No. 150 Woensdag 4 April 1928 42e Jaargang EERSTE BLAD. Buitenland. Binnenland. Belangrijkste Nieuws. fa Dit nummer bestaat uit 2 bladen. A.-R. PARTIJDAG TE GOES. ssua en ns^ïjlden i de haag een der in den lerlei in- eer veietl orzaken. ten van i. te haag; verdient •eze kan ;oedt als laag steit iderhoud fet men lax heeft, ooit. In- struiken in den hebben, rens toit e grond omgetepit 'orteltjes ngen en mbelem- tvordt de mi grondl kan heit en wor- mte van er op behoor- 'ulsthaag estaandë nu Ivor 's zooals ndurenjde gesnoeid, r waken, en, daar omderetn mes of >1 behoe- jeschaar en d'uur a is het ©i&'chaar i April. Directeur-Hoofdredacteur: R. JiJIDEMA. Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes. Tel.: Redactie en Administratie no. 11 Postrekening No. 44455 Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 DeZeeu VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f 3. Losse nummersf0.35 Prijs der Adverfentiën: 14 regels f1.20, eike regel meer 30 ct. Bij abonnement belangrijke korting Middagvergadering. Rede van dhr Schouten. De middagvergadering, dia zeer goed, ooik door de dames was bezocht, werd aangevangen met het zingen van Ps. 25:2. De voorzitter verwelkomde den spreker voor dezen middag, den heer J. Schou ten, lid der Tweede Kamer. De heer Schouten, het woord verkrij gend, begint met op te merken, dat de politieke toestand onbevredigend is en een verwarrend karakter draagt. Het par lementaire stelsel werkt momenteel niet behoorlijk. In het najaar van 1925 is aan de nor male bewindvoering een eind gemaakt. De werking van de parlementaire machine is toen onmogelijk geworden. We hebben gekregen een tusschentoestand, een inter mezzo-kabinet, dat een tusschenpositie in neemt. Het kiest noch voor rechts, noch voor links. Het is opgetreden, omdat er nu eenmaal een regeering moe't zijin, maar het laat alles, wat met het beginsel ver band houdt, i# den ouden tqestand. We beginnen nu wel allen te begrijpen:, dat aan dien tusschentoestand zoo spoedig mogelijk een eind moet komen. Er worden wetsvoorstellen verworpen, zonder dat dit invloed heeft op de samenstelling van het kabinet. Deze toestand is onbevredi gend. Alles kan schots en scheef door elkan der geworpen worden. Daaruit moet op den duur groeien een chaos in het parle ment en een bewindvoering zonder rich ting Daaraan moet spoedig een eind komen. Velen hopen daarom op de stembus van 1929. Elke politieke partij wil nu wel een herstel van het gezonde parlementaire stelsel. Is Saarop uitzicht? Theoretisch is het geval te stellen, dat de Kamerverkiezingen .aan de linkerzijde een meerderheid bren gen. Stel, dat dit geval zich voordoet is er dan kans op een terugkeer van de nor male politieke constellatie? Neen, zegt Spr. ,want die meerderheid wordt gevormd door een groep van Braat tot L. de Visser. Ze geeft een hopeiooza verdeeldheid te zien. D'aax komt bij, dat de Vrijheidsbond heeft te kennen gegeven in dat getval niet van de partijl te zullen zijn. Maar dan staat ook vast, dat de link- sche groepen geen meerderheid voor hef parlementaire stelsel kunnen opleveren. Anderen willen de politieke scheidslijn rechts-links doen verdwijnen. De eenige wezenlijke tegenstelling is die tusschen conservatieven en democraten, zeggen zij. Wat is conservatief, wat is democra tisch als criterium voor da groepeering der partijlen, vraagt Spr.? In een bepaald geval kan een conservatief democratischer zijn dan pen democraat en omgekeerd. De tegenstelling conservatief-demoora- tisch is onaanvaardbaar, omdat ze niet op een levensovertuiging is gebaseerd. Er is nu eenmaal tweeërlei staats- en maatschappij-beschouwing. De eene rekent met God als Schepper,- de andere re kent, met den autonomen mensch. De tegenstelling conservatief- democra tisch is principieel verwerpelijk, maar en ook altfjd nog in de practijk fias co gemaakt. Spr. behandelde ook de samenwerking rood-Roomsch. Br zijin ongetwijfeld R.- Aathoheken in .ons land, die den weg daartoe willen openhouden. Die soc.-demo- craten willen deze samenwerking op de meest eigenaardige wijze. Ze willen die bevorderen op een manier als een jonge man, die z'n meisje telkens weer zoo .tdtschekft6 neerzet en zooveel mogelijk Viji, Anti-Revolutionairen staan daar ouiten. V ij bemerken niets van een yer- angen bij de S.D.A'.P., om met ons sa men te werken. Spr. noemt dat gelukkig, net getuigt van de groota waarde onzer beginselen. Wijj moeten echter op die politieke vrijage letten. Onze overtuiging, gebaseerd ep het landsbelang is; Iaat ons, met bee noud onzer politieke zelfstandigheid, er altijd op wijzen, dat de- Roomsch-roode sa menwerking zon zijn een poging om ijzer en leem te verbinden. Spr -riet maar één oplossing uit de moeilijkheden.: als de drie rechtsche party- en by de stembus in. 1929 de meerder heid in de Tweede Kamer verkrijgen, dat dan de samenwerking tusschen die drie rechtsche partyen hersteld worde. Die samenwerking is op grand van den tegenwoordigen toestand verdedigbaar, maar ooik op grond van de historie en ten slotte op den grondslag van het A-R. beginsel. Hoe langer de tegenwoordige toestand voortduurt, des te meer vrijbuiterij en schisma zal er komen. Dat alles werkt de ontbinding in de hand. En ontbinding, leidt tot vermindering van kracht." Wie de politieke geschiedenis na 1870 bestudeert, kan tot geen andere conclusie komen, dan dat de rechtsche samenwer king 'geleid heeft tot vruchtbaren arbeid. Wij doezelen de verschillen tusschen A.R. en R.K. niet weg. Evenmin tusschen A.R. en OH. Maar met behoud van ieders zelfstandigheid en beginsel, zijn er toch algemeens beginselen voor regeer- en staatsbeleid, die alle drie die partijlen be lijden. Alle drie belijden als diepste oor zaak van alle onrecht en verkeerdheid; de zonde, en dat de eenige weg tot ont koming is de weg tot Jezus Christus'. Daarom zijn we ook in staat gezamen lijk te geven Christelijke politiek. Maar om tot herstel der samenwerking te komen, is noodig, dat ze dit alle drie willen. Is er een partij of zijn er twee partijen, die dat niet willen, dan is de mogelijkheid op herstel dier samen werking er niet. De A.R. partij is echter geen makelaar, om de beide andere partijen tot elkaar te brengen. Ze wacht rustig af, tolt de beide anderen het met haar eens zijn, dat tegenwoordige toestand, historie en beginsel samenwerking gewenscht maken. Het vraagstuk van de samenwerking met de R.K. is den laatsten tijd in toe nemende mate moeilijk geworden. En dat zit 'em ten deele in het schisma op politiek gebied. Er is onder de R.K. oen smaldeel, dat niet zoo veel meer verschilt van de S-D-A-P. En verder is er het schisma van de Stk. Geref. Partij en Herv. Geref. Staatspartij. Nu waarschuwt Spr.. allereerst tegen bangheid. Daardoor laten we ons leiden, in plaats van zelf te leiden. Geen angst voor ds Lingbeek of ds Ker sten. Spr. zegt heel eenvoudig; wordt Kersteniaan of blijft Anti-Revolutionair. Een Anti-Revolutionair heeft nu eenmaal geen Janus-kop. Het A.R. beginsel heeft meer te zeggen dan over Zondags- en vaccinatiekwestie. Het zegt iets over karakter en roeping der Overheid, over de staatstaak, oiver de wijze van staatsbestuur. Hot geeft antwoord op de vraag: geestelijke vrijheid of geestelijke dwang. De Anti-Revolutionair moet, ook tegen over den Staatk. Gereformeerde, staan op en spreken uit eigen overtuiging en beginsel. Deed men dat van weerszijden, dan zou het .politiek debat op hooger peil staan. Het A.-R. beginsel is niet veranderd. Gaarne belijden wij nog ons program van beginselen, zooals het in 1878 is vastge steld. Heeft men het over artikel 36 der Ned. Geloofsbelijdenis, dan verwyst spr. naar de vyf artikelen, door dr Kuyper reeds in 1879 in „De Heraut" hierover geschreven. Onze Geref. vaderen hebben gestreden voor vryheid van geweten, van geloof en van geloofsprediking. Artikel 4 van het program der Staatk. Geref. partij is met die vrijheid in stryd. Dat is pre cies hetzelfde, als wat het liberalisme in de vorige eeuw opgedischt heeft. Waar blyft zoo de geestelijke vryheid? Is dan voor ds Kersten c.s. de geschiedenis te verge; fs geschreven? „In het .geestelijke geen dwang, maar vrijheid", zei dr Kuyper. Er is maar één macht in het geestelijke, die gezag heeft, n.l. de macht van den Heiligen Geest. Helaas gaan kerkelijke en dogmatische geschillen al meer meespreken op po litiek gebied. Dat is noodlottig. Wij, A.-R. nemen het op voor de vrije kerk in den vrijen staat. Wees A.-R., leef A.-R., zegt Spr. ont plooi de banier, kom ,op voor behoud van de Christelijke grondslagen van het staatsleven, bewaar de geestelijke vrij heid, laat geen enkele macht treden tus schen het hart van den mensch en God. Dit is het positieve standpunt van het Protestantisme. Staatk. Geref. en Herv. Geref. Staats partij noemen zich anti-Roomsch, maar zij zijn beiden in wezen "door en door Roomsch. Zij durven het met der vaad' ren God niet wagen. Geen zwaard in dienst van het Chris tendom. Door Gods Geest zal het geschie den. Wij hebben maar één zwaard: het zwaard van Gods Woord. Daarom moet de propaganda voor de A.-R. beginselen met onverdroten ijver onder ons volk worden gevoerd, opdat het van zjjn dwaalwegen terugkome. Maar geen wereldlijke macht in onzen dienst! (Applaus.) Nadat nog dhr J. W. van 't Hoff een "raag had gesteld, en deze door den heer Schouten was beantwoord, bracht trie voorzitter den spreker hartelijk dank 'voor .zijn bezielende rede. Hierna werd gezamenlijk gezongen Ps. 726, waarna ds Scheele te Kapelle-Biezelinge met dankgebed dezen welgeslaagden partijdag Insloot. De Islam geen staatsgodsdienst meer? In de Turksche Kamer is door een groot aantal afgevaardigden een voorstel inge diend tot schrapping van het 'grondwets artikel, volgens hetwelk de Islam de Staatsgodsdienst van Turkije is. De aardbeving In Klein-Azië. Blijkens berichten uit Constantinopel zijn gisteren opnieuw lichte aardschokken 1e Smyrna waargenomen. Dit is reeds de derde nacht, welke 'de bevolking buiten doorbrengt. Bij de aardbeving van Zaterdag zijn te Smyrna in het geheel 1700 huizen inge stort. In totaal zijn 18 gemeenten door de aardbeving geteisterd. De werkloosheid in Amerika. Volgens een bericht uit Washington neemt de werkloosheid in de Vereenigde Staten dreigende vormen aan. Het Ameri- kaansche vakvereenigingsverbond schat het aantal werkloozen in totaal op 7,2 mil lioen. Andere ramingen luiden tusschen de 4 en 6 millioen. Daarentegen geeft het departement van arbeid 'het aantal werk loozen slechts met 2 millioen op. Communistische samenzwering in Canton. De overheid te Canton is een nieuwe communistische samenzwering op het spoor gekomen en heeft bevel gegeven tot re arrestatie van 15 der leiders. Naar ge meld wordt, was een aanval op Canton voorbereid, welke van drie kanten tegelijk door arbeiders en boeren ondernomen zou worden. Ook een deel der troepen zou met de communisten hebben geheuld De staat van beleg wordt weer in voDe scherpte toegepast. Staat van beleg te Leuven afgekondigd? Te Leuven moet de staat van beleg af gekondigd zijn. Meer dan vijf personen mogen zich niet samen op straat vertoo- nen. Tot nog toe is echter van dit bericht geen officieele bevestiging ontvangen. Het zou verklaard kunnen worden doordat er zich bij betoogingen ernstige incidenten voorgedaan hebben. Er gingen 'honderden congressisten naar de gevangenis om dr Borms hulde te bren gen; ze zongen strijdliederen en den Vlaamschen Leeuw. Plots verscheen een sterke afdeeling gendarmen. De gendarmen joegen hen in den rug op en stompten er met hun ge weerkolven op los. Onder de betoogers wa ren ook meisjes. De omsingelde studenten kregen proces-verbaal. Op verscheidene plaatsen is zwaar gevochten tusschen Vla mingen en Walen. Conflict in de Saksische metaal-industrie. Een deel der arbeiders in de Saksische metaalindustrie heeft met goedvinden van de organisaties, het werk neergelegd. De staking omvat 20.000 man. Het conflict loopt over het nieuwe man teltarief, dat door de werkgevers aange nomen, doch door de arbeiders verwor pen is. Over de bindendverklaring van dit tarief zal in het rijksministerie van arbeid vandaag worden onderhandeld. Korte berichten. Te Moskou loopt een gerucht, dat Trotzki door een Armeniër zou zijn ver moord, die tot de communistische jeugd behoort. Geen enkele inlichting is dit bericht tot nog toe komen bevestigen. De typografenstaking te Dresden is geëindigd, nadat de werkgevers conces sies hebben gedaan. De burgerlijke cou ranten zullen vandaag weer verschijnen. De Belgische ministerraad besprak Maandag de maatregelen, welke in sa menwerking met de provincie Oost-Vlaan- deren zouden kunnen getroffen worden voor het graven van ëen kanaal Ant werpen naar Gent. Anderzijds werd de aanbesteding overwogen van de werken aan de Brusselsche voorhaven Vilvoorde. De gemeenteraad van Toulon wilde daar de geldmiddelen Van de stad uit geput waren, een productiebelasting voor den landbouw invoeren. De boeren boden echter hevig verzet en dreigden niet meer hun land te zullen bebouwen, zoodat men van de invoering dezer belasting heeft moeten afzien. Uit Madrid wordt gemeld, dat daar eergisteren in een der hoofdstraten een auto op het trottoir is gereden, met het gevolg, dat vier kinderen gedood wer den, terwijl nog verschillende personen gewond zijn. De begrafenis van Gustav Ador, den oud-president van Zwitserland, vond gis teren te Genève onder groote belangstel ling plaats. Overal, waar de stoet langs trok, had zich een dichte menigte belang stellenden verzameld. In de kathedraal de St. Pierre vond een eeredienst plaats, wel ke geleid werd door ds Frank Thomas. Prins Hendrik bevond zich onder de aan wezigen. In den trein tusschen Brussel en Dendermonde wilde een jongeman zich op een meisje werpen, dat zich in de coupé bevond. Het meisje verzette zich en gilde om hulp. De aanvaller, ,die uit den trein sprong werd gegrepen door een uit de andere richting in volle vaart aankomenden sneltrein. Hij werd vermor zeld. De legatie-secretaris Schliep, die door het Russische gezantschap te Mos kou naar Ros tow was gestuurd, om een onderzoek in te stellen naar den toe stand der gevangen zittende ingenieurs, bericht, dat de gevangenen geen klachten hadden. Hun gezondheidstoestand is goed. Aan boord van een Japansch schip te Singapore heerscht cholera; er zijn reeds zeven dooden. Juslitie-begrooting 1928. In de Memorie van Antwoord (Eerste Kamer) betreffende de begrooting van het Departement van Justitie voor 1928 deelt minister Donner o.m. mede, dat middelen worden overwogen, welke meer waarborg beoogen tegen niet voldoend gegrond ver blijf in een krankzinnigengesticht. Inzake dierenbescherming zal de mi nister met zijn ambtgenooten van Bïn- nenl. Zaken en Landbouw en van Onder wijs, K. en W. overleg plegen. Wat betreft revisie in militaire straf zaken, is een voorloopige schets opge steld, welke door een commissie ad hoe spoedig zal worden onderzocht. Huldiging .van baron,van Heemstra. Op 23 April a.s. zal de afgetreden gouverneur van Suriname, baron v. Heem stra gehuldigd worden floor oud-ambte naren en personen, die een reis naar Su riname hebben gemaakt tijdens het gou verneurschap van baron van Heemstra. Mr Dr J. van Haaren, gouvernements secretaris van Suriname, die thans hier te lande met verlof vertoeft, zal de eerste woordvoerder zijn ter aanbieding van een blijk va,n erkentelijkheid voor genoten vriendschap en gastvrijheid. De Miss Cavell-film. De uitspraak der Centrale Commissie voor 'Filmkeuring van 22 Maart j.l. waar bij1 de film Dageraad" (Miss Cavell)voor vertooning aan personen boven den 18- jarigen leeftijd werd toegelaten is gisteren door de herkeuringscommissie niet ge handhaafd. Laatstgenoemde commissie be sliste dat de film niet voor openbare vertooning kan worden toegelaten. Ze moeten weer demonstreeren De besturen der S. D. A. P. en van het Nederl. Verbond van Vakvereenigingen hebben, blijkens bericht in Het Volk be sloten op Zondag 16 September vijf mee tingen te houden, waar gedemonstreerd zal worden voor ontwapening, voor staats- pensionneermg, voor bedrijfsorganisatie en medezeggenschap en voor handhaving 'en volledige doorvoering van de 48-urige arbeidsweek. Deze bijeenkomsten zullen gehouden worden te Amsterdam, te Dor drecht, te Eindhoven, te Arnhem en te Groningen. Afschaffing van pascontrole De uitgaande controle aan de Belgische grens is sedert 15 October 1923 opgeheven. Aan de Oostgrens bestaat deze nog. Hoe wel het nut hiervan niet zonder meer ont kend kan worden,, zal minister Donner, naar hij in zijn Mem. van Antw. zegt, na-, gaan of ook deze controle, met het oog op de steeds voortschrijdende regulariseering der toestanden, ook op het gebied van het vreemdelingenverkeer, kan vervallen. Invoering van den Zomertyid. Op vragen van het Eerste Kamerlid den heer Polak, luidende: Binnenland. De A.-R. partijdag te Goes. Geen vergoeding voor „Werkspoor"? De prestaties van de Kon. Luchtvaart Mij. De gascorruptie te Hulst (Rechtsz.) Buitenland. Aardbevingen in Klein-Azië. Leuven in staat van beleg. 1. Kan zijn excellentie mededeelen, waarom ook dit jaar hier te lande de zomertijd niet ingevoerd wordt op den zelfden dag als zulks in België, Frank rijk en Engeland geschiedt? 2. Is zijn excellentie bereid te bevor deren, dat voortaan de zomertijd bier ter zelfder tijd als in de genoemde landen beginnen zal? 3. Zoo neen, ,wil zijn excellentie 'dan mededeelen, waarom niet? heeft de minister van binnenlandsche zaken en landbouw geantwoord: 1. Reeds uit hoofde van de groote landbouwbelangen, die daarbij betrokken zijn, pleegt in de laatste jaren de zomer tijd niet meer te worden ingevoerd te gelijk met hetgeen te dien aanzien in België, Frankrijk, en Engeland geschiedt, maar met den aanvang van de zomer dienstregeling der spoorwegen. Daarvoor pleit bovendien, dat h^ rei zend publiek allerminst gebaat zou zijn met invoering van dien tijd op den dag, dien België, Frankrijk en Engeland ge woon zijn te kiezen. Immers Duitschland kont geon zomertijd meer en het aantal met de dienstregeling in dat land verband houdende treinen is veel grooter dan de treinen, die met ovengenoemde drie lan den verbinding hebben. Mitsdien zou een veel belangrijker omwerking van de win- tcrdienstregeling ten onzent noodig zijn, als onze zomertijd Correspondeerde met dien in België, Frankrijk en Engeland, dan thans het geval is. 2 en 3. In het bovenstaande ligt het antwoord op deze vragen besloten. Geen Rijkssubsidie voor Werkspoor? Naar „Het Volk" verneemt, heeft de regeering besloten, geen subsidie te ver strekken voor den bouw van de tien locomotieven door „Werkspoor". Men herinnert zich, dat de bedoeld? door „Werkspoor" te bouwen Jien loco motieven bestemd zouden zijn voor de Nederlandsche Spoorwegen. Oorspronke lijk bestond by dit semi-overheidsbedryf het plan, de opdracht te geven aan een Duitsche fabriek, die voor een lageren prijs had aangeboden te leveren. De commissie voor werkverruiming hield zich toen met het geval bezig en besprekingen leidden er toe, dat een op lossing zou worden gevonden, bestaande in het verleenen van een subsidie door rijk en gemeente, terwijl verder finan- ciëele tegemoetkoming zou worden be toond, zoowel van de zijde van „Werk spoor" als van die 3er Nederlandsche ■Spoorwegen. Tot 't verleenen van een ge meente-subsidie, groot f 30.000, was in geheime raadszitting reeds besloten. Daar aan dit subsidie de voorwaarde was ver bonden, dat ook het rijk steunde, wordt het door "de beslissing der regeering thans 'zeer onwaarschijnlijk, dat een regeling tot stand komt, zoodat de locomotieven wel niet door Werkspoor zullen worden gebouwd. DE KONINKL. LUCHTVAART MIJ. Overzicht van den winterdienst. Plannen voor den zomer. De Directie van de Kon. Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en Koloniën heeft gistermiddag ten haren kantore te 's-Gravenhage de vertegenwoordigers der Ned. Dagbladen weer in conferentie ont vangen. De directeur, de heer Plesman, heeft over de resultaten van den afgeloopen winter en de plannen voor den komenden winter tal van interessante mededeelingen gedaan. We ontleenen daaraan, dat de K. L. M. een buitengewoon drukken winter achter den rug heeft, een echte winter met vorst en ijs en sneeuw, die daardoor ook zeer- veel heeft gevergd van de luchtvaart, doch tenslotte ook ertoe heeft geleid, dat deze eens in 'het bijzonder heeft kunnen toonen waartoe zij, zelfs in het barre jaarge tijde in staat is. In nog geen enkel win terseizoen was het aantal luchtdiensten op Nederland zóó uitgebreid en is het ver keer op die diensten zoo aanzienlijk ge weest. In de vorige jaren had de K. L. M. zich gedurende den winter steeds er toe be-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1928 | | pagina 1