechtig feest als een
huwelijk, door uiterlijk verto-on slechts
ontheiligd werd.
En zoo wandelde, -op een gouden herfst
morgen, Ursula de kerk in, met haar
-eenvoudig wit mousselinen japon, en
John en zij, legden hun plechtige belof
ten af, waarbij- niemand tegenwoordig
was, behalve de Jessops en ik. Daarop
gingen zij een paar dagen op reis zij
gingen heen, zonder verto-oning of tra
nen, geheel gelukkig vrouw en man.
Toen ik thuis kwam en vertelde, wat
er gebeurd was, scheen mijn goede vader
weinig verbaasd. Hij had uitdrukkelijk
verlaagd, dat men hem van de bruiloft
niets zou vertellen, voor alles voorbij
was hij haatte bruiloften.
„Maar nu 't gebeurd is, is 't misschien
't beste", zeide hij norsch. „Zij lijkt een
vriendelijk jong ding; verstandig zelfs
voor eene vrouw."
„En aardig ook, vader?"
„Ja, maar aardigheid is bedrieglijk
en schoonheid ijdel. Dus de jongen is
weg," en hij zag rond alsof hij John
miste, die sedert zijn ziekte bij ons thuis
had gewoond. „Ik heb 'twel gedacht,
toen hij me goedenavond wenschte en mij
vrijaf vroeg, voor een reis. Dus hij is ge
trouwd en weg! Komaan, Phineas, ga jij
bij je ouden vader zitten; ik ben bij), dat
gij altjjd, ongetrouwd bljjvea zult."
de schadevergoeding en der oorlogsschuld,
met in aansluiting daarop de ontruiming
van het bezette gebied.
Hierbij zullen -de Vereenigde Staten een
belangrijke rol moeten spelen, doch dit is
eerst na afloop der presidentsverkiezin
gen. in de Vereen. Staten te Verwachten.
Prof. Van Eysinga.
Prof. v. Eysinga, bestemd om opnieuw
voorzitter -der vierde Volkenbondscommis
sie te worden, heeft hiervoor moeten be
danken, omdat hij. 15 September reeds
weer naar Nederland -zal moeten terug-
keeren, in verband met de overdracht van
het rectoraat van de universiteit van Gro
ningen, waar hij dit jaar rector magni
ficus is.
Prof. v. Eysinga heeft echter aangeno
men het lidmaatschap van -de belangrijke
agenda-commissie, -die aan den volken
hond voorstellen moet -doen, omtrent de
wijze van behandeling van drie belang
rijke onderwerpen der agenda, n.l.:
1. De verkiezing van een nieuwen rech
ter in het Haagsche Internationale ge
rechtshof, in de plaats van den Ameri
kaan Moore.
2. Den houw van het volkenbondspaleis.
3. De al- of niet herkiesbaarverklaring
van Spanje, als nietpermanent lid van den
volkenhondsxaad.
De Stinnes-zaak.
Over de frauduleuze affaires, die aan
Stinnes worden toegeschreven, weet het
„Berl. Tagebl." 'het volgende mede te doe
len:
Zooals men weet, bevond de firma Stin
nes zich in 1923 in zeer moeilijke finan-
cieele omstandigheden, vooral Hugo Stin
nes junior, -die zich in den herfst van 1925
met al zijn ondernemingen onder het toe
zicht der Darmstadter- en Nationalbank
had moeten stellen.
Begin 1926 moet hem nu door zijn par
ticulieren secretaris von Wal-dow eener-
zijds en zijn Hamhurgschen zaakbeheer
der anderzijds elk één der zaken voorge
steld zijn, die thans beide voorwerp van
het justitioneel onderzoek uitmaken.
Beide zaken hebben betrekking op het
te gelde maken van stukken van de oude
uitgave.
Het Duitsche rijk had zich namelijk in
een verdrag met Frankrijk, dat op 16 Juli
1926 in de „Reichsanzeiger" gepubliceerd
werd, verplicht, tot een bepaald tijdstip
aan Fransche bezitters van stukken oor-
logsleening -de inlevering van stukken
ou-de uitgave mogelijk te maken. Als
uiterste dag voor inlevering was 20 No
vember 1926 vastgesteld. Niet alleen kon
den stukken oorlogsleening worden inge
diend, maar ook vorderingen.
Nu moeten volgens Stinnes von Waldow
en zijn Hamburgsche zaakbe-heerscher bij
hem gekomen -zijn en hem de financiering
van oorlogsleeningsaffaires hebben voor
gesteld op de volgende wijze:
Een Fransch consortium had een groot
aantal „vorderingen" overgenomen.
Stinnes zou nu 'het Fransche consorti
um financieren om de doorvoering der
affaires mogelijk te maken. Dit deed Stin
nes en stak, naar zijn zeggen, niet meer
dan 400.000 Mark in de heide hem voor
gestelde affaires.
Het consortium bestond uit een uit
Frankrijk uitgewezen mijnheer Schraud
en een te Parijs levenden Oostenrijker
Lewit.
Wij gingen bij eikander zitten, mijn
vader en ik; en terwijl de oude man in
nadenken verzonken, zijn pijp rookte,
zat ik te denken aan de winteravonden,
toen wij beiden, jongens, v-o-or den haard
hadden geluierd. Hij was nu een ge
trouwd man, het hoofd van een huishou
ding; anderen hadden een recht het
eerste, "beste, heiligste recht op die
liefde, welke eens voor mij alleen placht
te wezen; en 'hoewel 'teen volmaakt ge
lukkig en hoopvol huwelijk was, ofschoon
ik blij: was met en om mijn broeder, toch
was 'twel droevig om hem te moeten
missen uit ons huis, om te gevoelen, dat
zijn jongelingsdagen geheel voorbij wa
ren. Maar ik was dit gevoel natuurlijk
geheel te boven gekomen, of ten minste
had ik 't onderdrukt, toen ik, nadat John
met zijne vrouw thuis gekomen, hen in
hun eigen huis ging opzoeken. Ik had 't
huis slechts één keer te voren gezien; 't
was een oud woonhuis, dat mijn vader
had gekocht tegelijk met den korenmo
len, midden in de stad, de frontvensters
zagen uit op de straat en de tuin aan den
achterkant was ingesloten door vier stee-
nen muren. Het was in 't geheel geen
woning voor een jonggetrouwd paar. Ik
was bang, dat zij, dat ook zouden vinden,
al was John -ook de laatste beide maan
den bezig geweest, 's morgens vroeg en
's avonds laat, aan de dierbare taak om
Deze lieden hadden, tezamen met een
Amsterdamschen bankier, te Parijs een
„bank" opgericht, die zich uitsluitend met
den aankoop van Duitsche staatsfondsen
bezighield.
Goldwurm was de agent dezer ohscure
onderneming te Amsterdam.
Hij bezorgde voor de door de „bank"
aangekochte oorlogsleeningstukken de de
posito-bewijzen van niet-bestaande Ne-der-
landsche banken.
De Parijsche centrale, d. w. -z. de heeren
Schraud en Lewit, hadden dan nog slechts
de taak, in Parijs personen te zoeken, die
zich bereid verklaarden, eigendomsverkla
ringen voor de stukken te onderteekenen,
m. a. w. valsc'he heëedigde verklaringen af
te leggen.
Onder deze personen bevindt zich ook
een vroeger Fransch parlementslid, dat
zich als -eigen-aar van niet minder dan 28
millioen Mark waarde aan leeningstukken
moet hebben uitgegeven.
Hugo Stinnes stelt zich nu op het
standpunt, dat hij van al deze -dingen niets
geweten heeft en niets heeft kunnen we
ten. Doch zijn verklaringen zijn in strijd
met die zijner beide employé's.
De Emgelsc'h-Fransche vloot-
overeenkomst.
Uit mededeelin-gen Van Fransche1 gede
legeerden te GenèVe kan een vrij goed
beeld worden samengesteld van den in
houd van de Engelsch-Fransche vl-oot-
ove-reenkomst. Zij' zou drie hoofdpunten
bevatten
1. Onderzèe'booten beneden 600 ton
worden niet begrepen onder de beperking
der bewapening.
2. Kruisers met kleiner geschut dan
17 c.M. worden van de algemeen© ont
wapening uitgesloten.
3. Kleine torpedo-vaartuigen én andere
hulpschepen zullen niet in het ontwape
ningsplan worden opgenomen.
Het bezwaar van Amerika is gegrond
op de overweging, dat tengevolge van
de-ze overeenkomst kruisers met geschut
van 20 c.M., een kruisertype dat in Ame
rika Veel voorkomt, in aantal beperkt
zullen worden, terwijl de lichtere types,
die veel in Engeland voorkomen, buiten
de beperking zullen vallen! Daar hebt ge
'tweer. Ieder land wil gaarne een ander
ontwapenen!
De Engelsche vakbeweging en bel
communisme.
Het belangrijkste feit op het congxès
van het Engelsche vakveTbond te Swan
sea was de aanneming met overgroot©
meerderheid Van een door den bond van
spoorwegambtenaren voorgestelde motie,
waarin het bestuur wordt opgedragen
maatregelen te nemen om de vakbeweging
van communisten te zuiveren.
De Franec'he Oceaanvliegers.
Wij meldden reeds, dat 'de beide mili
taire vliegers Assol-ant en Lefehre, gister
morgen te 7.03 min. Voor hun Oceaan-
vlucht gestart zjjn.
Behalve een op den dag van de onder-
teekening van het Kelloggpact gab-oren
en Briand-Kellogig gedoopt hondje, bevindt
zich aan boord no-g een zekere Arm-and
Lotti, zoon Van een hekenden Parijschen
li hoteleigenaar, die zich voor zijn familie
onder den naam „LeVy" verborgen heeft
-gehouden. Ondanks het feit, dat zijn va
der helm door detectives heeft laten vol-
't klaar te maken voor zijn jonge vrouw.
Hij kon niet veel doen, want ik wist, dat
't derde deel van mijn vadar's zaak
slechts -een matig inkomen o-pbracht.
Maar de muren en deuren waren op
nieuw geverfd en opgestreken
(„mijnheer deed alles zelf" merkte de
trotsche, kleine dienstmeid Jenny op,
Jem Watkin's beminde. Ik had de dienst
zelf voor haar gevraagd van mevrouw
Ursula). Ofschoon maar weinige vertrek
ken gemeubeld waren en dan nog hoogst
eenvoudig, was alles toch met z-org en
smaak gekozen; de kleuren pasten goed
bij elkaar en alles was netjes.
Zij waren aan 't tuinieren, John Hali
fax en zijn vrouw
Ja. ,zijn vrouw want hij was nu ©en
getrouwd man. Zij- zagen er beiden zoo-
jong uit; hij was, in knielende houding,
bezig met verplanten en zij stond naast
hem, met de hand op zijn schouder
de hand met den trouwring.
Hij lachte om iets, dat zij had gezegd.
Geen van beiden hoorde mij ko-men, tot
dat ik vlak bij hen stond.
„Phineas! welkom, welkom!" En on
stuimig drukte hij mij eenige keeren de
hand; zoo deed ook Ursula, blozend. Zjj
noemden mij beiden „broeder" en waren
beiden even hartelijk, als ooit een broe
der of zuster wezen kon.
Wjj gingen binnen en da jonga vrouw
Binnenland.
Maatregelen 'tot bestrijding van de vee-
smokkelarij.
De Koningin en de Prinses brengen a.s.
Maandag een bezoek aan Rotterdam.
Alg. verg. van de Chr. Werkgeversver-
eeniging.
Buitenland.
Orkaan in de Krim.
Geen ontwapeningsconferentie vóór 1939.
Bijzonderheden over de Stinnes-affaire.
Typhus in Duitschland.
Dr.H.NANNING'S
HAEMOFERRIN
Bloedvormend versterkingsmiddel
ƒ2.60 p.'/t flesch, ƒ1.60 p Vz flesch
gen, wist hij hedennacht om twee uur
in de cabine van het vliegtuig te komen
en tot het ivertrek van het vliegtuig daar
te blijven.
De vliegers rijn echter gistermiddag 4
uur 40 min. te Casablanca op de Marok-
kaansche kust geland, ofschoon hun plan
was geweest tot Horta op de Azoren door
te vliegen. Een lekke olieleiding dwong
hein tot dalen.
Een zonnige zomer.
Groot-Brittannië heeft den zonnigstem
zomer gehad sinds 1911. In Londen wa
ren in de laatste drie maanden 702 uren
zonneschijn tegenover 460 in dezelfde
maanden van het vorige jaar.
De Ver. Staten, Canada en Engeland.
Uit statistieken, te New-York (stad) ge
publiceerd, blijkt, dat Canada in de plaats
is getreden van Engeland als beste klant
van ide Ver. Staten. Canada kocht van
die V-er. Staten in het fiscale jaar (ein
digende 30 Juni '28), voor 172.000.000
pd.st. aan Amerikaansche waren. Enge
land voor een bedrag van 160.000.000
pd.st.
De Ver. S-taten hebben thans in Canada
ongeveer duizend fabrieken, terwijl Ier
door de Unie voor 600.000.000 pd. st. in
Canadaesche ondernemingen is belegd.
De typ'husepidemie in Duitschland.
De typhusepidemie in Oost-Pruisen
heeft reads een tweede slachtoffer ge-
eis-cht. In den loop Van den nacht van
Maandag op Dinsdag is een jonge man
aan de riekte bezweken. Van de patiën
ten, die in observatie worden -gehouden,
omdat men rekening moet houden mat
de mogelijkheid, dat zij aan typhus lijden,
heeft men bij1 één typhus en bij een an
daren paratyphus geconstateerd. Een aan
tal in het ziekenhuis vertoevende patiën
ten is reeds aan de beterende hand; een
van hen is reeds als genezen uit hei,
ziekenhuis ontslagen.
Het aantal typhusgeVahen te Bonn
breidt zich uit. Meer dan honderd Ver
dachte patiënten zijn opgenomen. Twaalf
gevallen van typhus zijn reeds vastge
steld. Vijf der patiënten rijn reeds over
leden. I
liet ons haar nieuwe woning zien; wjj
zagen -en bewonderden alles tot 'twasch-
hofc toe; daarna gingen we in de zitka^
mer en na de the© begon Ursula hare
boeken te rangschikken, sommige op
schapen, welke zij me trotsch vertelde,
dat John zelf gemaakt had en sommige
op een oude piano, welke hij ergens had
opgedaan en welke goed was om er boe
ken op te zetten, gelijk hij zeide, aange
zien Ursula niet een, geheel volmaakte,
jonge dame was en niet zingen of spelen
kon. 1
„Maar je Vindt de piano toch niet lee-
lijk, Ursula? 'tis een idee van me; weet
ge, dat ik nog een vage herinnering bezit,
dat mijn moeder eens op zulk een ding
placht te spelen?"
„Je heht me nooit iets van je moeder
verteld 1"
Lang geleden wist je reeds, wiien je
ging trouwen John Halifax, die geen
vrienden, geen verwanten had en wiens
ouders hem niets hebben nagelaten dan
zijn naam." 1
„En kunt ge hen je herinneren?"
„Mijn vader in 't geheel niet; mijn
moeder zeer weinig."
„Ën heb j-e niets, wat eens aan hen be
hoorde?"
(Wordt vervolgd.;
mmm
