No 190 Zaterdag 12 Mei 1928
42e Jaargang
EERSTE BLAD~
Buitenland.
Binnenland.
ORANGE
Belangrijkste Nieuws.
pluche T^feïkleeden
en Dïvankleeden
F. J. BOONE - TEL. 55 - GOES
Uit de Provincie.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
J. GEENSE
S Fa J. A. L. G. WITTE 2
troebele Sinaasappeiiimonade <j
Buitengewoon zeer voordeelige
aanbieding In:
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f0.35
Prijs der Advertentlün:
14 regels f1.20, elke regel .neer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting
V De scherpe resofufie.
Zóó werd later de schoolwet-Kappeyne,
die het Christelijk onderwijs den dood
steek moest toebrengen, gekarakteriseerd.
En niet ten onrechte.
Enkele bepalingen uit deze beruchte
wet mogen dit "duidelijk maken.
Een der artikelen bepaalde, .dat alge-
meene regelen zouden worden vastgesteld
voor den bouw en de inrichting der
schoollokalen. Ook de lokalen der Chris
telijke scholen in die dagen nog uiterst
primitief, zouden aan zekere eischen moe
ten voldoen, terwijl ze anders zouden
worden afgekeurd. Het is duidelijk, dat
hier de schoolbesturen voor niet te be
talen uitgaven werden geplaatst.
De lokalen der bijzondere scholen Wa
ren primitief. Maar ook met de leer
krachten moest men zuinig zijn. In tal
van scholen moest men zich met kwee-
kclingen behelpen. Door de nieuwe wet
echter werd het gebruik van kweekelin-
gen zeer beperkt, wat beteekende, dat tal
van scholen gesloten zouden moeten wor
den.
Voor de openbare scholen werd het
aantal leerl. per onderwijzer sterk ver
minderd. De bijzondere scholen waren
hierin vrij, maar zij moesten concurree-
ren en ze zouden dus ook, of ze wilden
of niet, in deze richting moeten volgen,
wat 'alweer nieuwe uitgaven met zich
bracht.
Om het verder den gemeenten gemak
kelijk te maken openbare scholen te stich
ten, bepaalde het ontwerp, dat een deel
der kosten door het Rijk zou worden
vergoed, terwijl de bijzondere scholen
geen cent kregen.
Verder werd de toelating tot de open
bare scholen vergemakkelijkt, door de be
paling, dat schoolgeld kon worden ge
heven. Men behoefde het dus niet te
doen. En zoo zou voor de menschen
met smalle beurzen de keuze nogal moei
lijker worden gemaakt en de bestaanstrijd
voor het Christelijk onderwijs nogal meer
verzwaard.
En dan was er nog voor de armsten
onder de armen een extra dwang
middel bedacht. Bepaald werd, dat dege
nen die hunne kinderen geen schoolonder
wijs deden ontvangen, niet voor bedeeling
in aanmerking konden komen. In plaat
sen waar geen Christelijke school was,
zouden dus de onbemiddelden worden
gedwongen hunne kinderen naar de open
bare school te zenden.
Men ziet, hieruit, dat de strik niet zorg
was gespannen. Niets was vergeten. Na
het inwerkingtreden van deze wet, zou
het met het Christelijk onderwijs gedaan
zijn, voorgoed.
De scholen tot nu toe met veel zorg en
moeite onderhouden, zouden gesloten
moeten y-orden.
De uitgaven voor het onderwijs zoowel
voor het Rijk als de gemeenten zouden
belangrijk stijgen.
Daaraan zouden ook de voorstanders
van het Christelijk onderwas mee moe
ten betalen.
En tegelijkertijd zouden de kosten voor
het eigen onderwijs veel en veel hooger
worden.
Dat werd het einde van de Christelijke
scholen. Ze zouden moeten sterven.
Zoo hoopten de vijanden. Zoo vrees
den de vrienden.
Dr A. Kuyper schreef: Nooit of nimmer
is de vrije school zoo ruw en zoo hard-
rekkig aangepakt en op zoo'n barhaar-
sche manier de stoep afgedrongen als in
dit koele, onbarmhartige diepkrenkende
stuk.
Mas het wonder, dat er in de vergade
ring van Christelijk Nationaal Schoolon
derwijs op 2 Mei 1878 te Utrecht gehou-
den een ernstige stemming heerschte?
De overstroomingen in Canada.
In de Canadeesche provincie Ontario is
veel schade door overstroomingen aange
richt. Tal van bruggen zijn verniéld en
verschillende dijken zijn gebroken, zoodat
het verkeer, ook per trein, op tal van
plaatsen onderbroken is. Een roeiboot,
waarin acht kinderen uit school werden
gehaald, is omgeslagen, waarbij drie kin
deren verdronken zijn. Het water begint
echter reeds te vallen.
Aardbeving in Armenië.
Uit Moskou wordt gemeld, dat te Le-
ninkan (vroeger Alexandrofeld) een he
vige aardbeving is waargenomen. Talrijke
huizen vertoonden groote scheuren. Gis
Letop het juiste adres
OPTICIEN
Langevorststraat 49
Goes
terenmorgen vroeg herhaalden de aard
schokken zich, die ook te Tiflis werden
waargenomen. De geheele bevolking is de
straat op gevlucht.
De „Italia".
Een draadloos bericht meldt, dat het
luchtschip de „Italia" gistermiddag tenge
volge van het zeer slechte weer boven de
Noordelijke IJszee te 16.10 uur weer te
Kingsbay is geland.
Vooraf werd het landingsterrein door de
„Italia" draadloos van den voorgenomen
terugkeer verwittigd, zoodat alles voor de
landing in gereedheid kon worden ge
bracht. De landing verliep vlot.
De sprinkhanen in Palestina.
De sprinkhanenplaag is in Transjor-
danië, maar ook in Palestina nog ern
stig. De vlakte van Esdralon is tusschen
Megiddo en Nazareth dicht met sprinkha
nen bedekt, en de invallers hebben voor
posten in de zionistische kolonies Sichron
Jacob en Balfouria.
De geheele burgerwacht uit Haifa is
met een af deeling uit Jeruzalem in de
weer en bestrijdt de insecten met 46
vlammenspuiten.
Vorst aan den Rijn.
Aan den Rijn heeft het gisternacht zoo
sterk gevroren, dat aan de wijngaarden
voornamelijk in Birkenweiler, Frankenwei-
ler en Ziebeldingen groote schade is aan
gericht. Ook op de korenvelden zijn op
vele plaatsen de jonge plantjes bevroren
De overheid is met een onderzoek naai
den omvang der schade begonnen.
Een orkaan boven Syracuse.
De bladen melden, dat een orkaan te
Syracuse op Sicilië een muur van een
bouwvallige school heeft doen instorten.
De instortende muur verpletterde in de
nabijheid staande huizen, welker inwoners
onder het puin bedolven werden. Drie
dooden en verscheidene gewonden werden
te voorschijn gehaald.
Een malaria-epidemie.
In Transvaal heerscht op het oogenblïÊ
een hevige malaria-epidemie, die volgens
berichten uit Johannesburg, de ernstigste
is sinds vele jaren. In de laatste zes we
ken kwamen 200 ster"gevallen voor, en
van week tot week neemt hun aantal
toe. De autoriteiten ondervinden eenige
moeilijkheden bij het verstrekken van de
noodige geneesmiddelen.
China-Japan.
De Japanscbe spoorwegautoriteiten
hebben last ontvangen het transport voor
te bereiden Van 20.000 man en 5000
paarden naar 'Sjantoeng tusschen 1b en
31 Mei, waardoor de troepenmacht in
Sjantoeng op ongeveer 28.000 man wordt
gebracht.
Officieel wordt gemeld, dat de Japan-
sche verliezen te Tsinanfoe hebben bedra
gen 21 soldaten gedood en 79 gewond;
13 burgers gedood en 9 gewond. Er wor
den 28 burgers vermist; men gelooft, dat
er 2 vermoord zijn.
Korte berichten.
In Russische communistische krin
gen heerscht groote ontevredenheid over
de huidige woningpolitiek der sovjet-re
geering. Speciaal Verwijt men de regee
ring, dat zij de nieuw-gebouwde wonin
gen onttrekt aan de bestaande woning
wetten. Hierin ziet men een ongemoti
veerde concessie aan de burgerlijke ele
menten onder de bevolking.
De voornaamste organisatie van de
Londensche bakkersbedrijven hebben be
sloten den prijs van een vierpondsbrood
(1.8 K.G.J van 9 stuivers op 9i/j stuiver
te brengen. De verhooging zal Maandag
ingaan.
Tengevolge van storm en mist aan
den mond van de Elbe, ondervindt de
scheepvaart veel moeilijkheden. Er heb
ben tal van botsingen tusschen schepen
plaats gehad.
Een persjubiieum.
„De Rotterdammer", het Antirevolu
tionaire orgaan dat in de Maasstad ver
schijnt viert dezer dagen zijn 25-jarig
bestaan.
Ter inleiding van de feestelijkheden is
een jubileum-nummer versohenen, dat ge
tuigenis aflegt van den bloei van dit
orgaan, dat langzamerhand zulk een voor
name plaats heeft veroverd.
Het jubileum-nummer telt 48 rijk ge-
illustreerde bladzijden.
De voorpagina, gedrukt in een feeste
lijk oranje, werd g-eteekend door Machiel
Wilmink en geeft afbeeldingen van het
tegenwoordige kloeke gebouw van „De
Rotterdammer" en daarnevens van het
eerste bureau aan bet Steiger en van
bet vroegere gebouw alaü den Goudsche-
singel.
De inhoud van het nummer bestaiat
uit een lange reeks artikelen van redac
tieleden, medewerkers en voormannen op
verschillend gebied,. Vele foto's, portret
ten en aardige teekeningen onderbreken
den tekst, die zeer gevarieerd is.
De directeur-hoofdredacteur, de heer H.
Diemer, wijdt in een inleidend artikel
een beschouwing aan de vlag van bet
dagblad: het anti-revolutionaire beginsel,
die biji alle verandering, niet verande
ren mag. De geschiedenis van het dag
blad wordt ook door den heer Diemer
beschreven. Uit het overzicht teekenen
we aan, dat de eerste hoofdredacteur is
geweest de tegenwoordige wethouder van
Rotterdam mr A. de Jong. Na hem trad
Prof. mr P. A. Diepenhorst, die zich da
vaste medewerking Van zijn ambtgenoot,
mr A. Anema verzekerde als hoofdre
dacteur op. Nadat eerst de heer L. van
Pelt eenigen tijd als directeur had ge
fungeerd, werd de tegenwoordige direc
teur in Februari 1912 in diens plaats
benoemd en Januari 1926 tegelijk als
waarnemend a'gemeen hoofdredacteur en
daarna als directeur-hoofdredacteur.
Verschillende anti-revolutionaire voor
mannen komen met een portret en een
artikel 'in het nummer voor. Zoo mr
Th. Heemskerk, die schrijft over de taak
der AntiRevolutionaire pers en o.m. zegt:
„Er zij, welbewuste samenwerking, coa
litie of niet, de hoofdzaak is, dat de
auti-revolutionaire partij, haar lijn zuiver
beware. Zoo qle christenheid, de lessen
van haar voorgangers (Groen van. Prin-
sterer, Kuyper, de Savornin Lohman en
SchJaepman) vergetend, zich liet verlei
den om aan te sturen, niet op eerbiedi
ging van godsdienstvrijheid, maar op over-
heersching van andersdenkenden in
Itoomsch-Katholieke of Protesfantsche
richting, dan werd het werk van jaren
vernield, de vrijheid zou verloren gaan
en het gezag zou door misbruik wor
den ondermijnd."
Mr Abr. van der Hoeven vertelt, dat
hij op 15 Juni met de Rotterdammers
zal jubileeren n.l. als 25 jaar trouw abon-
né. Oud-minister van Dijk spreekt over
de beteekenis van de christelijke pers,
mr V. H. Rutgers over volkenbond en
pers.
De redactieleden en de medewerkers
leverden vele interessante bijdragen, die
d:e lezers vertellen van de geheimen van
het vak.
Het is een mooi en interessant feest
nummer, dat er in elk opzicht zijn mag
Do tijd dat ook in onze kringen van
„het Rotterdammertje" gesproken werd
is, dit nummer getuigt er van, voorbij.
Aan de Directie en de Redactie onze
gelukwenschen met dit prachtige jubi
leum-nummer dat ook technisch aan
hooge eischen voldoet.
Mr D. Fock.
Dinsdag 19 Juni a.s. hoopt Mr Fock,
oud Gouverneur-Generaal van Ned.-Indië
en curator der Ned. Ind. Bestuursacade-
mie,"zijn 70sten verjaardag te herdenken.
Mr Dirk Fock werd alzoo 19 Juni 1858
geboren te Wijk bij Duurstede. Hij genoot
zijn opleiding aan de Leidsche universi
teit. Van 18801900 was hij achtereen
volgens advocaat te Semarang, Batavia en
Rotterdam. In 1900 volgde zijn benoeming
tot lid van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland, en in 1901 van lid der
Tweede Kamer. Van 19051908 had hij,
als minister van Koloniën, zitting in het
xnnisterie-de Meester. Van. 19091912
WIJNHANDEL
GOES - TEL. 264
©s
fl.per fiesch.
©••••©•••••••«••«•••••ttt©©©
was Mr Fock gouverneur van Suriname,
vanaf 1913 wederom lid en in 1917 voor
zitter van de Tweede Kamer.
Een merkwaardig moment deed zich tij
dens zijn presidentschap voor bij de slui
ting van bet zittingsjaar, n.l. in 1919, toen
na de aanneming der arbeidswet van mi
nister Aalberse de socialisten bet acht-
urenlied aanhieven, tërwijl de heer Duy-
maer van Twist daarop het Wilhelmus in
zette, dat door velen werd nagevolgd. Het
was de eenigste maal, dat in ons parle
ment gezongen werd Voorzitter Fock wist
niet beter te doen dan ijlings de vergade
ring te sluiten.
In 1920 werd Mr Fock benoemd tot Gou
verneur-Generaal van Nederlandsch-Indië
als hoedanig hij in 1925 werd opgevolgd
door Jhr. Mr A. G. D. de Graeff.
Stukken voor den Gemeenteraad
van Viissingen.
De woningbouwvereeniging „Goed Wo
nen" wenscht op een stuk grond aan haar
toebehoorende aan de Schuitvaartgracht
lang 17.30 M. een winkelhuis, een groote
benedenwoning en drie bovenhuizen te
bouwen, waarvan de totaalkosten op
f21.500 woTden geraamd. Hieronder Is
begrepen f3000 voor jgrond welke reeds
door de vereeniging betaald is. Het over
schietende f 18.5CO kan de gemeente uit
eigen middelen voorschieten, terwijl dan la
ter 'n definitieve geidleening vain ongeveer
70 pCt. der totale kosten als eerste hy
potheek, derhalve ongeveer f 15ÜOO, kan
worden aangevraagd, waarvan de gemeen
te rente en aflossing moet garandeeren.
De jaarlijksche uitgaven worden geraamd
op f 1618.75 en de ink. op f 1692.60. De
Rijksverzekeringsbank heeft zich reeds in
principe bereid verklaard, het geld te ver
strekken.
Overeenkomstig het desbetreffend ver
zoek, stellen B. en W. voor aan de ver-
eeniging tot bevordering van Vreemdelin
genverkeer |een extra-subsidie van f200
te geven voor de bijzondere reclame, die
gemaakt is met hef oog op de Olym
piade.
In de vorige vergadering werd het voor
stel tot vaststellen van grondprijzen vooi
bouwgrond gelegen ten Noorden van de
woningen van „Goed Wonen" op f7, f 10
en f 14 aangehouden. De commissie vooi
het Grondbedrijf, opnieuw gehoo.d, b'ijff
bij deze prijzen 'en meent, dat bij hef
bepalen daarvan rekening moet worden
gehouden met een gedeelte der kosten
van de brug over den Watergang aan
den Singelweg, van den uitweg aan de
Kerkhoflaan en van de brug, welke in
de toekomst over den Watergang aan
den Hoogen weg' zal worden gelegd. Voor
gesteld wordt overeenkomstig het rap
port der desbetreffende commissie de ge
schatte waarde van de in het Grondbedrijf
op 1 Januari j.l. aanwezige gronden vast
te stellen op f 602.537.15, terwijl de boek
waarde bedroeg f662.581.15.
Overeenkomstig het desbetreffend ver
zoek van de vereeniging voor Bijz. L.O.
op Geref. Grondslag en in overeenstem
ming met de wet stellen B. en W. voor
aan die vereeniging over 1926 f984 uit
te keeren voor een boventallig onderwij
zer van 16 Maart tot 31 December, om
dat ook aan de openbare scholen een
boventallige leerkracht werkzaam was.
Voorgesteld wordt voor de R.-K. Meis
jesschool aan de Breestraat een 20-tal
Lancaster-gordijnen te bekostigen, doch
deze gelijk met die voor de openbare
scholen aan te - besteden.
In verband met de inwerkingtreding
der gewijzigde motor- en rijwielwet en
van het nieuwe Motor- en Rijwielregle
ment, stellen B. en W. voor, afd-eeling 11
van hoofdstuk 11 der Algem. Politie-ver-
ordening te wijzigen.
Daarbij is rekening gehouden ook vooi
handkarren te bepalen, dat sommige stra
ten slechts in een richting moigen worden
bereden; een maximum-snelheid van 12
K.M. achten B. en W. niet noodig te be
palen, 20 K.M. is gering genoeg, temeei
daar art. 22 der wet voldoende tegen on
voorzichtig rijden waakt. Wel willen zjj
een bepaling als in dat art. der wet fn
de verordening opnemen ten opzichte van
Binnenland.
Schooldag te Middelburg.
De nachtvorsten.
Groote brand te Schiedam.
Buitenland.
Sprinkhanenplaag in Palestina.
Malaria-epidemie in Transvaal.
De verhouding China-Japan.
Bezichtigt onze twee groote étalages
aan de Viasmarkt.
tm
ruiters, koetsiers en karrevoerders, ver
der wenschen zij te bepalen, dat het ver
boden is, te rijden anders dan met een
hand aan de stuurkruk; het zich vast
houden aan een ander voortuig; het inha
len in bochten of bij kruisingen van we
gen. Verder wordt verplicht bij het wach
ten voor bruggen of overwegen rechts
(van den weg te blijven staan; en het zon
der noodzaak te .blijven staan anders dan
aan den kant van den weg, op den hoek
van een weg, voor den ingang van -een
weg of op een brug. Zij stellen voor te
bestendigen de bepaling, dat stilstaande
motorrijtuigen 'moeten zijn verlicht; .Uit
voerig wordt nog op enkele artikelen van
de nieuwe wet gewezen en ten slotte me
degedeeld, dat de omschrijving der be
bouwde kom eenigszins zal moeten wor
den gewijzigd.
Inzake de klasse-indeeling der wegen,
zeggen B. en W., dat allen in klasse It
kunnen vallen, behalve de Zeilmarfct en
de Gravestraat, die in verband m-et het
daar liggend riool in klasse III dienen
te vallen.
Wegens het leegstaan der betrokken
woning, stellen B. en W. voor W. Stroo
Lzn tot een bedrag van f5.30 ontheffing
te verleenen van straatbelasting over 1927
Ten' slotte wordt voorgesteld 8 vïerk.
grond aan de Aagje Dekenstraat te ver-
koopen voor f 120 aan de Mij „De Schel
de"; 140 en 146 vierk. M. -grond aan
den Singel voor resp. f2800 en f2860
aan resp. P. Sinke q.q. en M. Vader
q.q. en 60, 118 en 128 vierk. M. .grond
aldaar aan resp. M. Maas, de firma de
Muvnck qn. en C. de Nooijer qq voor
res-p. f1200, f2360 en f2460.
Zomertijd. Dinsdag gaat de
Zomertjji d in. Mön dient er dus
om te denken om Maandags
avond voor het naar bed gaan,
zijin uurwerken eep uur voor
uitte zetten.
Kanaal door Zui d-B e v e -
land. Ingebruikstelling van
de derde schutsluis. De Min. van
Waterstaat brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat op 23 Mei 1928 te 2 uur
n.m. de derde schutsluis in het kanaal
door Zuid-Beveland te Wemeldipge voor
de scheepvaart in gebruik zal worden ge
steld.
De Minister heeft voorts bepaald-, diat
met ingang van genoemden datum de be
naming van de drie schutsluizen zal zijn:
van de Westelijke schutsluis „Westsluis";
van de naast voornoemde sluis gelegen
schutsluis „Middensluis" en van de nieu
we in dienst te stellen schutsluis „Oost-
sluis".
Bij Kon. besluit is de heer graaf G.
Connestabile della Staffa erkend en toe
gelaten als consul van Italië te Rotterdam
voor de provincies Zuid-Holland, Zeeland,
Noord-Brabant en Limburg.
Bestemd voor uitzending naar Ned.-
Indie: mej. G. G. Zijlstra, onderw. 2e kl.
bij het openb. lager onderwijs te Middel
burg.
Patrimonium. Op Donderdag
24 Mei houdt de Gewestelijke Organisatie
van Patrimonium in Zeeland ©en open
bare vergadering te Middelburg. Als spre
ker hoopt op te treden de Weled. heer
A. Jamsa, hoofd der Chr. school te Big-
