No. 140
Dinsdag 13 Maart 1928
42e Jaargang
I
Hofberg Orgels
A. S. J. DEKKER - GOES.
en.
nd
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
HET GEVOLG VAN OEN
APRfLSTORM.
HET MOOISTE. 2
mer Hypo-
ebermann
de aan-
ollandlsche
m sterdam,
r Kardoes.
lammer
iebermann
irectie van
bank. In
n, dat Lie
ollandsche
230 pet.
2000), dat
mode zich
issarissen,
e doen af-
rmann zou
"c bermann
et bestuiur
pandbricf-
dscihe Hy-
enburg.
"V...
Iburf.
8.
ig een ver-
het tegen-
A. R., Se-
urg f 15 b.
Souburg 15
an een mol
f50 b. s.
den mollen-
zonder spie
s. 3 d. h.
kar die ge-
neming van
-rad' ting ge-
rg 13 o. s.
den open
een rijtuig
e f3 b. s.
e .teruggave
an straf,
s c h. Voor
Lerechl de
onder vaste
die op 30
Roos, wijk-
evalen, haar
ij de polsen
r borst ge-
heeft toe-
n (geld) en
het mes",
bankbiljet
tegen ver
en h bank ie
idlaren we-
in de door
aden. voor
een proef-
de redaat e
des hoeren
opmerken.
Vergadering
ht, dat het
i el besluit
dat om dit
jj te ze-ten
ten en Reg-
Vóór de
gaat het
eb ik daar-
Boerenstand
zeer onwars
'n versehe-
is, dat alle
h n wen ch
en van hei
meer zullen
die in Mei
des heer» o
et Z- R- S.
het groo o
boek wa r
'11e dan zoo
n onze Ver-
oet den uit-
aarvan vrij-
d laten,
'e plaatsing.
BURCH.
p. Stamboek.
rmus, z. v.
ïsius, z. v.
nïbert.
t.
Pieternella
eger en H.
d. v. J. L.
2 j. im. en
h -
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goe».
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F, P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.35
Prijs der Advertenflfin:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting
Het eerste en vrijwel eenige gevolg van
de April-beweging was de yal van het
Kabinet-Thorbecke.
Voor een klein gerucht was deze staats
man overigens niet vervaard. Dat het volk
in beweging kwam, en zich in massa
tot den Koning richtte met een adres
waarin de wensch werd uitgesproken, dat
de veronderstelde medewerking van de
Nederlandsche regeering op een verkeerde
opvatting mocht blijken te berusten, en
dat het volk ten aanzien zijner dierbaar
ste en heiligste belangen volkomen ge
rust gesteld mocht worden, liet hem
schijnbaar geheel koud.
En ook de in de Tweede Kamer gehou
den interpellatie maakte op hem weinig
indruk.
Hij plaatste zich geheel op formeel
standpunt, en liet uitkomen, dat de Paus
op grond van de hier aanvaarde wetten
geheel vrij was al of niet bisschoppen te
benoemen.
Meerdere sprekers in de Tweede Kamer,
o.a. Groen van Prinsterer, bleken met die
opvatting niet accoord te gaan.
Zeker, de Paus was vrij bisschoppen te
benoemen, maar, zoo werd geredeneerd,
het was de taak van de Regeering ge
weest, overleg te plegen, opdat althans
een optreden als de Paus zich veroorloofd
had, zou voorkomen zijn. En met nadruk
werd dan ook gevraagd, of de Regeering
voornemens was, tegen de voor ons volk
harde en kwetsende uitdrukkingen te pro
testeeren en door zulk een protest de
waardigheid van het Nederlandsche volk
te handhaven.
Vóór de interpellatie over deze zaak
kon worden afgedaan, brak voor de Ka
mer de Paaschvacantie aan, gedurende
welke vacantie f e i t e 1 ij k over het 1-ot
van Thorbecke werd beslist.
Het was in de week na Paschen, dat
Koning Willem III zijn gewone jaarljjk-
sche bezoek aan Amsterdam bracht.
Van deze gelegenheid werd door de
leiders van de protestBeweging gebruik
gemaakt om den Koning het adres aan te
bieden.
De Ministerraad, die met dit voornemen
bekend was, meende den Koning te moe
ten adviseeren, te antwoorden, dat de
invoering van een bisschoppelijk bestuur
zfjn erkenning of goedkeuring niet behoef
de, dat hij waakte en zou waken dat
niemands rechten werden gekrenkt en dat
er dus, bij wederzjjdsche eerbiediging,
geen grond tot bekommering bestond.
De Koning stelde echter zijn ministers
teleur.
Nadat Ds B. ter Haar, vergezeld van
een elftal adressanten ten paleize het
adres had aangeboden, en de beteekenis
van de manifestatie in het licht had ge
steld, antwoordde de Koning:
„Met het grootste genoegen zie ik om
mij geschaard zulk een achtbaren kring
van overheidspersonen, mannen aanzien-
zienlijk van geboorte, sieraden van den
handelsstand, beroemd door wetenschap
en geleerdheid;
Evenals zij, ben ik diep doordrongen
van het gewicht van den gedanen stap;
Mijne regeering leverde menige treurige
oogenblikken op, maar ik vond steeds
opwekking en bemoediging in de harte
lijke, ik zou haast zeggen kinderlijke liefde
van mijn volk, en deze dag M. H. heeft
den band tusschen het Huis van Oranje
en het Vaderland nog hechter vastge
snoerd en dierbaarder aan mijn haxt ge
maakt."
Dit antwoord, hoezeer ook met inge
nomenheid vernomen, was weinig zeg
gend. De voornaamste beteekenis er van
was echter, .dat de Koning zich van het
Kabinet los maakte.
Dat begreep iedereen, en het Kabinet
wendde zich dan ook tot den Koning met
een missive waarin Z.M. voor het dilïem-
m-a werd gesteld om of van ministerie te
veranderen, of allen twijfel en misver
stand omtrent het gegeven antwoord op
de meest besliste wijze weg te nemen.
Vóór hierop door den Koning geant
woord werd, werd; de interpellatie in de
Kamer voortgezet, welke eindigde met de
aanneming van een slappe motie, die
zich niet tegen de zaak zelf, maar tegen
den vorm van de regeling keerde en
waartegen het Kabinet dan ook geen be
zwaar maakte.
Toch was hiermee de zaak niet uit.
Den dag nadat de Kamer zich had uitge
sproken verscheen een Kon. Besluit, waar
bij aan het Kabinet ontslag werd ver
leend.
Thorbecke was gevallen.
Maar aan de zaak zelf werd niets ver
anderd.
Zelfs liet het Ministerie-van Hall dat
nu optrad duidelijk uitkomen, dat de
April-beweging een agitatie was geweest
waaraan geen verdere aandacht kon wor
den geschonken.
En om de maat vol te meten, kwam
het kort daarop met een ontwerp dat
misschien bedoelde Rome te treffen, maar
dat practisch beteekende dat heel de
Christelijke kerk in boeien werd geklon
ken en aan den Staat afhankelijk ge
maakt.
Gelukkig is heit zoover niet gekomen.
Het ontwerp werd dank zij het krach
tig optreden van Groen .van Prinsterer
ingrijpend gewijzigd.
Maar dat het Kabinet met zulk een
ontwerp, waarbij o.a. voor het oprich
ten eener gemeente de Kon. goedkeuring
vereischt werd, kon en durfde komen,
teekent toch wel den toestand.
Het is wel een duidelijk bewijs, dat
de Aprilbeweging in geen enkel opzicht
aan het doel had beantwoord.
In een slot-artikel zien we, hoe onze
mannen, tegenover deze beweging ston
den.
V Middelburgs financiën.
Te vreezen staat dat Ged. Staten van
Zeeland aan het Gemeentebestuur van
Middelburg, zijl 't dan met goede bedoelin
gen, een slechten dienst hebben bewezen.
De missive vanuit het provinciehuis
aan bedoeld gemeentebestuur verzonden
is toch oorzaak dat zoo ongeveer alle
bladen nogeens de aandacht hebben ge
vestigd op den erbarmelijken toestand
van de gemeentefinanciën van Middelburg
en in verband daarmee op de exorbitant
hooge belastingen die daar worden .ge
heven.
Het gevolg kan zijn dat zjj die nog
plan mochten hebben zich in de Zeeuw-
sche hoofdplaats te vestigen, daarvan te
rugschrikken, terwij! eventueele candidaat-
belastingvluchtelingen een nieuwe prikkel
ontvingen, om hun voornemen uit te
voeren.
Temeer nog, omdat Gedeputeerden bij
hun schildering van den toestand naar
het schijnt de zwartste kleuren hebben
gebruikt en zich niet van zekere overdrij
ving hebben weten vrij te houden.
Nu zou dit nog te dragen zijn indien
er in Middelburg op kwistige wijze met
de belastingpenningen werd omgespron
gen, en men hier op royaler voet leefde
dan in andere gemeenten, wat echter
niet het geval schijnt te zijn.
Het Gemeentebestuur heeft voortdurend
blijk gegeven zich van den ernst van den
toestand bewust te zijn en op een zui
nig beheer bedacht te wezen.
Het is een algemeen bekend feit, dat
b.v. de Commissie van de Financiën zich
steeds met groote nauwgezetheid van
haar taak kweet en dat geen middel
onbeproefd werd gelaten om de uitgaven
te beperken.
Er zit daarom in het schrijven van
Ged. Staten iets onaangenaams.
Maar de zaak heeft ook een Hinderen
kant.
Uit deze belangstelling voor de Middel-
burgsche financiën mag worden afgeleid
dat door het college van Gedeputeerden ook
al het mogelijke, we zouden haast zeggen
het onmogelijke is gedaan, om de Regee
ring te overtuigen dat met een herziening
van de financieele verhouding tusschen
Rijk en Gemeenten, de grootste
s p o ed behoort te worden betracht.
Nog langer uitstel Middelburg leert
het opnieuw is onverdedigbaar.
Het moet toch als onrechtvaardig in
hooge mate worden gevoeld dat in een
gemeente waar de uiterste zuinigheid
wordt betracht de belastingbetalers als
ctrioenen worden uitgeknepen, terwijl in
andere gemeenten, waar de belastingen
laag zijn het gemeentebestuur zich de
meest mogelijke luxe kan veroorloven.
Vertrouwd mag worden, dat Gedepu
teerden, terwijl ze het Middelburgsche
gemeentebestuur tot zuinigheid aanspoor
den, deze gelegenheid hebben aangegre
pen om de Regeering hot onhoudbare
van den toestand onder het oog te bren
gen.
En voorts bevat de missive uit het
provinciehuis de belofte, dat de door
Middelburg voor de eleotrificatie van Wal
cheren gedane uitgaven, op royale wjjze
zullen woeden vergoed!.
De ramp te Santos.
Zondag had te Santos een nieuwe aard
verschuiving plaats. Het geheele stads
deel, dat in de nabijheid van den Mont
Serrat ligt, is door de bevolking ontruimd,
daar men nog meer verschuivingen vreest.
Tusschen de puinhoopen zijn tot dus
verre 72 lijken gevonden, 23 hiervan wa
ren kinderen. Tweehonderd vrijwilligers
werken aan het opruimen der puinhoo
pen. Men verwacht, dat dit werk minstens
een week zal duren.
De berichten uit Santos over de ontzet
tende ramp, die daar ten gevolge van een
aard-verschuiving van den heuvel Mont-
serrat heeft plaats gehad, zijn nog
scihaarsch.
De directe oorzaak van de rainp moet
gezocht worden in de hevige regens, die er
onlangs zijn neergekomen. Daardoor is de
ondergrond ondermijnd.
Ook de tijd van het ongeluk (5 uur des
morgens) kan echter als een reden aange
merkt worden, dat de ramp zoo groot is.
Wij meldden reeds, dat op de plaats waar
ie afschuiving het ernstigst was, een. zie
kenhuis stond. Dit gebouw werd totaal be
dolven. Men vreest, dat alle inwonenden en
zieken, behalve de weinige beambten, die
niet te bed lagen, omgekomen zijn. Het
overige deel van de geteisterde plek be
stond voornamelijk uit deftige heeren
huizen.
In Rio de Janeiro heerscht, zooals ge
meld, groote ontsteltenis. Het geheele za
kenleven en de sociale werkzaamheden
stonden stil. Speciale treinen met doktoren
en verpleegsters zijn naar de plaats van
bet onheil vertrokken.
De communistischs actie.
Het Letlandsc'he telegraafagentschap
meldt, dat de communistische organisaties
den laats'ten tijd een buitengewoon leven
dige actie ontwikkelen, vooral na de aan
komst van meerdere agenten uit Moskou,
wien voor propagandadoeleinden groote
sommen gelds ter beschikking staan.
Stakende ambtenaren.
De Grieksche ambtenaren hebben, on
danks de ter elfder ure aangenomen anti-
stakingswet, toch hun werk neergelegd.
De regeering beeft verklaard, dat zij met
alle strengheid zal optreden, en de wets
bepaling zal toepassen, die bet mogelijk
maakt de ambtenaren op staan den voet te
ontslaan. Leiders kunnen volgens de nieu
we wet met gevangenisstraf van ten hoog
ste een jaar worden gestraft. Vannacht
zou de bestuurscommissie van de ambtena
ren haar standpunt definitief bepalen.
Men zegt, dat communistische agitatoren
in troebel water trachten te visschen en
gebruik maken van de ontevredenheid der
ambtenaren. De regeering heeft alleen ver-"
hooging van de salarissen van de ambte
naren kunnen beloven, voor zoover dit met
het oog op de begrooting van het volgend
jaar mogelijk zal zijn en daarbij tevens
verklaard, thans aan geen verhooging te
kunnen denken.
Complot in Chili verijdeld.
Gemeld wordt dat Vrijdag een commu
nistische samenzwering om de Chileen-
cche regeering omver te werpen is ver
edeld door de aanhouding van veertig
personen onder wie een zoon van den
oud-president Alessandri. Volgens deze
mededeeling zouden Alessandri en Dtr
Santos Sales, minister van openbare ge
zondheid, die zich beiden thans in Euro
pa bevinden, er bij betrokken zijn. In
correspondentie uit Europa door ambte
naren der regeering onderzocht, werden
instructies aan de samenzweerders ont
dekt.
Storm op de Japansdhe kust
Een orkaan, die gepaard ging met he-
vigen regenval, heeft aan de Oceaankusi
van Japan gewoed. Gemeld wordt, dat vijf
Japansche stoomschepen vergaan zijn.
Men vreest, dat het grootste deel der
bemanning in totaal 164 koppen om het
leven is gekomen. Een watervliegtuig heeft
medegedeeld, dat een der schepen in
tweeën is gebroken, terwijl twee andere,
die zich in de zelfde buurt in nood be
vonden, geheel verdwenen zijn.
Korfe berichten.
De Grieksche torpedoboot Panor-
mas is nabij het eiland Aegina op de
rotsen_ geloopen en gezonken. De equi
page is gered. De commandant trachtte
zich door een revolverschot van het leven
te berooven.
In de Duitsche schoenenindustrie is
over alle punten overeenstemming bereikt.
Met ingang van 1 April zullen de loonen
met vier pfennig per uur verhoogd wor
den. Verder is een gunstige vacantierege-
ling voor thuiswerkers getroffen. Het con
tract loopt tot 1 April 1930.
De uitspraak in het conflict in de
Berlijnsc'he metaalindustrie is bindend
verklaard. Men verwacht, dat de arbeid
morgen algemeen zal hervat worden.
Door den onafgebroken sneeuwval
hebben zich in verschillende deelen van
Engeland ernstige verkeersstoringen voor
gedaan. Zoo moesten alle busdiensten van
New Castle hun dienst staken. Op de
spoorlijnen van de North Eastern moesten
sneeuwploegen aan het werk worden ge
zet. De temperatuur is verder gedaald.
Gisterochtend vroeg zijn op het sta
tionsemplacement te Maagdenburg een ar
beider en een opzichter, die bezig waren
de rails van sneeuw te bevrijden, door een
trein gegrepen. Beiden werden naar een
ziekenhuis overgebracht, waar zij kort
daarna overleden.
ü'ïze Gezanf te Brussel.
Gisterochtend 11 uur heeft de nieuwe
Nederlandsche gezant in België, Jhr Dr
O. F. A. M. van Nispen tot Sevenaer,
zijn geloofsbrieven aan den Belgischen
koning overhandigd. Deze plechtigheid had
het gewone verloop. Een der vleusel-
adjuda ten van den koning generaal graaf
de Jonghc d'Ardoye, kwam den nieuwen
gezant met een hofauto afhalen aan het
hotel Astoria, waar de gezant jijdeljjk
zijn intrek had genomen. In een tweeden
hofauto namen plaats ridder Huyssen van
Kattendyke, gezantschapssecretaris, en jhr
Bosch van Drakestein, gezantschaps-atta-
ché. Allen waren in uniform.
Ten paleize werd Jhr van Nispen tol
Sevenaer aan koning Albert en koningin
Elizabeth voorgesteld door mr P. Hij-
mans, minister van buitenlandsche zaken
Koning Albert, in generaalsuniform, droeg
het grootlint van den Nederl. Leeuw, ko
ningin Elizabeth de huisorde van Oranje
Nassau.
Nadat de geloofsbrieven waren overhan
digd, onderhield het koninklijke echtpaar
zich een tiental minuten met den gezant
en zijn gevolg.
Om 12 uur begaf de nieuwe gezant zich
met hetzelfde gevolg naar het grai van
den onbekenden Belgischen soldaat, waar
hij door een gedelegeerde van den minis
ter van landsverdediging werd begroet. De
gezant heeft een prachtigen krans van se
ringen en tulpen, met een strik in de Ne
derlandsche kleuren op het graf neerge
legd.
Prof. Jhr. Mr de Savornln Lohman over
de Coalitie.
In een Zaterdag te Utrecht gehouden
vergadering van den Kamerkring Utrecht,
van de Chr.-Historische Unie hield prof
Jhr Mr de Savornin Lohman een rede
over de tegenwoordige politieke moeilijk
heden. „Volgens de „Ned." concludeerde
spr., dat herstel van de rechtsche samen
werking verre de voorkeur verdiende bo
ven welke andere oplossing ook, en wel
niet alleen met het oog op actueele poli
tieke vraagstukken als defensie en kolo
niaal beleid, maar ook omdat tegenwoor
dig, wellicht nog meer dan vroeger, be
hoefte bestaat aan onderlinge samenwer
king van al diegenen, wien het er om
te doen is, de Christelijke grondslagen
van ons volksleven te handhaven en te
bevestigen.
Men moet volgens spreker van de mid
delen gebruik maken, die God ons geeft,
en is niet verantwoord, wanneer men
de toekomst van ons land fatalistisch
aan Hooger Bestel overlaat. Ook door
de zaken op zijn beloop te laten, oefent
men jrouwens positieven invloed uit.
Hongerige Belgen.
'tls altijd goed te letten op den eetlust
van een buurman, die gaarne aan onze
tafel zou aanzitten. Daarom vertellen wij
eenvoudig ter inlichting de oplos
sing van het Scheldevraagstuk, die Ajax
in de „Nation Beige" nu heeft gevonden.
Iemand heeft hem het denkbeeld aan
de hand gedaan van een kanaal van
Antwerpen naar Zeebrugge. Ajax gaat
met dit plan accoord, indien de Neder
landers op hun stuk blijven staau „en wij
blijven nalaten hen uit hun stellingen
te verjagen".
Maar indien België tot dezen water
weg van Antwerpen naar zee zijn toe
vlucht zou moeten nemen, dan zou, meent
Ajax, dit slechts kunnen geschieden tegen
de volgende concessies:
lo. Nederland zou moeten toestemmen
in de voeding van dit kanaal uit het
water van de Schelde;
Binnenland.
Minister de Geer over den eoonomischen
toestand van Zeeuwsch Vlaanderen.
Vacantiekaarten Ned. Spoorwegen.
Prof. Jhr. de Savornin Lohman over de
coalitie.
De bankoplichting.
Buitenland.
Complot in Chili verijdeld.
Storm in Japan.
De ramp te Santos.
2o. Nederland zou afstand moeten doen
van alle aanspraken op de Wielingen;
3o. Beloodsingsquaesties zouden er niet
langer moeten zijn; België zou den Bel
gischen loodsdienst moeten opheffen, of
moeten regelen naar zijn eigen believen,
zonder inmenging van Nederland;
4o. Nederland zou de aanlegkosten van
het kanaal AntwerpenZeebrugge moe
ten dragen.
Deze Ajax, merkt het „Hdbl." hierbij
op, gaat nog wijder dan zijn naamge
noot uit de Ilias, die met zeer wijd ge-
openden mond werd afgebeeld. Maar ge
vuld zal zijn mond wel niet worden.
De Engelsche luchtpost naar
I n d i
Naar Reuter uit Londen seint heeft
Kenworthy in het Lagerhuis, in verband
met de quaestie om de voorgestelde lucht
post naax Indië uit te breiden tot Austra
lië, gevraagd of hierover met de Neder
landers werd onderhandeld.
De minister voor luchtvaart Hoare, ant
woordde, dat hij niet in staat was te
zeggen of er werd onderhandeld1, maar
als Engeland den dienst op Indië tot
stand bracht hoopte de regeering via Ne
der! andsch-Oost-Indië de route tot Austra
lië te verlengen.
Vacantie-kaarten Ned.
S p o or wegen.
Naar wij vernemen zullen de Neder
landsche Spoorwegen dit jaar de Vacantie
kaarten verkrijgbaar stellen van 6 tot en
met 11 April (Paschen), 25 tot en met
30 Mei (Pinksteren) en 1 Juli tot en
met 15 September.
De Minister van Buiten 1.
Zaken.
De Minister van Buitenlandsche Zaken,
jhr mr F. Beelaerts van Blokland keerde
gisterennamiddag uit Genève, waar hij
de vergaderingen van den volkenbonds
raad heeft bijgewoond, te 's Gravenhage
terug en heeft zijn ambtsbezigheden her
vat.
Minister Kan te Doorn.
De minister van binneniandsche zaken
en landbouw, mr Kan, heeft gisteren te
Doorn een onderhoud gehad met den
gewezen Duitschen keizer.
Een wethouderskwestie.
De heer Van Trigt, die tegen den zin
van het bestuur der S.D.A.P. een wet
houderszetel te Apeldoorn aanvaardde
heeft thans van den partijvoorzitter een
ultimatum thuis gekregen.
Hij heeft de keus als wethouder te be
danken of geroyeerd te worden als lid van
de S.D.A.P.
Onderzoek distributie
stelsel.
Eenigen tijd geleden, zegt het „Hbld.",
hebben wij gemeld, dat de sub-commissie
van de Staatscommissie voor de Economi
sche Politiek een onderzoek liet instellen
naar ons distributiestelsel. Haar „enquê
teurs" waren dit onderzoek begonnen te
Den Haag bij den kleinhandel in kruide
nierswaren.
Wij vernemen thans, dat het onderzoek,
voor zoover het Den Haag aanging, ge
ëindigd is. Het wordt nu in de hoofdstad
voortgezet, waarna ook nog een groote
provinciale stad in het zuiden des lands
en eenige plattelandsgemeenten aan de
beurt zullen komen. Na het onderzoek
bij den kleinhandel in kruidenierswaren
zal een onderzoek bij andere levensmidde
lenbranches volgen.
In middenstandskringen bestond aan
vankelijk de indruk, dat die sub-commissie
haar onderzoek naar bet distributiestelsel
alleen tot den kleinhandel sou. beperken,
maar dat is onjuist. Het is wel degelijk
