No. 232
Dinsdag 3 Juli 1928
42e Jaargang
Buitenland.
VOORKOMT TANDBEDERF
NtVA TANDPASTA
Binnenland.
Provinciale Staten van Zeeland.
Belangrijkste Nieuws.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
V Ons ten voorbeeld.
Reeds meermalen is ook in ons blad,
gewaarschuwd: ziet naar Duitschland.
Er is reden die waarschuwing te her
halen, ook in verband met de daar ge
houden verkiezingen.
In Duitschland kent men niet als bij
ons de protestantsch Christelijke staats
partijen. Men leeft daar politiek niet uit
een eigen beginsel. Men heeft daar niet,
als bij' ons verstaan, dat de Christenen
een roeping hebben ook op staatkundig
terrein.
- Men heeft daar in toepassing gebracht
wat ook ten onzent soms nog wel wordt
bepleit: de zuurdeesemgedacM©.
De Christenen moesten zich niet afzon
derlijk organiseeren, maar ze behoorden
te zijn als een zoutend zout en als een
zuurdeesem dat het geheele deeg had te
doortrekken.
Dezelfde gedachte die bij ons ten op
zichte van het onderwijs en de sociale or
ganisaties soms nqg wordt gepropageerd.
Deze politiek heeft echter ten eenen-
male gefaald.
Het gevolg is thans, dat er in Duitsch
land met de positieve belijders van den
Christus zoo goed als geen rekening wor
den gehouden.
Men rekent met ds Sociaal-Democraten,
de Communisten, de Duitsch-Nationalen,
ten de Centrum-mannen, maar de >stem
van ligt positieve protestantisme wordt
niet gehoord en er is niemand, die ex
naar vraagt.
De voorstanders van leen politiek, die
rekening houdt met Gods Woord, schuilei
weg in de diverse partijen, maar daar
deze partijen toch niet aan hunne idealen
beantwoorden, is het gevolg, dat ze zich
geheel op den achterstand houden en
hun invloed niet meer laten gelden.
De een zal'de voorkeur geven aan een
meer naar rechts georiënteerde partij en
de sympathieën van een ander zullen gaan
in tegenovergestelde richting, maar men
kan niet verwachten, dat zij zich met
geestdrift voor die partijen zullen inte
resseeren. Het wordt voor hen steeds
meer een „lood om oud ijzer" politiek
met het gevolg, dat zy niet den minsten
invloed uitoefenen.
Daarom is ©n blijft Duitschland voor
ons een waarschuwend voorbeeld.
Wij kunnen daar zien, hoe niet ge
handeld moet worden, zullen wj onze
roeping als Christenen vervullen.
Het Noordpooldrama.
Viglieri en Lundborg, de redder van
Nobüe, gaven S.O'.S.-signalen.
De reddingspogingen zjn wegens1 den
dikken mist opgegeven.
De Russische ijsbreker „Krassin" is
nog tachtig mijlen' van de Viglieri-groep
verwijderd en werkt zich door drie meter
dik ijs voort. Men hoopt, dat hiji spoe
dig de groep aan boord kan nemen.
In de kringen van Noorsche deskundi
gen heeft men thans geen hoop meer,
dat Amundsen zich nog in leven bevindt.
Zijn vliegtuig zou zich ten hoogste boven
water hebben kunnen houden indien het
in open zee was gedaald. Daar het Beren
eiland geheel is doorzocht acht men het
zeker, dat de vliegers aldaar niet zijn
geland.
De houding van Nobile wordt door de
Noorsche openbare meening Steeds meer
en meer gehekeld. Men geeft hem zelfs
den raad niet over Noorwegen naar huis
terug te keeren. Men verwijt hem, dat
zijn expeditie'niets anders was dan het
werk van een dilettant. Hij heeft, hoe
wel hp geen Pool-onderzoeker 'was en
ook niet de noodige voorkennis bezat,
she waarschuwingen in den wind gesla
gen.
Men neeimt het hem voorts ten zeerste
kwalijk zijn kameraden in den steek te
hebben gelaten. Men is er uitermate over
ontstemd' dat Amundsen wegens een
avontuur van Nobile, dat alleen uit zucht
naar roem werd ondernomen, zijn leven
°P net spel beeft gezet. s>
D» staking der Antwerpscfie haven
arbeiders.
In deze staking is weinig verandering
gekomen, allee# valt het op, dat er op
meer plaatsen gewerkt wordt. Het aan
tal vrijwilligers is dan ook ietwat groofer
.geworden; het zijn meestal kantoorbedien
den die het lossingswerk 'verrichten. "Van
de Congo-lijn heeft zich bijvoorbeeld meer
dan 90 pCt. van bet kantoorpersoneel
aangeboden om bootwerkers-arbeid te
aoen. Gisteren werd er met zulke krach
ten op 63 schepen gewerkt.
Omtrekt de bijlegging van het conflict
is men in Antwerpen thans meer optimis
tisch gestemd. Er worden in alle geheim
zinnigheid onderhandelingen gevoerd, de
officiëele persoonlijkheden willen er tot
nu niets over uitlaten, doch zij' geven
de verzekering, dat het einde der staking
spoedig mag worden verwacht.
Te Gent, waar ook sprake was van een
staking der havenarbeiders, hebben de
bootwerkers besloten geen booten uit Ant
werpen te lossen, en de arbeiders van
Antwerpen financieel te steunen.
Korte berichten.
Uit Simla wordt gemeld, "dat in hef
dichtbevolkte Koeloedal, dat 30 A 40 mijl
van Simla verwijderd is, een cholera-
epidemie is uitgebroken. Er zijn reeds
1360 gevallen vastgesteld, waarvan 847
met doodelijken afloop.
Uit Athene wordt gemeld, dat de
Grieksche staatspresident Venizelos tot
kabinetsformateur heeft benoemd.
eiVpoetst '&-morgens en Vavonds met
73> ets.per V» tube. Z5ds.p. 'A tube.
De Koninklijke familie.
Naar wij vernemen, zal de Koningin-
iMoeder dit jaar, als gewoonlijk, den 2ien
Aug. op Soestdijk doorbrengen.
De Koningin vextoeft dan 'eveneens tön
paleize Soestdijk, waar zij, na terugkeer
uit het buitenland, voor ©enigen tijd de
gaste van de Kon.-Moeder zal zijn.
Dhr H. Colïjn lid van de Tweede Kamer?
Het Centraal Stembureau heeft fuiet d°n
heer Th. Heukels, zooals de verwachting
was, doch den heer H. Colïjn in de vac.-
Scheurer henoemd verklaard, en wel op
grond van de volgende overwegingen
De op die lijst voorkomende candïda-
ten H. Colijn en V. H. Rutgers, die mede
bij evengemeld besluit tot lid van de
Tweede Kamer der Staten-Generaal be
noemd verklaard waren, doch wier plaat
sen ingevolge artikel 132, tweede lid, der
Kieswet, opengevallen waren, hebben aan
het Centraal Stembureau schriftelijk het
verlangen medegedeeld om bj het later
openvallen van eene plaats in de Tweed©
Kamer geacht te worden op de Ijst van
candidaten, op welke zij gekozen waren,
(nog voor te komen op de plaats, aange
wezen door de in de artikelen 104 en 105
der Kieswet geregelde volgorde van ver
kiezing. Eerstgenoemde candidaat is de
©enige, die op lijst no. 27 in kieskring XrV"
een aantal stemmen heeft verkregen gelijk
aan den lijstkiesdeeïer.
Deze candidaat heeft tevens op andere
ljsten het aantal stommen, vereischt om
gekozen te rijn, verkregen en ingevolge
loting overeenkomstig artikel 104, vierde
lid, der Kieswet geldt hij als gekozen op
een van deze andere ljsten. Weliswaar ge
waagt zjn voormelde schrifteljke mede-
deeling slechts van de lijst, waarop hj"
gekozen was, en inderdaad rijst de vraag,
of het recht van den candidaat, wiens
plaats is opengevallen, om desverlangd
ter vervulling van eene later openvallende
plaats in aanmerking te komen, beperkt
is tot de plaats, die openvalt op de lijst,
waarop die candidaat gekozen was.
Echter, al moge aannemelijk zijn, dat
bij1 het stellen van artikel 130, eerste lid,
laatst© zin, der Kieswet juist dit gevai
als bet gewoonst voor oogen heeft gestaan
de .strekking Van deze bepaling is ook
blijkens hare geschiedenis, om aan hen,
die gekozen zijn tot lid van de Tweed©
Kamer, doch hun benoeming niet aan
vaard hebben of afgetreden zjn, de ge
legenheid te geven om bij de vervulling
van eene latere vacature voor benoeming
in aanmerking te komen naar den rang,
dien de uitslag der stemming hun gegeven
had. Deze strekking komt niet ten volle
tot haar recht, indien de toepassing van
de bepaling beperkt blijft tot het openval
len van eene plaats op die lijst, waarop
de candidaat oorspronkelijk gekozen was,
voor welke beperking ook uit anderen
hoofde geen redelijke grond be'staat.
Zoodanige beperking, nu de woorden
der wet daartoe niet dwingen, mag niet
in de wet worden gelezen, terwjl ook mag
worden aangenomen, dat de meergemeld©
schriftelijke mededeeling van den candi
daat Colijn geen opzettelijke beperking in
houdt en dus strekt om in vollen omvang
gebruik te maken van het recht om ter
vervulling van eene later openvallende
plaats in de Tweede Kamer der Staten-
Generaal in aanmerking te komen, onver
schillig op welke van de lijsten, waarop hj
voorkomt, die plaats openvalt.
Naar men weet, is de heer Coljn lid
van Me Eerste Kamer, zoodax hij nu uit
de beide takken der volksvertegenwoor
diging een keuze zal moeten doen.
Indien de heer Colijn zijn benoeming
tot lid der Tweede Kamer aanneemt, zal
bij in de Eerste Kamer worden opge
volgd door Jhr. S .v. Citters, oud-Com
missaris der Koningin in Gelderland.
Onze Spoorwegen.
Toename van het verkeer door
tariefsverlaging.
Aan bet verslag over het jaar 1927 der
Maatschappij tot Exploitatie van Staats-
(spoorwegen en dat./ der HolL IJzeren
Spoorweg-Mij. is het volgende ontleend;:
In niet mindere mate dan de uitkomsten
van 192/6 gedaan hebben, stemmen die
van het achter ons liggende jaar tot te
vredenheid. Wel zijn de opbrengsten in
het eerste halfjaar onder den invloed
van de op 1 Juli 1926 doorgevoerde
tariefsverlaging belangrijk teruggeloopen
en is de daardoor ontstane achterstand
in het tweede halfjaar slechts ten deele
ingehaald, doch het van de tariefsverla
ging ook voor 1927 gevreesde gevolg: een
door den Staat aan je zuiveren tekort,
is uitgebleven.
Dit goede resultaat danken wij zoowel
aan (verlichting van op het .bedrijf rustende
lasten als aan toeneminjg van het ver
keer, die, voor zoover zij niet door de
tariefsverlaging' zelve in bet leven geroe
pen is, voortgevloeid is uit eenige verdere
verbetering van den algemeenten economi-
schen toestand, de invoering van den elec-
trischen dienst op de spoorwegen Am
sterdamRotterdam en Haarlem'IJmui-
den en gesloten water in de laatste we
ken van het jaar.
De in 1922 aangevangen! vermindering
van de opbrengsten uit het reizigersver
keer kwam in bet midden van het ver
slagjaar tot staan en ging in vermeerde
ring over.
De opbrengsten uit het goederenver
voer namen iets toe, ondanks de invoe
ring op 1 Juli 1927 van een1 nieuw
veetarief met aanzienlijk verlaagde vracht
prijzen en het sterk terugloopen van het
vervoer van' Duitsche kolen, dat in 1923
in verband met de staking in de Engel-
sche kolenmijnen een buitengewone
hoogte bereikt had.
De in het vorige jaarverslag geconsta
teerde aanvankelijk gunstige werking van
de tariefsverlaging van 1926 heeft zich
in het verslagjaar bevestigd; de door die
tariefsverlaging prijsigegeven opbrengst is
echter nog niet ten volle door 'toeneming
van' verkeer goed gemaakt.
Hooge Raad Van Arbeid.
In Se gisteren gehouden vergadering
van den Hoogen Raad van Arbeid heeft
de minister van arbeid, handel en njver-
heid den gereorganiseerden Hoogen Raad
van Arbeid geïnstalleerd. Tot voorzitter
werd met bijna algemeene stemmen ge
kozen prof. dr W. H. Nolens, terwjl tot
plaatsvervangende voorzitters werden ge
kozen de heeren E. Kupers en mr A. Phi
lips. Bij loting werd bepaald, dat mr Phi
lips zal optreden als le en de heer Kupers
als 2e plaatsvervangend voorzitter.
Nat. Chr. Geh. Onthouders-
v ere eniging.
De algemeene vergadering van de Nat.
Chr. Geh. Onth. Vereeniging, waarvan Mi
nister Dr J. R. Slotemaker de Brujne,
voorzitter is, zal Dinsdag 4 en Woensdag
5 Sept. a.s, in de „Harmonie" te Gronin
gen onder presidium van Ds P. Veen,
Ned. Herv. predikant te Utrecht, worden
gehouden.
Des Maandagsavonds biedt de ontvan
gende afdeeling in haar eigen gebouw
aan den Carolieweg een hegroetingss;a,-
menkomst aan. Te 10.45 uur vangt Dins
dagsmorgens de algemeene vergadering
aan. Te 4 uur 's middags wordt een auto
tocht gemaakt naar Paterswolde. Des
avonds heeft in de Martinikerk een bli
ktand plaats, waarin zullen voorgaan de
Herv. predikanten Ds P. Veen, Dr II. Edel-
koort van Meppol en Ds G. Venema, van
Loosduinen, 's Woensdag zal Ds J. J. Ph.
Valetcm van Zwolle, referee'ren over „De
invloed van het alcoholisme op de hin-
Iderverwaarloozing."
HET VOORSTEL-ZIJLSTRA.
Zal de Regeering het door de beide
Kamers aangenomen wetsontwerp-Zjlstra
uitvoeren
„De Tijd" meent, dat er reden is voor
twijfel.
Met de vervroegde invoering van den
zevenjarigen leerplicht is een uitgaaf van
41/3 millioen per jaar gemoeid. Zoodra
de minister van Financiën dit bedrag
beschikbaar had, is de minister van On
derwijs gekomen met een ontwerp, dat
door de Staten-Generaal is aanvaard. Ver
der kon de regeering op dit oogenblik
niet gaan. Een gulden kan men slechts
eenmaal uitgeven. En 'tfeit, dat voor den
leerplicht f 41/2 millioen wordt uitgege
ven, -is natuurlijk geen argument om bo
vendien f 1.850.000 voor de wijziging der
lperlingenschaal te vragen.
Niet in het geding is de vraag aan
welke van beide maatregelen rle voor
keur dient gegeven. De regeering deed
bierbij, op de biervoren genoemde gron
den, een keuze. Deze keuze is door de
Staten-Generaal als juist aanvaard: beide
Kamers hebben de invoering van den
zevenjarigen leerplicht goedgekeurd. Doch
bovendien éisebt de meerderheid in beide
Kamers, dat het Rijk nog f 1.850.000 per
jaar zaL uitgeven.
Het Km nu niet, heeft de regeering
gezegd.
Het kan nu wèl, zeggen de Staten-
Generaal.
Men mag benieuwd zijn, boe de minis
ter van 'Financiën hierop zal reageeren.
Het uitblijven van eenig officieel bericht
schijnt er op te wijzen, dat de regeering
haar standpuntmeent te moeten hand
haven, zoodat de leerlingenscbaal voor
alsnog ongewijzigd blijft.
Ih de on
der voorzit
terschap
van den
Commis
saris der
Koningin,
Jhr. Mr J.
W. Quarles
van Ufford,
gisteren ge
houden Sta
tenvergade
ring werden
nog de vol
gende pun
ten behandeld:
Uitvoering provinciale Wet.
Bj de behandeling van het voorstel
tot het vaststellen van enkele zaken' ter
uitvoering van 'de Prov. Wet, kwam men
in alle gldeelingen op tegen de delegatie
van macht aan Ged. Staten ter zake van
het koopen, ruilen of vervreemden, het be
zwaren of verpanden van provinciale
eigendommen, het treffen van dadingen
daaromtrent en het aanvaarden der aan
de provincie gedane legaten of schenkin
gen, alsmede het beoordeelen en beslissen
of de provincie rechtsgedingen zal voeren.
Een lid ziet hierin een uiting van het
alom blijkend streven om den invloed
van het algemeen kiesrecht zooveel moge-
gelijk tegen te gaan, door den 'invloed
van de vertegenwoordigende lichamen
zooveel mogelijk te beperken. Een beroep
op de verzorging van het wegenn'et, wordt
allerminst afdoende geacht, omdat daarbij
streekbelangen betrokken zijn, die de Sta
tenleden uit die streek bet best kunnen
beoordeelen. Ook inzake het voeren van
rechtsgedingen kunn'en de Statenleden
waarschuwingen laten hooreri die goed
kunnen zjn. De Staten moeten de be
voegdheid houden, die zij hebben.
De leden van" Ged. Staten merkten1 in
de afdeelingen op, dat zj zich de be
denkingen wel kunlnen voorstellen, doch
naar hun meenin'g zal het voorgestelde
tot heil van "de provincie strekken. Moei
lijkheden hebben zich herhaalde malen
voorgedaan, o.a. bij wegsverbetering als
dikwijls op korten termijn strooken grond
moeten worden, gekocht of geruild. Dit
geldt ook voor het voeren van rechtsge
dingen. Het gaat om machtiging voor
kleinere dingen. Grootere zaken! Van be
lang komen toch aan de orde bij de be
grooting.
Dhr v. 't H 0 f f (A.R.) vraagt of de over
dracht van bevoegdheid volgens artt. 132 en
135 Prov. Wet vani Prov. aan Ged. Staten
wel noodig. is. De argumenten van' .Ged.
Staten zijn niet erg klemmend. Een argu
ment schijnt iets te bëteekenenl, n.l. de
wegenverzorging. Maar dit bezwaar is te
pridervangen.
Dhr de Baere (s.d.) is ook niet over
tuigd door de motiveering van Ged. Sta
ten. Sipr. vraagt: zijn er misschien nog
andere argumenten om de bevoegdheid
der Prov. Staten te verminderen? Spr.
herinnert aan de woorden' van den voor
zitter tijdens de bootreis van enkele maan1-
den geleden, toen hij zoo bezorgd was
voor de gezondheid der Statenleden en
deze beter bevorderd achtte door een
bootreis dan door lange debatten -in! de
Statenzaal. Maar Spr. verklaart, dat zjn
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f0.05
Prijs der AdvertentlCn:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
Binnenland.
De heer TL Colijn benoemd tof lid der
Tweede Kamer.
De resultaten der spoorwegen over 1927.
Zitting der Prov. Staten van Zeeland.
De schade, door de veenbranden aange-
ridlt- dJlJJ
Buitenland.
Cyaangasvergiftiging te Boedapest.
De hoop op behoud van Amundsen opge
geven. j 1
Groeiende ontstemming tegen Nobile.'
fractie graag voor eigen gezondheid wil
zorgen. (Gelach.) Als de Prov. Staten hun
bevoegdheid behouden, zal dat niet min
der zijn tot heil der provincie dan wan
neer Ged. Staten die verkrijgen.
Dhr Adriaanse (v.d.) is vóór behoud
der bevoegdheid van Prov. .Staten, maar
zou er wel wat voor voelen, als kleina
zaken ter beslissing aan Ged. Staten! wer
den gelaten. Maar het zal moeilijk zijn,
hier een grens te trekken. Eb de prao-
tijk heeft nog nimmer de noodzaak
van verandering aangetoond. Daarom zal
Spr .tegen het voorstel stemmen.
Dhr v. Dusseldorp (Ged.St.)zegt,dat
de wet nu de mogelijkheid opent voor een
voorstel als Ged. Staten deden. Daarvan
hebben Ged. Staten gebruik gemaakt. Het
is nimmer het bedoelen van Ged. Statenl
'geweest om do bevoegdheid der Prov.
Staten te verkleinen. Slechts in' bijzondere
gevallen, als de belangen der provincie
bij uitstel zouden worden geschaad, zal es
gebruik vani gemaakt worden. D© wjzi-
ging zou dan ook alleen overkleinla
zaken gaan (b.v. aankoop Vahi kleine per-
ceelen). D© bescheidenheid van Ged. Sta
ten is overbekend. (Gelach.),
Dhr Welleman (v.d.) zegt, dat mr
v. Dusseldorp er niet in geslaagd is,
nieuwe gezichtspunten te openen. Wan
neer het wegen betreft, is het juist van
belang, dat rle Prov. Staten de beslissing
in handen hebben. Toen de zaak in de
Kamer aangenomen is, heeft Spr. direct
gedacht: daar zullen Ged. Staten van. Zee
land als de kippen bj zijn. (Geroep: da
bescheidenheid I) Het gaat hier niet om
kleine zaken.
Dhr De Baere vraagt, of de tegen
woordige toestand heeft geleid tot ver
schrikkelijke dingen en tot onheil voor de
provincie. Spr. voelt er niets voor, om
Ged. Staten voortaan te laten beslissen,
wat kleinigheden zjn, en die zelf te laten
afhandelen.
Het voorstel van Ged. Staten wordt
hierna verworpen met 30 tegen 9 st. (vóór
4 R.K. Statenleden en 5 leden van Ged.
Staten). Bij de tegenstemmers was ook
mr P. Dieleman, lid van Ged. Staten.
Verpleging behoeftige blinden.
Tegen het voorstel om Ged. Staten te
machtigen over 1928 voor eiken behoef-
tigen blinde uit Zeeland, die in eenig
behoorlijk ingericht gesticht voor blinden
verpleegd wordt, een bijdrage, berekend
tegen f50 per jaar, uit de Prov. kas toe
te kennen, had in een der afdeelingen
een lid bezwaar, dat de Prov. zich be
geeft op het terrein van de armenzorg.
Een lid van Ged. Staten antwoordde dat
de Prov. hier dient bj te dragen waar
de liefdadigheid te kort schiet.
Dhr J o z i a s s e merkt op, dat be
hoeftige blinden allereerst door familie,
dan door particulieren, diaconiën en arm
besturen dienen geholpen, te worden. Spr-
is tegen bet voorstel van Ged. Staten. De
andere leden zjn alle voor, zoodat het
voorstel is aangenomen.
Subsidie voor Handelsonderwijs.
Het voorstel tot het verleenen van sub
sidies aan d£ handelsscholen te Middel
burg, Goes, en Hulst, ontlokte bij een
lid de opmerking, dat al zouden wellicht
algemeene regels „wenschelijk zijn, men
toch voorzichtig moet zijn, omdat bet
geen theoretisch juist is, in de practijk
niet steeds uitvoerbaar bljkt. Een ander
lid zou voor vaste regelen kunnen voelen,
als men aan het begin van pubsidieering
stond, maar niet nu bet waarschijnljk de
laatste maal is, dat de Provincie een
subsidie geeft. Een lid van Ged. Sta
ten is bet daarmede eens en zegt o.a.
nog, dat in de practijk de gemeenteBI
meer geven, dan de provincie, dit is zoo
zelfs in Hulst, en bij Middelburg en1 Goes
is dit in nog meerdere mate het geval.
Een lid eener afdeeling meent dat er
aan de bevoorrechting van Hulst nu maar
eens een einde moet komen. Hij zal voor
het laatste voor het voorgestelde subsidie
^temmen. Een ander lid is bet daarmede
eens, en zegt dat er een ontwerp van
wet tot regeling van het H.O. bij de Sta
ten-Generaal is ingediend. Een lid van
