No. 237
Maandag 9 Juli 1928
42a Jaargang
Buitenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
D Irecteur- H oof d redacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. OHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEft WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—-
Losse nummersf0.Q5
Prijs der Advertent18rt
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
Moedgevend verschijnsel.
Door de rad. R.-K. „Morgen" die lie
ver met de sociaal-democraten zou sa
menwerken dan met de Prot. Christelijke
partijen, werd onlangs opgemerkt, dat er
wat de samenwerking betreft geen .vaste
gedragslijn behoeft te worden gevolgd,
maar dat men kan samengaan met die
partijen, die daarvool in bepaalde om
standigheden, op zakelijke gronden in aan
merking komen.
Deze gedachte werd echter door Mr van
Wijnbergen in zijn reeds de vorige week
geciteerde rede met kracht bestreden.
Hij noemde het bedroevend, dat een
dergelijke opportunistische politiek ver
dedigd wordt.
Als waarschuwend voorbeeld wees hij
op Duitschland, waar het kiezersvolk
steeds meer den kluts kwijtraakt, ten bate
van de revolutionaire partijen.
Ziet toch, zoo riep hij uit, naar de
historie, in 't bijzonder naar wat hier
de laatste 40 jaren is tot stand gekomen.
En na dan gewezen te hebben op de
ernstige gevaren, die er ook voor West-
Europa dreigen vervolgde hij;:
„Wij weten uit het Oude Testament,
dat 10 rechtvaardigen voldoende zou
den zijn geweest om een gansche stad
voor Gods wrake te vrijwaren, 'tls de
zelfde God, die heden de wereld re
geert. Welnu, laten wij het onze doen.
God bidden, dat hij Europa moge spa
ren, laten wij1, zooveel, mogelijk in ons
klein landje bevorderen Christus' Ko
ningschap op staatkundig terrein, laten
wij', wat elders dan ook geschied, bet-
vorderen^ dat althans in Nederland ook
openbaar plaats zij voor het Kruis,
op openbaar terrein het Evangelie wor
de nageleefd, op openbaar terrein Chris
tus als opperste Wetgever worde erkend
en vertrouwen we dan op de hulp van
Boven."
Dat is ernstige taal.
Hier werd het 'hart van de kwestie
geraakt.
Als uit. zoo hoog gezichtspunt de din
gen worden bezien, als zoo algemeen
in het oog wordt gevat waarom het eigen
lek gaat in 1929, dan zal het niet moei
lijk vallen de gewenschte samenwerking
tot stand te brengen.
De rede van Mr van Wijnbergen kan
als een moedgevend verschijnsel worden
aangemerkt.
r—
ONTZETTENDE SCHEEPSRAMP BIJ
CHILI.
Een troepenfransparfschip op de rotsen
verbrijzld.
Set Chlileensche troepentransportschip
„Angamos" is in de bocht van Arauca te
Punta Ghimpel aan de kust van Chili op
11 K.M. afstand van Lebu gezonken. Het
schip liep door den hevigen storm aan den
grond, nadat het stuur was gebroken.
Door de geweldige kracht waarmede het
schip op de rótsen werd geworpen, brak
het door midden.
Er waren 295 personen aan boord, n.l.
215 koppen der bemanning en 80 passa
giers, w.o. vele vrouwen en kinderen
Slechts 4 personen konden worden gered.
In totaal zijn dus 291 menschen om het
leven gekomen.
Alle reddingspogingen hieven zonder re
sultaat, daar de storm met onverminderde
kracht voortwoedde.
Twee Ghineesche oorlogschepen, die la
ter de plaats des onheils kwamen afzoe
ken, konden noch van het schip, noch van
de opvarenden een spoor ontdekken. De
kapitein heeft op de commandobrug zelf
moord gepleegd.
Volgens een later bericht zijn er reeds
80 lijken gevonden.
Omtrent dit drama wordt nog nader uit
Londen gemeld:
Het troepentransportschip „Angemos"
verliet Punta Arenas aan het Magellan-
straat met een bemanning van 215 perso
nen en 76 passagiers aan boord. Het schip
was met steenkolen voor Ghileensche ma
rineschepen geladen. De passagiers wa
ren meest arbeiders met hun families.
Laat in den middag van Zaterdag kwam
een geweldige storm opzetten. Uren duur
de de strijd, dien het schip tegen storm en
golven moest voeren, maar tenslotte brak
het roer en werd het schip een speelbal
der golven. De „Agamos" werd tegen de
rotsen geslingerd en begon te zinken. De
bemanning trachtte de reddingbooten uit
te zetten, maar zoodra deze op de woeden
de golven kwamen, werden zij omverge
worpen. De inzittenden kwamen jammer
lik om het leven. Het water drong met
groote kracht het schip binnen en drie
uur nadat het schip op de rotsen was ge
worpen, was het zoo goed als geheel on
der den zeespiegel verdwenen. Het schip
brak in twee daelen en de weinige men
schen die zich nog aan boord 'bevonden,
werden door de golven meegesleurd.
De schipbreukelingen van de Italia.
Blijkens een telegram, dat Lubdb'org
van de Quest, het hoofdkwartier van de
Zweedsche hulpexpeditie, aan zijn vrouw
heeft gezonden, heeft luitenant Schyberg
hem gered en maakt hij het wel.
Naar het Berliner Tagebl'att meldt, heeft
het Zweedesche ministerie van marine
meegedeeld, dat Luitenant Schyberg zich
heeft laten leiden door de overweging
dat Lundborg onmisbaar was voor de ver
dere reddingsactie. Om deze reden heeft
inen hem het eerst gered, voor de
schipbreukelingen van' de Italia.
■Voordat Lundborg door Schyberg gered
werd, hebben andere Zweedsceh vliegers
met kleine toestelen de Italiaansohe groep
van) proviand voorzien. Tqen dit gelukt
was, werd besloten een landing op de
ijsschots te beproeven. Schyberg voerde
de landing met goed gevolg uit, en] kon
zoodoende zijn landgenoot redden.
Het vertrek van de Duitsche hulpexpedi
tie naar Spitsbergen is heden geheel on
verwacht afgelast, daar Udet en zijn mede-
Werker vermoedelijk veel te laat op Spits
bergen zouden zijn aangekomen om bij
de redding van de Italiain'en nog een ac-
lieve rol te kunnen spelen. Men vermoedt
in bevoegde kringen', dat nu de ijsschots
zich nog slechts vijf kilometer van het
vastjs land bevindt de redding van de
luchtschipbieukelingen spoedig mogelijk
zal zijn.
Nieuwe slachtoffers van Nobile.
Uit Rome wordt gemeld, dat thans de
expeditie van kapitein Sora, die ongeveer
14 dagen geleden met hondensleden van
Spitsbergen vertrokken is, om over het ijs
de mannen der „Italia" te bereiken, wordt
vermist.
De expeditie is slechts met sneeuw-
schoenen uitgerust en beschikt over een
kleinen levensmiddelenvoorraad.
Voor het vertrek werd Sora door ken
ners van het Poolgebied gewaarschuwd
en men heeft ernstig getracht hem van zijn
plan af te houden.
De dood van Loewenstein.
Een' medewerker van de „Evening Stan
dard", die een onderzoek doet naar het
raadsel van de verdwijning van kapitein
Loewenstein, heeft Vrijdag in een vlieg
machine 4000 voet boven het Kanaal
proefnemingen gedaan om vast te stel
len, in hoeverre het verhaal van de ver
keerde deur met. de werkelijkheid kan.
overeenstemmen. Hij had zich eèn touw
om het middel gebonden en was in ste
vige vaart tegeni de deur van de vlieg
machine gelooipen. Eerst na de uiterste'
krachtsinspanning slaagde hij erin, de
deur open. te krijgen, doch niet meer
dan een paar duim, doordat de /wind
de deur tegenhield.
Merkwaardigerwijze zijn ongeveer tezelf-
der tijd soortgelijke proeven genomeh te
Le Bourget, waar twee piloten een poging
deden om de deur der vliegmachine op-en
te krijgen,, terwijl de motor op volle
kracht stond. Beiden duwden met alle
kracht tegen de deur,, doch konden deze
slechts juist zoover openkrijgen, dat een'
mensch^nlicbaam zich met moeite door
de opening zou kunnen heenwringen.
Een andere medewerker van! de „Eve
ning Standard" verneemt, dat Loewenstein
vóór zijn verdwijning bezig' was met een
zeer sensationeel' plan, n.l. de verplet
tering van zijn 'grootsten tegenstander,
den heer Henry Dreyfus ,den president
commissaris van de British Celanese, met
wien hij reeds sedert twee jaar een fei
len strijd voerde, waarin, zooals bekend,
Dreyfus steeds overwinnaar was ge
weest.
Hen van de voornaamste redenen voor
zijn vlucht naar Brussel' was het ver
krijgen van inlichtingen, die hij noodig
had tot het voltooien' van zijn plannen,
waarna hij voornemens was een proces
te beginnen1. Loewensteins vrienden heb
ben tevergeefs getracht hem van' zijn
plani al te brengen.
Een sensationeel gerucht
In Londen heeft het sensationeele ge
rucht de ronde gedaan, dat de Belgische
financier Loewe'nstein niet uit het vlieg
tuig zou zijn gevallen, maar dat hij óf
er nooit in was geweest, óf heimelijk
was verdwenen, nadat het vliegtuig geland
was. Dit gerucht wordt ten stelligste te
gengesproken1 'door den bestuurder, die
zegt, dat Loewenstein zich bij de lan
ding onmogelijk stilletjes uit de voeten
had kunhem maken.
Een dorp verbrand.
Het Poolsche stadje Odrzyrow is vol
komen afgebrand. E|r werden 298 huizen
[verwoest. Een inwoner kwam in de
Vlam in en om.
Kerk ingestort.
In het stadje Nino've in Oost-Vlaanderen
is .de voorgevel van een in aanbouw
zijnde kerk, die reeds 23 M. hóóg was,
plotseling ingestort. Vier arbeiders wer
den onder het puin bedolven. Een hunner
bleef op slag dood, de toestand der drie
anderen is zeer ernstig.
Storm en hagel.
Over Boven-Oostenrijk woedde een!
zwaar onweer, dat met orkaanachtige stor
men en hagelslag gepaard ging, en aan
zienlijke schade aanrichtte.
Aan de Ibensee stortte een timmerwerk
plaats in. Twee leerjongens werden on
der de pumhoopen bedolven'.
De staking te Antwerpen.
Tusschen de werkgevers en de scheeps
timmerlieden is een overeenkomst bereikt.
Het werk zal Maandag hervat worden.
De staking heeft zeven wekenl geduurd.
Korte berichten.
Bij herstelwerk op1 de Neue Markt te
Weenen!, is een! Romeinsch kerkhof bloot
gelegd. Er werden kostbare sieraden ge
vonden. Het is een! opzienbarende ontdek
king.
Uit New York wordt gemeld, dat
behalve de 14 millioen dollar aan' goud,
die Donderdag, en de 12 millioen dollar,
die Vrijdag naar Frankrijk zijinl verscheept,
de volgende week nog 30 millioen' dol
lar daarheen zullen worden gezonden.
De schade, door. het noodweer in het
district Gleiwitz veroorzaakt, wordt op
ruim 5 millioen mark geraamd, die in
het district Beuthen op ruim 1 millioeü!.
Naar de „Qoutidien" meedeelt, zul
len dit jaar 250 Duitsche kinderen hun
vacantie bij Fransche en! omgekeerd 250
Fxansche kinderen hun vacantie bij Duit
sche families doorbrengen.
In het Oosten vah Opper-iSilezië, dat
door den orkaan1 hevig is geteisterd,
wordt de totale door het noodweer ver
oorzaakte schade op ongeveer 25-000.000
Zloty geschat.
In den Dollard heeft het stoom
schip Leine een' mjjn! aangetroffen, die
bij Elmden onschadelijk is gemaakt.
Naar uit Rostok aan de Don gemeld
wordt, is aldaar een vakvereenigiugsge-
bouw opgetrokken, dat anderhalf millioen]
roebel kost.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de
VTOuwen van de in het Schachty-proces
ter dood veroordeelde Russische inge
nieurs een verzoek om gratie tot Kalinin,
den voorzitter van de cehtrale executieve
commissie der sovjet-unie, hebben gericht.
Die Eerste Kamer.
Blijkens een aanvullende agenda voor
de vergadering der Eerste Kamer op a.s.
Donderdag is de voorzitter niet voorn'e-
mens, het wetsontwerp1, houdende bepalin
gen' betreffende de belasting! van nala
tenschappen en schenkingen van Neder
landers, die niet zijn ingezetenen des
Rijks, in deze bijeenkomst aan de orde
te stellen.
Minister Kan: mo.et pianld
bet alen.
Minister Kan, die, Vrijdag een' bezoek
bTacfit aan Groningen en de Ommelam
den, heeft daar in de vroegte, naar het
„Hdbl." meldt, een eigenaardige ervaring
beleefd.
De vorige maal' had hij irt het Helper-
zwembad gezwommen, ditmaal ging' hij
naar de gemeentelijke bad- en. zwemin
richting, De beambte bij het loket had
^lijkbaar niet Veel „fedutie" in den door
de zon brain geblakerden hoedl'oozen me
keer, die geen kleingeld bij zich had
en van wien de ambtenaar een pand ver
langde, eer de onbekende in het wa
ter ging, blijkbaar uit vtrees, dat die er met
een badhanddoek vani door zou gaan of
in het geheel niet zou terugkeeren.
Zijne Excellentie de minister van Bin-
nenlandsche Ziaken en Landbouw depo
neerde als piand eeni rijksdaalder, kreeg
een handdoek enl ging zwemmen. Van de
rijksdaalder werd natuurlijk zooveel inge
houden als de kosten van' het bad be
droegen.
De beambte heeft onbewust de voldoe
ning, dat hij minister Kan, die zeker in
honderden zwemgelegenheden in Europa
gezwommen heeft zonder vooraf een pand
af te geven, daartoe genoodzaakt heeft
Dames-bediening verboden.
Men meldt uit Eindhoven, dat die ge
meente thans is gerangschikt onder die
gemeenten, waar dames-bediening in de
café's verboden is. Dit verbod, dat voor
tal van volkscafé's in Woensel, waar vele
Belgische vrouwen werkzaam zijn, is uit
gelokt, komt in deze stad met zijn gewel
digen aanwas van vreemde en niet altijd
de meest gewenschte elementen, geen dag
te vroeg en geniet de instemming van
heel weldenkend Eindhoven.
'Onze Gezant te Brussel.
De Nederlandsche gezant te Brussel, jhr
mr O. F. A. M. van Nispen tot Seve-
naer, hoeft zijn post met zomerverlof
verlaten.
De gezantschapsraad de heer W. rid
der Huyssen van Kattendijke is tijdens
de afwezigheid van den gezant met de
leiding der legatie belast.
Chr.-Historische Unie.
„De Neder]." herinnert er aan, dat het
morgen twintig jaar geleden zal zijn, dat
de Christelijk-Historische Unie ontstond,
uit de samensmelting van drie politieke
groepen: de Vrij-antirevolutionaire partij,
den Chr.-Hist. Kiezersbond en den Bond
van Kiesvereenigingen op Chr.-Hist.
grondslag in de provincie Friesland.
Radio-telefoongesprekken met
I n d i
Volgens het A. I. D. „D'e Preangerbode"
is overeenstemming bereikt betreffende
het tarief van de radio-telefonische ver
binding tusschen Indië en Nederland. Het
is vastgesteld op tien gulden per minuut
met een minimum van 3 en een maxi
mum van 6 minuten.
Ernstig ongeluk. Gistermiddag
heeft op. den Nieuwen Vlissin'gschen weg
tusschen het padje van Davidse enl de
Abeele een ernstig ongeluk plaats gehad,
dat weer eens bewezen heeft, 'dat deze
weg op de meeste plaatsen veel te smal ïs
en minstens begonnen moest worden om
langs den berm van den weg een be
hoorlijk rijwielpad door te trekken;.
De marinier de V- liep aldaar te wan
delen met zijn verloofde, mej. L., wonende
op 'tZand, gemeente Koudekerke, toen!
zoowel van de richting Vlissingen als
van de richting Middelburg een! auto aan
kwam, die elkaar wilden passeeren1. De
wandelenden werden door de aan hun
zijde rijdende auto van achter aangere
den en tegeti den grond geworpen, waar
bij beide ernstig verwond werden. De
V- had een' .ernstige hoofdwonde en had
verder o.a. een arm gebroken, terwijl hij
bovendien bewusteloos was. Mej'. L- bad
vermoedelijk een hersenschudding beko
men en bloedde uit haar mond, terwijl zij
o.a. aan de knie verwond was. Mede
door het feit, dat de telefoon ge
sloten was, duurde het vrij lang eer
medische hulp aanwezig was. Toen deze
er was, namen de doktoren het werk
der particulieren over en werd overbren
ging naar het ziekenhuis dringend noodig
geacht. De V- werd per door een) zus
ter bestuurde rijwielbrancard naar het
ziekenhuis te Vlissingen' overgebracht, ter
wijl mej. L- in de ziekenauto haar Middel
burg werd vervoerd. Politie uit Middel
burg, Souburg en Koudekerke zorgden
voor het verkeer, dat door een! oploop
van nieuwsgierige omwonenden en ^wan
delaars gehinderd werd. De rijkspolitie
maakte voorloopig procesverbaal op, hoor
de getuigen en nam de auto, waarmede
de aanrijding plaats had, in beslag. Deze
auto was van een autohandelaar uit Vlis
singen en werd door een zijner chauffeurs
b'estuurd. De inzittenden in de andere
auto hadden niets van de aanrijding be
merkt en'reden door.
Het ware te wenschen dat er spoedig
verbetering in den' toestand op dezen
weg wordt gebracht, want zooals men
weet is het waarlijk niet het eerste on
geluk ,dat aan het veel te smal zijn van
dezen weg is te wijten.
Een auto-val. Het was voor auto
rijders, wier papieren .of wagens n'iet in
orde waren;, gisteren gevaarlijk de Bad
huisstraat, hoek Singelweg te Vlissingen!
te passeeren, want aldaar was voor hen
weder eens een val neergezet. Daar ston
den de heer Ir. Vijgeb'oom, Provinciaal
deskundige voor auto's en enkele politie
mannen en iedere bestuurder van auto
of motorrijwiel moest stoppen, zijn pa
pieren laten zien en zijn wagen of rip
wiel aan een onderzoek doen' onderwer
pen. Bjj meerderen wat niet alles
het up to date. Het zij er iets aan
den wagen haperde, hetzij rij- of n'ummer-
b'ewijs of wel de wegenkaart niet con-
Binnenland1.
Auto-ongeluk opi den Nieuwen' Vlissing-
schen weg.
Vergadering Zeeuwsche polder- en wa-
terschapsbond.
Sterfgevallen aan boord vani de „In-
sulinde".
Buitenland1.
Ontzettende scheepsramp bij Chili.
Nieuwe slachtoffers van! Nob'iïe?
De dood van Loewenstein!.
form de wet was. Deze personen zul
len zich daarover binnenkort wel1 nader
te verantwoorden hebben!.
Stoombootdienst. Zooals men
zich herinneren zal werd tijdens de boot
tocht ter eere van het 100-jarig bestaan
vah den stoombootdienst op de Wester-
schelde op 22 Mei 1.1. aan den dienst
door het personeel en oud-person'eel een
tegeltableau voor het nieuwe kantoor aan
geboden, althans eed ontwerp ervan.
Thans is het tableau zelf gereed en ge-
exposeerd hij den heer Muller in de Wal-
straat. Het is werkelijk zeer goed uitge
vallen en stelt voor de eerste en de
nieuwste boot van' dezen! dienst.
Tot tijdelijk opzichter aan de Zuid-
watering van den Polder Walcheren ia
benoemd de heer C. Dieloman te West-
kap elle.
De heer W. Verplanke te Biervliet
is tot tijdelijk opzichter benoemd aan da
watering Cadzand.
Deze benoeming staat in verband met
de uitvoering van aanleg van een stoom
gemaal.
Door den Commissaris der Konin
gin is voor het tijdvak van vijf jaren,
ingaande 3 Juli jJ., herbenoemd tot secre
taris der Gezondheidscommissie, zetel
Vlissingen, de heer W. L. Huson aldaar.
Aan den heer C. D. de Haes ia
door den Commissaris der Koningin met
ingang van 1 Juli jJ. op zijn verzoek
eervol ontslag verleend als lid der com
missie van toezicht op den doortocht en
het vervoer van landverhuizers te Vlis-
Singen.
Zeeuwse h-V a a n d e r e n. De
Rijkscommissie Werkverruiming vergader
de dezer dagen onder voorzitterschap van
mgr. prof. Dr W> H. "Nolens ta 'sGra-
Veöliage.
Besproken werd de economische toe
stand in Z--Vlaanderen; de wensch werd
uitgesproken dat voor deze streek een
Commissie van vooraanstaande mannen
tot stand zou komen', met het doel' de
economische situatie van Z.-VIaarideren
te bevorderen.
Melkcursusseni. Vrijdagmiddag
werden op de bovenzaal vani café de
Eendracht te Middelburg de diploma's uit
gereikt aan de leerlingen1 van de melk-
cursussen op Walcheren1, die na gehouden
examen blijk hadden gegeven1 van vol
doende geoefendheid in het melken. Om
dat de voorzitter vani de Vereen', tot ver
betering van het Rundvee in Zeeland,
waarvan deze cursussen uitgaan, verhin
derd was,- reikte de vice-voorzitter, de
heer D. Koopman Pzn. te Nieuwerkerk,
deze diploma's met een toepasselijk woord
aan de geslaagden uit, nladat hij aan de
voormelksters en vaormelker, den leider
van de cursussen, den] heer Sietema, en de
veehouders, die wewillend hunne vee
stapels voor lessen en' examen' beschik
baar hadden gesteld, dank had gebracht
Ook richtte hij een woord van dank tot
den vertegenwoordiger van den 'Kring
Walcheren der Z-L.M., die steeds de cur
sussen steunt.
De Rijkszuivelconsulent, de heer Zwa
german, bracht op onderhoudende wijze
het groote nut van deze cursussen! en
het groote belang van goed melken! naar
voren en moedigde de leerlingen aan
voort te gaan .op den ingeslagen wég.
Namens de veehouders, waar gemol
ken was, sprak de heer L- Simon'se van
Big'gekerke en zeide vtroeger niet veel
voor deze cursussen te hebben gevoéld,
maar nu hij ze heeft gezien van dichtbij,
is hij geheel van meeninig veranderd en
overtuigd dat het volgen, der lessen' voor
melksters en melkers van' veel belang
is. Een viertal leerlingen!, ieder voor zijn
of haar groep, n.l'. P. Pieterse, Corn'elia
Pieterse,, G. Schout en Cornelia de Witte,
brachten dank aan! leider en voormelk-
sters(er) voor het genoten' onderwijs en
boden hen herinneringen aan in den vorm.
van mooie bloemen, planten en kunst
voorwerpen.
De heer Sietema danfcte hartelijk voor
deze bloemenhulde en teven» voor de
