No. 223
Vrijdag 22 Juni 1928
42e Jaargang
EN
Skip's AMANDELTJES-
IVSTE
.65
f ©.-■
KAMPEN
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
s n "1
«na
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
HET STAKINGSRECHT.
UW
er, die niet ophield, tot-
lat geschiedde.
geen gemakkelijke weg
bekend, dat dit wapen
en sabeltje is tegenover
swapen, waarmede de
tand kan worden ge-
ik, dat deze weg niet
chte doel lijdt en dik-
drukking moet worden
is toch een van de
t christendom en hoe-
dit een van de groote
p menige christelijke or-
leten w(j toch blijven
deaal en aan de vele
>ord Gods voor dezulken
toch meer gezien, dat
te overwon
dat dit toch een meer
christelijke levensover-
enstemming zijnde hou-
ichter de stakers mee
nd en misschien straks
lelingen, die men moest
M. J. VERHORST,
ni 1928.
--.
S verzonden.
vrij uit het
oor A. K. met
R-Van Oordt
i prachtb. f 2.10
en onzer letter-
oot kunstenaar,
een felle visie."
der Hugenoten
igrijpend boek.
REEVOORT
achtband f 2.~
nnen van deze
:ht boven haar
ttig geschreven
spanning zal
der de drie
il uit het leven
sen heiden
K. WIELENGA
:ies - Prijs f 1.75
ling op Soemba
n een bijzonder
ven der inboor-
leel eenig boek,
RATEN-Schoch
ichtband f2.40
.Gouden Teu-
en met groot
rriesche Volks-
Prijs £2.25
datIdsardi een
rs is. 't Is een
it de Schrijver
ijn het, met wie
levende men-
jkheid. Oud en
lieten.
eken ontvangt
- boeken, door
uit te zoeken.
per jaar slechts
ntvangen, dan
den verhoogd.)
gratis een boek
en lid dit jaar
en nog extra
racht-gelegen-
imen van een
r vrage dade-
catalogus der
(reeds opge-
ikoopste!
Dirscteur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs;
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cf.
Bij abonnement belangrijke korting.
NIEUWE ABONNE'S.
Zij, die zich thans op „De Zeeuw" abon-
neeren ontvangen de tot 1 Juli verschij
nende nummers gratis.
I.
Naar aanleiding van wat w§ meedeel
den omtrent de behandeling van het
vraagstuk der werkstaking op het eerste
Christelijk Sociaal Congres, ontvingen we
een niet voor publiciteit bestemd schrij
ven van een lezer uit Zaamslag, die zich
door het daar gesprokene volstrekt niet
overtuigd toont.
Opgemerkt wordt, dat de vraag niet is
hoe sommige voormannen over het recht
van werkstaking oordeelen, maar dat het
gaat om de vraag wat de Heilige Schrift
ons hieromtrent leert.
Dit kan worden toegegeven, maar aan1
den anderen kant mag toch ook niet
worden voorbijgezien, dat een uitspraak
van een Congres als i,n 1891 te Amster-
dam werd gehouden, toch wel eenige
beteekenis heeft.
Hier was bijeen een groot aantal man
nen van verschillenden stand en ontwik
keling, met de bedoeling om meer hel
derheid te "krijgen omtrent de vraag wat
Gods Woord ons leert omtrent de sociale
vraagstukken.
Aan dit Congres werd deelgenomen!
door staatslieden als Lohman en Kuyper,
hoogleeraren, predikanten van verschil
lende kerken, Christelijke arbeiders als
de heeren van Vliet en Kater, maar ook
Christelijke werkgevers als de heer Hovy
en anderen.
En wanneer dergelijke mannen dan' na
ernstige studie en breede overweging tot
de conclusie komen dat het recht van
werkstaking niet kan worden ontkend,
dan kunnen we daaraan niet zonder meer
voorbij gaan.
Natuurlijk kan niet worden .gezegd, dat
nu het laatste woord gesproken is en dat
we hier hebben het einde van alle te
genspraak. Waneer kan worden aange
toond, dat de conclusion van dit Congres
in strijd zijn met Gods Woord, dan is
daarmee de zaak beslist- Als blijkt dat
werkstaking in strijd is met de ordinan
tiën door God ons in Zijn Woord gegeven,
dan valt er niet meer over te praten'
en dan is uitgemaakt, dat zij die aan
zulk een staking deelnemen en zij die
ze verdedigen, verkeerd handelen en zich
op een zondigen weg bevinden.
Nu is door onzen Zaamslagschen lezer
een poging in deze richting gedaan. Hij is,
evenals een andere lezer uit Souburg,
van oordeel, dat werkstaking in strjjd
is met het Woord des Heeren en dat
het dus voor Christenen niet geoorloofd is
het werk te staken of zulk een staking
te verdedigen.
Wij willen de door hem aangevoerde
argumenten even van naderbij bezien.
Daarbij beginnen we met uit te scha
kelen, wat hij opmerkt aan het adres
van Christelijke regeeringspersonen, van
wie het heet, dat zij „uit angst voor
den tijdgeest en voor de stembus over
hunne bezwaren die zij tegen staking be
hoorden te hebben zijn heengestapt".
Dat is een grievende beschuldiging,
waaraan we geen woord verspillen en
waarvan we willen aannemen dat de
schrijver de beteekenis ervan niet heeft
doorzien.
En nu de bewijzen'. I 1
Onze briefschrijver beroept zich aller
eerst op Romeinen 13, waar ik, zegt hij,
lees: een ieder zij de machten die over
hem gesteld zijn onderdanig, hetzij Over
heid, hetzij werkgevers, hetzij ouders, enz.
Zooals men ziet, is dit een zeer vrije
vertaling, en heeft de schrijver dit woord
eenvoudig pasklaar gemaakt voor het
door hem beoogde doel.
Verder wijst hij op wat Paulus schreef
in Coll. 3: „gij dienstknechten zijit in alles
gehoorzaam uwen heeren naar het
vleesch, niet met oogendienst als men-
schenbehagers, maar met eenvoudigheid
des harten, vreezendo God,"
Oogenschjinlijfc heeft men hier een ar
gument, waarmee de werkstaking veroor
deeld zou kunnen worden, maar meer dan
schijn is het ook niet.
Het is toch van algemeene bekendheid,
dat waar in deze en andere teksten van
dienstknechten en heeren wordt gespro
ken, metterdaad nog slaven, bepaal
delijk huisslaven en hunne heeren
Iworden bedoeld.
Paulus spreekt hier niet tot vrije dienst
knechten, maar tot slaven, tot menschen
over wie hun heer, naar het toen geldend
recht op de meest volstrekte wijze kon
beschikken. Zij waren niet anders dan
werktuigen in de hand van hunne heeren,
die de bevoegdheid hadden ze uit te
leenen, te verkoopen, te tuchtigen en zelfs
te dooden.
De verhouding tusschen heer en knecht
was daarbij aan de eene zijde die van
despotisch gezag en aan den anderen
kant, die van slaafsche onderdanigheid.
Ook aan deze gebondenen werd nu het
(Evangelie verkondigd, de blijde bood
schap van de volkomen vrijheid in Chris
tus Jezus.
Maar nu waarschuwt Paulus daarvan
geen misbruik te maken. Doorwerking van
het Evangelie beteekent opheffing van de
slavernij in welken vorm dan ook, maar
dat wil niet zeggen, dat de Christen
slaven nu zelf de vrijheid hebben te grvjl-
pen. Integendeel, ze hebben met te meer
nauwkeurigheid hunne plichten te vervul
len. Hun dienen staat nu op hooger
plan. Zij dienen nu niet meer de men
schen, maar den Heere. Eu zoo zijn ze in
beginsel vrij, temidden van de banden.
Iimme-s, ze zijn nu naar lichaam en
ziel, voor tijd en eeuwigheid, het eigen
dom van 'Jezus Christus, die hen kocht tot
den prijs van zijin Jrfoed.
Aan die slavernij is, dank zij de door
werking van het Christendom, een einde
gekomen. Overal waar het Evangelie zijn
invloed deed gelden en het Christendom
zijn intrede deed, is de slavernij verdwe
nen. De afschaffing is niet altijd even
gemakkelijk gegaan. Er zijin er geweest,
ook in Christelijke kringen, die met een
beroep op de hier aangehaalde teksten
de slavernij hebben verdedigd en de af
schaffing daarvan bestreden, maar in on
zen tijd zou geen Christen een dergelijke
opvatting meer voor zjjn rekening durven
nemen.
De toestanden zijn, Gode zijl dank, ver
anderd.
De patroon en de arbeider staan nu als
•vrije mannen tegenover elkaar.
Het gezag van den patroon en de on
derdanigheid van den arbeider gelden nu
slechts voor den duur en tot het doel van
het contract, evenals daaruit volgen hun
ne wederzijdsche rechten en verplich
tingen.
Evengoed als contractbreuk veroordeeld
wordt, evengoed is men het er over eens,
dat een arbeider zich niet behoeft te
verhurep als hj dat niet wenscht. Eh
wanneer de omstandigheden daartoe aan
leiding .geven, dan heeft hij het recht, na
tuurlijk met inachtneming van den voor
geschreven opzegtermijn, het werk neer
te leggen, zooals de patroon het recht
heeft den arbeider te ontslaan.
EJr is voor zoover ons bekend, niemand
die dit ontkent. Als vrijen, als gelijkge
rechtigden, staan hier de patroon en de
arbeider tegenover elkaar, en niemand
zal er ook maar pen oogenblik over den
ken, den arbeider, die op deze wjze het
werk neerlegt, met een beroep op de
bovenaangehaalde teksten te veroordeelen
en te dwingen -een bepaalden werkgever
te blijven dienen.
Welnu, waarom zou wel één persoon
den arbeid kunnen neerleggen en' niet
meerderen tegelijk? Een daad wordt toch
niet onwettig omdat meerderen hem ver
richten? Het recht, dat iedere 'arbeider
individueel heeft, komt ook toe aan meer
dere a?bei'ders gezamenlijk.
(Slot volgt.)/
Hef drama aan de Noordpool.
Volgens een bericht uit Kingshay heeft
kapitein Maddalena gerapporteerd, dat
zich in de buurt van het kamp van Nobile
geen open water of een gladde ijsvlakte
bevindt, zoodat het niet mogelijk is, met
een groot vliegtuig een landing uit te voe
ren.
Men neemt derhalve aan, dat een red
ding van Nobile in den eersten tijd niet
mogelijk zal zijn, hoewel Maddalena 'bij
goed weer een landing op een sneeuwveld
zoo dicht mogelijk bij het kamp wil be
proeven.
Indien ook kleine vliegtuigen niet kun
nen landen, zal slechts hulp kunnen wor
den gebracht door den Russischen ijsbre-
kër, die langzaam doch zeker voorwaarts
komt en binnen ongeveer 8 dagen ter
plaatse zal kunnen zijn.
Men begint zich ongerust te maken over
de groep die op weg is naar Spitsbergen,
omdat het nieuwe ijs gesmolten is. Mad
dalena zag niets van het luchtschip „Ita
lia".
HET GRATIS GRENADINES A US PUDDING
EEN HEER LU K NAGERECHT -
PU D D! N GEABRtEK GRON fNGE N
«■■■■MnBWWMBBSiIII IIIIIW11 llll M I III m 3—MM
39
Uit Kingshay wordt gemeld, dat be
halve majoor Maddelena, ook Riiser Lars-
sen en Lützow Holm, ook twee Zweedsche
vliegtuigen een kruistocht 'hebben onder
nomen. Hoewel de piloten Nobile niet
konden ontwaren, berichtte deze later de
vliegtuigen gezien te hebben.
Uit Tromsoe wordt-geseind dat de zen
ding Nederiandsche beschuit, welke be
stemd is voor Nobile, aldaar i-s aangeko
men.
Over het lot van Amundsen begin
nen meerderen zich nu toch ongerust te
maken.
Wel verklaren Wilkins en Eyelson, dat
zij zich over het lot van Amundsen niet
ongerust maken en verwachten, dat nog
enkele dagen kunnen verloopen, alvorens
iets van hem wordt vernomen. Amundsen
had vooral 'belangstelling voor de groep,
die afgedreven was en die zich in de ge
vaarlijkste positie 'bevindt.
De vrienden van Amundsen zullen zich
vol vertrouwen toonen. Zij stellen te. veel
vertrouwen in de bekwaamheid van
Amundsen om aan een ongeluk te denken
en wijzen er op, dat Amundsen over het
vestigen van zijn operatiebasis niets heeft
willen loslaten en te kennen heeft gegeven
eerst iets van zich te zullen laten hooren,
als hij zijn doel had -bergikt.
Het Noorsche ministerie van verdedi
ging gaf echter het regeeringsvaartuig
„Michael Sars", dat thans hij het Beeren-
eiland, tusschen Spitsbergen en Noorwe
gen ligt, last, Oostwaarts te koersen tot 30
graden Oosterlengte om het vermiste
Fransche vliegtuig, de „Latham" te zoe
ken.
De „Michael Sars" zal allen Noorschen
zeilschepen om inlichtingen vragen en
hun verzoeken uit te kijken.
Het ministerie vroeg allen stoomsche
pen tusschen Noorwegen en Spitsbergen
ten scherpste uit te zien en stelde ook de
Russische ijsbreker „Malygin" van het
vermissen van het vliegtuig op de hoogte.
Nadere nasporingen worden overwogen.
Zoo heel gerust is men dus niet meer.
De Fransche minister van Marine heeft
•den kruiser „Strasbourg" en het verken
ningsvaartuig „Quentin Roosevelt", dat
zich te Oslo* bevindt, opdracht gegeven
naar Spitsbergen te vertrekken om zich
daar met Guilhaud en Amundsen in ver
binding te stellen, eventueel nasporingen
te verrichten naar het vliegtuig, waarin
zij zich bevinden.
De staking te Antwerpen.
De staking van de havenarbeiders, te
Antwerpen is nog steeds algemeen. Aan
den havenkant is alles rustig.
In de Kamer heeft de regeering heden
bij bonde van den minister van Arbeid en
Nijverheid Heyman verklaard, dat zij a,l
haar krachten zal inspannen om zoo spoe
dig mogelijk, misschien nog vóór het be
gin van de volgende week, een oplossing
van het conflict te vinden.
Talrijke schepen, welke niet kunnen ge
lost worden, hebben van hun reederijen
bericht ontvangen in andere havens als
Rotterdam, Vl'issingen, Terneuzen, Oost
ende, Gent, enz. te gaan lossen of laden.
De vakvereeniging van Gentsche haven
arbeiders heeft een motie aangenomen,
waarbij de houding der communisten
(400), die de staking te Antwerpen uit
lokten, wordt gelaakt en besloten wordt
zich niet tot staking te laten verleiden.
Heyman, de minister van arbeid, heeft
een onderhoud gehad met de'leiders van
de havenarbeiders te Antwerpen, teneinde
een oplossing te vinden, waardoor een
einde aan de staking zou kunnen worden
gemaakt.
De vertegenwoordigers van de arbeiders
beloofden hun best te doen om een op
lossing te vinden.
Hei moordscrtaticiaal in hef Zuid-Slavische
parlement.
De moordenaar van de Kroatische afge
vaardigden, de thans in arrest gestelde
Rasitsj, heeft aan den rechter van in
structie verklaard, dat hij het niet langer
kon aanzien, dat alles, wat Servisch is,
met, vufl geworpen werd. Hij heeft zijn
bezinning verloren en het bloed was hem
naar het hoofd gestegen.
Nadat hij eenige brieven geschreven
had, heeft Rasitsj zich bij do autoritei
ten aangemeld. Hij is thans bereid zich,
zelfs zonder vorm van proces, Je laten
doodschieten.
De teraardebestelling der slachtoffers
vindt Zaterdagmiddag plaats.
In Agram hebben manifestaties plaats
gehad voor de woning van Stephan Ra
ditsj. Er werd luide „Weg met de moor
denaars" geroepen.
De ministerraad is onmiddellijk na de
gebeurtenissen in de Skoeptsjina bijoen-
gekomen en heeft order gegeven, dat het
gerechtelijk onderzoek onverwijld begon
nen zou worden.
Besloten werd verder, dat de .slacht
offers van de schietpartij op staatskos
ten zullen worden ter aarde besteld, en
dat de staat de kosten zal dragen voor de
behandeling en genezing van de gewonde
afgevaardigden.
De regeering heeft ook besloten, de
nagelaten betrekkingen van den vermoor
den afgevaardigde op staatskosten levens
lang te onderhouden.
In politieke kringen is de opwinding
over deze ontzettende moordpartij, welke
5 offers heeft geëischt, n.l. 2 dooden en
3 gewonden, nog buitengewoon groot.
De laatste woorden van Paul Raditsj
waren: „Redt mij terwille van mijn arme
kinderen en mijn arme vrouw". ,Paul
Raditsj laat acht kinderen na.
De Kroatische partij heeft het aanbod
der regeering, om de begrafenis op staats
kosten te doen plaats hebben, van de
hand gewezen en besloten de begrafenis
op1 kosten van de partij te doen plaats
hebben.
De kamerfractie der Kroatische boeren
partij heeft ook de aanneming van den
brief van deelneming der regeeringspartij,
en zelfs van den minister-president, afge
wezen.
In de kringen der boerenpartij wordt
beweerd, dat men bewijzen heeft, dat
de moord voorbereid en .georganiseerd
was.
Te Agram ontstond op het bekend wor
den van den aanslag een ontzaglijke op
winding. Ten teeken van rouw werd alle
verkeer stopgezet en werden alle winkels
gesloten.
Na afloop van den Ministerraad ver
klaarde een lid der regeering, dat deze
er niet aan denkt, af te treden, daar zij
voor den moord niet verantwoordelijk
.is. Intusschen beschouwt men de positie
van de regearing toch als geschokt.
De speelzucht.
Sedert de stabilisatie van den frank
werd op de Brusselsch'e beurs veel gespe
culeerd en het feit, dat de waarden van de
aandeelen steeds omhoog gingen, had lie
den van alle klassen naar de beurs gelokt.
De speelduivel had duizenden te pakken,
ook vele arbeiders. Een instorting was
echter onvermijdelijk en deze is gekomen,
toen de vorige week eensklaps alle waar
den zijn gedaald. De banken hebben toen
ingegrepen en redden de beurs. Maar heel
wat wisselagenten, aldus „het Volk",
moesten een veer laten. Een veertiental
wisselagenten heeft reeds zijn betalingen
gestaakt. Men dacht nu, dat al het leed
geleden was, maar de laatste twee dagen
leeft de beurs weer in een paniekstem
ming, daar opnieuw een daling is ingetre
den. Nieuwe faillissementen dreigen
Reeds zijn vijf bedienden van bankiers ge
arresteerd, daar zij' het geld van hun pa
troons met speculeeren hebben opgemaakt.
Muiterij cp de „Jervisbay".
Uit Colombo wordt gemeld, dat een de
tachement mariniers zich aan boord van
het s.s. „Slavol" heeft ingescheept, ten
einde het Britsche s.s. „Jervisbay" te hulp
te komen, waarvan bericht was ontvan
gen, dat er aan boord een ernstige mui
terij onder de bemanning en onder de
stowaays was uitgebroken. Er bevinden
zich 600 passagiers aan boord, terwijl de
bemanning 120 koppen telt.
Eet schip moet zich 'ergens in den In-
dischen Oceaan bevinden.
De kapitein vroeg eerst assistentie, om
dat hij' last kreeg van een achttal
stowaways; later voegde hij hieraan toe,
dat de bemanning het schip in brand
dreigde te steken.
Een later bericht ma.akt evenwel mel
ding, dat de oproerlingen onderdeks wa
ren opgesloten; een vrijwillige bewakings-
Binnenland.
De Maatschappij voor Nijverheid en Han
del vergadert te Middelburg.
De vacantiereis van de Koningin en Prin
ses Juliana.
De autobusdiensten. GoesMiddelburg
krijgen concessie.
BultenldntL
Pogingen tot redding van Nobile.
Amundsen nog steeds vermist.
De Zuid-Slavische regeering zal waar
schijnlijk aftreden.
Pogingen tot bemiddeling in het Antwerp-
sche havenconflict.
De algemeene staking in Griekenland ver
wacht.
dienst, ingesteld door passagiers, houdt
dag en nacht toezicht.
De „Jervisbay" is een schip van de
„Common Wealth Line", dat onlangs
werd aangekocht van de „'Common Star
Lino". De muiterij was waarschijnlijk een
gevolg van loongeschillen.
Naar vernomen wordt, bevinden zich de
agitatoren waarschijnlijk onder de stowa
ways, die tot muiterij hebben aangestookt.
De staking in Griekenland.
Naar gemeld wordt, dreigt een staking
der bakkersgezellen te Athene uit te bre
ken. Er zijn echter maatregelen getroffen
om de voorziening van de bevolking met
brood te verzekeren.
Tusschen het ministerie en de vakveree
niging van tahaksarheiders zijn bespre
kingen begonnen, om een einde aan de
staking te maken.
Te Athene zijn 15 arbeiders in hechte
nis 'genomen. Te Saloniki hebben de ta-
baksarbeiders een betooging gehouden, die
echter door de politie uiteengejaagd werd,
zonder dat het tot ernstige botsingen
kwam.
Nog geen Duftsc'ft kabinet.
De onderhandelaars van de voor da
groote coalitie in aanmerking komenda
partijen hadden gisterochtend een bespre
king met den afgevaardigde Müller-Fran-
ken over het program van da toekom
stige regeering. De onderhandelingen wer
den beëindigd, doch naar verluidt is men
wat de meer belangrijke kwesties be
treft, niet geheel tot overeenstemming
gekomen. Mülier-Franken zal zich nu naar
rlen president der republiek begeven om
met dezen da moeilijkheden te bespre
ken I A ill
Korte berichten.
Er zijn 12 dooden en er is een
schade aangericht van bij een millioen
pond sterling door de tornado's en over
stroomingen, die in Oklahoma en ge
deelten van Kansas en Missouri gewoed
hebben. t
'Volgens berichten tiit Caracas in Ve
nezuela is een groote petroleum-opslag-
plaats aan den oever van de lagune van
Maracaïbo -uitgebrand. De schade be
draagt ongeveer 2y3 millioen gulden.
Do seismograaf te Washington re
gistreerde gistermorgen om 5 uur SS
(plaatselijken tijd) aardschokken van aan
merkelijke hevigheid, welke vier uur duur
den en waarvan het centrum op ongeveer
11.000 K.M. .gelegen moet, zijn.
Koningin en Prinses op reis.
Het Zweedsch telegraai-agentschap meldt
uit Abisko:
Koningin Wilhelmïna denkt hier zes of
zeven dagen te blijven. Het is mooi voor
jaarsweer.
Vliegen bij nacht.
Naar aanleiding van het ongeluk, dat
op 18 dezer bij' nachtvliegoefeningen op
het Marinevliegkamp De Kooy bij Helder
plaats had, en waarbij een vliegtuig over
den kop sloeg, meldt men ons nog het
volgende:
Bij de oefeningen werd gevlogen met
een vliegtuig, dat zélf niet voorzien was
van een lichtinstallatie, die bij verkennin
gen en landingen dienst kan doen. Alleen
het vliegveld was verlicht door middel van
een bijzonder systeem, bestaande uit een
aantal lage „vuurtorentjes". Ditzelfde ver
lichtingssysteem is aangebracht op de
vliegvelden Schiphol en Waalhaven. Het
militaire vliegveld Soestdrberg heeft geen
permanente nacht-verlichtings-installatïo.
DaaT maakt men gebruik van eenige
mobiele zoeklichten, die een deel van het
terrein verlichten kunnen en geplaatst
worden al naar de windrichting zulks noo-
dig maakt. In den laatsten tijd worden, bij
de militaire luchtvaartafdeeling te Soes-
