No. 200
Vrijdag 25 Mei 1028
42e Jaargaog
IPmjsse STE!
Hofberg Orgels
A. 8. J. DEKKER - GOES.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
LICHTE BAAI-TABAK
Voor Zeeland: 1
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
iureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg, Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.
Losse nummersf0-05
Prijs der Adverfentiën:
14 regels f1.20, elke regel .neer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting
Zondagstreinen.
De Minister van Waterstaat de heer
v. d. Vegte heeft aan een redacteur van
„Het Handelsblad" medegedeeld, dat tij
dens de Olympische Spelen geen uitbrei
ding van den Zondagsdienst zal plaats
hebben.
Wel zullen de spoorwegen, indien er
zich- veel reizigers aanmelden, maatrege
len mogen nemen door het inleggen van
extra-treinen, om die te vervoeren, maar
de Zondagsdienst mag niet worden uit
gebreid.
Terecht staat de regeering op het stand
punt, dat door het inleggen van extra-
treinen de reislust wordt geprikkeld en
de Zondagsonrust wordt in de hand ge
werkt.
Het inleggen van extra-treinen betee-
kent, vooral wanneer daarvoor verlaagde
tarieven worden toegepast, een officieels
opwekking tot reizen op Zondag.
Dit optreden van den Minister zal zeker
in breede kringen waardeering vinden.
Evenwel niet bij de S. D. A. P.
Het hoofdorgaan van deze partij!, die
er steeds op uit is, ook de Christelijke
arbeiders tot zich te trekken, toont zich
zeer vertoornd.
„De anti-revolutionaire Minister", zoo
spot het blad, „vindt reizen op Zondag
zondig en zal dat den menschen nu wel
afleeren door zoo weinig mogelijk treinen
te laten loopen. Door zijn invloed op de
spoorwegen wil hij de menschen dwingen,
naar zijn anti-revolutionair beginsel te
'leven. Zuivere partijdwang!"
Natuurlijk is dit laatste niets anders
dan een Verzinsel.
Niemand wordt gedwongen naar het
anti-revolutionaire beginsel te leven.
Dat-wil de Regeering niet en dat kan
ze ook niet.
Maar wat ze wel kan en we juichen
het toe, dat ze zulks ook wil, is overeen
komstig het gebod Gods, de Zondags
rust bevorderen en zoo de Zondagshei
liging mogelijk maken.
Nu is het van algemeene bekendheid,
dat de S. D. A. P. met Gods Woord
en wet niet rekent. Zij staat op het stand
punt dat er geen hoogere macht is voor
wie de mensch zich hoeft te buigen, maar
dat de mensch zelf heeft uit te maken
wat goed is en kwaad, geoorloofd en on
geoorloofd.
Inzooverre is het duidelijk, dat van
die zijde geen bevordering van de Zon
dagsrust is te verwachten.
Maar het is eveneens bekend, dat deze
partij heet te strijden voor de beTangen
van de arbeiders, voor wie een behoor
lijke Zondagsrust toch een zaak van veel
beteekenis moet worden geacht.
Maar daarmee houdt de "S.D.A.P. geen
rekening.
Zij is vóór alles en boven alles, anti-
De „Veendam".
De correspondent van het Hbld. seint
luit New York;
Het stoomschip „Yeendam" is thans
gehtiel lens gepompt en gereed om ini het
droogdok te worden geplaatst, zoodra de
ge ele ^ding gelost zal zijin, waarmee
men waarschijnlijk vandaag zal gereed ko
men. Daar de- schade thans kan' worden'
vastgesteld meent men te mogen,' verwach
ten, dat het stoomschip 16 Juni weder
in den geregeldeu dienst van hier zal
kunnen vertrekken.
Het koude weer.
Tengevolge van het koude en regen-
ac ïge weer is de stand der gewaissem
en vroege vruchten than's heel België
door veel ongunstiger dan' de vorige ja
ren.
^„^-n^tfom Luxemburg
komen 'Ongunstige berichten. De wijn-
blijkt veel van
de vorst te hebben geleden. Op sommige
we aanplantmgen vernield zijn.
De bomaanslagen te Buenos-Ayres.
Volgens nadere berichten uit Buenois-
Ayres zijn -bij den bomaanlslag op het
flfcVn be,t Italia£®sche consulaat
aldaar tien personen gedood en 41 ge-
wond Het is nog md bekend, of de
bevindt dö Stoffers
Algemeen wordt aangenomen', dat die
bomaanslag op het consulaat van Ita
lië te JJnenos-Ayres 6en anti-fascistische
wraakneming is. Van) de daders ontbreekt
echter nog elk spoor. Een nlader bericht
meldt, dat reeds een 100-tal communisten
is gearresteerd.
Het geluid van de ontploffing was oor-
verdoorvend. Er ontstond, een paniek. Ven
sters vlogen in stukken, muren werden
aan het wankelen gebracht, en dreigden
in te storten door de kracht der ont
ploffing, die in de heele omgeving werd
waargenomen.
De Italiaansche gezant te Ruenos Ayres
verklaarde in een onderhoud met da pers,
dat de aanslag het werk van een bepaalde
anti-fascistische groep is, die ook ver
antwoordelijk is voor den aanslag te
Milaan. Het Italiaansche gezantschap en
de huizen der voornaamste leden van de
Italiaansche kolonie worden door de po
litie bewaakt.
Economische complotten.
Uit Moscou wordt, naar de Tel. uit Riga
vernoemt, -gemeld, dat te Smolensk ©eml
nieuwe economische contra-revolutionaire
samenzwering is ontdekt. Twee van de
leiders zijin reeds ter dood veroordeeld'
en zes anderen tot langdurige gevangenis
straffen. In een! officieel rapport wordt
gezegd, dat te Smolensk een algemeene
desorganisatie aan den dag is gekomen.
Het onderzoek heeft aangetoond, dat zelfs
in fabrieken die door communisten wor
den bestuurd en waar 50 pot. der arbei
ders eveneens communisten zijd, corrup
tie, drinkgelagen, ontucht en geweldda
digheden aan de orde van den dag zijn.
Twee en twintig verantwoordelijke auto
riteiten zijn ontslagen, velen gearresteerd
en „ti^cn hipïner zullen terechtstaan.
Het contract-comité heeft een speciale
commissie uit Moskou gezonden om nieu
we autoriteiten aan te stellen, die ver
betering 'in den toestand in Smolensk
moeten aanbrengen.
Ook in de pTovincie Vitebsk is' een)
economisch complot ontdekt. Hier hebben
eveneens verscheidene arrestaties plaats
gehad.
Vuurgevecht aan de Roemeensch-
Bulgaarsche grens.
Bij Kemanlar aan de Rulgaarsrih-Roe-
meensdhe grens trachtte ©en bende van
15 man, die met geweren waren; be
wapend, een koppel vee, dat in Bulgarije
was gestolen, naar Roemenië te smok
kelen.
Zij stuitte daarbij evenwel op de grens'-
posten in Bulgarije, waarbijl een gevecht
ontstond, dat den geheelen nacht duurde.
Tegelijkertijd trachtte een tweede bende
een groote kudde vee uit Roemenië naar
Bulgarije te drijven, doch geraakte daarbij
in strij'd met de Roemeensche grenstroe
pen. In den avond van 'den 22an Mei
werden de Bulgaarsche grensposten) van
Rakove door een bende vanl zeven man
met geweren en bommen aangevallen.
De Bulgaren beantwoordden 't vuur,
waarop de bende trachtte het Josgosla-
visch gebied te bereiken, hetgeen haar
niet lukte. Zijl wist evenwel te ontsnappen.
Het autonomistenproces.
De beslissing in het autonomistenproces
te Colmar is gevallen.
Als laatste van. de acht verdedigers voer
de de Parijsche kamerafgevaardigde Ber-
thon het woord.
Berthon constateerde, dat een veroor-
deel'ing van de bei-de terechtstaande afge
vaardigden in den Elzas onlusten, ja, zelfs
burgeroorlog zou kunnen ontketenen.
De jury heeft daarna het eerste gedeelte
van de vraag, of beklaagden schuldig zijn
aan deelneming aan een eomplot, voor de
beklaagden, dr Ricklin, Rosse Fasshauer
en Schall bevestigend beantwoord, doch
daarbij verzachtende omstandigheden in
aanmerking genomen. De overige 11 be
klaagden werden vrijgesproken.
Het tweede gedeelte van de vraag, of be
klaagden schuldig zijn aan uitvoering van
het complot, werd voor allen ontkennend
beantwoord.
Buiten 't gebouw stond een ontzaglijke
menigte die met spanning bet vonnis af
wachtte. Af en toe kwam bet tot kleine
botsingen tusschen de menigte en de poli
tie. Tijdens de beraadslagingen van de
rechtbank werden -de zaal en de tribunes
door de politie ontruimd.
Nadat de rechters weer plaats genomen
hadden, werd het proces voorgelezen. Dit
luidde, dat dr Ricklin, Rosse, Fasshauer
en Schall tot 1 jaar gevangenisstraf wer
den veroordeeld onder aftrek van de 5
maanden, in voorarrest doorgebracht.
Voorts wordt hun voor een tijd van 5 jaar
het verblijf in den Elzas verboden.
De verdediging trachtte nog herhaalde
lijk aan het woord te komen, doch werd
daarin door -den voorzitter verhinderd. De
slottoespraak van den voorzitter tot de
jury ging bij het algemeene lawaai verlo
ren.
Onder groote opwinding stroomde daar
op de zaal leeg.
Buiten het gerechtsgebouw was het la
waai nog veel heviger. De menigte gaf
luide haar verontwaardiging door uitroe
pen en fluiten te kennen.
Noodweer in Beieren.
Het gebied van Chiemsee in Beieren is
door een hevig noodweer geteisterd. Er
vielen hagelsteenen zoo groot als duiven
eieren, waardoor in wijden omtrek alles
vernield werd, wat de nachtvorsten nog
hadden gespaard. De vruchtboomen zijn
geheel kaal. Op de velden is alles platge
slagen, zoo dat de akkers opnieuw omge
ploegd moeten worden.
Reeds drie jaar achtereen heeft de vorst
in dit gebied den oogst vernield. Verleden
jaar werd tweemaal door hagelbuien vrij
wel al het te veld staande vernield, zoodat
de hoeren gedwongen waren zaaigraan en
koren voor brood te koopen.
De moeilijkheden van Venizelos.
De groote betooging, die de anti-Veni-
zelisten gisteravond, ondanks het verbod,
te Athene wilden houden, is door de troe
pen, de politie en de brandweer verhinderd
kunnen worden. De rust werd niet ge
stoord.
Venizelos schijnt heel wat moeilijkheden
te moeten overwinnen voor aleer hij er in
zal slagen een .Kabinet samen te stellen
Hij wil de illegale ontbinding van het Par
Iement vermijden en daarom poogt hij met
de meerderheid der tegenwoordige Kamer
te onderhandelen. Men acht het in Griek-
sche politieke kringen niet uitgesloten, dat,
indien de poging van Venizelos, om een
Kabinet te vormen, mocht mislukken, het
Kabinet-Zaimis weer aan het bewind zal
komen. De toestand is zeer verward.
De ramp te Hamburg.
Officieel wordt medegedeeld: Van de zie
ken, die in de ziekenhuizen van Hamburg
worden verpleegd, konden in den loop van
Woensdag wederom 27 het ziekenhuis ver
laten. Gistermorgen lagen in de zieken
huizen nog 132 zieken, waarvan 11 als
ernstig en 7 als zeer ernstig beschouwd
moeten worden. Alle overige gevallen-zijn
van minder ernstigen aard. Gisteren wer
den in totaal 85 personen ambulant behan
deld. Verdere sterfgevallen zijn tot nog toe
niet te vermelden.
Een nieuwe Italiaansche munt met een
typisch opschrift.
Ter gelegenheid van den lOden verjaar,
dag van den slag aan de Piave is gisteren
in Italië een nieuwe zilveren munt gesla
gen en in omloop gebracht, die een waarde
van 20 papieren lire bezit. Het randschrift
luidt: „Beter één dag te leven als een
leeuw, dan honderd dagen geleefd te heb
ben als een schaap".
Korte berichten.
De marinewerf te Stockholm is door
een feilen brand verwoest. De .schade
is aanzienlijk.
Ook te Mexico heeft een bomaan-
i slag plaats gehad. Een bom ontplofte in
de waschgelegenheid der kamer van af
gevaardigden. Een tweede rijvet ontplofte
hom werd dicht in de buurt van de
plaats der ontploffing gevonden. Er is nie
mand gedeerd en de door de" ontploffing
aangerichte schade is gering. De politie
stelt een onderzoek ini.
Een Fransch communiquézegt, dat
de Britsche, Fransche en Italiaansche des
kundigen het eens zijn geworden over het
nieuwe statuut van Tanger. De overeen
komst zal nu aan de betrokken regeeringen
voorgelegd worden.
Naar de Roel verneemt, is aan Karl
Radek toegestaan, Toboisk, waarheen hij
verbannen was, te verlaten en zich in de
Krim te vestigen. Een gelijke gunst is ver
leend aan eenige andere verbannen oppo
sitieleden. Een verzoek van Trotski, om
zich eveneens in een milder streek te mo
gen vestigen, is evenwel geweigerd.
De Poolsche politie heeft 23 meest
jonge personen gearresteerd wegens com
munistische intrigues.
Spoorwegtarieven en de groote
gezinnen.
Het bestuur van- het R.-K. Werklieden
verbond heeft aan de directie "der Nedsr-
landsche Spoorwegen verzocht, evenals
in België, bepalingen vast te stellen om
trent reistarieven voor groote gezinnen.
Volgens "de nieuwe bepalingen wordt
in België aan gezinnen mot minstens vier
kinderen beneden den leeftijd van 21 jaar
in alle klassen een reductie op de go
20 C! per One
wone personen-tarieven gegeven van 50
pCt. Verder wordt daar voor kinderen
van 4 tot 10 jaar een reductie gegeven
van 75 pCt.
Ook wordt verzocht do consumptie-prij
zen in de 3e kl. wachtkamers te verlagen.
Een broodje met kaas kost in de 3e
klasse wachtkamer 20 cent, welke prijs
in geen behoorlijke verhouding staat tot
den -kostprijs. Men kan tegenwoordig dit
zelfde artikel in zeer nette eetgelegemhe-
den verkrijgen voor 15 cent en dan is de
„bediening" wel zoo verzorgd als in de
3e klasse stations-restauraties.
De onderstelling wordt uitgesproken, dat
de prijzen verband houden met de pacht
sommen of wellicht omgekeerd, dat hooge
pachtsommen betaald worden, omdat de
restaurateurs de kans hebben aan een
publiek, dat dikwijls de gelegenheid mist
om zich elders van het noodige te voor
zien, hooge grijzen in rekening te brengen.
„Patrimonium".
Het bestuur van het Ned. Werklieden
verbond „Patrimonium" heeft besloten in
verband met de Olympische Spelen een
geschriftje te doen verschijnen, uiteenzet
tende de beteekenis van de Chr. Sociale
actie in Nederland.
In Aug. of Sept. a.s. zal een extra
propagandanummer van het orgaan wor
den uitgegeven speciaal voor de jeugd.
In het najaar zal een speciale samen
komst met de aan de Technische hooge-
school te Delft studeerenden worden ge
houden.
In dezen zomer zal het bestuur enkele
nieuwe brochures over actueele onder
werpen doen verschijnen. De actie in
de Veenstreken zal in het najaar opnieuw
worden ter hand genomen.
Ten aanzien van de reorganisatie der
in het verband bestaande ziekenfondsen
heeft het bestuur besloten, het definitieve
ontwerp-ziektewet af te wachten.
Amm o ni a kb e r e i d in g door het
Staatsmijnbedrjjf.
In haar gisteren gehouden vergadering
heeft de Tweede Kamer zonder hoofde
lijke stemming goedgekeurd de verhooging
van de begrooting voor 1928 der Staats
mijnen in Limburg met 2i/a millioen gul
den, als eerste termijn voor den bouw
van een fabriek, voor de bereiding van
synth etischen ammoniak.
Volgens de plannen, die 'daartoe door
de directie van de Staatsmijnen zijn ont
worpen, zal, volgens een globale raming,
voor de gebouwen, machinerieën enz.
121/2 millioen gulden noodie zijn. Het
voor de nieuwe fabriek noodige kapitaal
zal als obligatieschuld en niet aan
deelenkapitaal van de Staatsmijnen be
schouwd worden. Naar wij vernemen, zal
deze fabriek hoogstwaarschijnlijk verrij
zen in de nabijheid van de Staatsmijn
„Maurits".
Invoer van Neder 1, varkens.
Volgens door het ministerie van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw ontvan
gen berichten is de invoer van Neder-
landsche varkens in Italië verboden.
Gewest Zeeland van „patrimonium".
Gisteravond hield het gewest Zeeland
van „Patrimonium" een openbare verga
dering in „St. Joris" t© Middelburg. Na
opening door den voorzitter, den heer W.
A. den Hollander, verkreeg de 'heer A.
Janse, 'hoofd der Chr. school te Big-
g'ekefke-, het woord die een lgzing hield
over: „De plaats van den schoolarts ten
opzichte van de overheid, de ouders,
de onderwijzers en het kinld".
Binnenland.
De staking aan „De Schelde" te Vks-
singen vandaag begonnen.
De Tweede Kamer over den nood van de
ouden van dagen.
Dhr I. D. Fransen van de Putte, oud-wet
houder van Goes, overleden.
Buitenland.
Boos weer in Beieren.
Incident aan de Roemeensch-Bulgaarsche
grens.
Het autonomisten proces in den Elzas.
De Chineesche regeering roept de bemid
deling van Amerika in.
De beer Janse begon met ta zeggen), dat
hetgeen hij over dit vraiagstuk zal zeggen,
vrucht is van studie over dit onderwerp
van verschillende kanten. Spr. vroeg zijn
gehoor zich even voor te stedlen, dat
in deze vergadering kwam een inspecteur
van de volksgezondheid, die den eisch
stelde dat alle aanwezigen zouden) wor
den onderzocht naar mogelijke ziekten;
Dit zouden wij dwaas vinden m in ons
vrije Nederland ook niet mogelijk zijin.
Doch er is een richting oinder ons volk,
welke dezen eisch. stelt ten opzichte van
't kind, in 't bijzonder valn het schoolgaan
de kind. Dit beginsel heeft het instituut
der schO'Olartsen al vaak parten gespeeld
en is oorzaak dat van onza zijde men'
zeer gereserveerd is tegenover het insti
tuut, evenals te begrijpen is dat vooral
van sociaal-democratische zijde het be
ginsel der dictatoriale macht van den
schoolarts wordt toegejuicht. Men yvil aan
die zijde de geheel© verzorging van het
kind aan de gemeenschap trekken.
Spr. deelt verschillende gevallen mede,
waarin de taak van den) schoolarts te
hoog wordt opgehemeld. De kans bestaat
dan dat het instituut belachelijk wordt
gemaakt en jmen zeer zeker het geheel©
anti-rev. volk tegen zich krijgt.
Spr .vraagt of de overheid hier een
roeping heeft te vervullen. Dö .taak der
overheid is in de laatste tijden onder
invloed der Gemeen© Gratie zeer uitge
breid en daarvoor mogen wij dankbaar
zijn. Zoo heeft zij ook een taak tem
opzichte van iet .onderwijs, en' van het
kind. Niet alleen voor de schoollokalen),
doch ook voor de gezondheid der kinde
ren.
Spr. is er van overtuigd dat voor vele
gevallen de onderwijzer de hulp em het
gezag van een schoolarts kam' noodig
hebben.
Spr .is echter van meaning, dat van
wege de overheid de schoolarts een zeer
beperkte taak moet hebben, vooral op het
platteland. Zijn taak moet slechts zjjal
om te waken voor gevaren vaa de om
geving en het toezicht houden op de
kinderen op de school. Het is toch waar,
dat vele ouders te lang wachten met ©:n
arts te raadplegen voor hun kinderen.
Hier ligt een taak voor onze schoolbe
sturen, om samenwerking te zoeken met
een arts; in het schoolleven komen tal
van gevallen voor waarin een arts ge
waardeerd advies kan geven. Spreker zou
zoo iemand willen noemen een „kinder
arts". De 'kosten zouden niet groot zijn,
wanneer gemeenten schoolbesturen en
ouders gezamenlijk iets bijdragen.
Gewaakt moet worden, dat de rechts
grenzen niet worden overschreden, en
het kind geen» onrecht wordt aangedaan,
want kinderen voeden zeer fijn.- Ook moe
ten de rechten der arbeiders geëerbie
digd worden. Spr. kwam tot de conclusie,
dat het instituut der schoolartsen in den
gezonden zin voor ons niet onaanvaard
baar is.
Op dit onderwerp vofgde een zeer
drukke bespreking. De verschillend© vrar
gen werden door den inleider beantwoord,
waarna de heeT Janse de zeer goed be
zochte vergadering roet dankzegging be
ëindigde. 1 F l
Staking aan „De Schelde" fe Vfissingen.
Het conflict aan „De Schelde" is 'thans
bittere ernst geworden. De staking is he
denmorgen ingegaan. Van de om 5 uur
komende ploegen is zoo goed als niemand
aan het werk gegaan. Ook bij" den gewo
nen werktijd om 7 uur hedenmorgen was
het aantal werkwilligen zeer klein, en
bestonden deze grootendeels uit oudere
werklieden en leerjongens. De arbeid ligt
