No. 196
Maandag 21 Mei 1928
42e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
jr MceemmcsftcrcjreirL f
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ffifoedwnmmd-VeiófacAenc/.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummersfO-95
Prijs der Advertentlën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting
Sociale verhoudingen.
Naar aanleiding vanl heit door ons uit
patrimonium overgenomen) artikel over
den toestand van de landarbeiders in
Zeeland, ontvingen wij nog een schrijven,
ditmaal van een landbouwer uit Zuid-
Beveland, die er op wijsten zijn be
weren met de stukken staaft, dat inl be
doeld artikel geen juiste voorstelling
wordt gegeven, en dait daarinl althans
teveel gegeneraliseerd wordt.
„Op Ziuid-Beveland, zoo heette bet daar
in, is het loon 's zomers f 2.50 en 's win
ters f2. Ook hier komt .veel vrouwen-
en kinderarbeid voor bij 't schoonhouden
en rooien van bieten gn aardappelen,
kinderarbeid vooral bij 't bessenplukken".
In verband hiermede merkt onze brief
schrijver op: „Er wordt hier in den zomer
van Maart tot November 9V2 uur gewerkt,
met een loon van f2.50 tot f4.50 per dag;
verlet voor volwassen personen' is er heel
weinig. De meisjes (vrouwen blijven alle
in het gezin) werken van April tot No
vember en verdiénen van fl.5Q tot f3
per dag."
In bedoeld artikeltje was een vergelij
king gemaakt met de Haarlemmermeer,
maar, zoo merkt onze briefschrijver op,
ze hebben daar meest seizoen-arbeiders
van Mei tot December. Er wordt daar wat
meer betaald, doch per H.A- zijln de land
bouwers daar tenslotte goedkooper uit
dan de landbouwers in deze omgeving,
waar men óok in den slappen tijid, van
December tot Mei, het manvolk aan het
werk houdt.
Wjjl zijn voor deze inlichtingen dank
baar en we zullen het op prijs stellen
indien er onlder dei lezers ook uit andere
deelen van ons gewest zijn, die goedei,
controleerbare gegevens willen Verschaf
fen.
Uit het hierbedoelde schrijven blijkt, dat
het heel verkeerd is te generaliseeren,
maar ook, dat er streken in Zeeland
zijln waar behoorlijke loonen' worden be
taald. Een overgelegd staatje van gezins
inkomens leeTt ons dat er arbeiders zijn
die gemiddeld f 16 h f17 per week ver
dienen, maar dat het gezinsinkomen ook
vaak stijgt tot gemiddeld f40 per week.
De vraag komt nu op, hoe komt het
dat hier behoorlijke loonen wordeml 'be
taald, terwijl in .andere streken), althans
naar de gegevens die ook on's wel wer
den verstrekt, de toestand zooveel te
wenschen overlaat?
Is hier alleen onwil en een te weinig
rekening houden; met de rechten van de
arbeiders in het spel, of werken hier
andere factoren? Is in de eene streek
mogelijk wat in een andere omgeving
in Zeeland als een1 onmogelijkheid paoet
worden beschouwd?
De zaai is belangrijk genoeg om eens
ernstig onder de oogen' te worden gezien1.
Niet alleen, omdat thans het socialis
tische hoofdorgaan -juicht dat vele boe-
ren door hun tegenstelling tusschen leer
en leven, de bodem rijp enl vruchtbaar
maken voor de Soc. Democratische pro
paganda, maar veelmeer, omdat het hier
gftat om de toepassing van da Goddelijke
ordinantiën pok voor het maatschappe
lijke leven.
Het gaat hier om hef recht van de
menschen, maar ook om het recht Gods.
Als daar arbeiders zijn, wie het hun
toekomende Joon wordt onithouiden en
wier rechten worden verkort, danl lijden
(daaronder niet alleen de betrokken per
sonen en hunne gezinnen, malar dan
wordt ook de eere Gods aangerand.
Dan wordt gehandeld in strijd, met Gods
Woord en 'sHeeren heilige ordinantiën,
die niet straffeloos worden verzaakt.
Deze kwestie 'is dus van 'genoegzame
beteekemis om "er ernstig aandacht aan te
schenken.
China—Japan.
Volgens een telegram uit Peking hebben
de militaire leiders van Mandsjoerije na
een langdurige conferentie het Japansche
voorstel afgewezen om zich naar Moekden
terug te trekken. Zij achten nog steeds een
overwinning mogelijk, terwijl een terug
tocht op dit oogenblik reusachtige verlie
zen zou meebrengen.
Een aardbeving met eigenaardige gevolgen
In het gebied van Kamtsjatka had een
vrij hevige aardbeving plaats. In verband
daarmee hadden in het Kalygermeer, dat
wemelt van 'haringen, uitwasemingen van
zwavelgassen plaats, die het water vergif
tigden, zoodat alle visschen omkwamen
De vlucht van Van Lear Black.
Van Lear Black is Zaterdagochtend van
Caïro te Khartoem aangekomen. Het was
geweldig heet. Vandaag gaat de reis naar
MongaJla.
Noodweer in Noord-Italië.
In Reggio Emilia heeft een 'hevig nood
weer groote schade aangericht.
De treinen uit de richting Modena en
Bologna moesten groote omwegen maken,
daar de spoorlijnen door omgewaaide hoo
rnen onveilig waren geworden.
Boven Varese ontlastte zich een wolk
breuk, die met hagelbuien gepaard ging.
Ook elders in Noord-Italië is veel schade
door het ongunstige weer aangericht. In
de bergen is veel sneeuw gevallen. In
Trentino daalde de temperatuur tot vier
graden onder nul.
De tocht van da Italia.
In een interview over de vlucht van de
Italia heeft Amundsen verklaard, dat de
mededeeling van Nobile, dat het Nicolaas
II-land niet te vinden was, hem zeer ver
baasde. Hij zelf had het land tijdens de ex
peditie van de Maud bezocht, over de
eilandengroep een sledetocht gemaakt en
signaalteekens laten oprichten. Men dient
aan te nemen, dat de Italia bij nevelig
weer de eilanden voorbij is gevlogen.
Verkiezingsrelletjes.
'Te Eisenberg in de Palts hielden natio
naal socialisten Zaterdag een verkiezings
vergadering, die al spoedig door de tal
rijke aanwezige communisten verstoord
werd. Toen een sterke communist op het
podium sprong en den Volkschen redenaar
in de zaal smeet, ontstond een algemeene
vechtpartij, eerst met glazen en stoelen,
ten slotte ook met vuurwapenen. De politie
had meer dan een uur noodig om de ord„
te herstellen. Van de 60 gewonden verkeert
een nationaal socialist in levensgevaar, en
zijn een dozijn anderen zwaar gewond. Het
geheele interieur van de zaal is vernield.
Mijnramp In Pennsylvanië.
In de mijn Mather (Pennsylvanië) zijn
Zaterdag honderd mijnwerkers door een
ontploffing bedolven Reeds twaalf lijken
zijn naar hoven gebracht. De explosie was
zoo hevig, dat twintig man, die op een na
burige hoogoven werkten, door de uit
slaande vlammen gedood werden en ver
brandden. Er is bovendien een groot
aantal gewonden.
Nader wordt gemeld, dat de reddings
ploegen reeds 32 lijken hebben geborgen.
Veertien mijnwerkers worden nog vermist
Men vermoedt, dat de mijnwerkers zijn
omgekomen door gasontwikkeling na de
ontploffing. Aan de ingangen van de mijn
hebben de familieleden der slachtoffers
den geheelen nacht in stroomenden regen
op berichten gewacht. Hartverscheurende
tooneelen speelden zich af, toen de eerste
lijken naar boven werden gebracht.
Korte berichten.
De krijgsraad te Gent 'heeft den sol
daat Pirard, die onlangs tijdens een mili
taire revue op ostentatieve wijze zijn ge
weer stuk sloeg tot één jaar gevangenis
veroordeeld wegens insubordinatie en be-
leediging der overheid en tot twee maan
den wegens het vernielen van een geweer
Met Pinksteren zal Baldwin een be
zoek aan de oorlogskerkhoven aan het
vroegere Westelijke front brengen. De
rondreis zal vijf dagen duren.
Een hevige brand, door den bliksem
veroorzaakt, heeft te Merxem bij Antwer
pen groote loodsen vernietigd, waarin
enorme hoeveelheden katoenbalen, ijzer en
houtpap opgeslagen waren.
De 14 passagiers van het vliegtuig,
dat Woensdag uit Parijs te Croydon aan
kwam, waren alle vrouwen. Naar meege
deeld wordt, zijn meer dan 50 pet. van do
passagiers van de Imperial Airways vrou
wen.
Spoorwegen en vreemde-
lingenbezoek.
De directie der Nederlandsche Spoor
wegen zegt in een instructie aaln haar
personeel het volgende:
Ons land zal in de zomermaanden
hoogstwaarschijnlijk door talrijke vreem
delingen worden bezocht. Het perso
neel is verplicht diezen vreemdelingen
zooveel mogelijk tegemoet te komen,
hun alle verlangde inlichtingen met de
meest mogelijke welwillendheid te ver
strekken en hun jn alle opzichten be
hulpzaam te zijn.
Kleine onregelmatigheden, te goeder
trouw gepleegd door vreemdelingen, ram
welke zulks met het oog op hun onwe
tendheid met Nederlandsche Spoorweg-
toestanden en voorschriften niet be
hoeft te bevreemden, moeten steeds met
de grootste vrijgevigheid behandeld en
geregeld worden.
De buitenlandsche jour
nalisten.
De reis, georganiseerd otm aan ©enl
60-tal buitenlandsche journalisten van 20
nationaliteiten de cultureel© betefökenis
van ons land te toonen, is begonnen!.
Met een extra-tredn, die doos" de Ne
derlandsche Spoorwegen voor de geheel©
reis ter beschikking is gesteld, bezocht
het gezelschap reeds Amsterdam, Alk
maar, Enkhuizen, Leeuwarden, enz.
Morgen (Dinsdagavond komt de trein
te Vlissingen aan. Woensdag heeft dan de
aangekondigde reis door Walcheren
en Znid-Beveland plaats.
Aan zevenhonderd arbeiders
ontslag aangezegd.
Naar het Volk verneemt heeft de Steen-
kolen-Handelsvereeniging te Rotterdam in
verband met de staking in de Duitsche
Rijnvaart, aan zes a zevenhonderd hij haar
in dienst zijnde havenarbeiders voorloo-
pig ontslag aangezegd.
Van de zijde der Steenkolen-Handelsver-
eeniging deelde men mede, dat momenteel
bij de S.H.V. slechts een vijfde gedeelte
van de hoeveelheid kolen, welke in nor
male tijden wordt aangevoerd, verwerkt
wordt. Als gevolg daarvan heeft men voor
eenige honderden arbeiders geen werk.
Aan ongeveer zes a zevenhonderd arbei
ders is, als voorloopige maatregel, medege
deeld, dat, komt er in den toestand geen
verandering, tegen a.s. Zaterdag, ontslag
zal volgen.
Staatsraad W. dool.
Zaterdag a.s. zal de gepgns. luit.-gen1©-
raal, Staatsraad W. Cool, zijn SÓsten ver
jaardag vieren.
Ooft als staaitsman is de heer Cool
bekend. In 1909 trald hij! in het ministerie-
Heemskerk op als minister van Oorlog,
welk ambt hiji tot 1911 bekleedde. Bij zijd
aftreden als minister werd' de heer Cool
benoemd tot luitenant-generaal ter be
schikking en kort daarop wefd hij als
zoodanig gepensionneerd.
Daarna werd generaal Cool in 1913
benoemd toit lid yan deni Raad van States
van welk hoog college bijl nog steeds
deel nitmaakt.
Fabriek voor synthetischen
ammoniak.
In een nota naar aanleiding van het
verslag over het wetsontwerp tot ver-
hooging van de begrootinlg van uitgaven
van de Staatsmijnen in' Limburg voor
1928 onderschrijlft de minister hetgeen
in h,et Verslag is opgemerkt omtrent het
belang van de fabricage van synthetischen
ammoniak voor den landbouw en' haar be-
teekenis voor de sociale en economische
belangen, welke daardoor .bevorderd zul
len worden.
W erkverruimfing.
De Rijkscommissie Werkverruiming
heeft dezer dagen Je 's Gravenhalga wen
gadard, onder voorzitterschap van prof.
dr ,W. II. Nolens.
Ingekomen waren adressen van enkele
ondernemers, die de commissie erop wie
zen, dat de producten hunner anderte-
mingen achtergesteld werden bij gelijk
soortige buitenlandsche producten, en dat
zelfs vanwege de overheid aanbestedingen
werden gehouden, waarbij 'de betreffenlde
Nederlandsohe' pidoucten uitdrukkelijk
werden geweerd. Het bureau der com
missie heeft deze .adressen --"onderzocht;
in het hieromtrent uitgebrachte verslag
vond de commissie aanleiding, het bu
reau op te dragen, stappen te dolen!,
welke er toe kunnen' leiden, dat vooroor
deel en zouden worden uit den weg ga-
rvtimd of bezwaren ^.ondervangen.
Het bureau zal de mogelijkheid en
wenschelijkheid onderzoeken van een
maatregel, met het oog op de werkloos
heid in Zeeuiwsch-Vlaanderen1.
Aan het bureau werd opgedragen, d'e
noodige stappen te doen' om te berei
ken ,dat een groote order, welke bin
nenkort vaïi overheidswege zal worden
geplaatst, zooveel mogelijk aan jje Neder
landsche nijverheid ten1 goed© zal komen.
Mededeeling werd gedaan van' een groot
aantal gevallen, waarin jle commissie ge
mengd werd, om te bevorderen, dat or
ders, welke naar het buitenlatoldl dreigden
te gaan, voor de Nederlandsche nijverheid
zouden worden behouden1. Uit deze medei-
deelingen bleek, dat in vele gevallen door
overleg de gewenschta resultaten kooiden
worden bereikt.
De veenbranden in Drenthe.
De Commissaris der Koningin in de
provincie Drenthe, mr J. T- Linthorst
Homan, bericht namens het Provinciaal
Comité tot hulpverleiening bijl rampen van
algemeenen aard, dat voor het verkrijgen
der middelen tot hulpverleening en1 scha
devergoeding inzake de veenbranden in
Drenthe, geen beroep op de offervaardig
heid van het Nederlandsche volle zajl wor
den gedaan, nu de Koninklijke Natio
nale Bond voor Reddingswezen en Eerste
Hulp bijl Ongelukken „Het Oranje Kruis"
en de v ere en i ging „Het Nederlandsche
Roode Kruis" door heit beschikbaar stellen
van gelden en goederen' bet Comité de
noodige middelen hebben verschaft.
Ring van Boerenleenban
ken. Zaterdagmiddag vergaderde te Mid
delburg de Ring van Boerenleenbanken in
Walcheren. In zijn openingswoord wees de
voorzitter, de heer J. W. van 't Hoff te St.
Laurens op den gestadigen vooruitgang
van de banken, welke zoo'n groote plaats
innemen in het landbouwcredietwezen
Met genoegen constateerde hij, dat voor de
Centrale P aiffeisenbank het jaar 1927 zeer
gunstig is geweest; bij een rentestandaard
als van de Centrale bank mag een winst
van f 461.000 een prachtig resultaat wor
den genoemd.
Tot bestuurslid werd herkozen de heer
C. Louwerse te Domburg; tot afgevaardig
de naar de Centrale Ringvergadering te
Utrecht voor het jaar 1929 de voorzitter
en tot plaatsvervangend afgevaardigde de
heer G. Louwerse. Door den voorzitter
werd een uitgebreid verslag uitgebracht
van de te Utrecht gehouden Centr. Ring
vergadering, waarhij vooral de kwestie
van het afvaardigen van kassiers naar de
meerdere vergaderingen breedvoerig werd
besproken. Besloten werd art. 12 van het
Huishoudelijk Reglement te redigeeren,
zooals door het Bestuur van de Centrale
Bank was voorgesteld, waardoor het mo
gelijk blijft, de kassiers af te vaardigen,
doch waarbij bepaald wordt, dat het Ring-
bestuur in meerderheid zal bestaan uit
Bestuursleden of leden van de 'Raden van
Toezicht van de plaatselijke banken. Nadat
nog enkele huishoudelijke zaken werden
behandeld en de voorzitter de aanwezigen
opwekte tot een deelnemen aan de in Juni
te houden algemeene vergadering te
Utrecht, werd de vergadering gesloten met
dank aan de talrijke aanwezigen voor hun
belangstelling en voor de aangename wijze
waarop de 'besprekingen werden gevoerd.
Coöp. Spaar-en Voorschot
bank voor Zeeland. Zaterdagmid
dag hield bovengenoemde vereeniging
haar 14e jaarvergadering in 'het Gebouw
voor Christ. Sociale Belangen te Vlissin
gen, onder voorzitterschap van den heer
W. de Ridder te Vlissingen.
Uit het jaarverslag van den administra
teur der Bank, den heer C. C- Mantz te
Middelburg, bleek dat over het afgeloopen
jaar het bedrag aan ingelegde spaargelden
belangrijk was gestegen en de resultaten
reden tot tevredenhed geven.
De balans, winst- en verliesrekening
werden door de vergadering goedgekeurd.
Het saldo der winst- en verliesrekening
werd naar het reservefonds overgebracht.
De rente voor spaarders werd weder
vastgesteld op 3K pet. en het percentage
voor voorschotten op 6.
Als bestuurslid werd herkozen de heer
P. J. Roosendaal te Biggekerke en als
commissaris de heer mr Woldringh van
der Hoop te Westkapelle.
Wiedmachine gestolen. De
zer dagen had de landbouwer H. te Kerk
werve zijn in eigendom toebehoorende
wiedmachine neergelegd op een perceel
bouwland, onder de gemeente Duivendijke.
Toen hij op een morgen de wiedmachine
wederom wilde gebruiken, bleek deze te
zijn weggenomen. De politie stelt een on
derzoek in.
Faillissementen. Door de
Rechtbank te Middelburg zijn heden fail
liet verklaard: J. Verplakke, weduwe W.
Tuk, vroeger winkelierster te Vlissingen,
thans te Goes, Joachimkade. Rechtercom
missaris Mr Th. Portheine, rechter. Cu
rator Mr G. M. Kegge, advocaat te Goes
M. de Wilde, schilder te Goes. Rechter-,
commissaris Mr J. Bybau, rechter. Cura
tor Mr H. C. J. Zaayer, advocaat te Goes
W. Laatsman, houder van een Reisbu
reau „American Express" te Vlissingen.
Rechtercommissaris Mr A. van der Hoop,
rechter. Curator: Mr A. H. Kuipers, ad
vocaat te Middelburg.
De buitenland sc be jour
nalisten. Vanwege de Vereeniging tot
bevordering van het Vreemdelingenverkeer
in Walcheren te Middelburg schrijft men
ons: I
Binnenland.
Mr V. H. Rutgers tot professor aan de
Vrije Universiteit benoemd.
„De Veendam" aangevaren.
Massa-ontslag van arbeiders bij de S.H.V.
te Rotterdam.
Belastingverhooging te Goes.
Een Coöp. Slachthuis te Vlissingen.
Geen Zondagssluiting der cafe's te Arne-
muiden.
H. M. de Koningin-Moeder heeft Zeeland
weer verlaten.
Buitenland.
Noodweer in Noord-Italië.
Mijnramp in Pennsylvanië.
De uitslag der Duitsche Rijksdagverkie-
zingen.
55 JAAR BEPROEFD
e-- 11M11
De buitenlandsche journalisten, omtrent
70 in getal, die Dinsdagavond laat te Vlis
singen aankomen en in Hotel Brittannia,
logeeren, maken Woensdag a.s. om 9 uur
een tocht in auto's door Walcheren. Te
Koudekerke wordt een ringrijderij gehou
den; te Westkapelle zingen schoolkinde
ren. Vandaar gaat het over Domburg, zoo
mogelijk ook over Veere, naar Middelburg,
Daar wordt gereden langs den Singel tot
de Seisbuitenbrug, verder Krommeweele,
Vlasmarkt, rond de Markt, Noordstraat,
Hofplein, Wagenaarstraat, Balans. In de
Abdij worden (12 uur) onder leiding van
den heer Mazure boerendansen uitgevoerd
Uit den aard der zaak moeten de journa
listen deze goed kunnen zien. Daarom
wordt de Abdij afgezet; het publiek word
eerst toegelaten, wanneer de gasten bin
nen zijn.
Om half een wordt gedejeuneerd in St.
Joris. Om half twee vertrek door L. St.
Pieterstraat, L. Giststraat, Dam, langs do
Kaden, Koningsbrug, Stationsstraat, over
Nieuwland naar Wemeldinge, waar van 3
tot 7 uur een tuinfeest wordt gehouden.
De bewoners der straten, waardoor de
stoet passeert, worden verzocht te vlaggen
Middelburg. Morgenavond te 8 uur zal
de eerste muziekuitvoering op het Molen
water door het Middelburgsch Muziek
korps plaats hebben.
Vlisaingen. Abattoir-kwestie. B.
en W- van Vlissingen hebben zich met
een voorstel tot den raad gewend inzake
de abattoir-kwestie en deelen mede, dat
de slagers pogingen ini het werk hebben
gesteld om de uitvoering van hun plan tot
stichting van een coöperatieve slachtplaats
mogelijk te maken en daarvoor de noo-
digo gelden te verkrijgen.
Thans is doocr hen eenl project van'
een abattoir ingediend, waarnaar oiok het
openbaar slachthuis te Goes is gebouwd.
Dit plan voldoet aan de wettelijke
eischeu. Het bouwen van' een koelhuis
willen de slagers uitstellen tot d© geld
middelen het toelaten.
Vooir de stidhtingskosten geraamd op
f 60.000 a f70.000, is de noodige waar
borg gegeven.
B. en W. zijln van1 meening dat de be
doeling was, dat de gemeente ©eln! open
baar slachthuis zou boiuwen, zij in alle
opzichten gebonden) zouden zijn aan het
overleg met Middelburg en aan het stich
ten op de door deskundigen aangewezen
plaats.
Nu echter de belanghebbenden! zelf de
handen ineen hebben geslagen, meenen
zij zich daartegen.niet te mogen verzetten.
Waar hier alle Vlissingsche slagers sa
menwerken meenen zijl te kunnen advi-
seeren tot intrekking van het raadsbe
sluit van 26 Aug. 192(7 tot bouwen van
een abattoir met Middelburg samen te
werken
Verder stellen zijl voor in beginsel te
besluiten tot het. maken van verordenin
gen, waardoor alleen in 't slachthuis dér
coöp. vereenigingett mag worden geslacht;
te bepalen dat in Vlissingen ingevoerd
vleescib. opnieuw moet worden gekeurd
en zich te verbinden voor een bepaald
aantal jaren geen gemeente-abattoir te
stichten, zoolang het coöperatieve slacht
huis op een behoorlijke wijze aan zijn
doel beantwoord.
B. en W'. verzekeren, dat het hen) spütt
de samenwerking met de gemeente Mid
delburg te moeiten beëindigen, een sar
