Dinsdag 28 Augustus 1928
42e Jaargang
M^^Wkéreen
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
V De Landarbeiderswet.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUiDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
De grondtegenstelling.
In -vrijzinnigen kring is men aan het
kibbelen over het vraagstuk van de dood
straf.
De „Vrijheid", opgeschrikt door wat de
Communisten in onze Indiën aandorsten,
bepleitte handhaving van de doodstraf al
thans voor Indië, wat door het „Vader
land" -als een ernstige afwijking van 'het
liberale standpunt werd veroordeeld.
De strijd tusschen beide bladen gaat in
hoofdzaak over de vraag of men in be
paalde gevallen voor handhaving van de
doodstraf kan zijn zonder de vrijzinnige
beginselen te verloochenen.
Het gelijk is hierbij ongetwijfeld aan de
zijde van bet „Vaderland", dat in zijne
redeneering principieel sterk staat.
Wij hebben geen behoefte ons verder in
dezen broedertwist te mengen.
Wel echter willen wij aandacht schen
ken aan een uitspraak waarmede het „Va
derland" zijn standpunt verdedigt.
„De overheid -aldus dit liberale orgaan
die de doodstraf toepast en dus het
„oog om oog, tand om tand" toepast, daalt
af tot het peil van -den misdadi-ger en zal
waar -die straf als afschrikwekkend mid
del tegen de misdaad absoluut faalt, tot
telkens wreeder manier van doo'den, voor
afgegaan door lijfstraffen, moeten over-
Wij laten nu rusten de absurde rede-
neering als zou bet straffen door de Over
heid op een 'lijn staan met het bloedige be
drijf van -den misdadiger en eveneens de
opvatting als zou de toepassing van de
doodstraf 'ten doel hebben, niet bet ge
schonden recht te herstellen, maar om
van het kwaad af te schrikken.
Van meer belang is, dat hier voor de
zooveelste maal scherp en duidelijk wordt
aangegeven de groote tegenstelling die er
is tusschen het Antirevolutionaire en het
vrijzinnige standpunt.
Volgens Antirevolutionaire opvatting,
-gegrond op Gods Woord, is aan de Over
heid het zwaard gegeven om den moorde
naar aan het leven te straffen en zijn
bloed te vergieten, niet om op die wijze de
•wraaklust 'te 'bevredigen, maar omdat God
den mensch die vermoord werd, naar Zijn
beeld beeft gemaakt.
D-at is het Bijbelsche standpunt.
Maar het vrijzinnige standpunt, het
„Vaderland" constateert dit terecht, is an
ders.
De vrijzinnigen laten Zich in zaken der
staatkunde leiden, niet door het geopen
baarde Woord van -God, maar door de
Jnenschelijfce rede.
En menschelijke wijsheid heeft uitge
maakt, -dat wat de Bijbel ten dezen op
zichte leert, dwaasheid is, zooals ook het
kruis van Christus als een ergernis en een
dwaasheid wordt -beschouwd.
We zien hier weer de zoo menigmaal
doodverklaarde maar toch altijd voortbe-
staande antithese, waarvan Dr Kuy-
per terecht opmerkte, -dat ze d-e grond-
tegenstelling in ons leven vormt,
dat ze werkt op elk terrein en op eiken
dag in de gewaarwording van 'thart, in
het weefsel van ons denken, in onze anti
pathieën en sympathieën, in geheel onze
levensopvatting en in -geheel onze beschou
wing van het persoonlijk, het huiselijk, het
sociaal en het staatkundig bestaan.
Bijzondere aandacht verdient wat in
ons numer van -gisteren de heer J. W.(elle-
man) opmerkte omtrent de uitvoering van
de Landarbeiderswet te Krabbendijke.
Opnieuw blijkt hieruit reeds meer
malen is hierop in ons blad gewezen
van hoeveel beteekenis -deze wet is, niet
alleen voor -de betrokken arbeiders, maar
voor de gebeele bevolking.
De Landarbeiderswet is indertijd aan
geduid als de beste der sociale wetten.
Dit moge eenigszins overdreven zijn
misschien, één van -de beste, de meest so
ciale wetten in den goeden zin des woords
is ze ongetwijfel-d.
De zaak is zoo, dat de positie van vele
landarbeiders in vele opzichten treurig
kan worden genoemd.
Het gevolg is dat velen, met name onder
Jw jongeren, een afkeer krijgen van den
landarbeid en dat ze al meer bet oog rich-
ei* naaf -de steden, om dan vaak tot de
wdekking te komen dat de schijn soms
^eel erg kan bedriegen en dat het daar
°ok niet alles- is.
Maar dan is het vaak te laat. Op deze
Uze gaan ook uitnemende -arbeidskrach-
n voor het platteland verloren, met het
°iS. dat uit den bodem niet gehaald
wordt wat er in zit en dat verarming niet
uitblijft.
Nu biedt de Landarbeiderswet de
beer Welleman laat bet opnieuw zien
de gelegenheid om de positie van energie
ke arbeiders belangrijk te verbeteren, ze
eenige sporten op den maa-tschappelijken
ladder te doen klimmen, en teven-s en
dat is ook van belang! een meer inten
sieve bewerking van den bodem te bevor
deren.
Daarom hopen we, dat het voorbeeld
van Krabbenlijke en andere plaatsen op
breede schaal navolging zal vinden.
Waarom, zoo vragen wij met den schrij
ver van bedoeld artikel, wordt in zoovele
gemeenten van ons gewest nog niets aan
de uitvoering van deze zoo echt sociale
wet voor het platteland gedaan?
HET ANTI-OORLOGSVERDRAG.
De verwachtingen mogen niet te hoog ge
spannen worden.
Heel de wereld houdt zich thans'bezig
met het Kellogj-p-act, het anti-oorlogsver
drag dat gisteren te Pangs plechtig ge-
teekend en bekrachtigd werd.
Afgezien van de inleiding, bestaat het
leiigenljjke verdrag slechts uit twee arti
kelen. x
In 't eerste artikel verklaren 'da ver
dragstaten, dat zij het beroep op- den
oorlog als oplossing van internationale
geschillen veroordeelen en er van afzien,
den oorlog "in hunne onderlinge betrek
kingen te gebruiken als een instrument
vlan nationale p-o-litiek.
In het tweede artikel komen da verdrag
staten overeen, dat de oplossing van tflïe
geschillen, zonder uitzondering1, slechts zal
worden gezocht door vreedzame midde
len.
Wat de inleiding betreft, de meest zaka-
cllausulè is, dat eeni Staat de vooz-
deeleU van het verdrag verliest, zo-o-dra
hij handelt in strijd met het verdrag en
joorlog maakt.
Dat wil dus zeggent dat tegen ean
z'oodanigen Staat met de wapenen mag
wo-rden opgetreden. D-oor deze clausule
worden het Volkenbondsverdrag en het
Locamo-verdrag in hun volle waarde ge
laten. v
MeU weet, dat het de aanvankelijke
betdoeling was van Briand om alleen
tusschen Frankrijk en de Vereenigde Sta
ten een verdrag to-t stand te brengen)
iwaarin de oorlog, buiten de wet werd
gesteld. Mnar Kellog beeft dei onderhan
delingen geleid in de richting van jpen
'wereidtractiaat.
Aangenomen, dat na de onderteefcenirig
door de eerste vijftien Mogendheden, ook
d-e andere Mogendheden gehoor zullen
geven aan de uitnoodiging om mede tot
het verdrag toe te treden, dan blijft nog
de vraag, of diit verdrag veel zal uit
werken "ter verzekering van dgn wereld
vrede.
Daarover wordt verschillend geoor
deeld.
Hen bedachtzaam man als1, president
Coolidge heeft onlangs gezegd, dat de
oorlog van 1914 niet zou zijn uitgebroken,
als dit verdrag er geweest was.
Maar de Amerikaansche professor Blor-
ohard heeft dezer dagen betoogd,, dat de
oorlogen door dit verdrag niet uitgeban
nen, maar veroorloofd werden, daar de
vloorbehouden zoo rekkelijk zijn, dat even
tueel© oorlogen meest daaronder zullen
Vallen.
En Paul Block', de Parijsche correspon
dent van het „Berliner Tageblatt", waan-
Bchuwt eveneens om de verwachtingen'
niet te ho,og te spannen. Van de onden-
teekeningsp-lechtigheid, zoo -zegt hij-, zal
viooreerst slechts liet symbool van dén wil
tot den vrede o-verblijven 'inderdaad
een1 groot, geweldig symbool, dat naar
te hop-en is duurzaam zal blijken, maar
Vporloopig toch slechts een symboo-l.
Stresemann heeft gezegd, dat men van
dit verdrag niet kan verwachten) dat daar
door de wereldvrede definitief wordt ge>-
c'onsolideerd, maar er wordt althans een
basis gevormd, waarop kan worden voort
gebouwd om een wereld tot stand tei
brengen, waarin de oorlog niet meer bei-
staan1 zal.
Kellogg heeft van zijn kant te Parijs
©enig commentaar gemaakt om al te over
dreven verwachtingen te teim'peren. Het
Pact is ontworpen, zeide hij, „om den
oorlog moeilijker te maken". Nog altijd
worden' plechtige overeenkomsten' op ver-
scheurbaar papier geschreven en de
(wereldkring omi het Pact heen zal1 niet
Voltallig zijn, al -zal hij spoedig welhaast
de geheele beschaafde wereld omvatten).
Deze zin („om' den oorlog moeilijker la
maken"), zeide Kellogg verder, bevat de
hoop die wijl allen het recht hebben te
koesteren, en waarvan- niet ge-zegd kan
Worden dat zij niet .te verwezenlijken is.
„Ik ben o-precbt overtuigd dat de ondeD-
teekenin-g van het Pact, hetwelk het eerst
door Briand is ontworpen, de krachten
des vredes over de he-ele wereld beves
tigen en versterken zal".
De onderteekening.
Gisterenmiddag te 3 uur 10, waren de
(afgevaardigden der 14 naties in de TJun-
werkzaal Qp het departement van
buitenlandsche zaken ter onderteekening
van het anti-oorlogsverdrag van Kellogg
bij-een gekomen. Briand opende de verga
dering, die een schitterenden aanblik
bood met een gloedvolle peroratie, waarin
hij de beteekenis van dit historisch oogeiU-
blik, ofschoon alle aanwezigen het ken
den en voelden, nogmaals uiteenzette. Hjj
begroette in de eerste p-laats, den pro-motor
van het voorstel den Amerikaanschen
staatssecretaris Kellogg aan wiens helder
ziendheid en vasthoudendheid het te dan
ken was, dat dit uur beleefd werd.
D-an begroette hij Stresemann met wien
hij sinds drie 'jaar op de gelukkigste
en aangenaamste wijze had samengewerkt
aan den opbouw van den vrede in Europa
en betreurde de afwezigheid van dien an
deren grooten voorstander van den vrede,
Sir Austin Chamberlain, wien hij, uit aller
niaam een spoedig herstel toeiwenschte.
Briand zette vervolgens uiteen, dat de
Volkenbond door het werk van Locarno
den hoeksteen voor een wereld- en Eiuro-
Ipeeschen vrede gelegd had, maar dat
door het ontbreken van.' de Vereenigde
Staten' als lid van den Volkenbond dit
-werk niet vólkomen aan de verwachtingen
had kunnen beantwoorden. Dpch de vre
delievende gezindheid van de Vereenigde
Staten was buiten kijf, en daarom had
de wijze staatsman- Kellogg zijn p-actVoo-r-
stel ontworpen om als het ware het
Werk van Locarno te voltooien.
Voortaan zou de oorlog nu üitgebanf-
tien worden en buiten de wet staan.
Hen' moreele overwinning van' niet te
ppi'derschatten beteekenis 1
De wereld had met de onderteekening
van dit pact de verzekering verkregen
van den waarachtigen wil van alle be
schaafde volken o-m den vrede te stabi-
lizeeren. Voortaan zou den oorlogzuchtige
het brandmerk van het kwade aankleven,
dat vroeger niet als zoodanig beschouwd
werd. De naleving van dit pact stelde
aan de onderteekenaars hoog© eischen
Van moreele kracht, afkeuring van den
oorlog en eensgezindheid; maar Briand
Vertrouwde, dat daarop- nooit vergeefs
een beroep zou behoeven te worden ge
daan-.
Spoedige ontruiming van het bezette
gebied?
[Tot inleiding van de onderteekening,
hebben Pioincaré en Stresemann een on
derhoud gehad waarin, naar de algei-
meene onderstelling, dei D-uitsche minis
ter er op ge-wezen heeft, dat Duitsch-
'land thans op spoedige ontruiming
van het Rijnland rekent. Sedert Lo-
,camo heeft het Duitsche rijk hier
onder -opvolgende regeeringen onge
duldig op gewacht. Het Pact maakt de
handhaving van de bezetting Tot nog
g'rooter anomalie. Want als de naties den
oorlog als politiek dwangmiddel verloo
chenen, heeft het ook ge-en zin meer,
Soldaten als bedreiging aan den Rijn te
houden. Het onderhoud der beide- staats
lieden duurde tot 6.35 uiur. Briand be
groette den Duit'schen minister allerharte
lijkst en gaf uiting aan zijn, diepe te
leurstelling, dat S-tresem'ann niet de-el zal
nemen aan de besprekingen te Genève.
Bij het vertrek begeleidde Briand zijn
bezoeker tot in de voorkamer, waar hij
harteljjk -afscheid nam. !Poen de aanwe
zigen journalisten dr S-tresemann' v©r-
zo-chtten een woord te spreken, zeide
hij schertsend:
Dr Z-ondek heeft Tpij verboden langer
dan 35 minuten achtereen te spreken. Ik
heb 34 minuten gesproken en dus blijft
mij; slechts een minuut over om u- goeden
dag te zeggen- Stresemann nam vervol
gens zijn hoed af en verliet de Quai
d'Orsay, waar hij opnieuw door de men-
sche-nmenigte sympathiek begroet werd.
Aardbeving in Algerië.
Volgens het Journal is er in Algerië
een aardbeving waargenomen, waarbij
vier menscben het leven zouden hebben
verloren.
Hetzelfde blad meldt, dat er na de be
ving in bet achterland van Oran tal van
petroleum-bronnen aan den dag zijn ge
komen.
Een minister van oorlog ontvoerd.
Reuter meldt uit Managua, de hoofd
stad van Nicaragu-a, dat de minister van
oorlog Oastillon, een vermogend koffie
planter, verleden week door -bandieten was
ontvoerd, doch thans in vrijheid is gesteld.
De familie had een lo-sprijs betaald van
20.000 dollar.
Een patrouille van Amerikaansche ma
rinetroepen was er niet in geslaagd eenig
spoor van hen te vinden.
Vliegtuigongelukken.
In de nabijheid van Wenden in 't Noor
den van Lijfland is het grootste en meest
moderne vliegtuig van het Letlandsche le
ger naar beneden gestort. Drie officieren,
die er zich in bevonden, werden op s-lag
gedood. In den laatsten tijd zijn er in Let
land niet minder dan twaalf vliegtuigon
gelukken -gebeurd, achttein personen zijn
bierbij om het leven gekomen.
Het ongeluk in den tunnelspoorweg.
Men is nog steeds bezi-g een nauwkeu
rige balans op te maken van het aantal
Hachtoffers hij de ramp in den tunnel-
.•poorweg te New-York. Een Ameri-
kaansch blad gaf Zondag de volgen-de cij
fers: veertien dooden, negen-en-negentig
1 ©wonden.
Het station aan Times Square is bet al
lerdrukste verkeerscentrum in heel York
(sta-d). Het is gelegen in het hartje van
de kantoren- en schouwburgenwij'k van
Manha-ttan. Aan dit station worden waar
schijnlijk meer reizigers „verwerkt" dan
;.an welk ander tunnels-tation ter wereld
ook: Niet minder dan vier lijnen bedienen
zich van het station. Het zijn de Brook
lyn-Manhattan, trans-tit, -de Grand-Central
„heen-en-weer"-dienst, de verbinding met
Queens op Long Island en de West-Side
In-terborough. De meeste dezer diensten
werken met een drukken treinloop. Er ko
men per -dag bijna een millioen reizigers
-door dit station. Om -de ontzaggelijke me
nigte in te zwelgen of uit te spuwen zijn
er over de twintig toe- en uitgangen aan
het station.
De koortsepidemie.
De Dingga-epidemie in Griekenland
breidt zich nog steeds uit. Er moeten
thans te Athene alleen 80.000 zieken zijn.
De regeering heeft een crediet van 15
miljoen beschikbaar gesteld voor hulpver
leening. De ontreddering van de openbare
diensten tengevolge van gebrek aan per
soneel blijft voortduren.
De regeering beeft de afdeeling ge
zondheidsdienst van den Volkenbond ver
zocht deskundigen naar Athene te zenden
om maatregelen te beramen ter bestrijding
van de ziekte.
Autobus van een berg gestort.
Naar de „Mon-tag" meldt, is gisteren
een met 26 personen 'bezette autobus, die
den Inselberg in Thuringen afreed, door
dien de remmen plotseling weigerden, van
den berg gevallen en in een bosch terecht
Binnenland)
Koninklijk bezoek aan Drenthe.
Het conflict in de Go.udsche Aarde-
werkindustrie.
Nederlandsche radiouitzendingen naar
Indië.
Buitenland.
De onderteekening van het Kellogg-ver-
drag.
Dreigende werkstakingen in België.
De pokken-commissie van den Volken
bond.
gekomen, waar -de auto over den kop sloeg.
De postauto uit Meiningen, die kort-
daarop passeerde, verleende de eerste
hulp en bracht -de gewonden naar het zie
kenhuis van Waltershausen.
Twee personen zijn aan de bekomen ven-
wondingen reeds overleden.
Kan'aal-vliegdiensten.
In de week van 12 tot en met 18 Augus
tus is door -de gezamenlijke Kanaalvheg-
diensten het verwachte -getal van 2000
passagiers bereikt en overschreden. Het
juiste -getal is 2024. Hiervan vervoerde de
Britsche Imperial Airways er 1010, dus
net -de helft, de Fransche Air Union 463,
de K.L.M. 302, de Belgische Sabena 162
en d-e Duitsche Luft Hansa 65. Aan goede
ren werd in die wee'k vervoerd 54J4 ton.
Het vervoer werd bewerkstelligd door 264
vliegtuigen, met een bemanning van 503
personen. In het totaal reisden dus in één
week van en naar Engeland over den Ka
naalluchtweg, 2530 personen.
Vliegtuig en trein.
Naar de bladen melden, treedt op 1
Sept. een overeenkomst in werking tus
schen de Duitsche spoorwegmaatschappij
en de Lufthansa, welke als proefovereen-
komst voorloopig een jaar van kracht zal
zijn. Tot -dusver moest een passagier van
een vliegtuig, die om een of andere reden
zijn reis in het geheel niet of slechts ge
deeltelijk kon volbrengen, en per trein
moest reizen, de treinreis uit eigen zak
betalen, waarna bij het bedrag bij de Luft-
bausa kon reclameeren.
Aan dezen toestand komt thans een
einde.
Mocht iemand zijn luchtreis moeten on
derbreken, dan kan hij zijn vliegkaartje
op elk station inruilen voor een reisbiljet
eerste klasse. Ook zijn bagage wordt dan
kosteloos per trein vervoerd.
Juweelendiefstal.
Een draadloos bericht uit Londen meldt
dat gisteren in een juwelierszaak in Hat-
ton Garden juweelen zijn gestolen ter
waarde van duizenden ponden.
Het viiegwezen.
In Amerika zijn thans 3230 civiele
vliegtuigen, tegen 1900 in Engeland,
Frankrijk, Nederland, Duitschland en Ita
lië te zamen. Volgens majoor Lester
Gardner, den president van de Ameri
kaansche Kamer van Koophandel voor
Luchtvaart, zullen er aan het einde van
dit jaar 5200 civiele vliegtuigen zijn. Gard
ner verwacht, dat het getal in 1930 rond
30.000 zal bedragen.
Dreigende werkstakingen in België.
Te Charelroi is in een vergadering van
afgevaardigden der socialistische syndica
ten in -de metaalnijverheid besloten, loons-
verh-ooging te eischen en eventueel een
staking te proclameeren. De arbeiders
eischen onverwijlde bijeenroeping van de
gemengde commissie om hun looneischen
voor de laatste maal in behandeling te ne
men.
In de autofabrieken „Minerva" te Ant
werpen eischen de arbeiders vijftien per
cent loonsverhooging. De directie biedt
slechts de helft, wat geweigerd wordt. Een
referendum zal over de quaestie van sta
king van -de ruim vierduizend arbeiders
beslissen.
Aanslag op een trein.
Zondagavond te ongeveer halftien heeft
men een poging gedaan den trein Zeitz
Naumburg te doen derailleeren door de
lijn te versperren. Door de waakzaamheid
van den machinist kon echter een ontspo
ring van den trein op het laatste oogen-
■bliik voorkomen worden. De crimineele po
litie onderzoekt de zaak. De directie der
RijksspooTwegen heeft eon belooning van
1000 Mark uitgeloofd voor het vin-den van
den dader.
Wervelwind te Liverpool.
Gisteren is te Liverpool gröote schade
aangericht door een wervelwind. Een don
derbui werd gevolgd door het verschijnen
