No. 150
Zaterdag 24 Maart 1928
42e Jaargang
1
Bank voor £eela
ind - Goes
Alle Bank- en Effeotenzaken f
9
I'
A. C. VAN DER REST, Ass. APOTHEKER
t- en
Theeserviezen
„BOHEMIA"
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
EERSTE BLAD.
Gratis tot 1 April.
Buitenland.
1
J
Binnenland.
Staten-Generaal.
Uit de Provincis.
Belangrijkste Nieuws.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f 0.35
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 1J
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
f
Zij die zich met ingang van t April op
ons blad abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nummers gratis.
DE DIRECTIE.
V Zonde en dood.
In de Tweede Kamer was er bij de be
handeling van het vraagstuk van de dood
straf op gewezen, dat de dood is een ge
volg van en een straf voor de zonde.
Tegen die beschouwing echter kwam
een der socialistische leden, Ds v. d.
Heijde, een van de mannen waarop steeds
gewezen wordt om te bewijzen dat belij
dende Christenen zeer goed lid van de
S. D. A. P. kunnen zijn, in verzet.
Deze spreker achtte het noodig er met
nadruk op te wijzen, dat er duizenden en
tienduizenden zijn, die aanspraak maken
op den naam van religieus monsch, ja op
den naam van Christen, die dergelijke be
schouwingen achten te stammen uit een
verouderde opvatting van den Bijbel, wel
ke opvatting wetenschappelijk veroor
deeld is.
Deze opmerking is op zichzelf juist.
Er zijn velen die op den naam van
Christen aanspraak maken, die den Chris
tus en Gods Woord verwerpen.
Maar dan volgt daaruit ook, dat we
hier met een Christendom te doen heb
ben, dat niet de minste werkelijke betee-
kenis heeft.
En een beroep op zulke den Christus en
Gods Woord verwerpende „Christenen"
om te bewijzen dat er ook voor belijders
van den Christus plaats is bij de S. D.
A. P., is dan ook geheel misplaatst.
Volkomen terecht merkte de heer Lang-
man op: Wanneer men niet leeft en niet
begeert te leven bij het licht, dat de Hei
lige Schrift ons heeft gegeven, leeft men
bij een ander licht, en dat is zeker niet het
licht, waaronder wij de dingen hebben te
bezien.
Een nieuw spoorweg-Incident met
gesmokkelde waar.
De Tagespost meldt uit Maria Tere-
siopol:
Twee dagen geleden werden op het sta
tion alhier 22 wagons, die uit Italië kwa
men en voor Roemenië bestemd waren,
aangehouden. Reeds eenige dagen tevoren
waren ook 12 wagons uit Italië, voor Roe
menië bestemd, gepasseerd. Men heeft nu
vastgesteld, dat deze wagons ontplofbare
middelen bevatten. Ze werden op dood
spoor geleid en worden nu door militairen
bewaakt. Er is een speciale militaire com
missie voor het onderzoek in deze zaak
aangewezen.
Boschbranden In De Ardennen.
In het Oosten van België hebben sedert
het begin dezer week alweer verscheidene
groote boschbranden gewoed. Tusschen
Stavelot en Francorchamps gingen ruim
50 hectaren dennenbosch in de vlammen
op. Te Elsenborn vernielde het vuur 20
hectaren woud en ook bij W&imes, in het
geannexeerde gebied, richtte een brand,
in een der mooiste bosschen van dit ge
west, groote schade aan.
Sneeuw.
De lente heeft Woensdag in Italië haar
intrede gedaan met sneeuw. Heel Opper-
Italië, van de Alpen tot aan zee toe, biedt
het schouwspel van een winterlandschap.
Aan de Riviera is de sneeuw zelfs blijven
liggen. Genua en Savona hadden be
sneeuwde straten en daken. Ook in de Ape-
nijnen, in Lombardije en in Triëst, is
sneeuw gevallen. In Piemonte ondervon
den de treinen tengevolge van den sneeuw
val vertraging.
Korte berichten,
Te Hirschberg a. d. Saaie hebben in
de leerfabriek Knoch en Go. 28 arbeiders
miltvuur gekregen door de bewerking van
huiden uit China, die blijkbaar niet met
voldoende zorg ontsmet waren.
De gemeenteraad van Parijs heeft
het besluit genomen voor vijfhonderd mil-
lioen frank woonhuizen te bouwen. Er zal
daarbij worden gebruik gemaakt van de
Duitsche leveringen in natura.
Het nieuwe Junkers passagiervlieg
tuig, dat 20 personen kan vervoeren, en
's nachts ingericht kan worden tot slaap
plaats van 10 passagiers, heeft zijn eerste
reis van Berlijn naar Croydon volbracht.
VERBANDSTOFFEN
GENEESMIDDELS!
GOES Te lef. 168.
Elastieken Kousen, Buikbanden, Breukbanden, en alle andere
Bandages aan juiisfen pasvorm
Desgewenscht ook bezoek aan huis!
Het is bet grootste vliegtuig der Duitsche
passagiersluchtvloot en wordt door 3 Ju-
piter-motoren voortgedreven.
De om politieke redenen naar Neder
land uitgeweken Vlaming, dr A. Bracke,
die zich vóór enkele weken hij de Belgi
sche justitie kwam aanmelden en sedert
dien in de gevangenis was opgeslo
ten, is thans, om gezondheidsredenen,
voorloopig weer op vrije voeten gesteld.
Ondanks de hevigheid der schokken,
die Woensdag-in twaalf staten van Mexi
co gevoeld zijn, zijn er niet meer dan twee
personen gedood en een twintigtal ge
wond.
Het oordeel van Teddy en Truus enz.
De socialistische propaganda onder de
jongeren begint toch wel rijke vruchten
te dragen.
De menschen zijn heel wat vroeger „be
wust" dan voorheen.
Zoo deelde de heer Beumer in de Twee
de Kamer mede, dat door de Kamerleden
een manifest werd ontvangen van jonge
ren, tegen de doodstraf in Nederlandsch-
Indië, waarin wordt medegedeeld dat die
jongens en meisjes met verontwaardiging
hebben kennis genomen van de doodvon
nissen, die in Indië zijn uitgesproken en
dat zij zich beschaamd gevoelen, deel uit
te maken der Nederlandsche natie.
En dan deelen Teddy, Truus, Nans,
Mies, Louïs en Frieda mede, dat zij ver
langen, dat de doodstraf in Indië onmid
dellijk zal worden opgeheven.
Dr Beumer voegde hieraan toe, scherp,
maar raak: Ik acht het niet aanbevelens
waardig, dat zoodanige jongeren over dit
vraagstuk hun oordeel te kennen geven.
Het was m. i. beter, dat die naar de 'hei en
de wei gingen onder toezicht.
Het huurkoopstelsel.
Naar het „Vad." verneemt, heeft de Mi
nister van Arbeid besloten een officieel
onderzoek naar het huurkoopstelsel te
doen instellen. De benoeming van een
Staatscommissie is binnen afzienbaren
tijd te verwachten.
TWEEDE KAMER.
Regeling werkzaamheden.
In de vergadering van gisteravond werd
besloten Dinsdagavond te behandelen de
interpellatie-Albarda inzake het beleid van
de regeering ten aanzien van de kweek
scholen en thans d'e behandeling voort te
zetten over het ontwerp betreffende de
belasting op nalatenschappen en schen-
knigen van .Nederlanders, 'die niet zijn
ingezetenen des rijks.
De heer v.'Vuiuren (R.K.) is met het
nieuwe art. 2 tevreden. Die heer Heems
kerk (A.R.) vindt het een vreemde
figuur om een maatregel van bestuur
te doen strekken tot wijziging van een
wet. 1 i
Na de verdediging van minister d'e
Geer wordt art, 2 z.h.st. aangenomen.
Het wetsontwerp wordt daarna aan
genomen met 49 tegen 12 stemmen.
De bestuurshervorming in Ned.-lndië.
Aan de orde komt de motie-Joekes be
treffende de doorvoering van de bestuurs-
ihervorming in Ned.-lndië, krachtens de
bepalingen van de wet van 6 Februari
1922.
Bij de behandeling van de Indische
begrooting werd op 22 December 1927
door de hearen Joekes, van Rijickevorsel,
van Bioetselaer van Dubbeldam en Bijile-
velct de volgende motie ingediend:
„De Kamer, van oordeel, dat het niet
wenschelijk is de bestraursharvorming in
Nederl.-Indië krachtens de bepalingen der
wet van 6 Januari 1922, Staatsbl. nr 51,
thans vervat in de artikelen 119121 der
Indische Staatsregeling, verder door te
voeren, alvorens omtrent de ervaringen
met deze hervorming verkregen in de ge
westen, waarin zijl reeds werd ingevoerd,
een .óórdeel kan worden gevormd,
noodigt den Minister van Koloniën uit,
ter zake aan de Kamer uitvoerige in
lichtingen te verschaffen, opdat deze,
voordat met de toepassing van de be-
stuurshervorming wordt voortgegaan, met
inachtneming van de verkregen ervaring,
kan overwegen, of wijziging der bestaande
wettelijke bepalingen wenschelijk is,
en gaat over tot de orde van den dag."
Deze motie komt thans in behandeling.
De heer Joekes (V.D.)m>eent, dat wij>
met do uitvoering van de bestuursher-
vorming niet op goeden voet zijin. D'e
administratie is kostbaar en omslachtig
geworden en de ambtenaren waren voor
hun nieuwe taak niet voldoende toegerust.
In zijn overgelegde nota heeft de minister
geen middelen tot verbetering aangegeven.
Alvorens de wet verder wordt uitge
voerd dienen verschillende vraagstukken
te worden opgelost.
Do heer Van Rijlck.© vors el (R.K.)
sluit zich aan bij den heer Joekes voor
svat betreft diens kritiek op de n,ota
van den minister.
Do heer Gr am er (S-DC betoogt, dat
aanneming van de motie in den geest
van den Volksraad is.
De heer Diroogleever Fortu'yn
(VB;.) kan niet inzien dat er bezwaar
kan zijn tegen het standpunt der regee-
ring. Ook is sp*. nien gebleken dat de-
Volksraad op verkeerde gronden zijn be
sluit heeft genomen.
Do heer Bijl eve ld' (A.R.) zegt dat
de verstrekte nota van inlichtingen weinig
perspectieven opent. Hij wenscht het na
dere antwoord van den Minister af te
wachten.
Minister Koningsberger betoogt
dat deze aangelegenheid in den Volksraad
op grondige en zeer zaakkundige jvijize
is behandeld. Ten aanzien van de buiten
gewesten staat de regeering volkomen
vrij; zij is door niets gebonden. Ten'
aanzien van Java' echter adviseert spr.
de bestuurshervorming van Midden- en
Oost-Java niet uit te stellen - maar in
vod vertrouwen ,qp den ingeslagen weg
voort te gaan, een vertrouwen, dat ge
deeld wordt do-or de Indische regeering
en door twee-derden van de leden van
den Volksraad.
De heer Joekes repliceert en dient,
met de heeren van Rijickevorsel, v. Vuu-
ren en Cramer, ,m de plaats van zijn
aanvankelijke motie een nie-uwe in, waar
in de Kamer den Minister uitnoodigt met
den gouverneur-generaal in overleg te tre
den omtrent de instelling van - een niet
uitsluitend uit ambtelijke 'leden bestaande
commissie 'tot het uitbrengen van een
rapport op zoo kort mogelijken termijn
■over de ervaringen verkregen met de
provincie West-Java en gaat over tot >cle
lorde van 'den dag.
Over deze motie zal ook a.s. Dinsdag
worden gestemd.
Lijk gevonden. Donderdagmid
dag is uit. den Oostelijken kanaalarm van
het kanaal TerneuzenGent nabij de
Axelsche brug opgehaald bet in verren
staat van ontbinding verkeerend lijk van
een man, dat werd berkend als dat van
1
(antoor Groote Markt 21
Telefoon 74 (2 lijnen) |j
een opvarende van het destijds te Terneu
zen in lading liggende Zweedscbe stoom
schip „Dal'hem", thuisbehoorende te
Stockholm, welke schepeling sedert 2 Fe
bruari 1.1. werd vermist.
De electrificatie van Walcheren en de
Bevelander».
Het Proit. Zuiden, over dit onderwerp
schrijvend©, uit zijn bevreemding, dat de
Comm. v. Advies, die om advies was ge
vraagd, haar advies niet zag gepubli
ceerd. D'e stukken voior de Staten bevat
ten wèl het uitvoerig gedocumenteerd©
voorstel van Ged. Staten, waarop volgde
het advies van Prof. Feldmann. Het ad
vies van. de adviescommissie ontbrak ech
ter, en ontbreekt nog.
Allerlei geruchten deden nu de ronde.
Zelfs werd medegeedeld, dait deze
commissie geen advies wilde geven, wat
een conflict .zo-ui beduiden, met als ge-
gevolg natuurlijk een werkstaking.
Het bleek echter dat van eem bestaand
conflict geen sprake is. De commissie
heeft trouw en hard gewerkt; heeft be
rekeningen gemaakt of laten maken; is op
informatie uitgegaan, en zal aan de
Staten .adviseeren, ge-en eigen
centrale te bauwen, maar een
contract af te sluiten met de
Société te Vlissingen, waar
voor eon bod aanwezig is.
Dit contract is ten allen tijde opzeg
baar. Wil dus de Prov. later toch nog een
centrale bauwen, dan kan dit ten allen
tijde geschieden. Die netten masten door
de Provincie, of door de P.Z.B-M- wordt
aangelegd, zoodat Vlissingen alleen de
energie levert.
En wellicht het belangrijkste deze
oplossing zou de Provincie niet alleen
over 'do moeilijke jaren heenhelpien, maar
zou over de eerste zes jaren nog ©an
besparing geven van f ICO 000.
Blijken deze mededeelingen juist ta zijn.
dan is het voor Ged. Staten te betreuren,
dat zij met het publiceeren van hun plan
nen niet gewacht hebben tot alle adviezen
in hun handen waren.
Langevorststraat 68 - Goes
Goes. Voor een talrijk publiek trad gis
teravond voor de Vereen, voor Christelijke
Winterlezingen op de heer A. Ingwersen,
architect te Amsterdam, met zjjn referaat
of improvisatie over Schilder- en Bouw
kunst. Dat was een schitterend woord,
vol diepte van wjjshefd en treffende hu
mor. Niet alleen voor „menschen-van-het
vak", maar een woord, dat iedereen aan
ging en aangreep, jong en oud, „deskun
digen" en „leeken". Er was al dadelijk
„Anklang", toen spreker op de hem eigen
vlotte wijze het verband besprak van de
schilderkunst en architectuur met de re
ligieus© stroomingen en de staatkunde. In
de „Gouden Eeuw" was Holland grooit in
alles, ongetwijfeld, maar moesten wij nu
niet meer qog hebben voor de grootheid
van heden? We staan hok nu weer aan
de spits der cultuur: schilderkunst, ar
chitectuur, vliegmachines, radioi, enz. Spr.
hekelde op waarlijk geestige wijze het te
ruggrijpen in de vorige eeuw naar de glo
rie van dat gulden tijdperk, in letterkunde,
in schilder- en bouwkunst. Men gaf zich
zelf niet, maar het onderwerp beheersch-
te alles en de historische anecdote deed
opgeld. En men maakte een caricatuuT
van de Esthetica. Men vergat, dat het
redelijke, zedelijke, esthetisch© ein reli-
gieuse, de vier onlosmakelijke elemen
ten van een Goddelijke lamp waren.
Maar gelukkig ging het gevoel ten slotte
spreken. Men bracht allengs sfeer in de
Kunst, dat wondergeheim des levens. Men
gevoelde, dat men slechts tot taak had
het leven te betrappen en vast te leggen;
de geest werd weer meester over de stof
De Roomsche moge teruggrijpen naai
de machtige en verheven Gothiek, de
Protestant naar de Renaissance, men
moet vóór alles zijn eigen tijd kennen.
Binnenland.
De Tweede Kamer nam nu het belas-
ting-vluchtelingenwetje aan.
D'e regeering en de landbouw.
De commissie van advies der P.Z.E-M.
.over de electrificatie der middengroep.
Buitenland.
Sneeuwval in Italië.
Boschbranden in België.
OP AANVRAGE WORDT U GRATIS TOEGE
ZONDEN DE BROCHURE OVER GRANULINE,
HET MIDDEL VAN Dr. J. H. VAN GRAFHORST,
ARTS, TEGEN TUBERCULOSE EN KLIER-
ZIEKTE. Mlddelburgschastr.D17, Schgvanlngan.
Spreker toonde door woord en beeld op
frappante wijze aan, hoe in schilder- en
bouwkunst beide dat zich losmaken van
den ouden tijd zich ontwikkelde. Toen
de kunst in griezeligheid ontaard was,
ontstond de realistische school.
Treffend is dat proces in mannen als
Israels en Berlage .aanschouwelijk ge
maakt. Van na-apen werd het bij deze
grooten allengs een dienen van baarheid
eri gerechtigheid. De religie gaf ook hier
richtlijnen. De ernst ,van het lijden van
Christus werd niet meer geweld aange
daan door mooie schilderijen voor opschik
in de kerken, maar men beeldde het tra
gische lijden af. De stof beperkte zich
niet meer tot de grooten der aarde, mei
hun praal en pracht, maar men schilder
de weer een oud, arm vrouwtje op de
heide, de heide, welke een Alberdingk
Thijm leelijk gevonden had. Ook bij God is
immers geen aanneming des persoons!
Ook Berlage's worsteling om de waarheid
sprak uit zoo- menig scherp beeld, alleen
al depr zijn ontwerpen voor de Amsterdam-
sclie beurs. De heer Ingwersen bepaalde
zijn auditorium nog bij het futurisme, dat
slechts komt met de pretentie, een im
pressie te geven, en wees verder op het
horizontale in de Kunst van onzen tijd.
Ziet naar dei nieuwe architectuuif; we le
ven in den tijd van de snelle auto's en
zelfs de bouwkunst maakt zich daar niet
los van. Alles golft en beweegt zich, ziet
de slingerende balcons, en de afreronde
hoeken der straten. Tot slot be
paalde spreker onze aandacht "bij Ame-
rika's bouwkunst, waarop onze meesters
invloed hadden en bijl Toorop's geniale
uitingen; een gezicht op het antieke Brug
ge, maar losgemaakt van de stof, gezien
met geestelijke oogen, gelijk do pas ver
scheiden meester ook zag dien Zeeuw-
schen boer met zijn sprekend Godsver
trouwen. Ja waarlijk, het spreekt alles van
Gods almacht.
Een geweldig applaus 'twas intus-
schen al bij half elf geworden was als
een uitnoodiging voor een volgenden keer.
Wij vernemen, dat het Bestuur het ook
zoo verstaan wil en voorspellen den heer
Ingwersen een volgend seizoen zeker ©en
stampvolle zaal.
Door de Goesche zangvereeniging
„Oefening baart Kunst", directeur dhr
S. J. Tamminga, is gisteravond in de
concertzaal van de „Prins van Oranje"
een uitvoering gegeven. Het rijk voorziene
programma bestond uit 15 nos. Wanneer
wij' in aanmerking nemen hoe moeilijk
het h capella zingen is, dan mogen wij
niet anders zeggen da.n dat vele nos.
zeer goed zijn uitgevoerd. Vooral het op
toon blijiven en de duidelijke uitspraak
trokken de aandacht.
Van de eerste vijf Beethovennummers
waren vooral de eerste niet voldoende
evenwichtig in klanksterkte tusschen alle
partijen. D'e. mannenstemmen kwamen
niet voldoende uit.
Begonnen werd met „De heem'len roe
men", een zwaar zingend nummer, dat
wij liever niet als inzet zouden kiezen.
„Hymne aan den nacht" en „De vesper"
daarentegen slaagden zeer goed, vooral
het laatste, waarbij, na ieder couplet, dat
eindigt „Dan is het stil", met gesloten
mond, in zuivere klanken, goed „mo-
rendo" werd besloten.
Ook de twee Duitsche liederen, getoon
zet door Max Reger, „Wach auf, mein
Herz" en „Walte, walte nah und fern",
waren zeer goed. Vermeldde het pro
gramma, voor de pauze, werkjes van
klassieke meesters, daarna bevatte het
enkel liederen van hedendaagsche Hoi-
landschc componisten. „Gebed voor het
vaderland" van Arnold Spoel, „Des mor
gens" van Olivier Koop en „Het ouder
huis" van W. F. Kools, „Dierbaar plekje,
