No. 217 Vrijdag 15 Juni 1928 42e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
RECHT VAM WERKSTAKING.
n.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau; Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11.
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentlën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting.
HET OPAT/S GRENADINESAUS
E EN HEERLIJK NAGERECHT
Pl/DD/NGEABP/EKjZ&r&~JP>0£/3$LjK. GR ON INGEN
NIEUWE ABONNE'S.
Zij, die zich thans op „De Zeeuw" abon
neeren ontvangen de tot 1 Juli verschij
nende nummers gratis.
Door den heer Wiersinga, van wiens
referaat op het eerste Chr. Sociaal Clon-
nres, over het recht van werkstaking
in het vorige nummer een overzicht werd
gegeven, werden de volgende stellingen
aan het Congres aangeboden:
1. Het betrekkelijk recht van werksta
king kan geenszins worden ontkend; 2.
Het is meestal niet raadzaam van dat
recht gebruik te maken; in sommige
gevallen evenwel kan het plichtmatig zijn.
Over deze stellingen ontspon zich een
breed debat, waarvan het merkwaardige
is, dat de geponeerde stelling betreffende-
het recht van werkstaking weinig bestrij
ding ondervond.
De gevaren en bezwaren werden geens
zins uit het oog verloren. Maar daarnaast
werd er b.v. door D-r van Gheel Gilde-
meester op gewezen, dat de H. Schrift
wel- degelijk naast de plichten ook de
rechten van den werkman erkent en dat
den werkman het recht om van het wa
pen - der werkstaking gebruik te maken
niet mag worden onthouden.
D-oor den heer van Vliet, de latere
voorzitter van „Patrimonium" werd opge
merkt, dat het recht van werkstaking
voor den werkman dikwijls zijn eenig
middel tot verbetering, zijn hei'ijj recht is,
waarmede hij echter zeer voorzichtig zal
moeten zijn, daar het dikwijls een „zeer
duur middel is.
De heer Schreurs te Enschede sprak
als zijne overtuiging uit, dat werksta
king voor den Christenwerkman nooit
geoorloofd is, maar daar tegenover wees
de heer J. A. Wormser op het feit,
dat God aan $00.000 Israëlieten gebood
het werk te staken en Egypte te verlaten,
'terwijl Dr Schot te Hardenberg het een
ziekelijk verschijnsel noemde als men
het recht van werkstaking op grond
van Gods Woord ontkende.
Gedurende deze debatten kwam ook
Dr A. Kuvper ter vergadering, die er
op wees, dat de verhouding van den
patroon tot de werklieden geheel iets
anders is, dan die van de Overheid tot
de onderdanen. De patroon is geen O-ver
heid en als zoodanig geen dienaresse
des Heeren. Spr. noemde het ontbreken
van behoorlijke contracten, de kanker
van den tegenwoordigen tijd. Voor het
oogenblik heeft men echter dien toe
stand te aanvaarden. De tyrannie vain
den patroon kan zoodanig demoralisee-
rëiid karakter aannemen, dat het tenslotte
noodig wordt den weg van werkstaking
in te slaan; maar aan den anderen kant
moet ook bij den arbeider het mammo-
nisme er uit; hij moet leeren, dat hij
meer heeft aan God en zijn vreeze, dan
aan wat kaas op zijn brood.
Na dit woord sprak de sectie eenparig
als haar gevoelen uit; „Het recht van
werkstaking, mits nooit als politiek in
strument of als moedwillige contractbreuk
kan geenszins worden ontkend", een con
clusie die vervolgens ook in de alge-
meene zitting, waarin o.a. Ds Talma,
nadrukkelijk het stakingsrecht verdedigde,
werd goedgekeurd.
9
Wij hebben hier dus een uitspraak,
niet maar van enkele personen, maar
van een congres, dat van dit vraagstuk
speciaal studie maakte, van vooraanstaan
de mannen uit het geheele land en dat
nog wel in een tijd toen .herhaaldelijk
stakingen uitbraken, waaraan het revo
lutionaire .element niet vreemd was.
Een uitspraak, die ons zeker wel wat te
zeggen heeft.
En nu kan men zeggen, zooals een
lezer ons schreef, dat in de H. -Schrift
geen tekst is te vinden, waarin het ge
oorloofde van werkstaking is uitgesproken,
maar dat behoeft ook niet. De vraag
isj maar of we hier al dan niet te
doen hebben met een strijdmiddel dat
met de beginselen die Gods Woord ons
geeft voor het sociale leven, in strijd is.
Natuurlijk volgt uit het beginsel dat
net recht van werkstaking niet kan wor
den ontkend en dat staking in sommige
gevallen plichtmatig kan zijn, nog niet,
dat elke staking als geoorloofd moet
borden beschouwd.
Ieder geval moet op- zichzelf worden
beoordeeld.
En bij die beoordeeling moet niet het ge
voel, maar het verstand den doorslag
geven.
Er zijn menschen wier sociaal gevoel
gemakkelijk spreekt en die daarom nei
ging hebben iedere staking, die een schijn
van redelijkheid heeft, te verdedigen. En
er zijn anderen, die voor werkstakingen
niets gevoelen, die er onwillekeurig: een
zekere afkeer van hebben.
Maar met dergelijke gevoelsargumenten
kan hier niet worden gewerkt, en kan
geen goedkeurend of afkeurend vonnis
worden gewezen. Dat kan alleen na ken
nisname van alle "feiten en omstandig
heden waartoe een buitenstaander als
regel niet in staat zal zijn.
Wat wel kan is dit: zoowel de werk
gevers als de stakers op hunne groote
verantwoordelijkheid wijzen, en voorts,
zooals iemand die persoonlijk de staking
te Vlissingen meemaakt, ons schreef;
voor de stakende mannen-broeders
bidden, inplaats van ze uit de hoogte te
veroordeelen.
De bemanning der Italia.
Uit Kingsbay wordt gemeld:
De Braganza is vertrokken. Zij zal de
Hobby ontmoeten aan het einde van de
zeeëngte van Hinloopen. De Braganza zal
vliegtuigen aan boord nemen en de reis
voortzetten naar de Noordkaap. De vlie
gers zullen trachten de drie leden van de
bemanning te ontdekken die op weg zijn
naar -de kust. Het succes van die plan
nen hangt er van af of de ijs-toestanden
niet slechter zullen worden. Het, is mooi
helder weer.
Volgens een mededeeling van het Fran-
sche ministerie van marine is besloten
majoor Guilbaud met zijn watervliegtuig,
dat voor een Oceaanvlucht in gereedheid
gebrach-t was, ter beschikking van
Amun-dsen te stellen voor zijn hulpexpe
ditie voor Nobile.
Het Italiaansche watervliegtuig, dat
door kapitein Ma-d-dalena bestuurd wordt,
zal vanavond naar Kingsbay vertrekken
De kabineisvorming in Duitschland.
De ontwikkeling van de regeeringsvor-
ming schijnt, volgens den algemeenen in
druk in de kringen van den Rijksdag, weer
volkomen vastgeloopen te zijn. De Duitsche
Volkspartij heeft nl. besloten, in een frac
tievergadering, die van 's middags tot
's avonds laat -duurde, om definitief te blij
ven staan op baar eisch om de regeerings-
vorming in het Rijk i»et die in Pruisen te
verbinden.
Een en twintig vliegtuigen door storm
overvallen.
Naar uit Parijs geseind wordt, zijn gis
terenmorgen 21 bombardementsvliegtui
gen, die voor het houden van oefeningen
waren op-gestegen, nabij Parijs door een
storm overvallen.
Vier -der machines konden veilig Le
Bourget bereiken. Vier andere zijn behou
den in de omgeving van Le Bourget ge
daald. Drie toestellen stortten neer en
daarbij werd een piloot gedood.
Men verkeert nog in -het onzekere om
trent het lot -der overige tien machines en
haar bemanningen.
Een telegram uit Nancy meldt nog:
Eén en twintig bombardementsvliegtui
gen, die eergisterenavond om 9 uur te
Malzeville waren opgestegen om in de
richting van Le Bourget te vliegen, wer
den tijdens den nacht in -de omgeving van
Parijs door een hevigen storm overvallen
Het vliegterrein van Le Bourget was
van verlichting verstoken tengevolge van
een defect.
Vier toestellen kon-den landen. Een ma
chine, met een equipage van 4 man, brak
voor de terreinafzétting; geen gewonden.
Een andere sloeg bij de landing nabij
Meaux over den kop en werd verniel-d,
de inzittenden liepen lichte kneuzingen
op. Een tweedekker raakte ontredderd en
stortte nabij Luzarge neer; de luitenant
waarnemer werd gedood, terwijl de piloot
met een valscherm landde.
Drie vliegtuigen zijn tussc'hen Le Bour
get en Beauvais gesignaleerd met averij.
De treinramp bij Neurenberg.
De directie van de Duitsche rijksspoor
wegen publiceert een communiqué, waarin
tegenover de vele veronderstellingen ver
klaard wordt, dat, niettegenstaande het
onderzoek reeds eenige dagen heeft ge
duurd, een bepaalde oorzaak van de ont
sporing van den D-trein 47 bij Siegelsdorf
nog altijd niet ie gevonden.
Tot heden staat alleen vast, dat de
hoofdas van het draaibare onderstel van
de locomotief het eerst is ontspoord en wel
tegen de wet van de middelpunt vliedende
kracht in naar de binnenzijde van de
bocht, ver-der, dat er geen énkele dienst
fout is begaan en dat noch een mankement
aan de veiligheidsinstallaties of aan de
rails, noch een onvoldoend vaste onder
grond de ontsporing kunnen hebben ver
oorzaakt.
Wat de mededeelingen van reizigers
aan de pers betreft, dat zij den dag vóór
de ontsporing -op de plaats van de ramp
den trein, waarin zij- zaten, voelden stoo-
ten en slingeren, dienaangaande verklaart
de directie, -dat zich zulke verschijnselen
bij een snelheid van 80 tot. 90 kilometer
per uur wel meer voordoen, doch dat deze
geenszins gevaarlijk zijn. Het onderzoek
wordt voortgezet. Het wordt mogelijk ge
acht, -dat bij den bergingsarbei-d nog zal
blijken, hoe bet ongeluk is ontstaan.
Aardschokken op Capri.
Door het -observatorium -te Rome wordt
meegedeeld, -dat Woensdagmorgen te 9
uur op Capri «een hevige aardschok werd
waargenomen. Ruiten braken; eenige per
sonen werden gewond. De schokken wer
den ook in Mo-dena en Saliera gevoeld; ze
.duurden 7 minuten.
De doktersstaking in Weenen.
In -de staking der doktoren -te Weenen
is een ernstige wending gekomen. Ingeval
de onderhandelingen mochten mislukken,
zal het lijdelijk verzet ook uitgebreid wor
den tot de bureau's der ziekenhuizen.
Dringende gevallen zullen echter als vroe
ger behandeld worden.
Grondverzakkingen.
Volgens een bericht uit Athene heeft een
werking 'in den grond plaats gehad bij
Pe-rachora, aan -de an-d-ere zijde van de
Golf van Görintbe. Op sommige gedeelten
is de bodem ongeveer 100 M'. diep inge
zonken. Van den top van den berg Gerania
kwamen groote rotsblokken naar 'b-enedep.
Onder -de bevolking ontstond een pa
niek. Men vreest, dat -deze gebeurtenis de
voorlooper van een nieuwe aardbeving zal
zijn.
De Fransche ministerssalarissen.
Naar een der Fransche bladen meldt,
wil de Fransche regeering een verbooging
der ministerssalarissen voorstellen. Voor
den -oorlog was dit salaris 60.000 francs
per jaar, terwijl het thans 80.000 francs
bedraagt.
Hoewel -de -salarissen -der ambtenaren
over het algemeen in overeenstemming
met -de tegenwoordige waar-de van -den
franc zijn gebracht, is het salaris der mi
nisters niet naar verhouding verhoogd.
Korta berichten.
Het Engelsche lagerhuis -heeft het
nieuwe Prayer Book met 266 legen 220
stemmen verworpen.
Volgens berichten uit Moekden heeft
de bijzetting van Tsjang Tso Lin Zaterdag
te Moekden plaats; alle militair vertoon'
blijft achterwege.
Ten einde de -duurte van het brood
tegen te gaan, die een gevolg is van het
feit, -dat Frankrijk geen tarwe genoeg voor
zijn eigen behoeften voortbrengt, is een re
geling getroffen, waarbij uit bet protecto
raat Marokko, dat tarwe te over beeft,
deze graansoort vrij van rechten zal wor
den ingevoerd.
Naar uit anti-bolsjewistische bron
verluidt, is thans te WTadiwosto-k weder
een anti-bolsjewistische samenzwering
ontdekt, in verband waarmede 67 perso
nen gearresteerd zijn. Onder -de gearres
teerden bevindt zich een tweetal officie
ren van het roode leger.
Volgens de laatste berichten zijn Pa
lestina en Transjordanië thans vrij van
sprinkhanen. De aangerichte schade is on
belangrijk en -de bestrijdings-afdeelingen
zijn ontbonden. De vlammenspuite'n waar
mee de Franschen in Haur-an zulke goede
uitkomsten hadden verkregen, hebben uit
stekend voldaan.
DE ONBEWAAKTE OVERWEGEN.
De minister van Waterstaat heeft gis
teren geïnstalleerd de door hem benoem
de commissie, aan welke is opgedragen
een onderzoek in te stellen naar de vei
ligheid van openbare niet afgesloten over
wegen van hoofd- en lokaalspoorwegen en
daarbij in het bijzonder na te gaan of
en in hoeverre de tot dusver aangelegde
maatstaf wijziging behoeft, op- welke wijze
die overwegen voor het publiek behoo-
ren te worden aangeduid, alsmede of en
zoo ja, in welke gevallen daarbij bijzon
dere inrichtingen, welke de nadering van
een trein aankondigen, mogelijk en wen-
schelijk zijn.
In zijn rede verzocht de minister de
commissie, hem afzonderlijk, zoo mogelijk
zelfs eenigszins spoedig, haar oordeel om
trent het al of niet toelaatbare van de
voor de onafgesloten overwegen bij Ke-
thel, Aklcrum en Rilland-Bath verleende
ontheffing in zake bewaking, te doen
kennen.
Anderzijds zal, aldus zeide de minister,
vermoedelijk worden nagegaan, wat ter
meerdere beveiliging van onafgesloten
overwegen, meer bepaaldelijk ter waar
schuwing van het den overweg nade
rende publiek, dat een trein in aantocht
is, kan worden gedaan. Daarbij zullen
ongetwijfeld de automatische overwegsei-
nen een hoofdpunt van het onderzoek
uitmaken. Spr. eindigde met er op te
wijzen, dat de resultaten door allen in
den lande met groote belangstelling zul
len worden tegemoet gezien.
De voorzitter der commissie, ir A. IL
W. van der Vegt, oud-hoofdinspecteur-
generaal van Spoor- en Tramwegen, be
antwoordde de rede van den minister.
Spr. bracht in herinnering, dat wij in ons
land reeds voor de totstandkoming van de
wijziging van art. 33 van de Spoorwegwet,
de onbewaakte overwegen van de lokaal
spoorwegen kenden, waarover dikwijls
zware goederentreinen met een snelheid
van 60 K.M. per uur reden.
Van die spoorwegen waren toen van de
1200 overwegen, circa 950 onbewaakt.
Thans, nu ook op de spoorwegen on
bewaakte overwegen voorkomen, is dit.
aantal met meer dan 1400 toegenomen.
Spr. uitte ten slotte de hoop-, dat de
commissie haar advies binnen niet te lan
gen tijd zal kunnen uitbrengen.
Luchtpostvervoer.
Op het gebied van luchtpostver
voer, zegt het „Vaderland" staat
ons binnenkort weder iets nieuws
te wachten. Van de Zweedsche postadmi
nistratie is n.l. b-ericht ontvangen, dat zij
voornemens is, proeven te nemen met
een nachtvlucht Stockholm-Londen v.v.
m-et tussch-enlanding o.a. te Amsterdam.
Aan boord zal een expeditie-kantoortje
voor -de postergen worden jnjjerrht. waar
in tjj-dens de vlucht een Zwoedach post
ambtenaar -de correspondentie voor de
verschillende richtingen zal gereed maken.
Het ligt in de bedoeling, het eerste vlieg
tuig 18 dezer des avonds van Stockholm
te doen vertrekken, zoodat Sch'phor in
den vroegen morgen van den 19en be
reikt wordt en Londen in de middag
uren.
Het congres van tie Chr. Mltfdensfands-
vereeniging,
Op het gisteren te Zeist gehouden con
gres van de Chr. Midden standsvereenijging
verwelkomde de voorzitter Baron A. van
Wijnbergen, voorzitter van den Midden-
standsraad. De Ministers De Geer, Don-
ner en v. d. Veigie zonden bericht van
verhindering.
Aan -de discussie op het referaat van
den heer Meima namen 12 personen deel.
De conclusies van het referaat zullen in
handen v.an den Middenstandsraad wor
den gesteld.
Na -de rede van Mr Rijleveld over „De
beteekenis van den Middenstand voor den
Staat" richtte Minister Slotemakor de
Bruine vriendelijke woorden tot het con
gres, de verzekering gevend van de sym
pathie der Rageering voor den Midden
stand en de organisatie Gods zegen toe-
biddend.
De voorzitter sprak een kort slotwoord,
waarin hij de gebruikelijke bedankjes uit
sprak.
Na het staande zingen van Gez. 96
'sloot Min. Slotemaker het congres met
,dankzegging. -
Gistermiddag bood de afd. Zeist den
bezoekers een autotocht aan, terwijl men
zich gisteravond om 6 uur vereenigdo
aan een gemeenschappelijk diner.
Binnenland.
De storm van gisteren.
De wijziging der dienstplichtwet door da
Tweede Kamer aangenomen.
De weg door -den Katerspolder wordt ver
breed.
De commissie inzake de onbewaakte over
wegen geïnstalleerd.
Buitenland.
Moeilijkheden bij de kabinetsvorming in
Duitschland.
Een deel der bemanning van de Italia go
red?
Een groot aantal Fransche vliegtuigen
door den storm overvallen.
i Uit de textielindustrie.
De Fab-rikantenvereenigingen in de Tex
tielindustrie hebben thans aan de arbei
dersorganisatie medegedeeld, dat zij be
reid zijn mede te werken tot het geven
van vacantie, mits de door deze vacantia
verloren gegane uren tegen het gewone
loon worden ingehaald. De vroegere eisch
van 48 uren extra overwerk bij 'het geven
van 6 dagen vacantie hehben de fabri-
kantenvereenigingen dus blijkbaar inge
trokken. j
Pensionneerïng wethouders.
De rechtbank te Leeuwarden heeft von
nis -gewezen in de procedure van Mr C.
Beekhuis, oud-wethouder van Financiën,
tegen de gemeente Leeuwarden inzake
de kwestie van den afgetreden wethouder.
De Raad had geweigerd, de vorige wet
houdersperiode van mr Beekhuis bij de
berekening van zijn pensioen te laten
gelden, en de heer Beekhuis had des
wege de gemeente gedagvaard om hem het
volledige pensioen uit te betalen.
De Officier van Justitie had tot toewij
zing der vordering geconcludeerd, en de
rechtbank verklaarde de pensioensvorde
ring op mr Beekhuis van toepassing en
het standpunt van den Raad onjuist.
-j— w
Korfbal. Zaterdag worden de vol
gende wedstrijden gespeeld:
lste klas Z.K.B. Middelburg: D.O.S.
V.V.G..
2de klas Z.K.B. Wemeldinge: W.K.C.
Olympia.
De staking aan „de Schelde".
Het is -gedurende deze week buitenge
woon rustig geweest in d-e stad, zoowel bij
het naar -als van de fabriek brengen van
werkwilligen. Alleen zijn er bij het aan
gaan der werf weder veel meer stakers
present dan de vorige week. Bij het schaft
uur -des middags blijven zeer vele werkwil
ligen op de fabriek. Bij werkwilligen, die
in de vorige weken begeleid werden door
groepjes stakers en ook door veel publiek,
is nu haast 'geen staker meer te zien. Ook
bet publiek toont zeer weinig belangstel
ling. Een en ander verlicht de taak der
politie zeer.
Het aantal werkwilligen blijft statio
nair. Er gaan enkelen wqer aan het werk,
doch ook blijven er. enkelen thuis. Het
verschil in de opgaven der directie
350) en -dat der stakingsleiding
250) zal' wel hierin gelegen zijn dat
door de stakingsleiders de bazen, onder
bazen en bedrijfsleiders niet medegeteld
worden.
De weg door den Katerspolder.
In December 1927 werd door het be
stuur van V.V.V. aan den Rijkswaterstaat
het verzoek gericht aan den onhou-dbaren
toestand betreffende den weg in den Ka
terspolder een einde te maken, aan welk
adres door het Gemeentebestuur van Goes
a-dhaesie werd betuigd.
Thans is van den Minister van Water
staat bericht ontvangen, dat in afwachting
van de totstandkoming van een nieuwen
weg de bestaande keibestrating van 2 M M.
voorloopig wordt verbreed tot 4 Meter.
Goes. Loop der bevolking, gedurende de
eerste -helft der maand Juni 1928.
Vertrokken: J. Biesheuvel, officier leger
des Heils, naar Heerlen, Treebeek, Schild-
straat 8; J. de Ronde, verpleegster naar
Versailles 10 Rue Porte de Bue; J. Wil-
lemstein, monteur, naó.r Kapelle; W. G.
de Jonge, dienstbode, naar 's-Heer Abts-
kerke B 9; J. H. H. van der Goot, kinder
juffrouw, naar Antwerpen, Maria T'here-
sialaan 19; J. Baaren-ds, strijker, naar
Zeist, D. S. Nahuijelaan 21; J. de Vries,
kleermaker, naar Nieuw en St. Joosland
A 118; J. A. Smallegange, onderwijzer,
naar Pretoria, Markt 65; W. A. Ruiten-
