No. 281 Woensdag 29 Aupstus 1928 42e Jaargang
FEUILLETON
VAN H00GER0RDE.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
D irecteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
I.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
t>
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummers f0.05
Prijs der Advertentlën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
V Geen overdreven verwachtingen.
De onderteekening van het Kellog-ver-
iïrag is ook in onze kringen met in
genomenheid begroet.
Van uitbundig enthousiasme was echter
hQ onze pers geen sprake.
En met recht. Zeker, verdragen als
deze zijn niet geheel zonder beteekenis.
Ze beïnvloeden, zoodis de Standaard
(opmerkte, den volksgeest in goeden zin
en dat is ook wat waard. Wanneer vijftien
Staten den oorlog al's middel tot oplos:-
sing van politiek© geschillen openlijk ver-
oordeelen, en elkaar plechtig beloven 'in
hunne onderlinge betrekkingen daarvan
Voor goed af te zien', dan is dat een
feit waarvoor we dankbaar mogen zijn.
Maar we sluiten! daarom het oog; niet
voor de w e r k e 1 ij k h e i d.
En als de voorstanders van eenzijdige
mationale ontwapening met eien beroep
op dit verdrag op afschaffing van de
militaire weermacht alleen voor
Nederland aandringen, omdat nu
toch het oorlogsgevaar voorgoed gewe
ken is, dan laten we ons daardoor niet
Van .de wijs brengen.1.
Immers, niemand minder dan de ont
werper van het verdrag, heeft het non-
dig geoordeeld, voor overdreven verwach
tingen te waarschuwen.
En als om deze waarschuwing te ao-
centueeren, schrijft een der toonaange
vende bladen in Amerika, de „New York
Herald", dat het grootste geivaar voor
[Amerika gelegen is in de mogelijkheid
dat Amerika teveel vertrouwen in het
pact stelt, met opoffering van zijn nood
zakelijke verdedigingsmiddelen.
Het blad dringt er op aan, ernstig
voor den vrede tei arbeiden, doch tevens
het kruit droog te houden.
En! een ander blad acht het noodig
ih herinnering te brengen, dat de legers
in] Europa thans sterker zijn .dan in 1913
dn' dat er kruit genoeg gereed ligt, Over
deni vrede spreken, goed II mitsde
oorlogsvoorbereidingen nieifc over .het
hoofd worden gezien.
Dit komt wonderwel overeen mét' wat
het Italiaanscho blad, de „Popol'o di Ro-
manio", opmerkt, n.I. dat op het oogen-
blik de vlaggen van 'de onderteekenende
inaties wel naast elkaar wapperen, 'maar
dat dit nog geen waarborg biedt voor
de bestendigheid van deze vre'desatmos-
feer. „Wie kan den wind verbieden tot
een storm te worden, waarin iedere vlag
afzonderlijk gevaar loopt met do andere
in aanraking te komen?"
Deze uitspraken! zouden met andere
zijn te vermeerderen.
Ei daarnaast kan gewezen worden' Op
hel feit, dat de groote mogendheden tot
de tanden gewapend staan, dat het aan
alle kanten en met name in het Oosten
roert en rommelt en dat de revolutionaire
partijen ondanks hun dwepen met het
vredesideaal, voortgaan mei 'de prediking
van don haat niet alleen, maar ook van
het uitlokken: van gewelddadige omkee-
lingen volstrekt niet afkeerig zijn.
Dit alles willen we niet uit het oog
verliezen. Tegen de feiten vail't nu een
maal niet te praten.
En daarom: we verheugen ons1 over de
totstandkoming van het Kellog-pact en
over alles wat Ini deze richting gedaan
wordt.
Wij hebben de 'doorwerking van de
echfcjChristelijke gedachte vrede door
recht, zooveel in ons vermogenis, te
bevorderen.
Naar het Engelseh.
55)
's Namiddags bleef vader thuis iets
wat zeldzaam gebeurde; neen, meer, hij
ging in den tuin om rustig een pijp te
rooken. John lag voor 't raam op een
geïmproviseerde sofa, van drie stoelen
■gemaakt. Ik zat hem voor te lezen van
de groote pest in Londen en Daniel Del-
foe, toen Jael binnen kwam.
„John Halifax, daar is iemand om u
te spreken."
't Was mevrouw Jessop.
Toen zij hem zag, recht op staande,
lang en 'bleek, schoten de oogen van de
goede dame vol.
„Ge zijt erg ziek geweest, mijn arme
jongen! Excuseer mij ik ben een oude
vrouw, weet je. Ga maar weer liggen. Zij
deed hem zacht neerliggen en ging naast
hem zitten.
„Ik had geen idee waarom liet je 't
ons niet weten den dokter en mij? Hoe
lang ben je al ziek geweest?"
„Ik ben nu weer beter ik zal mor-
Maar daarnaast mogen we toch ook
Inliet nalaten tegen overdreven wijl
.ongegronde verwachtingen te waar
schuwen.
HET TOEZICHT OP DE WAPEN-
FABRICAGE.
De groote mogendheden houden zich
gedekt. Scherpe critiek van Mr Rutgers.
De Volkenbondsoommissie voor het toe-
zicht op de wapenfabricage heeft gisteren
te Genève vergaderd en daarbij: blijk ge
geven, dat er van een érnstig streven
om tot beperking van bewapening te ko
men nog heel weinig sprake is.
Engeland, Frankrijk, Italië en Japan wa
ren hierin eenstemmig, dat zij van toe
zicht op de staatswapenfabrieken niet
wilden weten. Er zullen wal jaarlijksehe
cijfers omtrent de fabricage worden ver
strekt, maar zóó, dat zij; over den aard
daarvan volstrekt geen licht werpen.
De Nederlandsche gedelegeerde prof.
mr Rutgers, zoo meldt de „N. R. Crt.",
was de leider der oppositie tegen deze
gansch onvoldoende publiciteitsvoorschrif-
ten en werd daarbij door de regeerings-
gedelegeerden van de Vereenigde Staten,
Canada, Cuba en Salvador ondersteund.
De vertegenwoordigers van de kleine en
tente van Polen en van Finland speelden
opvallend stommetje. Zij waren het blijk
baar met mr Rutgers eens, doch wilden
zich tegen de groote mogendheden niet
verzetten. Als Litwinof aanwezig ware
goweest hij had de uitnoodiging tot
deelneming aan deze zitting echter van
de hand gewezon zou hij; zich ver
moedelijk verbaasd hebben over den durf
van mr Rutgers om thans ook do andere
groote mogendheden eens flink de waar
heid. te zeggen en over zijn welsprekende
pleidooien voor do grootst mogelijke open
baarheid.
Mr Rutgers en eveneens' de gedelegeer
den van 'Amerika, Canada en de Zuid
en Midden-Amerikaansohe Staten wensch-
ton, dat do jaarlijksehe mededeelingen
aan don Volkenbond ook gegevens zou
den bevatten over het gewicht en het
aantal der vervaardigde stukken oorlogs
materiaal. Voortdurend trachtte mr Rut
gers de vertegenwoordigers der groote
mogendheden uit hun tent te lokken, hen
uitnoodigend argumenten te noemen
waarom zij slechts gegevens omtrent do
waarde wilden openbaar maken.
Toen zij het stilzwegen bleven bewaren,
verklaarde mr Rutgers, onder blijkbare
instemming der meeste toehoorders, dat
hij dus slechts een reden kon veronder
stellen n.I. dat do groote mogendheden
hun bewapening willen geheim houden,
ondanks de openbaarheidsverplichting van
artikel 18 van het volkenbondsverdrag.
En hij moest ernstig de vraag opwerpen
of het wellicht niet beter zou zijn in
het geheel geen conventie te sluiten, dan
een met het ontworpen artikel 5, dat ge
acht zou kunnen worden de geheimhou
ding inzake de bewapeningen te sanction-
neeren. Wanneer hij tenslotte zich niet
beslist er tegen verzette, dat een ont-
werp-conventie met dit artikel 5 den Vol
kenbondsraad was toegezonden dan ge
schiedde dit in de hoop, dat do openbare
meening en de dorde commissie der vol
kenbondsvergadering de volgende maand
het ontwerp-oonventie flink zullen becriti-
gen weer op do been wezen is "t niet
Phineas?"
Ik knikte ferm en trotsch toestemmend.
„Maar je moet je zeer in acht nemen,
waarlijk."
„Dat zal hij, mevrouw Jessop. Of, zoo
niet, dan heeft hij velen om op hem to
passen. Velen, voor wie zijn leven zeer
kostbaar en dierbaar is."
„Dat geloof ik wel, mijnheer Fletcher.
En ik denk, dat mijnheer Halifax nau
welijks weet hoeveel wij wij allen
hem achten." En moederlijk nam ze
John's hand. „Je moet spoedig weer beter
worden. Mijn man zal morgen naar je ko
men zien. En wat Ursula betreft bij
deze woorden greep ze diep in haar zak
„mijn lief kind zendt je dit."
't Was een klein briefje open. 't Op
schrift bevatte alleen zijn naam, in haar
duidelijk, mooi, rond handschrift
„John Halifax."
Zijn vingers hielden 't vast. „O, zij
is erg vriendelijk." De woorden
stierven weg z'n handen trilden als een
populieren blad.
„Ja, zij heeft een dankbare natuur,"
merkte mevrouw Jessop op, terwijl zij
naar mij koek. „Ik zou niet willen dat 't
anders was," ik zou niet willen, dat zij die
genen vergat, wier waardij zij beeft on
dervonden in den tijd ran haar ellende."
seeren en op verbeteringen aandringen.
Een merkwaardige houding nam Jou-
haux aan. Hij wierp zich op als de ver
dediger, van het militaire Frankrijk, dat
vooral omtrent de staatswapenfabricage
de grootst mogelijke geheimhouding wil
bewaren en dat dan ook de oorzaak is
dat de toch al zwakke openbaarheids
verplichting voor de particuliere wapen
fabricage nog meer verzwakt is met
betrekking tot de staats-wapenfabricage.
In een levendige gedachtenwisseling
hierover tusschen prof. .Rutgers en Jou-
haux bleek mr Rutgers de meerdere in
het debatteeren te zijn en daarbij had
onze gedelegeerde niet slechts zijn spits
vondigheid en dialectiek doc.h ook het
.goed recht volmaakt aan zijn zijde.
De koorts-epidemie in Athene.
Dokter Mackenzie van de gezondheids-
afdeeling van den Volkenbond is gister
avond uit Genève naar Athene vertrok
ken ter bestrijding van de dingga-epide-
mie. Het aantal koortslijders bedroeg gis
teren ten minste 80.000 in Athene en
de Pireus.
De correspondent Van d,e. N. R. Crt.
te Genève meldt nader:
Na uitwisseling van verschillende tele
grammen met den Helleenschen gezond
heidsdienst naar aanleiding van het uit
breken van een tropenkoorts-epidemio in
Griekenland heeft de secretaris-generaal
van den Volkenbond, dr M. D. Mackenzie,
van de hygiënische sectie van den Vol
kenbond, zich ter beschikking van de
Grieksche regeering gesteld. Gisteravond
zou dr Mackenzie naar Atheno vertrekken.
Den 9en Augustus stuuide de Grieksche
gezondheidsdienst een telegram naar het
Volkenbondssecretariaat met do mode-
deeling, dat or 1.0.000 gevallen van tro-
penkoorts in Atheno en Pirea voorgeko
men zijn. In "ben later telegram, geda
teerd 20 Augustus, voegt do Grieksche
gezondheidsdienst er aan toe, dat onge-
veeT de heele bevolking van deze stre
ken besmet was en dat het sterftecijfer
onder de ouden van dagen en de ge-
brekkigen weder toegenomen was.
De tropenkoorts wordt veroorzaakt
door een speciaal soort muggen welke
zeer zeldzaam in Europa zijn. Geen en
kele epidemic van dien aard was sinds
1889 in Europa voorgekomen en het is
de eerste keer dat deze epidemie in Grie
kenland plaats heeft.
Burgemeester vermoord.
Gisterennacht, is de burgemeester van
Lowisz Lukasz (Polen) Jarota geheeten,
op beestachtige wijze door tot nu toe
onbekend gebleven personen gedood. Na
lang zoeken is het lijk van den vermoor
de in de ochtenduren op een akker in
de nabijheid van het dorp Rezvee ge
vonden. Omtrent de redenen van het,mis
drijf tast men volkomen in het duister.
De opsluiting van dén Paus.
NaaT Reuter uit Rome meldt, is het
gerucht, dat er uitzicht zou bestaan op
een regeling, die den Paus in staat zou
stellen" den zomer op Castel Gandolfo
in de Alhaansche bergen door le bron-
gen, ongegrond. Do Paus wil niet bre
ken met de traditie, dat hij geen voet
op Italiaansch gebied zet 'en dat is on
vermijdelijk wil hij Castel Gandolfo be
reiken, dat, evenals het Vaticaan exterri
toriaal terrein is. Als de Paus nog eens
vliegen ging, zou het misschien wat an
ders zijn.
Ik zweeg; ook de stem van de oude da
me hokte zij trok de handschoen uit en
veegde met den vinger over do oogen en
bleef stil zitten.
„Heb je 't briefje gelezen, mijnheer
Halifax?"
Geen antwoord.
„Ik zal je antwoord meenemen; zij ver
telde me, wat ze je geschreven heeft." Ja
iedereen mocht die eenvoudige regels le
zen:
„Mijn beste Vriend!
„Ik wist niet vóór gister, dat gij ziek
geweest zijt. Ik heb 't niet vergeten, 'hoe
vriendelijk u voor mijn armen, vader zijt
geweest. Ik zou bij u willen komen en u
zien, als gij 't goedvindt."
Ursula March.
Dit was 't heele briefje. Ik zag 't, meer
dan dertig jaren later, geel en verschoten
in zijn zakboekje.
„Wel, wat moet ik mijn kind zeggen?"
„Zeg en hij hief zich half op, wor
stelend om te kunnen spreken - vraag
of zij komt." Hij keerde z'n hoofd naar
't venster en de zon scheen op twee groote
droppels, groot als kindertranen.
Mevrouw Jessop ging heen; en wij ble
ven wachten. John lag met 't briefjo in
zijn hand nu en dan zag hij er naar en
dat was hem genoeg.
Mijn vader kwam uit den tuin en ging
Onweer in Noord-Tirol.
De spoorwegdirectie te Innsbruck deelt
mede, dat gisteravond tegen half 10 een
zwaar onweer is uitgebroken boven het
stadje Roppen in Tirol. Het stations
emplacement te Roppen werd door slik uit
beken met een 2 M. dikke laag modder
■over een lengte van 150 M. bedekt. Het
verkeer op do lijn RoppenImst moest
slop gezet worden.
Hét Zwitsersche sneltreinverkeer werd
over Duischland geleid. Van een uitgaan-
den goederentrein te Roppen werden 17
wagens ingemodderd en 7 werden omver
geworpen. Gewond is niemand. Do schade
is aanzienlijk.
Een verklaring van Hoover.
Herbert Hoover, de candidaat der Re
publikeinen voor het Presidentschap,
heeft een verklaring gepubliceerd, waarin
hij de toezegging doet om mocht hij
worden gekozen de buitenlandsche po
litiek van president Goolidge te zullen
voortzetten.
Naar Hoover in dat stuk betoogt, levert
'het vredespact van Kellogg aan alle na
ties het bewijs, dat de Ver. Staten den
wensch koesteren met de andere naties sa
men te werken.
Die naties hebben zich gretig bij het
pact aangesloten, omdat zij er de erken
ning in zien van den wil van de machtigste
natie ter wereld om haar invloed te laten
gelden in het belang van den wereldvrede.
Wi{n van eigen bodem.
In Italië werd tot nu toe bij1 officieels
feestelijkheden steeds Fransche cham
pagne gédronken. Turati, de secretaris
van de fascistische partij heeft thans ver
zocht hij deegeljke gelegenheden Itali-
aansclie wijm te "schenken.
Bommen tfevonden in Italië.
Gedurende de groote manoeuvres van
het Italiaansche leger, die in tegenwoor
digheid van den koning en van 'Mus
solini hebben jilaats gehad, vond een
boer in een weiland in de nabijheid van
het Piëmonteesche stadje Ivrea een bom.
De politie stelde een onderzoek in en
vond nog zestien andere bommen, die,
naar uit "het onderzoek bleek, pas kort
te voren in het weiland waren verstopt.
Men is er nog niet in geslaagd de daders
op te sporen.
De Prins van Wales naar Oost-Afrika,
De prins van Wales zal, vergezeld door
zijn broeder, den hertog van Glouche»
ter, morgen Londen verlaten in verband
met zijn reis naar Oost-Afrika, die op
6 September begint.
Naar vernomen wordt, zal geen be
paalde route worden gevolgd. De prin
sen zullen de reis van Egypte uit maken.
Na hun reis door Oost-Afrika zullen
zij Noordelijk Rodesia bezoeken en van
daar naar Kaapstad gaan, vanwaar zij
per schip naar Engeland zullen teruig-
keeren.
Men verwacht, dat de reizigers in het
begin van Januari te Londen terug zul
len zijn.
De moord op Obregon'.
Do federale commissaris te New-York
heeft een hevel tot inhechtenisneming
uitgevaardigd tegen oen zestal mannen,
met Spaansche namen, die zich op het
oogenblik te New-York bevinden.
Deze lieden worden door de Mexicaan-
i sche justitie gezocht, naar verluidt, om-
zitten voor z'n middagdutje. Maar John
en ik merkten hem bijna niet op.
Ten slotte kwam Ursula. Zij stond in de
deur van de zitkamer, rood van 'tloopen
een visioen van jeugd en blanke on
schuld, welke niet bloosde, en ook niet be
hoefde te blozen bij 't voornemen, dat is
geheiligd door Gods wet en haar eigen
hart.
John stond op om haar te ontvangen.
Zij spraken niet, drukten elkaar enkel de
hand. Hij was niet sterk genoeg nu om
't te verbergen in zijn eersten blik zou
hij' 't hebben kunnen zien en gevoelen, dat
ik 'haar de waarheid had gezegd. Haar
blikken sloegen neer, zooals ik dat nog
nooi't gezien had. Toen wist ik, hoe alles
zou afloopen.
Jael viel scherp in: „Abel Fletcher, de
vrouw van den dokter wacht op je in den
moestuin en zij zegt, dat haar kruisbessen
niet half zoo groot zijn als de onze."
Mijn vader werd wakker wreef zich
de oogen zag, dat er een dame in de
kamer was wreef ze nog eens en zat
voor zich uit te kijken.
John bracht Ursula naar den stoel van
den ouden man.
i,Mijnheer Fletcher, dit is juffrouw
March, een vriendin van me, die hoeren
de, dat ik ziek was uit groote vriende
lijkheid
Binnenland.
Koninklijk bezoek in Drente.
Ernstig ongeluk te Leidschendain.
Buitenland.
De Prins van Wales naar Oost-Afrika.
De koorts-epidemie in Athene.
Het Volkenbondstoezicht op de wapen
fabricage.
dat zij betrokken zijn bij den moord op
Obregon.
Gezonken linieschip géVonden.
Do laatste jaren zijn onderzoekingen
gedaan naar het op 18 Juni 1918 in
de Zwarte Zee gezonken 2.5000 ton groo
te linieschip „Swobodnaja Rossija" (vrij
Rusland), welke thans met een gunstigen
uitslag beloond zijn.
De expeditie voor onderzeesch werk
ontdekte op 20 Augustus het schip, op
een diepte van 42 meter met de kiel
omhoog liggend. Men zal het schip bergen.
De gifgasramp te Hamburg.
De Hamburgsohe fosgeen-kastastrofe
van Mei j.l. zal naar alle waarschijnlijk
heid nog een civielrechtelijk staartje heb
ben. Vele personen, die toen vergiftiging
opliepen en daardoor in hun gezondheid
of werk schade leden, zullen den Ham-
burgschen Staat voor de schade aanspra
kelijk stellen. Reeds zijn 250 eischen tot
schadevergoeding tegen den Hamhurg-
schen Senaat ingediend en men verwacht,
dat dit aantal in de komende weken nog
belangrijk zal toenemen.
Korte berichten.
Voor de eerste maal in ettelijke
weken toonen ditmaal de Engelschei werk-
loosheidscijlers een daling aan.
Op '20 Aug. bedroeg in Engeland en
Wales het aantal werlcloozen 1.308.200.
Dat is 5959 minder dan de week tevoren,
doch 263.845 meer dan het jaar tevoren
om 'üenzelfden tijd.
Te Berlijn is een gezelschap Noord-
Am erikaansche artsen aangekomen om de
verschillende inrichtingen op het gebied
der ongevallenverzekering fe bestu-
deeren.
De Noorsche regeering heeft giste
ren reeds een ontwerp bij het Storting in
gediend om goedkeuring van de mede
onderteekening van Noorwegen van het
Kellogg-pact.
Het gebouw van het Britsche consu
laat te Nanking, dat in Maart 1927 door
Chineesche Nationalisten was geplunderd,
is weer geopend. De consul zal er weer
zijn intrek nemen.
De etsarbeiders in de' Antwerpsche
haven hebben het werk gestaakt. Zij had
den nieuwe eischen gesteld, die de pa
troons weigerden to aanvaarden.
Het Koninklijk bezoek aan Drente.
Na het bezoek aan de Groen van Prin-
sterer-stichting reed de Koninklijke fa
milie haar Barger Compascuum en stop
te heel onverwachts bij' het kerkje, dat
daar is gesticht door de Vereeniging voor
Geestelijke verzorging in Drente, van welk
Zijn stem haperde. Juffrouw March
voegde er aan toe, zacht en met neerge
slagen oogleden:
„Ik ben een wees en hij was goed voor
mijn dierbaren vader."
Abel Fletcher knikte zette z'n bril
recht nam haar van top tot teen op
en knikte nog eens weer; langzaam en
plechtig. Zijn harde blik verzachtte zich
terwijl hij bleef rusten op dat jonge ge
zicht, waarop eenvoud, waardigheid en
trouw stonden te lezen.
„Als gij een vriendin zijt van John, wel
kom dan in mijn 'huis. Wilt u gaan zit
ten?"
En terwijl hij haar de hand gaf, met
een mengeling van vriendelijkheid en be
leefdheid, welke ik nog nooit in mijn kwa
ker-vader had opgemerkt, liet hij haar
plaats nemen in zijn eigen leuningstoel.
Hoe zie ik haar daar nog voor mij zitten,
in haar zwartzijden dameskleed, afgezet
met wit bont en haar rijhoed, van welke
de zachte veeren haar op den schouder
vielen, bevend gelijk zij beefde. Want zij
beefde erg.
Met een glimlach vroeg vader:
„Wilt gij blijven en thee met ons drin
ken?"
i LH3 IJS isy jfo
(Wordt vervolgd.)