I
No. 153
Woensdag 28 Maart 1928
42e Jaargang
KINADRUPPELS
Buitenland.
Binnenland.
Staten-Generaal.
Belangrijkste Nieuws.
Dr. H.NANNING'S
EETLU5T-0PWEKKEND. 1.30 p. 0.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraai 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P- DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.35
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
-
J -».i
V Partijdag te Goes.
Zooals reeds werd aangekondigd, zal
op Dinsdag 3 April te Goes een vergade
ring worden gehouden van het Provinciaal
Comité van Anti-revolutionaire Kiesver-
eenigingen in Zeeland.
In de morgenvergadering, die behalve
voor afgevaardigden, ook voor leden der
aangesloten kiesvereenigingen toeganke
lijk is, hoopt na de behandeling van de
verslagen van Secretaris en Penningmees
ter, de heer Mr J. W. Noteboom, Adj. Dir.
van de Dr A. Kuyperstichting een rede te
houden over het „Instituut Schoolartsen".
Een belangrijk onderwerp, dat, nu het
door een zoo bekwaam spreker wordt be
handeld, zeker de aandacht zal trekken.
In de middagvergadering, waar alle be
langstellenden vrijen toegang hebben,
hoopt de heer J. Schouten te Rotterdam,
lid van de Tweede Kamer een politieke
rede te houden.
De heer Schouten is een gevierd re
denaar, die altijd wat te zeggen heeft.
Met name in dezen tijid van verwarring
op politiek gebied zal het zeker de moeite
loönen naar hem te luisteren.
Ontkend kan niet worden, dat do tijd
voor het houden van deze vergadering
niet gelukkig gekozen is.
De mannen hebben de handen vol in
het bedrijf en op den akker en de vrou
wen interesseeren zich in 't bijzonder voor
den schoonmaak.
Maar waar een wil is, wordt ook een
weg gevonden.
En de liefde maakt vindingrijk.
Als er liefde is, en belangstelling, dan
zal de partijdag die a.s. Dinsdag staat ge
houden te worden, zeker slagen.
V De S. D. A. P.
Het hoofdbestuur van de S. D. A. P.
geeft in een extra-nummer van „Het Volk"
een zeer uitvoerig jaarverslag van de
partij over 1927.
Een verslag, om jaloersch op te worden.
Het geeft een uitvoerig overzicht van
wat er door of vanwege de S. D. A. P.
in en buiten het parlement gedaan werd,
omtrent het aantal afdeelingen en leden,
het aantal raadsleden en statenleden, de
financiën, de pers, enz.
In dit opzicht kan de S. D. A. P,
zonder eenig voorbehoud aan andere par
tijen ten voorbeeld worden gesteld.
Het verslag bevat ook allerlei bijzon
derheden omtrent Zeeland.
Sterk was de vooruitgang in dit ge
west ondanks de sterke en ielle propa
ganda niet. De resultaten zullen, gezien de
vele overwinningsbulletins, die verspreid
werden wel niet aan de verwachtingen
hebben beantwoord.
Maar er was toch vooruitgang.
Het aantal afdeelingen klom van 20
op 2,2 en het aantal leden van 711 tot 884.
Het aantal aangesloten leden is dus
betrekkelijk gering.
Grooter echter was de invloed, die van
de Soc. Dem. propaganda op de kie
zers uitging.
Het aantal Statenleden 'kwam van 6
op 6 en het aantal raadsleden van "33
op 42.
Hieruit blijkt, dat men in Zeeland nog
tiet rijp is voor aansluiting bij de S. D.
A. P. maar dat er wel van deze partij; een
zeer sterke werfkracht uitgaat.
Men mag dan, om welke redenen dan
ook, bezwaar hebben, zich openlijk ach
ter het roode vaandel te plaatsen, men
heeft geen bezwaar om in het geheime
stemhokje 3e Socialistische candidaten
voorkeur te geven, en daarmee den in
vloed van de Soc. Democratische begin
selen te versterken.
Dit feit heeft ons wat te zeggen.
Het prikkelt tot waakzaamheid en werk
zaamheid.
Rumoerige openingszitting van den
Pcolschen Landdag.
De nieuwe Poolsche Landdag werd gis
teren ten aanzien van propvolle tribunes,
door den plaatsvervanger van den afwezi
gen Staatspresident, maarschalk Pil-
sudski, geopend. Toen de maarschalk ver
scheen, weerklonken van de banken der
communisten, radicalen, Oekrainers en
van de Poolsche boerenpartij kreten als:
„Weg met het Poolsche Fascisme!" 'De
politie verwijderde met geweld de rustver-
stoorders.
Na het afleggen van den eed, vroeg de
leider der radicale boerenpartij het woord,
loen dit hem niet verleend werd, ontstond
er een groot rumoer, zood'at de zitting otn
o uur geschorst moest worden.
De door maarschalk Pilsudski op auto
ritaire wijze aanbevolen canididaat voor
het presidentschap van den Landdag, de
vice-minister-president dr Bartel, leed de
nederlaag bij de eerste stemming. Hij
kreeg slechts de 142 stemmen der regee-
ringspartijen. Bij de tweede stemming
werd de soc.-democraat Daszynski met 206
tegen 136 stemmen tot voorzitter gekozen
De uitslag der verkiezing werd door de
linkerzijde met stormachtig gejuich be
groet. Het meerderheidsblok verliet de
zaal onder het hoongeroep der oppositie.
Ook de ministers ontruimden in allerijl de
regeeringsbank.
Ernstige aardbeving in Italië.
De Italiaansche provincie Udine is door
een ernstige aardbeving geteisterd. Vooral
de steden Caneva en Tolmezzo zouden
zwaar beproefd zijn. Volgens binnengeko
men berichten zijn er 12 dooden en 40 ge
wonden. Ook van de Oostenrijksche grens
zijn berichten over een ernstige aardbe
ving ontvangen. Daar de telefoon- en tele
graafverbindingen verbroken zijn, vreest
men dat de ramp een grooter omvang
heeft dan men tot nog toe vermoeden kan.
Een communistische organisatie in Polen
ontdekt.
Gisteren werd te Wlodzimiersk in Oost
Polen een geheime communistische orga
nisatie ontdekt, welke spionnagediensten
verrichtte voor een vreemde mogendheid.
Twee-en-twintig personen werden gearres
teerd.
Overstroomingen in Bretagne.
Zware zeeën en springvloeden bedrei
gen een groot gebied in Zuid-Bretagne
(Fr.). In het district Sables d'OIonne is de
smalle duin, welke de laaggelegen landen
tusschen de dorpen La Faute en La Fran-
che verbindt, reeds gebroken en meer dan
50 H.A. staan blank. De overstrooming
zal de landbouwers, die reeds hun oogst
■van het jaar verloren hebben, in groote
moeilijkheden brengen.
Korte berichten.
Het aantal werkloozen in Engeland
bedroeg op 19 Maart 1.066.100, of 5635
minder dan de vorige week.
De supplementaire begrooting van
marine, ten bedrage van 359.190.000 dol
lar, is door het Amerikaansche Huis van
Afgevaardigden aangenomen. Er is een
bedrag van 48.000.000 dollar bestemd voor
het op stapel zetten van 8 kruisers van
10.000 ton en 2 duikbooten.
Volgens een bericht uit Boekarest is
het Zondag daar weer tot 'n botsing ge ko
men tusschen studenten, die een vergade
ring wilden houden, waartoe geen toe
stemming gegeven was, en de politie. Een
agent werd daarbij gewond, terwijl 15
studenten in hechtenis werden genomen.
Naar gemeld wordt, zal de commis
sie van drie leden, die door den Volken
bondsraad is aangewezen om een onder
zoek in te stellen naar de.aangelegenheid
der Hongaarsche mitrailleurs, binnenkort
bijeenkomen en haar vergaderingen waar
schijnlijk te Parijs houden.
De politie te Boekarest heeft een
bende valsche munters aangehouden, die
voornamelijk dollarbiljetten vervalschten
en waarbij zich ook twee advocaten bevon
den. De talrijke huiszoekingen en inbe
slagnemingen hebben een uitgebreide cor
respondentie met de Sovjet-republiek te
voorschijn gebracht. Meer arrestaties zul
len nog volgen.
Naar gemeld wordt, is het Belgische
passagiersvliegtuig BXHZ van Calais naar
Dover, overtijd. Er zijn geen passagiers,
aan boord, doch twee vliegers.
Achtdaagseha abonnementskaarten.
Omtrent de achtdaagsche abonnements
kaarten, die van 15 Mei tot en met 31
Aug. a.s. bij de spoorwegen verkrijgbaar
worden gesteld, wordt nog het volgende
gemeld:
De prijzen voor ide drie klassen bedra
gen resp. f 29.f 22.50 en 'f 16.
Dë abonnementskaarten zijn dagelijks
verkrijgbaar op mondelinge aanvraag, ten
minste één uur te voren gedaan, zonder
andere formaliteit dan het inleveren van
een nieuw, onopgeplakt, voldoend gelij
kend portret van den belanghebbende van
6 c.M. hoogte bij 4 c.M. breedte; -de
hoogte van het hoofd moet ten minste ltya
c.M. bedragen.
Dit portret wordt op de kaart bevestigd
en wordt nb afloop van den geldigheids
duur niet aan den geabonneerde terugge
geven.
De aanvraag kan ook schriftelijk gedaan
warden onder toezending van een portret
en vermelding van da verlangde klasse
alsmede van dag en uur waarop de kaart
in ontvangst genomen .zal worden.
Voor elke abonnementskaart I of II
klasse moet een waarborgsom van f2.
voor elke abonnementskaart Ille klasse
een waarborgsom van fl.gestort wor
den.
De abonnementskaarten zijin persoonlijk.
De geldigheid van een abonnements
kaart gaat in op den dag van afgifte,
vastgesteld door den datumstempel, en
j eindigt op den achtsten dag te midder
nacht of zooveel later als noodig is om
de reizigers in de gelegenheid te stellen
den laatsten trein van den dag te gebrui
ken.
Voor kinderen wordt geen vermindering
van de prijzen der abonnementskaarten
toegepast. i
Hoe er niet gebouwd moet
worden.
I Het Was wel een buitengewone excur
sie die door de led'en van den Bond van
Nederlandscbe Architecten Zaterdag j.l.
gehouden werd naar Bilthoven. Gewoon
lijk stelt men zich ten doel met een
excursie den deelnemers mooi en belang
rijk werk te toonen. Deze excursie bad
echter ten doel zich er van te overtuigen,
hoe in Bilthoven, een dorp vol natuur
schoon," door den buitengemeen slechten
aanleg en bebouwing dit schoon alreeds
voor het grootste deel verloren is ge
gaan. Bilthoven, dat eerst uit den lateren
tijd dateert, had een plaatsje kunnen zijn
van architectonisch landelijk schoon, doch
ten gevolge van verkeerd begrepen ge
meente-politiek, die den eigenbouwers en
grondspeculanten vrij spel gaf, ontstond
een plaats, die als verzameling van bouw
kundige wanstaltigheden en gedrochten,
een unicum in ons land is.
De architecten hebben, na de excursie
vergaderend, de volgende motie aange
nomen, die ter kennis van het gemeente
bestuur zal worden gebracht.
„De ledenvergadering van de Maat
schappij tot Bevordering der Bouwkunst,
Bond van Nederlandscbe Architecten,
B.N.A., gehouden op Zaterdag 24 Maart
1928 in Gebouw Concordia aan de Jan
Steenlaan te Bilthoven,
de bebouwing, welke de laatste tien
jaren te Bilthoven heeft plaats gehad,
in oogenschouw genomen hebbende,
constateerende dat, behoudens enkele
loffelijke uitzonderingen, deze bebouwing
niet aan de geringste eischen van schoon
heid voldoet, niettegenstaande verschil
lende factoren aanwezig waren, welke
daartoe hadden moeten leiden,
spreekt den wensch uit, dat bet Ge
meentebestuur van de Bilt, waaronder
Bilthoven ressorteert, zoo spoedig moge
lijk maatregelen neme, waardoor in het
vervolg de aanleg en de bebouwing in
betere banen zullen worden geleid, be
sluit deze motie ter kennis te brengen
van den Gemeenteraad en gaat over tot de
orde van den dag.
Het Aardewerkwetje.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken te Maastricht heeft een motie aan
genomen waarin de verwerping van het
Aardewerkwetje, waardoor het belangen-
verschil tusschen verschillende landsdee-
len onnoodig werd .geaccentueerd, wordt
betreurd.
Verloven Spoorwegpersoneel.
De directie der Nederl. Spoorwegen
heeft het personeel medegedeeld, dat met
het oog op te verwachten druk vervoer tij
dens de Olympische Spelen in de aan
staande zomermaanden, in deze periode
niet op verlof gerekend kan worden, wel
vóór en na dien tijd.
De arbeidstijd in drukkerijen.
Op een verzoek van de patroons- en de
arbeidersorganisaties in het drukkersbe-
drijf, daartoe strekkende, dat in de onder
nemingen van werkgevers, aangesloten bij
de genoemde patroonsorganisaties, door
arbeiders, aangesloten bij die werknemers
organisaties, arbeid mag worden verricht
in afwijking van het bepaalde bij de artt.
23 en 24 der Arbeidswet 1919 overeenkom
stig het dienaangaande in het collectief
contract 'bepaalde; heeft de minister van
Arbeid, H. en N. bepaald, dat onder eenigo
voorwaarden, de gevraagde vergunning
van 1 April 1928 tot en met 31 October
1930 behoudens wijziging of intrekking
dezer vergunning tusschentijds, welke te
allen tijde kan geschieden zal worden
verleend.
Mr J. B. Bomans.
Het lid der Tweede Kamer de heer Mr
J. B. Bomans, die zich de laatste jaren
zeer weinig voor den Kamerarbeid inte
resseerde, heeft te kennen gegeven, dat hij
zich bij de komende verkiezingen in 1929
niet meer beschikbaar stelt.
Dit aftreden geschiedt niet geheel vrij
willig. Er was in de R.-K. pers zoo scher
pe critiek op de permanente afwezigheid
van dit Kamerlid uitgeoefend, dat een
hernieuwde candidaatstelling vrijwel uit
gesloten scheen.
EERSTE KAMER.
In de gisteravond door de Eerste Ka
mer gehouden vergadering deelde de voor
zitter mede, dat het in de bedoeling ligt
op Woensdag 11 April een openbare ver
gadering te houden en daarin een aan
vang te maken met de Algemeene be
schouwingen over de Staatsbegrooting.
TWEEDE KAMER.
De motie-Joekes.
D'e Tweede Kamer heeft gistermiddag
■met 51 tegen 82 stemmen de moitie^
Joekes-v. Rijickevorsel inzake de bestuurs-
(hervorming op Java verwonen. Vóór de
motie stemden de vrijzinnig- en sociaal
democraten en de katholieken van Dijk,
van Vuuren, MöUeri van Rijickevorsel en
Kuiper, I I
Aan de stemming ging vooraf een korte
verklaring van den heer Nolens, waardoor
het lot van de motie werd beslist. In
deze verklaring constateerde de leider
der 'katholieke fractie, dat bijl de behan
deling was gebleken, 'dat Indië bijl de
verdere uitvoering niet gehouden zou zijn
aan het plan de Gxaaff en sprak iiij
de stellige verwachting uit, dat regel
matige inlichtingen over de met de be-
stuurshervorming opgedane ervaringen ge
geven zullen worden.
Interpeliatie-Kortenhorst.
De heer Kortenhorst (R.K.) vroeg
verlof, vragen tot de regeering te mogen
richten over den pngunstigen eco-
ntomischen toestand van Z.»
Vla, ander en en over de maatregelen,
die genomen zijn of genomen kunnen' wor
den om daarin verbetering te brengen.
Over dit verzoek zal vandaag worden
beslist
Ongevallenwet.
Aan de orde kwamen daarnal de wets
ontwerpen tot wijziging van de Ongeval
lenwet 1921 en tot wijziging van de
Land- en Tuinbouwongevallenwet 1922-
Diaar de Kamer, Oververmoeid als ze is,
zloo spoedig mogelijk met vacantie
wenscht te gaan, werden geen algemeenei
beschouwingen gehouden.
De bedoeling van deze wijzigingen is
om naast tal van zaken, die in de prao-
tijk wenschelijk zijn gebleken beide wetten
aan te vullen met een regeling betreffen-
ide de gelijkstelling van bepaalde be
roepsziekten met ongevallen en voor wat
de eerste wet aangaat, daiarin o'ok op te
nemen een regeling voor werkgevers, die
gemoedsbezwaren hebben tegen de verze
kering, zooals deze regeling reeds bestaat
in de tweede wet.
De gelijkstelling van bepaalde beroeps
ziekten met ongevallen, overkomen in
verband met de dienstbetrekking, sluit
zich aan bij1 een wetsvoorstel nopens
de bevoegdheid tot toetreding tot heb.
ontwerp-verdrag betreffende schadeloos
stelling voor beroepsziekten aangenomen
door de Zevende Internationale Arbeids-
conferentie te Genève van 19 Mei tot
10 Juni 1925. 1
D'e behandeling wordt vandaag voort
gezet.
Avondvergadering.
In de avondvergadering, ook al een ge
volg van de vacantie-woede, kwam aan
de orde de interpellatie van den heer
Al ba rda (S.D.) omtrent het beleid der
regeering ten aanzien van de 'kweekscho
len. De heer Albarda stelde de volgende
vragen
1. Is de Minister voornemens over te
gaan tot opheffing van een aantal kweek
scholen? Zoo *ja, van hoeveel en van
welke?
2. Is de Minister de overtuiging toege
daan, dat tot de opheffing van een aan
tal kweekscholen kan worden overgegaan,
zonder dat daardoor voor de toekomst
een gebrek aan leerkrachten kan ont
staan?
3. Indien het voornemen tot opheffing'
van eenige kweekscholen uitsluitend' op
openbare kweekscholen betrekking heeft,
op welke gronden berust dan dat voorne
men?
4. Indien het voornemen tot opheffing
van een aantal kweekscholen verband
houdt met een verminderden toeloop van
kweekelingen tot die instellingen, is de
Minister dan niet van oordeel, dat da
vermindering van dien toeloop voor een
belangrijk deel een gevolg is van verschil
lende bezuinigingsmaatregelen bjjj da
Binnenland.
Achtdaagsche abonnementskaarten bij de
spoorwegen.
Proeven van prof. Visser met verbeterde
mol-drainage.
Het verknoeide Bilthoven.
Suikerbieten naar Frankrijk.
De Tweede Kamer over de kweekscholen
voor onderwijzers. In 1930 een tekort
aan leerkrachten verwacht.
D'e Portugeesche gezant bij ons Hof over
leden. f
Het overlijiden van de predikanten A- J.
Mulder en B- Heeres.
Buitenland.
Rumoer in den Poolschen Landdag.
Aardbeving in Italië.
Communistische actie in Polen.
kweekscholen en bij het lager onderwijs
toegepast, en dat de toeloop weer toenet-
men zal, naar gelang d'ie bezuinigings
maatregelen opgeheven worden?
5. Dienkt de Minister voort te gaan met
die .omzetting van vierjarige kweekschol
len in driejarige, door opheffing van aan-
vangsklassen? Zoo ja, is 4e Minister dan
niet van oordeel, dat een zoodanige om
zetting alleen daar zonder schade voor
het onderwijs mogelijk is, waar de gele
genheid om onderwijs te ontvangen aan
een H.B.S-, een gymnasium, een lyceum
of een U. L. O.-schoiol in voldoende mate
aanwezig is en de aansluiting tuss'chen
deze scholen en de kweekschool behoor
lijk verzekerd is?
Minister Waszink aan hef woord.
De heer Waszink merkt op, dat de
toeloop van leerlingen voor de kweek,
scholen in de laatste jaren aanmerkelijk
minder is geworden.
Deze vermindering heeft verschillende
oorzaken. In de eerste plaats noemt spr.,
daarvan de vrees van de ouders, dat hun
kind als onderwijzer geen behoorlijke be
trekking zou kunnen vinden. Spr. geeft
toe, dat de vermindering van den toeloop
mede een gevolg is van verschillende
maatregelen als afschaffing van het beur
zenstelsel, enz.
Sinds 1924 is het aantal leerlingen van
alle kweekscholen met 2416 verminderd.
Zooals de toestand nu is, kunnen we
volgens spr., rekenen op 2400 geslaagden
in 1928, op plm. 23Ó0 in 1929 en op
plm. 1900 geslaagden in 1930.
Rekening houdende met de vermoede
lijke behoefte aan leerkrachten, komt spr.
'tot de conclusie, dat er in 1930 een tekort
van ongeveer 300 leerkrachten zal zijn.
Wat den aard van de opleiding betreft,
wacht spr. de adviezen hierover af, die
door hem gevraagd zijn, o.m. aan de
Staatsoommissie-Rutgers,
Op de vragen van den heer Albarda
antwoordt spr. o.m. het volgende:
Plannen tot opheffing van een aantal
kweekscholen' bestaan er bij spr. thans
niet.
Wanner overgegaan zou moeten worden
tot opheffing van kweekscholen, zou deze
opheffing zich moeten ly?perken tot Rijks
kweekscholen, omdat de Regeering over
de bijzondere scholen geen zeggenschap
heeft.
Spr. zegt verder, dat naar zijn overtui
ging de verminderde, toeloop zal ophou
den, wanneer het overcompleet aan leer
krachten zal zijn verdwenen; ook dan zal
de Regeering kunnen overwegen, om ver
schillende bezuinigingsmaatregelen weder
op te heffen.
Ten slotte zegt de minister, dat een
bekorting van de cursussen alleen moge
lijk zal zijn, wanneer er een andere voor
opleiding is.
Motie-AIbarda.
De heer Albarda repliceert. Spreker
hoopt, dat de minister de adviezen, die
hij over de opleiding wacht, aan de Kamer
zal overleggen.
Spr. dient de volgende motie in:
„De Kamer spreekt den wensch uit, dat
niet tot verdere opheffing van kweekscho
len zal worden overgegaan, alvorens de
Regeering aan de Kamer de noodige ge
gevens heeft verstrekt en deze daarover
haar meening heeft kunnen uitspreken."
De heer T11 a n u s (C. H.) wenscht te
waarschuwen tegen een te willekeurige
politiek ten aanzien van de kweekscholen.
Eenige stabiliteit is ten zeerste gewenscht,
met uitzondering echter van het beurzen-