No. 221
Woensdag 20 Juni 1928
42e Jaargang
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLAD.
Uit de Pers.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor ie Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post,
Losse nummers
f3.—
f 0.05
Prijs der AdvertentiBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
NIEUWE ABONNE'S.
Zij, die zich thans op „De Zeeuw" abon-
neeren ontvangen de tot 1 Juli verschij
nende nummers gratis.
Levensbeschouwing ®n onderwijs.
In zijne gisteren aangehaalde rede, wordt
door Mr Heemskerk mede aandacht ge
schonken aan de levensbeschou
wing die aan het onderwijs ten grond
slag ligt.
„Tal van levensbeschouwingen, zoo zegt
hij, doen zich bij het onderwijs gelden,
dio tot verschillen aanleiding geven bij
de keuze van de leerstof bij het licht
waarin de leerstof bezien wordt, ook bij
de opvoeding en de tucht en de liefde,
die de tucht moet doorstralen.
Het meeste op dit gebied springt aan
stonds in het oog. Als leesonderwijs
wordt gegevenW at moeten de kinderen
lezen? Is de Bijbelsche geschiedenis
noodzakelijk? Welke leiding Gods leert
ons de geschiedenis? Welke geestelijke
stroomingen moeten wij opmerken? Hoe
staat het jonge geslacht voor het maat
schappelijk en het kerkelijk leven? In
welk licht zijn de natuurkrachten en de
uitvindingen dezer eeuw te bezien? Ook
als men niet al te diep gaat in zijn onder
wijs, dringen die vragen zich op aan den
onderwijzer; hij moet er over nadenken en
er partij in kiezen voor zichzelven, en
het bestaan ervan zal ook aan de jeugd
niet ontgaan."
Mr Heemskerk voegde hieraan nog toe:
„Hoe dichter men komt bij rationalisme
en materialisme, des te meer zal men
de fictie aannemen alsof zij niet bestaan
en des te meer zal men de jeugd on
kundig laten; onkundig van een aantal
hoogst belangrijke zaken, geschiedkundige
feiten; onkundig van een Hooger Licht,
dat alles bestraalt."
Deze redeneering is zuiver en logisch.
En ons volk heeft dit sinds lang ver
staan en begrepen, met het gevolg, dat het
Christelijk onderwijs is gegroeid zelfs on
der don hevigsten druk.
Wat het echter niet heeft verstaan,
althans niet in Zeeland, het is dit, dat
ditzelfde ook geldt van het Middelbaar-
en ook van het Voorbereidend Hooger
Onderwjjs.
Zeker ook hier geldt, wat Mr Heems
kerk ten opzichte van het lager onderwijs
opmerkte, dat menigmaal, althans door
een deel der onderwijzers, eenige ma
tiging wordt betracht, en dat met den
geest die in bepaalde streken overheer-
schend is rekening wordt gehouden, dit
alles neemt toch niet weg, dat de_ levens
beschouwing van den onderwijzer of
leeraar zich in allerlei opzicht doet gel
den.
Daarom is het zoo jammer, dat Zee
land, dat juist Zeeland, wat betreft het
bijzonder Middelbaar Onderwijs, nog
steeds een afwachtende houding aan
neemt.
Klompen en poalitie.
Wij lezen in de N. Pr. Gr. Crt."
Men heeft ter linkerzijde nu een nieuw
woord ontdekt. Nu de rechterzijde in haar
geheel voor het klompenwetje stemde, een
wetje ingediend door een Roomsch en een
antirevolutionair en geamendeerd door een
Christelijk historisch kamerlid, nu staat men
voor een geval van zoo innige samenwer
king tusschen de drie christelijke partijen,
dat het geen wonder is, dat men spreejft
van een herleving der coalitie. De klomp
heeft het hem dan gedaan. Klompencoalitie
Dat is het woord.
Nu lijkt het ons niet onbillijk, dat de klomp
ook eens een voordeel geeft aan de rechter
zijde. Waarom zou hjj zijn gewicht al-
t;d werpen in de politieke schaal ten gunste
van liberalen en socialisten
Het moet toch erkend, dat de politieke
geschiedenis van de klomp ons leert dat
hij langen tijd „links" was. Met de pet.
Dure klompen en petten zijn meer dan
eens als hulptroepen aangevoerd tegen de
rechterzijde en behoorden dan tot de meest
ernstige wapenen waarmede de coalitie werd
bestreden.
Een tijd lang werd de klomp met de pet
m politieke rust gezet. De pet 'bleef kalm.
De klomp komt echter nu weer op het
politieke erf aanklossen. En hij kiest voor
de coalitie. Zoo zelfs, dat men deze klom
pencoalitie noemen wil. Wel laat dat eens
zoo zijn. Waarom mogen de partijen ter rech
terzijde deze hulp van de klomp ook niet
eens aanvaarden, nadat men aan den linker
kant er zooveel hulp van heeft genoten?
Maar toch geven wij hem niet veel kans
lang in het politiek vocabularium te zullen
leven. Het lijkt ons voor de linkerzijde te
gevaarlijk.
Men heeft de coalitie dood verklaard. Zij
zou nimmer weer mogelijk zijn.
En zie nu zou men haar op klompen
hooren aankomen Dat ware toch al te
duidelijk. Zelfs wel voor minister de Geer.
Het wil ons daarom voorkomen, dat deze
vinding: klompen-coalitie geen lang leven be
schoren zal zijn. Wij hebben er geen be
hoefte aan. Ter rechterzijde spelen de din
gen, die aan het voeteneind zich bevinden,
geen groote rol. Het is ons te laag bij
den grond.
Maar ook bij de linkerzijde zal de lust
wel gauw vergaan, om aan coalitie een
schoeisel te geven, dat zóó luide en zoo
zeker haar komst vertelt.
Op zoek naar Nobiie.
Ben radio-telegram van de „Citta di
Milano" meldt, dat Larsen en .Lützow.
Holm terstond, nadat zij van hun vlucht
waren teruggekeerd en vernamen, dat No-
bile hen op 2 K.M. afstand had gezien,
met een edelmoedige geestdrift beiden
in betzelfde toestel opnieuw vertrokken,
doch ook dezen keer slaagden zij er niet
in de roode tent te ziën.
Ook Majoor Maddelena is vertrokken
voor een verkenningsvlucht naar Nobile,
na de noodige proviand aan boord te
hebben gebracht. Hij was vergezeld van
luitenant Cagna en de werktuigkundige
Rampini. Ondanks zijn zoeken slaagde ook
Maddalena er niet in de positie van No
bile waar te nemen.
Nobile werd medegedeeld dat hij zoo
dra 'hij eenig vliegtuig zal zien, dit met
zijn radio den weg zal moeten wijzen.
Men is nog zonder bericht van de
Latham, het vliegtuig, aan boord waar
van Amundsen zich bevindt. Het aard
kundig instituut te Tromsoe ving de eer
ste uren na het vertrek seinen van de
„Latham" op, tot plotseling de verbin
ding werd verbroken.
Het radio-telegrafisch station op het
Bleereneiland heeft niets van de „La
tham" gehoord of gezien.
De algemeene meening is, dat de La
tham rechtstreeks koers zette naar de
piek, waar zij de bemanning van de
„Italia" hoopt te vinden.
De Zondag in Turkije.
In Turkije heerscht een sterke stroo
ming den Zondag 'tot rustdag te maken-
Gedurende de eerstvolgende zitting van
de groote nationale vergadering zal een
voorstel daartoe worden ingediend en
men verwacht algemeen dat dit zal wor
denaangenomen.
Daar Vrijdag in Turkije een „Dies Non"
is en de Europeanen Zaterdags slechts
den halven dag en Zondags niet werken,
zjjn commercieele transactie in Turkije on
der den. tegenwoordigen toestand beperkt
tot de vier eerste dagen van de week.
Opmerkelijke verkiezing.
Zondag hebben in groot-Berlijn de ver
kiezingen plaats gehad van de commissies
van ouders der schoolgaande jeugd, oor
spronkelijk bedoeld als schakel tusschen
de opvoeding thuis en de opleiding in
de school, langzamerhand ontaard tot po
litieke strijdorganen, die Hoor methoden
van partijpolitiek invloed op de ontwik
keling van de school trachten te verkrij-
fen. Het voorloopig resultaat van de ver-
iezingen is als volgt: christelijke niet-
politieke lijst 3028 zetels, sociale lijst
'„schoolopbouw" 690 zetels, communis
tische lijst „proletarische schoolstrijd" 166
zetels, andere lijsten tezamen 130 zetels.
Verscherping van het conflict te Ant
werpen.
De reedërsfederatie heeft, in spoed
vergadering bijeen, besloten de plotselinge
staking der havenarbeiders te beantwoor
den met verzet tot het uiterste.
De secretaris van de sociaal-democrati
sche transportarbeidersfederatie heeftin
een rede tot de stakers medegedeeld, dat
hij zich, gezien het voldongen feit, soli
dair mët hen verklaart.
Dreigende toestand in Griekenland.
Het Atheensche persagentschap maakt
bekend, dat er gisteren te Piraeus een
bijeenkomst plaats had van het bestuur
van het algemeen vakverbond. Het onder
zocht den toestand en de mogelijkheden
van een algemeene werkstaking. De be
sturen der verschillende vakvereenigingen
boden op het ministerie van nationale
economie verschillende eischen aan be
treffende de loonen. De regeering gaat
voort met het nemen van maatregelen,
uoodig om den toestand het hoofd te
bieden ingeval een algemeene werksta
king wordt afgekondigd.
Het Atheensche persbureau loochent,
dat er muiterij zou zijn uitgebroken op
het eerste vlooteskader, terwijl hieraan
wordt toegevoegd, dat het gevaar voor
een algemeene staking schijnt afgewend.
Daarnevens meldt een ander bericht
uit Londen het volgende:
Uit Athene wordt gemeld, dat opnieuw
botsingen hebben plaats gehad tusschen
politie en stakers. De regeering heeft
medegedeeld, dat zij de bewijzen van
een communistische samenzwering in
handen heeft. De haven van Pyraeus
is gesloten. De spoorwegverbinding tus
schen Athene en Saloniki is verbroken.
De kabinetsvorming in Duifscfiiancf.
De besprekingen tusschen de 5 coalitie
partijen zijn gisteren hervat doch weer
zonder veel resultaat afgebroken. De so
ciaal-democraten brachten hun eischen
nopens eenige dringend noodzakelijk ge
achte hervormingen bij de rijksweer ter
sprake en verlangden de benoeming van
een parlementair -staatssecretaris bij dat
ministerie uit hun gelederen. Omtrent het
amnestie-ontwerp kon men al evenmin
tot overeenstemming komen. Daarna
vroeg het Centrum wat de toekomst van
de schoolwet zou zijn en formuleerde
eenige minimum-eischen die voor de Duifc-
sche Volkspartij niet gemakkelijk te aan
vaarden zullen zijn. Alleen nopens de
vaststelling van den elfden Augustus tot
nationalen feestdag is men het nagenoeg
eens geworden.
Naar tfe slagveldon.
Elfduizend personen zullen in Augus
tus door het Britsche Legioen voor een
bedevaart naar de slagvelden van Frank
rijk en Vlaanderen worden gebracht. Dit
aantal vormt evenwel slechts een fractie
dergenen, die zouden gaan, als er ruimte
genoeg was. De bedevaart' wordt offi
cieel geopend met plechtigheden ter hul
diging van d# nagedachtenis der dooden
op 4 Augustus, de veertiende verjaardag
van de toetreding van Brittannië tot den
oorlog. De prins van Wales zal zijn
hoofdkwartier te Rijssel vestigen en on
der degenen, die daar zullen verblijf hou
den, zijn maarschalk Foch, maarschalk
Pétain, generaal Gouraud, generaal Wey-
gand, admiraal Jellicoe, voorzitter van
het Britsche Legioen, Lady Haig en haar
zoon.
Op 6 Augustus zullen er te Yperen
een herdenkingsdienst en. een parade wor
den gehouden bij de poort van Meenen
ter nagedachtenis van de 56.000 man
der Britsche, dominion- en koloniale troe
pen, die hun leven gaven voor de verdedi
ging van de Saillant en wier graven
niet konden teruggevonden worden.
Stabilisatie van den Franschen franc.
De Fransche Ministerraad heeft beslo
ten Zaterdagmiddag te half vier een bui
tengewone zitting te houden .om de de
finitieve beslissing te nemen over de
stabilisatie van den franc.
Na afloop van den Ministerraad worden
de financieele commissies van de Kamer
en den Senaat bijeengeroepen om te be
raadslagen over den vast te stellen koers,
terwijl de Kamer en de Senaat in den
nacht van Zaterdag op Zondag zullen
worden bijeengeroepen om een beslissing
te nemen over het in te dienen wetsont
werp.
Kanon te Memel ontploft.
Gisterochtend is de Engelsche kruiser
Canterbury in de haven van Memel bin-
nengeloopen. Bij het lossen van saluut
schoten door de Litausche artillerie ge
beurde er een ongeluk. Na het derde
schot ontplofte het kanon: daarbij werden
een officier en 2 soldaten zwaar en ~2
personen licht gewond.
Volgens een later bericht is de zwaar
gewonde officier bezweken. Een der ge
wonden verkeert nog in levensgevaar.
Den andere hoopt men is redden.
Godsdienst in Rusland.
De Russische regeering heeft bij het al-
Russisch centraal uitvoerend comité een
wetsontwerp ingediend, strekkende tot
verdere inperking van -de rechten der
kerkgenootschappen en andere godsdien
stige organisaties. Aan deze genoot
schappen en organisaties wordt namelijk
verboden het oprichten of instellen van
vereenigingen, clubs e.d. voor welk doel
of van welke strekking ook, alsmede het
onderhouden van bibliotheken, leeszalen,
enz., en het houden van 'kerkdiensten of
het verrichten van eenigerlei religieuze
handeling op fabrieks- of bedrijfsterrein,
in de open lucht en .in openbare gebou
wen ,met uitzondering alleen van zieken
huizen en gevangenissen en zulks nog
slechts voor zoover het hulp aan ster
venden betreft. Alle priesters en voorgan
gers van godsdienstige gezindten zullen
bovendien aan een speciale registratie
onderworpen zijn.
Naar het heet, is dit wetsontwerp inge
diend op aandringen der atheïstenorgani
saties, die verklaard hebben, den strijd
tegen den godsdienst niet met voldoende
succes te kunnen voeren, zoolang de
kerkelijke organisaties nog over zooveel
directe en indirecte propagandamiddelen
beschikken.
Een Engeischman over Nederland.
In de Londensche Star beschrijft Da
vid M. Wilson in een kort stukje opge
togen zijn indrukken van een reis door
ons land. Hij vindt allerlei te prijzen,
o.a. dat de slanke lijn het veld niet ver
overd heeft en dat men nog zoovele om
vangrijke menschen in ons land ontmoet.
Dank zij hun, is er voldoende zitruimte
in de spoorwegcoupé's Ook de porties
in de hotels zijn zoo omvangrijk dat een
Engeischman ervan schrikt.
De ververschingsdienst op de spoorwe
gen is uitstekend. Hij is zeer ingenomen
met de uitstekende stationsrestaurants,
met de wagentjes met „bier, limonade,
spuitwater, broodjes met kaas, rosbief,
chocolade, cigaretten!" die ook schui
mend lager bier tappen als men Van
hitte vergaat. Ook het ijs is in Holland
uitstekend.
„Een prachtige tegenstelling tusschen
den ouden en den nieuwen tijd leverde
den schrijver het schouwspel van een
Hollandschen boer op klompen, die daar
op voortfietste en onderwijl aan een voor
treffelijke sigaar trok.
Ervaringen in Sovjet-Rusland.
Het Turksche blad Archam meldt,
dat een aantal Turksche kooplieden, die,
vertrouwend op het Russisch-Turksche
handelsverdrag, naar Rusland waren geko
men om handel te drijven, zich aldaar
in gevangenschap1 bevinden. Benige van
hen zijn in gevangenissen, waarvan de in
richting zeer te wenschen overliet, ziek
geworden, .enkele anderen zijn op aan
dringen van de Turksche" regeering te
gen borgstelling uit de gevangenschap ont
slagen, maar hun wordt niet vergun'd
het Russische grondgebied te verlaten.
Men legt hun ten laste, dat ze het han
delsverdrag hebben overtreden. Volgens
het Turksche standpunt, dat door het
blad Archam' wordt omschreven, is zulks
onjuist, maar hebben de Turken zich
verzet tegen een illoyale uitlegging van
het handelsverdrag door de Russen. De
Turken verkochten waren en kregen die
van Rusland betaald in .roebels. Toen
nu de Turken voor die roebels voor uit
voer toegelaten waren terug wilden koo-
pen, weigerden de Russen voor de roe
bels iets te leveren; ze verlangden beta
ling in dollars of ponden sterling. De
Turksche kooplieden hebben daarop1, ten
einde hun roebels kwijt te raken, aan
Amerikaansche, Engelsche en Duitsche
huizen voorschotten gegeven voor de Rus
sen hen hebben opgesloten.
Korte berichten.
Het rechts georiënteerde middag
blad Der Berliner Mittag, is voorloopig
stop gezet wegens de ongunstige finan
cieele omstandigheden.
FIETSEND NEDERLAND.
De totale productie aan rijwielen der
rijwielfabrieken is in 1927 blijkens
het jongste maandschrift van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek op
nieuw belangrijk gestegen.
Vergelijking van de productie der fa
brieken welke zoowel in 1926 als in
1927 gegevens verstrekten, doen zien, dat
de productie met bijna 20 pet. is toege
nomen.
De statistiek stelt vervolgens in staat
na te gaan hoeveel rijwielen gedurende
de laatste jaren in Nederland voor bin
nen- en buitenlandsch verbruik ter be
schikking zijn gekomen.
Ziet hier de cijfers
1922
108.700 stuks
1923
112.700 stuks
1924
129.800 stuks
1925
203.900 stuks
1926
257X00 stuks
1927
301.100 stuks
Of de toeneming der productie, en de
zoo sterke stijging van het aantal afge
leverde rijwielen in gelijke mate aangeeft
de rentabiliteit der bedrijven, wagen we,
zegt het „Vaderl.", waaraan wij deze cij
fers ontleenen, te betwijfelen na ken
nisneming van de door de rijwielfabrieken
Binnenland.
Het lid der Tweede Kamer, Dx J. G.
Scheurer, overleden.
De wet op de Naamlooze Vennootschap
pen door de Eerste Kamer aangenomen.
De nieuwe pont. aan het Moerdijksche veer
in gebruik genomen.
De Metaalbond en de staking te Vlissin-
gen.
Voorschriften omtrent openbare wegen.
De nieuwe gouverneur van Suriname
beeft zijn ambt aanvaard.
Buitenland.
Nobilé wordt ijverig gezocht.
Aardschokken in bet Rijnland.
De toestand in Griekenland verscherpt.
Nog geen kabinet in Duitschland.
De havenstaking te Antwerpen door de so
cialisten gesteund.
De stabilisatie van de Fransche franc Za
terdag verwacht.
gemaakten gemiddelden prijs voor
een rijwiel met banden.
De verkoopsprijzen der fabrieken wa
ren: f lïéLIM
1919 f 128.60 per stuk
1921 -113.80 per stuk
1922 - 88.90 per stuk
1923 - 75.40 per stuk
1924 - 69.40 per stuk
1925 - 62.60 per stuk
1926 - 61.10 per stuk
1927 - 54.90 per stuk
Er loopen inderdaad heel wat goed-
koope karretjes langs 'sHeeren wegen.
Dr J. G. Scheurer. f
Na een ernstig hartlijden is hedenmor
gen 10 uur, in den ouderdom van 64 jaar
zacht en kalm ontslapen Dr J. G- Scheu
rer, lid van de 2e
Kamer der Sta-
ten-Generaal, te
Apeldoorn.
Met dezen; volks
vertegenwoordi
ger daalt een
man ten grave
van groote bemin
nelijkheid, die om
zijns werk wil
was geacht by
vriend en tegen
stander.
Dr Scheurer werd 3 Maart 1864 te
Gelselaar, waar zijn vader hoofd der
school was, geboren. Reeds vroeg de
begeerte koesterend om den Heer® in het
werk der zending te mogen dienen, werd
de overledene bij de Utr. Zendingsver-
eeniging tot zendeling opgeleid. In 1887
knoopte de Geref. Kerk van Utrecht on
derhandelingen aan met de Ned. Geref.
Zendingsvereeniging, die hem aannam en
met zijn bewilliging tot missionair arts
bestemde. Van 18881892 studeerde Dr
Scheurer te Londen medicijnen, waar hij
ini huis was big Dr Maxwell, die in
1885 met de opleiding van missionaire
artsen was begonnen. In 1893 werd de
overledene door de classis Rotterdam der
Geref. Kerken toegelaten tot den dienst
des Woords en der Sacramenten en uit
gezonden met bestemming voor Solo en
Soerakarta.
Met zijn echtgenoote, Mevr. G- Scheu
rerv. Riet., die in het Diaconessenhuis
te Kaiserwerth opleiding als verpleegster
had ontvangen, vertrok de overledene
naar zijn arbeidsveld. Echter, een groote
teleurstelling werd hem daar bereid, wijl
de regeering voor de Evangelieprediking
geen toestemming wilde geven. Maar Dr
Scheurer rustte niet en had zijn hart
op Solo een biet te versmaden zen
dingscentrum gezet. In 1900 werd
Solo voor de zending opengesteld en
mocht Dr Scheurer naar Amsterdam sei
nen; „God lof, Solo is openf"
In Holland werd de Geref. Zending in
dien tijd op kerkelijke leest geschoeid en
de Generale SynoSe van Middelburg
(1896) besloot de medische Zending uit
sluitend als hulpdienst te beschouwen,
zoodat de missionaire artsen niet als
Dienaren des Woords zouden optreden).
De jonge Scheurer vestigde zich nu
te Djocjacarta, waar met een polikliniek
werd begonnen. Ds van Coevorden Adria-
ni schonk f 10.000 voor de stichting van
een hospitaal, dat Petronella-hospitaal
naar de eerste vrouw van den schenker
werd genoemd. De vereeniging „Dar
Scheurer's hospitaal" wist de belangstel
ling voor deze zaak in Holland in toe
nemende mate warm te maken, zoodat
