No. 137 Vrijdafl 9 Maart 1928 42e Jaargang
Hofberg Orgels
A. S. J. DEKKER - GOES.
STERTABAK
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
DE APRILBEWEGING.
Voor Zeeland: 1
Etkekd de beste
Directeur-Hoofdredacteur;
R. ZUiDEMA.
Bueau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Te'-: Redactie en Administratie no, 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers f 0.05
Prijs der AdvertentlSn:
1—4 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
II.
Paus Pius IX achtte het niet alleen
overbodig, met de raadgevingen van voor
aanstaande adviseurs om te Utrecht voor
alsnog geen bisschop te plaatsen, reke
ning te houden, maar hij beging boven
dien de onvoorzichtigheid op een voor de
protestanten prikkelenden toon zijn voor
nemen aan te kondigen.
Na herinnerd te hebben aan den roem-
waardigen tijd van 1559, toen het bis
dom Utrecht met metropolitaanrechten
was verrijkt, vervolgde de pause
lijke Breve: „Er was hoop, dat van
toen af deze dierbare wijngaard des Hee-
ren, beter omheind en van krachtiger hulp
middelen voorzien, in vruchtbaarheid zou
toenemen. Te betreuren is het, dat daar
na een vijandig mensch alles in het werk
heeft gesteld om hem te verwoesten, af
te scheuren en een geheel andere gedaan
te te geven.
Het is bekend, ihóê groot nadeel, hoe
vele verliezen het Calvinisme (volgens
anderen: de dwaalleer van Calvjjn) aan
die zoo bloeiende kerken heeft toege
bracht, ja zoo ver ging de aanval en het
geweld der ketterjj, dat het Katholicisme
daar zijn dood nabij was en het volstrekt
onmogelijk scheen, zoo groote verliezen
ooit weder te herstellen."
Onnoodig prikkelend was ook, dat dé
Paus telkens weer ons land aanduidde, als
„de landschappen van Holland en Bra
bant."
'tls zooal niet geheel, dan toch ten
deele verklaarbaar, dat deze uitspraken
een storm van verontwaardiging ontke
tenden, temeer, omdat van verschillende
zijden de hartstochten zooveel mogelijk
geprikkeld werden, en niets werd nage
laten, om de gemoederen op te zweepen.
Het centrum van de beweging bevond
zich in Utrecht, de aangewezen zetel van
den aartsbisschop, waar het eerste sein
tot de Aprilbeweging gegeven werd, door
het ter teekening aanbieden van een adres
aan den Koning, waarin met krachtige
bewoordingen zjjn hulp werd ingeroepen,
tot afweer van het onheil, dat het pro-
testantsche Nederland boven het hoofd
hing.
Heel het land kwam in rep en roer.
En alles werkte mee om de onrust
fa vergrooten.
Vooreerst was er „het water en melk
achtig karakter van het toenmalige pro
testantisme, dat bijna geen calvinistische
draad meer aan 'tlijf had. Wie zwak is,
Ss tevens prikkelbaar en ducht dadelijk het
ergste. En dan was er het feit, dat Rome
in die dagen groote vorderingen maakte,
en o.a. in Italië de vervolging om het
geloof weer begonnen was.
Dit alles te zamen bracht de verhitte
verbeelding van vele protestanten geheel
van streek. Over schavot en brandstapel
werd 's daags gesproken, geschreven; des
nachts benauwd gedroomd. De persen
zweetten van het voortbrengen der vlug
schriften, waarin de brandende kwestie
werd besproken. Men telde ze bij hon
derden!"
Het te Utrecht Ontworpen adres werd
druk geteekend. In een zeer korten tijd
werden 2CO.GOO handteekeningen verza
meld, waarvan alleen uit Amsterdam meer
dan 50.000.
Nu was het, zooals altijd, wanneer de
massa in actie komt, niet alles heilig
vuur.
Er waren er, die in allen ernst meen
den, dat het protestantisme gevaar liep,
en voor wie het adres aan den Koning
een kreet der consciëntie was.
Maar er waren er ook, die de gelegen
heid trachtten te benutten om in troebel
water te visschen en die uit deze bewe
ging. politieke munt poogden te slaan.
Minister Thorbecke had zich langzamer
hand heel wat vijanden gemaakt en men
begreep zeer goed, dat hier een prachtige
kans geboden jverd om dezen bewinds
man ,van zijn voetstuk te doen vallen.
Voor hen, die zoo dachten, ging de
strijd niet in de eerste plaats tegen Rome
immers de Paus was toch onbereik
baar maar tegen Thorbecke. En zij
zijn het geweest, die tenslotte hun doel
bereikt hebben.
Ten opzichte van de zaak, waarom het
eigenlijk ging, heeft de geheele adres-be
weging en al de opwinding die daarmede
gepaard ging, niet de minste beteekenig
gehad.
Van achteren bezien kan men garusS
spreken van een storm in een glas water.
Maar Minister Thorbecke is, zooals we
in een volgend artikel zullen zien, in dien
storm gebleven. Hij werd genoodzaakt zijn
ontslag te nemen.
Rome heeft echter van dit alles niet het
minste nadeel ondervonden.
De bisschoppen, van wie 't heette, dat
men ze hier niet zou dulden, en dat ze
hier geen voet aan wal zouden zetten, zijn
gekomen en rustig gebleven.
Men sprak van herziening Van de
Grondwet, van het besnoeien van de po
litieke rechten van de Roomschen, maar
daar is niets van gekomen.
Het was een onvruchtbare actie, zooals
ook nu nog alle anti-papistische relletjes
onvruchtbaar zijn. Ze mogen een oogen-
blik de hartstochten in beweging brengen,
wezenlijke beteekenis hebben ze niet.
Rome bleef en blijft er gezond bij: en
het Protestantisme wordt er niet door
bevorderd.
Het conflict in de metaal-industrie.
De bond van Berlijnsche metaal-indu-
striëelen heeft de gisteren gedane scheids
rechterlijke .uitspraak aanvaard.
Ook het plaatselijk bestuur van den
Bond van metaalarbeiders (heeft da
schreidsrechterlrjke uitspraak verworpen.
De scheidsrechter, oud-rijksmin. Wis
sel! zal nu te beslissen (hebben, of da
scheidsrechterlijke uitspraak verworpen,
worden verklaard, dan wel of er eerst nog
nieuwe onderhandelingen worden gevoerd.
De aardbeving in Zuid-ltaiië.
Dé schade, door de aardbeving in het
gebied van Syracuse, Messina en Cosen-
za aangericht, schijnt toch grooter te zijn
dan de eerste berichten deden vermoeden.
Tal van gebouwen zijn verwoest en de
bladen herinneren in hun beschrijvingen
zelfs aan de ramp van 1908.
Volgens een mededeelinig van het aero-
logische instituut te Messina ging aan
de aardbeving een hevige sirocco (orkaan)
vooraf. De aardbeving zelf ging gepaard
met een sterk onderaardsch gerommel,
waardoor de paniek onder de bevolking
toenam.
Naar een telegram uit Reggio di Cala
bria meldt, heeft de aardbeving in dat deel
van Italië 15 seconden geduurd.
Er zijn 1 doode en 3 gewonden te be
treuren.
De staking in den Antwerpschen
scheepsbouw.
De staking in den Antwerpschen
scheepsbouw heeft aanzienlijke uitbreiding
gekregen. Het aantal stakers is tot 1300
aangegroeid.'
De socialistische en christelijke bonden
verdedigen thans de loon-eischen der ar
beiders en het laat zich aanzien, dat de
beweging nog grooter omvang zal krijgen
indien men althans niet spoedig tot een
overeenkomst geraakt.
In de droge dokken ligt het werk ge
heel stil, met het gevolg, dat het s.s.
„Sekstant" hetwelk hier in reparatie was
naar Rotterdam is vertrokken om daar
te dokken.
Ook bij de groote firma's zjjn reeds
honderden stakers.
De onrust op de Samoa-eifanden.
De gouverneur van West-Samoa heeft
de 400 Inlanders die tot 6 weken gevange
nis waren veroordeeld wegens het oprich
ten van een eigen gewapende politiemacht,
gisteren naar hun dorpen teruggezonden,
op voorwaarde, dat zij niet meer verbo
den vereenigingen zouden vormen. Er was
nader gebleken, dat de meeste inlanders
door eenige Eurqpeesche communisten op
geruid waren, en dat zij eigenlijk niet veel
begrip hadden van hun vergrijp. De 4
Europeanen zullen zich nader voor de
rechtbank te Apia te verantwoorden heb
ben.
Groote verduisteringen bij de Fransche
mijnen in het Saargebied.
Bij de Fransche mijn-directie in het
Saargebied heeft men groote verduisterin
gen ontdekt. Een Fransche beambte, die
ook over de boekhouding ging, wendde het
geld, dat hij op bankrekening van het
mijnheheer storten moest, voor eigen ge
bruik aan. Daar hij echter de rente gere
geld betaalde, kwam niets aan het licht.
Men weet nog niet welk bedrag er ver
duisterd is, men spreekt van 320.000 frcs.
Tot nog toe heeft men de verdwijning van
91.000 frcs. vastgesteld. De dader zou
reeds Maandag gearresteerd zijn.
Engelsche voorzorgsmaatregelen.
Een telegram uit Basra meldt, dat klei
ne troepen stroopende Wahabieten aange
troffen zijn op dan hoofdweg tusschen Da
mascus en Bagdad ten gevolge waarvan
het verkeer met karavanen is stopgezet.
Waarschuwingen zijn geplaatst om niet in
s ito's of alleen reizend den weg te gebrui-
l en, voordat de stroopers verdreven zijn.
De Engelschen hebben te Koweit een af-
Beling mariniers van het oorlogsschip
T merald ontscheept en tien tanks en een
antal gepantserde transportauto's buiten
de wallen opgesteld.
Korte berichten.
Rij het beheer der goederen van
Trins Friedrich zui Hohenzollern-Sigma-
iingen zijn volgens het Berliner Tageblatt
groote belastingontduikingen en .-knoeie
rijen in verband met houtzaken ontdekt.
De financieels overheid heeft beslag ge
legd op de boeken.
Ben tot nui toe niet bevestigd be-
richt uit Warschau bevat de tijding, dat
Tadek uit zijln ballingsoord in den Oeral
ontvlucht is. Aan de Poolsdhe grens zou
1 ij echter herkend en onder bewaking
raar .Moskou gevoerd zijn.
Te Lemberg hebben opnieuw op-
s .ootjes plaats gehad. De nationalistische
elementen, vooral de studenten, sloegen
cpnieuw bij verschillende Joodsche zaken
ca ruiten in. Een vijftal restaurants werd
nagenoeg geheel verwoest. Mochten de
onlusten voortduren, dan zal de regeering
den staat van beleg waarschijnlijk afkon
digen.
Het opperste gerechtshof der sovjet
unie heeft wederom vier personen, die
ten behoeve van contra-revolutionnaire
doeleinden in een papierfabriek in het
district Leningrad, brand gesticht hadden,
waardoor een materiëele schade van an
derhalf millioen roebel was aangericht, ter
dood veroordeeld.
In den Volkenbondsraad hebben Ap-
ponyi voor Hongarije en Titulescoe voor
Roemenië gisteren hun standpunt ten aan
zien van het Hongaarsch-Roemeensche
geschil uiteengezet.
De kansen voor Spanje's lid blijven van
den volkenbond schijnen gunstig te staan.
Wat Brazilië betreft, is men minder opti
mistisch gestemd
De Tweede Kamer.
De centrale af deeling dier'Tweede Ka
mer heeft besloten, Vrijdag 16 dezer in
de aMeelingen te doen onderzoeken da
wetsontwerpen inzake nadere voorzienin
gen betreffende de voorwaardelijke ver
oordeeling en 'de voorwaardelijke invrij
heidstelling, inzake nadere voorzieningen
betreffende de ten uitvoerlegging van ge
vangenisstraf en inzake nadere voorzie
ningen betreffende beroeps- en gewoonte
misdadigers.
Vermogensschattingen van
grondeigenaren.
Het Tweede Kamerlid Rutten heeft aan
den minister van financiën da volgende
vragen gesteld:
Is het der regeering bekend:
dat de vermogensschattingen van grond
eigenaren aanzienlijke verhoogingen aan
wijzen, in meerdere gevallen van f500
tot flOOO per H.A.?
dat als motief gelden da hooge prijzen
die bij verkoopingan van cultuurgrond
zijn bedongen?
dat deze zoogenaamde verkoopwaarde
ver uit gaat boven de cultuurwaarde,
vooral ten gevolge van het streven tot
solide geldbelegging, de vraag naar bouw
terrein, ten gevolge van het zeer geringe
aanbod en andere bijkomstige omstan
digheden?
'dat vooral voor de kleinere, eigengeërf-
de landbouwers een verzwaring van be
lastingdruk het gevolg is, terwijl eensdeels
de malaise in den landbouw het omge
keerde zou wettigen, anderdeels voor hen
de volle verkoopwaarde niet gelden kan,
omdat zij met den verkoop hunner gron
den te gelijk zouden verliezen hun werk
gelegenheid en ©en deel yan hun be
drijfskapitaal?
Is de regeering van oordeel, dat met
deze omstandigheden bij de aanslagen
der eigengeërfde landbouwers wel bij
zonder rekening dient te worden gehou
den?
Zoeken eieren watervogels.
D» Min .van Binnen! .Zaken' en Land
bouw heeft bepaald, dat in het geheele
Rijk het zoeken, rapen en buiten openbare
wegen en voetpaden vervoeren van eieren
van kemphanen, wulpen, scholeksters,
grutto's, tureluurs, meerkoeten en water
hoentjes is toegestaan tot en met 28
April 1928. Het ten verkoop in voor
raad hebben, te koop aanbieden, verkoo-
koopen, afleveren en langs openbare we
gen en voetpaden vervoeren van eieren
van het onder boven genoemde water
wild is toegestaan tot en met 30 April
1928. Het zoeken, rapen, ten verkoop
in voorraad hebben, te koop aanbieden,
verkoopen, afleveren of vervoeren van
eieren van wilde eenden en ander water
wild als bovengenoemd piet is toegestaan.
Jhr. Beelaerts van Blokland
naar Koningsbergen.
Naar van welingelichte zijde wordt ver
nomen, zal de Nederlandsche minister van
buitenlandsche zaken, Jhr. Beelaerts van
Blokland, als vertegenwoordiger van den
volkenbond de Poolsch-Litausche onder
handelingen, welke den 30s'ten Maart te
Koningsbergen beginnen, leiden.
In Poolscbö kringen is men van mee
ning, dat deze onderhandelingen slechts
van korten duur kunnen zijn, daar alle
gegevens inzake de grenskwesties en de
handelspolitieke aangelegenheden wel niet
meer voor den 30sten Maart kunnen wor
den verzameld.
Aflevering van koepok
entstof.
In de week van 25 Februari tot en mot
3 Maart werd afgeleverd: door de entstof
inrichting te Amsterdam koepokstof voor
3828 personen, door die te Rotterdam voor
953 personen, door die te Groningen voor
493, totaal voor 5274 personen.
De Secretaris van Rh eden
B. en W. van Rheden hebben thans bij
den gemeenteraad een voorstel ingediend
om den heer C. J. de Lang Evertsen te
Velp op zijn verzoek wegens gezondheids
redenen met ingang van 1 Mei a.s. eervol
ontslag te verieenen als secretaris der ge
meente Rheden en als ambtenaar van den
burgerlijken stand der gemeente.
Vfissingen. Gisterenavond hield de af-
deeling van „Patrimonium" haar 46ste
jaarvergadering, welke 'druk bezocht was.
Uit het jaarverslag van den secretaris
bleek o.a. dat het ledental in.et 7 steeg tot
91, en dat in 't afgeloopen jaar vruchtbaar
werk op 'de vergaderingen werd verricht.
In vele vereenigingen is de afdeeling ver
tegenwoordigd. Het saldo der afdeeling
bedroeg bij een ontvangst van f 942,50
f 162,12. Het fonds voor werklooze leden
steeg tot f2108,35, doordat dit jaar geen
werkloozen in de afdeding waren. Uit bet
bibliotheekfond» werd dit jaar voor
f 111,27 aan nieuwe boeken aangeschaft.
De bibliotheek telt thans ruim 300 num
mers aan ■wetenschappelijke- en ontspan
ningslectuur.
Uit het fonds voor overlijden werd één
uitkeering gedaan.
Het saldo van het ziekenfonds bedraagt
f 1140,48. Dit jaar werd 2 maal zooveel
uitgekeerd als vorig jaar door het grooter
aantal zieken.
Tot 'bestuursleden werden herkozen de
heeren J. de Biuijne, H. C. V. Sorel en G.
Mommaas.
Goes. Gisteravond vergaderd© de ver
een. „Het Muziekgezelschap Hosanna" al
hier, onder voorzitterschap van dhr H.
Jan se Rz. Uit het verslag van den secre
taris blijkt dat het ledental vrijwel gelijk
blijkt, en dat het optreden in het open
baar een succes is geweest. Die 5 Volks
concerten zijn gegeven plus een Kerst
concert, terwijl in samenwerking met de
fanfare van Kapelle ter gelegenheid yan
het jubilé „Eluphonia" een concert .is ge
geven. Vo:or begunstigers werd in den
den tuin van het Schuttershof otp! 25
Auig. een concert gegeven. De medewet
king werd verleend aan de class. Zen-
dingsdagen te Heinkenszand en Goes,
vorder bij de opening van den Lokaal
spoorweg. bij het- schoolfeest op 31 Aug.
en hij den boottocht naar Antwerpen.
Het gewichtigste feit in de geschie
denis van Hosanna heeft wel op 17 Aug.
1927 plaats gehad. Door deel te ne
men aan een Nationaal Concours, en daar
in de afd. Uitmuntendheid een Ie pr. en 2
eere-prij'zen te behalen, heeft Hosanna
zich in de eerste rei geplaatst dear dill-et-
tante vereen, in onze provincie.
Waar de vorderingen op muzikaal ter
rein goeden voortgang hebben is het treu
rig dat het aantal donateurs aan het
afnemen is. De steun dien da burgerij
Binnenland.
Groote brand te Amsterdam.
Het spoorwegongeluk te Zandvoort.
De heer Liebermann stelt zijn geheele 'bezit
ter beschikking van de Yeendammer
Hypotheekbank.
Buitenland.
Verduistering bij de Fransche mijnen.
Conflict in de Berlijnsche metaalindustrie.
Staking in de Antwerpsche havens.
7-7^
aan deze vereeniging verleent is zeer
gering. Uit het verslag van den pen
ningmeester bleek dat het jaar 1927 sluit
met een nadeelig saldo van f 237.75, niet
tegenstaande de leden zelf hun reis- en
verblijfkosten naar het concours hebben
moeten betalen. Getracht zal worden om,
waar de begrooting voor 1928 in ontvang
en uitgaaf is vastgesteld op f1250, met
een geraamd nadeelig saldo van f200,
bijl de velen in Goes welke
daar voor in aanmerking komen,
een jaarlijksche bijdrage te mogen ontvan
gen. Vertrouwd wordt dat de burgers van
Goes wel van hun belangstelling in Ho
sanna blijk zullen geven door het ver-
leenen van financieelen steun, waarvoor
ook nog vrijen, toegang genoten wordt op
de concerten in het Schuttershof.
Het aftredend bestuurslid L. J. Hillen
brand wordt herkozen en in de vaca
ture H. Francke, wordt gekozen W. de
Bruijne. Beiden nemen hun benoeming
aan.
Gesproken wordt nog over het a.s. 40-
jarig bestaan van Hosanna. Besloten
wordt om dat feit niet onopgemerkt te
laten voorbijgaan. Een co-rnmissie zal wor
den benoemd om een plan uit te werken,
terwijl de leden door een ecctrai contri
butie een feestkas zullen vormen.
Niets meer aan de orde zijnde eindigt
de voorz. mot dankzegging en sluit de
vergadering welke zeer goed bezocht was.
j,Da Goesche Wijkverpleging" her
denkt in haar verslag wijlen den heer
B. D- v. d. Bout, voorzitter van d'e
afd. der T-R.C.-bestrijding, en die heel
het werk der vereeniging een zoo goed
hart toe droeg.
Het bestuurslid Jfvr. Van Bruggen
v. d. Veen vertrok naar Dordrecht, ook
Mevr. Hop's ter meende te moeten bedan
ken. In hun plaats koos het bestuur de
dames Mevr. 't HooftBouwman en
Mevr. FlinkDo Kruijter.
Door huwelijk is Zuster Visser baar
assistente Zuster Vermaire kwijtgeraakt.
In haar plaats kwam Zuster Van Gorp.
De Zusters mochten te samen 4738 be
zoeken afleggen, voor hulpverleening en
217 uit belangstelling.
Poliklinische hulpi werd door Zuster
Visser 70 'keer verleend. Enkele kaetren
werd gewaakt, bij overlijden herhaaldelijk
geholpen, terwijl ook verschillende patiën
ten naar 't Gasthuis werden vervoerd. In
het geheel kwam het werk een 132-tal pa
tiënten ten goede, van welke 85 vroiuwen,
25 mannen en 22 kinderen.
In behoefte aan kleeren kon voorzien
worden, dank zij de Ned. Naai v ereeniging.
Bovendien zorgden hartelijke menschen ei
voor, dat de Zusters altijd wat extra's
konden geven, waar dat welkom was en
werden met Kerstmis een 30-tal gezinnen
verrast met fcleeren, levensmiddelen,
brandstof, bloemen, enz.
Een vriend van het werk verraste de
vereeniging met eon extra-gift van flOO-
Het T-B.C.-werk neemt een bijzondere
plaats in. Het staat èn in doel èn in gel
delijke verzorging apart. De regeering
steunt het naar vasten maatstaf en eischt
dan ook volledige controle van rijkswege.
Het werk van de Zuster strekt zich
uit over Goes en Wilhelminadorp. Ook
de financiën vaa die beide afdeelingeh
zjjn gescheiden, zoadat geen enkal Goesch
