No. 264
Donderdag 9 Augustus 1928
42e Jaargang
h
sknecht,
ERS
VAN HOOGER ORDE.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
N Gz.j
AN OS
oop:
'akhuls
ijving
koop
sn,
burg.
sje,
NEDERLAND-BELGIË.
FEUILLETON
(Wordt vervolgd.)
elijke
:miën
.Br.)
ken,
wonin-
:bruikte
hine.
>urg
Spek
euzel
varkens.
dnderen-
ewoond
kx. Op
ber a. s.
kantore
aes,
IGE-DE
ren,
omgaard
ire van
SEL te
Augus-
L. Ni.
rijvings-
Igenares.
ihoek.
iHAPPIJ
ngen.
v. met
ctriciteit
if elders,
van dit
nd ge-
JEEKE
e,
dag en
i. Vlis-
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel,: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Por 3 maanden, franco per posL f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
De vraag- van de verhouding Neder
land—België begint van lieverlede weer
de aandacht te trekken, schrijft „De Stan
daard".
Minister BeieJaerts deed uitkomen, d-at
fcjj de hoop koesterde, nog voor het schei
den van de markt met een nieuw verdrag
tusschen beide landen te komen. En zijn
Belgische ambtgenoot hield een 'maand
geleden in het Belgische Parlement eein
rede waarin hij van eenig onge
duld deed blijken, dat zulk een nieuw ver
drag nog maar steeds op zich deed wach
ten.
Het zou niet makkelijk zijn om te wil
len staande houiden, dat laatstbedoelde
red® van grooten tact getuigde, terwijl
men toch juist van den heer Hymans
een bijzonder tactvolle behandeling van
deze aangelegenheid verwachten mocht.
Het was immers Minister Hymans, die
in 1920 de totstandkoming van een over
eenkomst deed afspringen door zijn eisch
omtrent de Wielingen.
Het was Hymans, die enkele jaren la
ter dit punt liet rusten en tot onderfee-
kening van het verdrag- overging.
De man, die thans ietwat aan ongeduld
bleek te lijden, behoorde, naar onze mee
ning, niet over het hoofd 'te zien, dat
hij- feeds- in- 1920 een rol heeft gespeeld
in ide kwestie van he-t verdrag; een ro-b
die enkele jaren vertraging ten gevolge
had. Maar rikt is ten slotte maar een
kwestie van goeden smaak. Gewichtiger
is de vraag, of het Belgische standpunt
op zichzelf juist is. Of de oplossing van
Nederlandschen kant moet komen, dan
wel of België met nieuwe proposities vocrf
het voetlicht dient te verschijnen.
Wjj hellen tot die laatste meening
o-ver, maar komen daardoor te staan te
genover het standpunt door Minister
Hymans ingenomen.
W ij1 he-b-ben de kat de bel niét aan
gebonden; wij' 'hebben niets te vragen;
wi] 'hebben sl-echts onszelf bereid ver
klaard om mee ta werken 'aan "da her
ziening der tractaten van 1839.
On-ze meening over het verworpen ver
drag is bekend len dio m-eening is onver
anderd gebleven. Maar dit verdrag heeft
nu eenmaal niet de vereischte goedkeu
ring der Stat-en-Generaal kunnen verwer
ven en daarmee is de zaak weer in
een geheel nieuw stadium gekomen. G e-
bleven is -onze bereidwilligheid om mee
te werken aan de herziening der verdra
gen van 1839, maar een verlangen,
een begeert© is dit 'onzerzijds niet.
W jj zouden ook content zijn, indien alles
bij 'het pude gebleven ware.
Maar daaruit volgt dan ook logisch, dat
nieuwe stappien om tot een vergelijk te
komen, niet van o n s-, d-och van B l,g i
dienen uit ta gaan en dit met inachtne
ming van de gronden, die er in Nederland
toe geleid hebben om he-t Verdrag, dat in
1924 tusschen beide reigeeringen tot stand
kwam, ui ei te aanvaarden.
Onze taak is dan, om welwillend af
te wachten, met welke voorstellen België
thans komen zal. Van ongeduld kan bij
ons geen sprake zijn, inaar voor onge
duld hij België bestaat evenmin grond,
want het is België zalf, dat o.i. met nieu
we Voorstellén voor d-en dag hehooirt te
komen. Dat behoeven in eerste in
stantie niet volledig uitgewerkte voor-
40)
Naar het Engelsch.
>,Arme juffrouw March."
„Waarom arm? Zij is niet een vrouw
om er medelijden mee te hebben, maar om
eerbied voor te koesteren. Dat zou je ook
gedacht hebben, als je ze vanmorgen ge
zien ha-dt. Zeer lief zoo wijs zoo vol
moed. Phineas" en ik kon zijn lippen
zien trillen, „dat is een vrouw zooals Sa
lomo bedoelde, toen hij zeide: „Hooger dan
koralen is hare waardij."
„Ik denk ook zoo. Ik twijfel niet, dat, als
zij trouwt Ursula March, „een kroon -voor
echtvriend" wezen zal."
Mijn woorden of de onderdrukte zucht,
welke hen vergezelde, schenen John te
n°tn ^^hrikken, maar hij zeide niets.
Bok kwamen we dien dag niet meer op dit
onderwerp terug.
Twee dagen later volgde ons klein gezel
schap de lijkkist door het portaal van
mperfoeli, waar wij 't laatst den armen
jnpnheer March gegroet hadden naar
net kerkhof, weinig grooter dan een tuin,
waar, met lange tusschenpoozen, de wei-
«goqooclea van Enderley weiden neerga
stellen te zajn, he-t schijnt voldoende dat
België aanvangt met geformuleerde grond
slagen voor verdere onderhandelingen
kenbaar te maken.
Indien deze voor Nederland te 'aan
vaarden zouden zijn, kan de uitwerking
ervan -gemeenschappelijk plaats vinden.
Dat is onze maening.
Wij- laten echter in een materie als deze
ook gaarne ruimte voor anderer gevoelen.
Heit geldt hier een vraag van hoog nati
onaal belang. En de poging om tot een
vergelijk te komen mag met andermaal
mislukken. Daarom moet tijdig gezocht
naar een oplossing, die, zooveel als moge-
lijk is, nagenoeg algemeens bevrediging
schenkt.
STEFAN RADITS OVERLEDEN.
De toestand in Zuid-Slavië.
Radits is gisteravond om negen uur
Overleden.
Rond zeven uur had zicht een aan
merkelijke verbetering voorgedaan in den
toestand van Radits, zoodat artsen en
familieleden zich van het .ziekbed ver
wijderden. T-ëgen 9 uur echter werd de
toestand plotseling veel slechter en spoe
dig daarop trad de dood in. Het duurde
geruimen tijd voo-r het nieuws in de
stad bekend werd. Eerst om elf uur ver
schenen d-e e-xtra edities der dagbladen.
Tot wanordelijkheden is het echter niet
gekomen.
Met den Kroatischen leider Stefaïi Ra
dits is er niet alleen een "2eer merk
waardige figuur uit de Europee-sche po
litiek verdwenen, maa,r verdwijnt zeer
'waarschijnlijk ook ,de laatste hoop op
een Groot-S;e>rvisch gecentraliseerd rijk. Er
ligt thans tusschen Agram en Belgrado
een lijk; de gedachte aan dezen moord
zal alle toenadering, zoo niet geheel on
mogelijk dan toch veel moeilijker maken.
De politiek, welke Radits gevolgd heeft,
is er eene van wel eens wonderlijk op
portunisme -geweest. Het eene jaar reisde
hij naar Moskou en vreesde men vrij
algemeen dat de Kroatische boeren en
de andere democratische boerenpartijen
op den Ralkan zich voor het sovjetrq-
giem zouden uitspreken. Het jaar daarop
echter had hij zich met dé regeering
verzoend en reisde hij als officieel aft
gevaardigde van Zuid-Slavië naar Ge
neve om da vergadering aldaar hij te
Wonen.
De verzoening met Belgrado kon' ech
ter niet blijvend zijn. De tegenstellingen
waren ,te scherp en Radits zelf bevond
zich weer zeer spoedig in de op-positie.
Hij werd gearresteerd, zwierf gedurende
©enigen tijd als balling in het buitens
land, keerde ten slotte terug, niet alleen
naar zijn land, maar ook naar het Zuid-
Slavische parlement, waar hij meer 'dan
ooit een belangrijke, ja een beslissende
rol speelde.
Bij de laatste verkiezingen yverd van
de zijde der regeering'alles gedaan wat
mogelijk was om de Kroatische partij
een nederlaag te doen lijden. De macht
der partij bleef echter onaangetast. Bel
grado werd radeloos; vervolgingen zijn
steeds het wapen geweest van wie geen
andere middelen meer kennen of willen
kennen om de eenheid van' het land .te
handhaven. Dat vervolgingen ten; slotte
't Was een kleine stoet eerst de doch
ter, aan den arm en gesteund door de goé
de mevrouw Tod, dan John Halifax en ik.
Zoo begroeven wij hem - den vreemde
ling, die op dat oogenblik en sedert, zooals
John dat uitgedrukt had „onze doode"
scheen te wezen.
Wij volgden de wees naar huis. Zij had
zich ferm gehouden en had bij 't graf on
beweeglijk gestaan, met den hoed in 't ge
zicht. Maar toen we terug kwamen en zij
opzag naar 't welbekende venster van het
ziekenvertrek, nam mevrouw Tod haar in
de armen.
„Kom," zei John, met gesmoorde stem,
en wij gingen heen.
Dien geheelen -dag bleven we in onze zit
kamer, eens die van juffrouw March; we
probeerden tot den gewonen gang van za
ken terug te keeren; maar dat was onmo
gelijk. Er scheen een onmerkbare, maar
groote verandering te hebben plaats ge
had. 'tScheen alsof 'teen jaar geleden
was, dat we zoo vroolijk thee hadden zit
ten drinken onder den appelboom. We ver
namen dien dag niets van juffrouw
March.
Den volgenden dag ontvingen we een
boodschap om ons te bedanken voor „onze
vriendelijkheid". Ze moest haar kamer
houden, zei mevrouw Tod, want hoewel ze
niet ernstig ziele was, w§s zo toch geheel
afgemat
allesbehalve bevorderlijk zijn voor de een
heid, spreekt vanzelf. Het kwam tot een
feilen haat tusschen Se-rviërs en Kroaten.
Na den aanslag hebben de Kroatische
leden van de gkoeptsjina zich uit het
parlement teruggetrokken; zij willen een
eig'en Kroatische volksvertegenwoordi
ging vormen.
Vooreerst kan men slechts constateeren
dat iedere oplossing door den dood van
Stefan Radits moeilijker geworden is. De
politieke malaise op den Ralkan is er
nog grooter door geworden.
Nader wor'dt gemeld:
De politie te Agram is een ccmmtc-
nistisch complot op het spoor gekomen.
De Kroatische communisten schijnen
klaarblijkelijk munt te willen slaan .uit
de o-p het oogenblik heerschende ver
warring. Een aantal hun'n'er leden werd
in hechtenis gempmen. Teven's werden
een aantal bommen en revolvers, als
ook -groote hoeveelheden propaganda-ma-
teriaal, in beslag genomen. Het enden-
zoek duurt voort.
De toestand in Griekenrand.
Venizelos is gisteren na een p-ro-par
gandareis van veertien dagen te Athene
ferug'gekeerd. Onmiddellijk- na zjj-n1aanl
ko-mst vergaderde de ministerraad, die, I
ondanks de oorspronkelijke belofte van
Venizelos besloot het voor de twee ont
voerde afgevaardigden der oppositie ver
langde losgeld niet te betalen; daar Tiier-
door een precedent zou ontstaan. Oud!-
minister Mylonas is intusschen door de
roovers in vrijheid gesteld ten einde voor
het uitbetalen van het losgeld te kunnen
zorgen. Tevens heeft dezelfde bende ech
ter een bekend advocaat gevangen ge
nomen.
De ontvoering van de beide politici
wordt in geheel Griekenland druk be
sproken. De te Athene gevestigde veif
eenigingen van Epyroteni hebben in een
gemeenschappelijke vergadering een mo
tie aanvaard waarin ze van' de regeering
draconische maatregelen tegenover de roo
vers eischen. Enkele sprekers verlang
den zelfs de autonomie voor Epyrus.
De stormramp in Florida.
Naar gemeld wordt is he-t kust-stoomschip
„lAg'pnquin" met 300 passagiers aan
boord door den orkaan, die thans Flo
rida teistert, overvallen; het schip ver
keert in nood. Volgens een radiogram
van den gezagvoerder heeft men den
koers verloren. Het stoomschip „l'Impira"
is door de stormachtige zee zeer zwaar
beschadigd. Het ss. „Lastilla" verleent
assistentie. Ook landwaarts heef.t de or
kaan groote verwoestingen aangericht. Al
le verbindingen zijn verdwenen.
Men maakt zich bezorgd over het lot
van de bewoners van Palm Beach.
De gezonken Itaiiaanscne duikboot.
Het aantal slachtoffers van het zinken
der Italiaansche duikboot F 14 bedraagt
volgens de laatste berichten 27 en niet 31.
Toen de F 14 gelicht was, is komen
vast te staan, dat de bemanning gedeel
telijk bij het eerste binnendringen van
het water, gedeeltelijk als gevolg van
door de accumulatoren ontwikkelde gas
sen om "het leven is gekomen. De op
varenden bevonden zich op hun posten,
alsof de boot zich op een gewone on
derwatervaart bevond, in plaats van in
deerniswekkenden toestand op den .zee
bodem te hebben gelegen. Ook de offi-
De volgende drie dagen, als ik John te
gemoet ging wanneer bij uit Norton Bury
terug kwam, zag ik -dat zijn eerste blik
viel op het raam van -de kamer, welke de
mijne was geweest. Ik vertelde hem altijd,
zonder dat hij vroeg, wat mevrouw Tod
mij over haar toestand verteld had; hij
noemde zelden juffrouw March's naam.
Den vierden morgen vroeg ik hem toe
vallig of hij mijn vader had verteld, wat
hier gebeurd was?
„Neen."
Ik zag verbaasd.
„Moet ik 't hem zeggen? Als gij dat wilt
zal ik 'tdoen, Phineas!"
„O, neen. Hij interesseert zich weinig
voor vreemden."
Spoedig daarop zei John: „Waar
schijnlijk zal ik van avond laat wezen. Na
werktijd wou ik even met je vader spre
ken."
Hij stond besluiteloos bij- den haard. Ik
zag aan zijn gezicht, -dat hij; iets had,
,,-David."
„Ja jongen."
„Wat wilt ge mot mijn vader bespre
ken!"
„Dat 'kan ik je nu niet zeggen. Misschien
van avond. Maar och, 't is niets, niets."
„Iets wat jou betreft kan nooit „niets"
voor mij zijn!"
„Dat weet ik," zei hü hartelijk, en ging
de kazner uit.
eieren Wiel en Fasulo bevonden zich
op hun post. Van een paniek was geen
sprake geweest. Waarschijnlijk hebben de
mannen tot op het laatste oogenblik op
hun redding gehoopt.
Uit het onderzoek aan de huid van
de duikboot is gebleken, dat het vaartuig
niet zooals men eerst aannam - dpor
den torpedojager Missouri geramd werd,
doch slechts met de schroef van dit
schip in aanraking is geweest. Ook is
gebleken, dat hoe-wel de waterdichte
schotten in den onderzeeër stand heb
ben gehouden, zij op- den langen duur po
reus werden, zoodat het water doorsij
pelde. Het zout van het zeewater, een
verbinding vormende met het zwavelzuur
uit de accumulatorenbatterijen, ontwikkel
de een schadelijk gas, dat de bemanning
noodlottig is geworden.
Stijgend luchtverkeer in Duitschland.
In het eerste halve jaar van 1928 heef'
het luchtverkeer zich in Duitschland weer
aanmerkelijk uitgebreid. Het aantal per
vliegtuig vervoerde personen bedroeg
46.321 tegenover 39.586 in -de eerste helft
van het vorige jaar, zoodaf hier een stij
ging van 16,7 pet. valt waar te nemen.
Voorts werden vervoerd 357.522 K.G. ba
gage tegenover 331.443 K.G., 471.984 K.G.
vrachtgoed tegenover 276.368 K.G. en
185.064 K.G. postzendingen en dagbladen
tegenover 138.034 K.G. In het geheele jaar
1926 werden slechts 14.218 personen ver
voerd, zoodat het aantal luchtreizigers
in ruim anderhalf jaar tijds tot het vijf
voudige is gestegen.
Het vrachtverkeer per vliegtuig steeg,
zooals uit bovenstaand overzicht blijkt,
met niet minder dan 75 pet.
De aardbeving in Mexico.
Over de laatste aardbeving in Mexico in
den staat Oaxaca deelt een bericht nog
nadere bijzonderheden mede. Volgens be
richten van verscbillendo bladen moeten
de plaatsen Turtepec, Huazolotitlan en
San Pedrito volkomen verdwenen zijn.
Ook Jamiltepec heeft zwaar geleden. Hoe
veel menschen er gedood zijn en -hoe groot
de aangerichte schade is, kan voorloopig
niet vastgesteld worden, daar met vele
streken de verbindingen verbroken zijn.
Bovendien hébben er in de getroffen stre
ken wolk-breuken plaats, zoodat de wegen
onbegaanbaar zijn. De regeering heeft da
delijk maatregelen genomen voor hulpver
leening, maar -deze wordt door -den regen
val sterk belemmerd. Treinen met levens
middelen en materiaal zijn echter onder
weg.
Korte berichten.
De Vesuvius werkt weer en werpt
groote hoeveelheden lava uit. Men acht
echter geen gevaar voor de op- en omwo
nenden aanwezig. In het Z.-W. deel van
-den krater heeft zich gisteren een nieuwe
mond gevormd, waaruit met hevige knal
len een krachtige lavastroom kwam. Men
verwacht, dat de uitbarsting n-og wel eeni-
ge dagen duren zal.
Te Londen hebben zich vier nieuwe
-typhusgevallen voorgedaan, waar-door het
totaal tot 108 is gestegen.
- Te Montoire aan de Loir is, 15 jaar
oud, de laatste Fransche postduif uit den
grooten oorlog gestorven. Bij herhaling
ha-d het dier zich verdienstelijk gemaakt
door het overbrengen van berichten dwars
door de vuurlinie, te midden van een ko-
i—
Spoedig daarop reed hij weg; maar niet
voord-at hij, als eiken dag, een blik gewor
pen had naar 't venster van de kamer,
waar, droef en verlaten, behalve de vrien
delijke zorg van mevrouw Tod, de jonge
wees lag.
's Avonds, juist voor bedtijd, zei hij met
een ietwat droeve glimlach:
„Phineas, je wilde weten, waarover ik
met je vader wou spreken?"
„Ja, zeg 'tmel"
,,'tls haast niet de moeite waard om
't te zeggen. Ik vroeg hem alleen, hoe hij
zijn zaken was begonnen voor zich zelf.
Hij was, geloof ik, weinig ou-der toen dan
ik nu ben."
„Juist een-en-twintig."
„En ik zal -de volgende Juni een-en-
twintig zijn."
„Wil jij voor je zelf beginnen?"
„Of ik!" en hij lachte ietwat bitter en
zei, „iedere zaak vereischt kapitaal en d9
eenige zaak, welke ik goed versta, een zeer
groot kapitaal. Neen, neen Phineas; je zult
mij 't volgende jaar -geen tweede looierij
zien opstellen. Mijn kapitaal is nihil."
„Behalve jeugd, gezondheid, moed, eer
lijkheid en enkele andere van die kleinig
heden!"
„Van welke ik echter geen enkele in geld
kan omzetten. En je vader heeft mij na-
drukkelijk verzekerd, dat een leerlooier
zonder kapitaal niets kan uitrichten."
Binnenland.
De brug te Tholen aangekomen en op
haar plaats gezet.
De verbinding Anna Jacoba-Zijpe.
De heer P. F. Fruijtier 4ü jaar Statenlid.
Buitenland.
De aardbeving in Mexico.
De storm in Florida.
Radits overleden.
lenregen, o.a. tijdens het beleg van Ver
dun.
Tijdens een hevig onweer in het
Eisenach-dal vluchtte een groep Alpenja
gers, die zich daar op manoeuvre bevond,
onder een overhangende rots om zich te
gen den hagel te beschermen. De bliksem
trof de groep op een gegeven oogenblik,
met het gevolg, dat een soldaat gedood en
10 anderen gewond werden.
De eerste proefvaart van het nieuwe
Duitsche luchtschip Graaf Zeppelin zal 25
Augustus plaats vinden. Aan dezen tocht
zullen verdere vaarten naar München en
Stuttgart aansluiten. Indien het weder het
toestaat, zal nog dezen herfst een vaart
door Europa worden ondernomen.
- De afgevaardigden van stokers en
machinisten van de Engelsche spoorwegen
hebben te Londen vergaderd en besloten
de loonsverlaging te aanvaarden.
Het conflict in de Zweedsche mijn
industrie is bijgelegd. Beide partijen heb
ben de arbitrale uitspraak aanvaard. De
bestaande loonovereenkomsten blijven ge
handhaafd.
Avondfeest ten Paleize te
Amsterdam.
Voor het avondfeest ten paleize te Am
sterdam, dat gisteravond ter gelegenheid
der Olympische Spelen plaats vond, wa
ren niet minder dan 120Ö* uitnoodigingen
verzonden. Tot de genoodigden behoor-
den in de eerste plaats allen, die deel
namen aan het gastmaal ten Hove op
Maandag 1.1.: Met den Kroonprins van
Noorwegen, aartshertog Albrecht van
Hongarije en hertog Adolf Friedrich van
Mecklenburg, waren er als Vorstelijke gas
ten zes leden van de Koninklijke familie
van Zweden, te weten de Erfprins, Prins
Gustaaf Adolf, oudste zoon van den
Kroonprins; Prins Karei, broeder des Ko-
nings en zijn echtgenoote Prinses Inge
borg met twee hunner dochters, Prinses
Martha en Prinses Margaretha, welke laat
ste gehuwd is met Prins Axel van De
nemarken (de derde dochter, Prinses
Astrid, is, naar men weet, gehuwd met
den Kroonprins van België). Het zesde lid
van de Zweedsche Koninklijke Familie
was Prins Eugène, broeder des Konings.
Behalve het Corps Diplomatique, den
Voorzitter van de Tweede Kamer, den
Minister van Buiten!andsche Zaken, den
Commissaris der Koningin in de prov.
Noord-Holland en den burgemeester van
Amsterdam, vermelden we voorts, in aan
sluiting aan den laatstgenoemde, de wet
houders, den gemeentesecretaris en de
leden van den Gemeenteraad van Amster
dam; ook dr de Visser, die bij de ope-
„Behalve, zooals 't geval met hemzelf
was, wanneer hij als compagnon opgeno
men .wordt in een zaak, waarin zijn dien
sten evenveel waarde hebben als kapitaal.
Zeker, mijn vader verdiende eerst weinig,
niet veel meer -dan gij nu verdient, maar
hij kon netjes leven en in verloop van tijd
zelfs trouwen."
Ik zag met opzet niet naar hem, toen ik
dat laatste woord sprak.
Hij antwoordde niet, maar even later
kwam hij bij mijn stoel leunen: „Phineas,
je bent een wijs raadsman. Ik heb mij zelf
veel gekweld aangaande mijn toekomst,
maar nu -grijp ik moed. Misschien zal eens
noch gij noch iemand anders over mij zich
behoeven te schamen."
„Dat zal niemand doen, zelfs nu niet."
„Als John Halifax, niet als de looijerij-
jongen? O, jongen daar wringt de
schoen. Hier vergeet ik al 't onbehaaglijke,
ben ik geheel mij zelf, maar op 't oogen
blik als ik naar Norton Bury terug ga
hoewel 't verkeerd is, slecht is en ik 't van
mij afzetten moet dat gevoel kom laat
ons over wat anders spreken!"
„Over juffrouw March? zij is veel beter
van-daagl"
