No. 136
Donderdag 8 Maart 1928
42e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
SUPPOSITORIA
Binnenland.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
DE APRILBEWEGING.
Dr. H.NANNING's
(Zetpillen tegen aambeien.)
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goee.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers10.05
Prijs der AdvertentiBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
BIJ abonnement belangrijke korting
m
I.
Het is nu 75 jaar geleden, dat er in
ons land een geweldige politieke storm
losbrak, een storm algemeen bekend als
de Aprilbeweging van 1853.
Het geheele land, althans benoorden
den Moerdijk, was in rep> en roer. Overal
was een geweldige onrust waar te nemen,
die hier en daar tot opgewondenheid
oversloeg. Alles was in actie. Mensohen,
die zich anders nooit met de politiek
bemoeiden kwamen nu in beweging; boe
ren en burgers, geleerden en eenvou-
digen, alles en een ieder interesseerde
zich plotseling voor de politiek. Een
adresbeweging werd op touw gezet en
het eind van de geschiedenis was, dat
het Kabinet Thorbecke dat toenmaals aan
Êet bewind was en dat zich eerst van
den politieken storm niets scheen aan te
trekken, besloot zijn ontslagaanvrage in te
dienen.
De oorzaak van deze beweging kan
als bekend worden verondersteld.
Het Nederlandsche volk werd plot
seling opgeschrikt door het pauselijk be
sluit waarbij de sedert drie eeuwen ver
vallen bisschoppelijke zetels hier te lande
werden hersteld, en de R.K. Kerk in ons
land werd begiftigd met een aartsbis
schop die te Utrecht zou resideeren en
vier bisschoppen die resp. te Haarlem,
Breda, *s Hertogenbosoh en Roermond
zouden zetelen.
Op zichzelf was hier voor politieke
opwinding niet de minste reden.
Na de invoering van de grondwet van
1848, die zelfs den laatsten schijn van
afhankelijkheid der Katholieke Kerk weg
nam, was de Paus volkomen in zijn recht
de kerkelijke aangelegenheid van de
Roomsch-Katholieken te regelen, zooals
hij dat verkoos.
Een andere vraag is echter of van
die zijde met het noodige beleid en de
gewenschte voorzichtigheid werd gehan
deld, of het niet beter was geweest met
de bekende gevoeligheid van een zeker
deel van ons volk rekening te houden
en of de toenmalige Regeering verstan
dig deed' door zich geheel buiten de
zaak te houden en niets te doen om
schokken te voorkomen.
Want wel deed de Regeering het aan
vankelijk voorkomen alsof de geheele
zaak buiten haar om tot stand was ge
bracht, maar dit was toch, wel bezien,
niet het geval.
Een officieele kennisgeving had zij
niet ontvangen. Opzettelijk werd zulk een
kennisgeving van de zijde van den Pau
selijken Stoel achterwege gelaten.
Hoewel reeds in 1852 door de Ne
derlandsche regeering op tijdige mededee
ling van de plannen tot herstel van de
bisschoppelijke hiërarchie was aangedron
gen, werd aan dit verzoek niet voldaan.
In da eerste plaats omdat men te Rome
vreesde dat een officieele mededeeling
tengevolge zou hebben dat de Regeering
pogingen zou aanwenden om in de ge
maakte plannen verandering te brengen,
maar dan waarschijnlijk ook, omdat men
voor een geweldige tegenactie van het
Protestantsdie deel der bevolking beducht
was. Men wist n.l. te Rome zeer goed,
dat het herstel van de bisschoppen een
niet geringe schok zou veroorzaken. Door
den internuntius te Brussel en andere
hoogwaardigheidsbekleeders was zelfs ge
waarschuwd niet verder te gaan dan de
aanstelling van vier bisschoppen. Men
achtte het niet raadzaam toen reeds een
bisschop te Utrecht te plaatsen.
De Paus bleek echter van een ander
gevoelen. Hiji leende het oor aan meer
voortvarende Amsterdamsche raadgevers
sn besloot ook te Utrecht een bisschop
aan te stellen.
Werd nu aan deze plannen ruchtbaar
heid gegeven, dan lag het voor de hand
dat alles in het werk zou worden ge
steld om de uitvoering te verhinderen.
Vandaar dat men zich bepaalde tot een
officieuze mededeeling aan enkele mi
nisters en dat een officieel bericht aan
de Regeering achterwege bleef.
En de Regeering van haar kant scheen
het niet noodig te achten zich met deze
zaak te bemoeien. Thorbecke zelf al
dus van Weideren Rengers in zijn Par
lementaire Geschiedenis, was met de ge
voerde onderhandelingen en de plannen,
van het pauselijk hof bekend, maar schijnt
in zijn hooghartig indifferentisme voor
de kerkelijke begrippen, welke aan zoo
velen dierbaar zjjn en aoa lichtelijk de
hartstochten kunnen doen ontvlammen,
geen bijzonder gewicht daaraan te hebben
gehecht."
En zoo werkte het pauselijk besluit,
als een vonk in het buskruit.
Do verontwaardiging onder het pro-
testantsche volksdeel was algemeen.
De herstelling van de bisschoppelijke
hiërarchie maakte een geweldigen en pijn
lijken indruk, maar meer nog, de prikke
lende toon waarin de breve was gesteld.
In een volgend artikel hierover meer.
V Wetgeving en bestuur.
Een fout die vaak gemaakt wordt is
ook, dat bi} het beoordeelen van de
politieke uitkomsten teveel gerekend
wordt met wetten die tot stand
kwamen en te weinig met de groote
beteekenis van het gewone bestuur.
Oud-Minister Aalberse heeft daarop on
langs de aandacht gevestigd, toen hij te
Almelo een rede hield. Hij noemde het
en terecht een misverstand, dat
men bij het optreden van een Chr. meer
derheid en een Chr. Kabinet teveel nar
druk legt op het program van wetge
ving.
Van veel grooter belang dan de wetge
ving, aldus deze Katholieke redenaar, is
het bestuur van den staat.
Het geheele bestuur van een consti-
tutioneele monarchie is in handen van
het kabinet en dat het besturen geschiedt
volgens christelijke beginselen door
christelijk denkende mensohen acht
spr. van veel meer belaing. In zijn 25-
jarige politieke ervairing is spr. er van
overtuigd geworden, dat het een groot
voorrecht is voor een land om geregeerd
te worden door mensohen van christe-
lijken huize.
Dit geldt voor wetgeving, maar meer
nog voor ^bestuur, wat spr. nader aan
toont. Toen spr. minister was namen de
bestuursmaatregelen s/4 van den tijd der
vergaderingen van het kabinet in beslag.
Of dit nu gebeurt in christelijken geest,
dan wel in samenwerking met menschen,
waar men principieel lijnrecht tegenover
staat, is een ontzaglijk verschil."
Zóó is het.
Wetten en provinciale en gemeentelijke
verordeningen kunnen van veel belang
zijn.
Maar van niet minder beteekenis is het
gewone bestuur.
Wie daarvan nog niet overtuigd mocht
zijn, die neme kennis van de felle critiek
waaraan Ministers, Gedeputeerden, Burge
meesters, Wethouders enz. vaak bloot
staan omdat zijj, zoo 't dan heet, teveel
met hun eigen Christelijke opvattingen
en te weinig met den algemeenen geest
der bevolking en met het algemeen belang
rekening houden.
Die critiek heeft ons wat te zeggen.
Dit: dat het gewone staatsbestuur een
zaak van zeer groote beteekenis is.
Dit: dat men de beteekenis van een
rechtsche meerderheid niet alleen mag af
meten, naar de wetten en verordeningen
die werden ingediend of tot stand kwa
men.
't Gaat om wetgeving èn bestuur.
Nederland en België.
In de gisteren te Brussel gehouden ver
gadering van de Federatie van Katholieke
Vereenigingen heeft het Kamerlid Sinzot
'gespróken over de huitenlandsche politiek
der regeering.
Na uitvoerig te hebben uiteengezet,
waarom hij beslist gekant is 'tegen de poli
tiek, die minister Vandervelde had ge
voerd, wees Sinzot er op dat in het bij
zonder wat Nederland betreft Vander-
velde's politiek schipbreuk bad geleden.
Dat was ook met Frankrijk bet geval, ter
wijl de verhouding tot Luxemburg koeler
was geworden, zoodat België thans alleen
staat. Intusscben eerbiedigt Nederland nog
niet eens het Verdrag van Munster meer;
tengevolge van de slechte gezindheid van
Nederland, dat de belangen van Rotter
dam wil bevorderen, verzandt de haven
van Antwerpen. En wij hebben niet den
moed ons te doen eerbiedigen.
Sinzot eischte dan ook dat. de regeering
een andere politiek zou volgen, met een
nieuw diplomatisch personeel, dat niet ten
dienste zou staan van voorbijgaande mi
nisters.
De heer Sogers zeide daarop dat minis
ter Hijmans thans tracht weer recht te
maken wat Vandervelde krom beeft ge
mankt.
De bekende anti-Nederlandsche drijver,
de advocaat Grockaert, kondigde aan dat
0 Mei a.a. in de zaal „Patria" een reuzen-
meeting zal worden, gehouden, gewijd aan
de Scheldequaestie.
Een Volkenbondshulde aan wijlen prof.
Lorentz.
In de openbare vergadering van den vol
kenbondsraad heeft Briand' gistermiddag
hulde gebracht aan de nagedachtenis van
Prof. Lorentz.
Het is bier niet de gelegenheid om op
nieuw uiteen te zetten, welke groote plaats
prof. Lorentz in de wetenschap beeft in
genomen, aldus Briand, doch als rappor
teur van den volkenbondsraad voor de
kwesties betreffende de intellectueele sa
menwerking zou ik in mijn taak tekort
schieten, indien ik niet in herinnering
bracht, met welk een vuur en met welk
een glans Lorentz, zoodra de wereldoor
log gedaan was, alle krachten heeft inge
spannen om te arbeiden voor een toenade
ring tusschen de geleerden, die tot de vol
keren behoorden, welke juist elkander be
streden hadden.
Deze groote Nederlandsche burger was
ook een groot Europeaan. Daarom nam hij
zonder aarzelen de uitnoodiging aan van
de commissie voor intellectueele samen
werking, toen deze op 23 April 1923 hem
onder haar leden benoemde.
Lorentz bracht er terstond een zoo in
tieme, een zoo doeltreffende samenwer
king, dat bij tot voorzitter gekozen werd,
toen prof. Bergson om redenen van ge
zondheid verplicht was, het voorzitter
schap der commissie neer te leggen.
Als onvermoeibaar werker, die zich in
teresseerde voor de kleinste details, die
luisterde naar alle raadgevingen, die
steeds zich beijverde om alle punten van
verschil te verzoenen, was Lorentz een on
vergelijkelijk president.
Ik ben zeker, aan den wensch te beant
woorden van al mijn collega's door bun
voor te stellen, aan mevrouw Lorentz, die
de trouwe medewerkster van haar echtge
noot was en hem steeds vergezelde naar de
bijeenkomsten der commissie, de uitdruk
king te zenden van ons eerbiedig leedwe
zen. En daar wij het voorrecht hebben,
den vertegenwoordiger van Nederland in
ons midden te zien, ben ik er van over
tuigd, onze gemeenschappelijke gevoelens
te vertolken, door den minister van buiten-
landscbe zaken van Nederland te verzoe
ken, bij de Nederlandsche regeering wel
de tolk te willen zijn van het leedwezen,
waarmee de volkenbondsraad en de ge
heele volkenbond heeft kennis genomen
van bet heengaan van zijn beroemden
landgenoot.
Minister Beelaerts van Blokland dankte
met enkele woorden voor de hulde, aan de
nagedachtenis van Lorentz bewezen.
De St. Gotthardkwesfie.
Minister Beelaerts van Blok
land is benoemd tot lid van de raads
commissie van drie, die een rapport zal
moeten uitbrengen voor het mitrailleurs
incident van Hongarije. De twee andere
leden zijn: Villegas (Chili) en Procope
(Finland).
De commissie zal zich laten bijstaan
door de militaire deskundigen van Neder
land, Chili en Finland uit de permanente
militaire commissie van advies.
Voor dit doel zijn reeds aanwezig gene
raal van Tuinen en majoor van Voorst tot
Voorst. De commissie heeft tot opdracht
nog in deze zitting een rapport uit te bren
gen over de maatregelen van onderzoek,
die ten opzichte van Hongarije te treffen
zijn, betzij van militairen, betzij van bur
gerlijken aard.
De Poolsch-Litausche onderhandelingen.
Naar van wel ingelichte zijde wordt ver
nomen, zal de Nederlandsche Mi
nister van Buitenlandsche Zaken, Jbr.
Beelaerts van Blokland, als ver
tegenwoordiger van den Volkenbond de
Poolsch-Litausche onderhandelingen lei
den, welke den 30sten Maart te Konings
bergen beginnen.
In Poolsche kringen is men van mee
ning dat deze onderhandelingen slechts
van korten duur kunnen zijn, daar alle ge
gevens in zake de grenskwestie en han
delspolitieke aangelegenheden wel niet
meer voor den 30sten Maart kunnen wor
den verzameld.
Man en vrouw In hef Lagerhuis.
Het resultaat van de tusschentijdsche
verkiezing te Saint Ives (Eng.) is dat de
candidate der liberalen, mevr. Hunciman,
echtgenoot® van den voormaligen liberalen
minister, 10241 stemmen behaalde. De
candidaat der conservatieven kr.eeg 9478,
Hopkins (labour) 4343 stemmen-.
De liberalen veroverden hier een zetel
op de conservatieven.
Runciman zelf is ook lid van het lager
huis; dit is de eerste maal, dat man en
vrouw beiden 'n zetel hebben in 'het lager
huis. 1
Aardschokken In Italië.
Gistermorgen werden te Cosenza en Mi-
lazzo (prov. Messina) aardschokken waar
genomen. In Cosenza werd geen schade
aangericht.
'Om 11.58 werden ook in Avellino (Na
pels) aardschokken waargenomen. Tegen
'den middag werd een aardbeving, die 6
seconden duurde in Messina geregistreerd.
Schade werd bier niet aangericht.
Terugkeer van Spanje en Brazilië tot den
Volkenbond?
Volgens betrouwbare berichten zal de
Volkenbondsraad in één der eerstvolgende
zittingen de verklaringen behandelen,
waardoor Brazilië en Spanje uit den Bond
getreden zijn. De termijn van twee jaren
waarna, volgens de statuten, deze ver
klaringen in werking treden zouden, is
afgeloopen resp. midden Juni en begin
September van dit jaar.
Men mag gerust aannemen, dat de Vol
kenbondsraad een stap zal doen, om aan
beide landen mogelijk te maken, op hun
besluit terug te komen, of dit ten minste
makkelijker te maken.
Communistische moordpartij.
De „No ió-York Times" bericht uit po
king, dat "Chineesche communisten 'alle
inwoners van een ,plaatsje in het ach
terland van Swatau vermoord hebben. In
totaal waren er 3000 slachtoffers.
De reden was, dat de menschen het
Katholieke geloof aanhingen.
De toestand van den Dulfsóhen landbouw
is zeer slecht
Om concrete gegevens te krijgen over
de landbouwcrisis in het Rijnland, heeft
de Kamer van landbouw te Bonn een
omvangrijk onderzoek ingesteld in de
kreitsen Jülich, Altenkirchen en Prüm.
Zij is tot de slotsom gekomen, dat de
toestand nog veel .erger is, dan zij had
verwacht. De landbouwbedrijven bleken
gemiddeld tot 34 pet. van hun waarde
bezwaard te zijn.
Sterke aardbeving.
Op Kamschatka is een sterke aardbe
ving voorgekomen. Tegelijk zijn 3 vulkanen
beginnen te werken, die 3 dagen lang
vlammen en asc'h uitwierpen. Het ijs op de
rivier Kamschatka is gebroken. De wonin
gen der jagers werden vernield.
Een Incident bij Gibraltar.
Aan de Spaansc'he grens van de Engel-
sche zone van Gibraltar is gisteren een
ernstig incident gebeurd. Vele Spaansche
vrouwen zijn gewoon op Engelsch gebied
inkoopen te doen en zij werden aan het
Spaansche douanestation slechts opper
vlakkig gecontroleerd.
Zonder voorafgaande waarschuwing
bleken gisteren de voorschriften ver
scherpt en eenige honderden vrouwen
werden gevisiteerd tot hun groentenman-
den toQ. Dit vorderde tijd en nadat eenige
onvriendelijke opmerkingen gemaakt wa
ren, stelden zich eenige mannen aan het
hoofd van een troep, die doorgang eischte,
en toen dit geweigerd werd, beproefden
mannen en vrouwen het douane-gebouw te
bestormen.
De Spaansche ambtenaren maakten na
één waarschuwing gebruik van bun vuur
wapenen en doodden twee mannen en ver
wondden twintig personen. De vrouwen
vluchtten in paniek op Engelsch gebied
terug. De wacht 'heeft versterking aange
vraagd. Aan de Spaansche zijde der grens
'heerscht onder de bevolking groote op
winding en verontwaardiging over het ge
beurde.
Korta berichten.
De Berlijnsche recherche heeft de da
ders van den grooten diefstal van pand
brieven, die in den nacht van 20 Febr. in
de woning van een Italiaansch koopman te
Munohen is gepleegd, opgespoord. Behalve
de twee dieven is ook de heler, de Berlijn
sche koopman Norbert Bloch, ingerekend.
De pandbrieven ter waarde van 32.000 M.
zijn aan den eigenaar teruggegeven.
Ten gevolge van heftige sneeuwstor
men zijn in den Zuidelijken Kaukasus een
paar treinen ingesneeuwd. De locomotie
ven, die gezonden werden tot hulp, ender
gingen hetzelfde lot. De passagiers hebben
rebrek aan voedsel. Er is een trein met 700
roode soldaten gestuurd om den weg vrij
te maken.
De rentmeester van den gewezen
kroonprins spreekt het gisteren vermelde
bericht over den. verkoop van het tot het
landgoed Oels behoorende akkerland tegen.
De kroonprins ia alleen voornemens de
kleine landgoederen Gross Ellgut en
Karlsgut,, die hem eveneens toebehooren,
te verkoopen.
Woensdagochtend is in de haren
ran Antwerpen een algemeen© staking
Binnenland.
Die Tweede Kamer verwerpt bet Aarden
werkwetje.
De behandeling der rechtzaak tegen de
Indonesische stuidenten.
Fruit uit Zuid-Afrika aangevoerd'.
Vragen van den heer Polak over een
commies-benoeming ter Prov. griffie van
Zeeland.
Buitenland.
Volkenhandshulde aan wijlen prof. Lo
rentz.
Minister Beelaerts van Blokland te Ge-
nève.
Aardschokken in Italië en op Kam
schatka.
Een incident bg Gibraltar.
v.
afgekondigd van arbeiders, werkzaam bij
de reparatie van schepen. De oorzaken
blijken te zijn het niet toepassen van
zekere bepalingen van het collectief ar
beidscontract en een eisch tot loonsver-
hooging. Ongeveer duizend arbeiders zijn
bij deze staking betrokken.
De onderhandelingen tot oplossing
van het conflict in de Berljjnsche metaal
industrie zijn om 1 uur afgebroken, om
dat men het niet eens kon worden.
De mijn Bearton bij Leeds (Eng.)
waarin 500 mijnwerkers werkten, wordt
13 Maart definitief gesloten. De exploi
tatie had sinds de staking nog niets an
ders dan verlies opgeleverd.
In het Engelsche Lagerhuis heeft
Baldwin gisteren medegedeeld, dat hij den
tijd nog niet gekomen achtte om de de
batten van beide Huizen van het parle
ment draadloos te laten uitzenden.
Het frekhondenvraagstuk.
De minister van binnerdandsche zaken
en landbouw heeft aan de colleges van
B. en W. der onderscheidene gemeenten
den volgenden brief gezonden:
In de circulaire van 17 Februari j.l.
heb ik o.m. medegedeeld, dat met de
veeaxtsenijkundige faculteit nog nader
overleg geopend was. Dit overleg heeft
thans tot het resultaat geleid, dat de
faculteit mij in een uitvoerige uiteen
zetting o.m. wijst op de wenschelijkheid
om, wat de borstbreedte van trekhonden
betreft, in beginsel vast te houden aan
een goeden trekhond van de minimum
maat van 16 c.M., gemeten tusschen de
middenpunten der boegen.
Ter toelichting hiervan zegt de facul
teit: „Deze maat is gekozen op grond
van de volgende overweging. Er werden
in ons land verschillende hondenrassen
als luxe- en tentoonstellingshonden ge
fokt. Verschillende exemplaren hiervan
worden voor laatstgenoemd doel afge
keurd en geraken dan in handen van per
sonen, die deze dieren als trekhonden
gebruiken. Deze honden bezitten wei de
vereischte schofthoogte, doch zijn door
hun aard en verdere bouw niet of min
der geschikt als zoodanig. Verscheiden
dezer honden zijn geneigd tot snel loopen,
waarvan misbruik wordt gemaakt. Het is
juist deze categorie, welke aanleiding
geeft tot de rechtvaardige klachten over
het trekhondenwezen, hier te lande. Door
bedoelde borstbreedte op 16 c.M. borst-
omvang te stelien, wordt het gebruik van
deze honden voorkomen. Alle andere af
metingen, borstomvang, borstdiepte enz.,
van den hond zijn door verschillende
factoren ongeschikt of minder geschikt
dan de borstbreedte bovenbedoeld. Ook
het goed opnemen van deze maat brengt
eenige moeilijkheden mee. Doch bij een
bijzonder onderzoek kon worden vastge
steld, dat de maten, genomen door twee
goed onderrichte personen bij een serie
honden, voor elk dezer dieren niet meer
dan een Va c.M. uiteen liepen. Dit mag
voor de praktijk voldoende geacht wor
den." i i
Nochtans stelt de faculteit, in verband
met de ondervonden moeilijkheden, voor
een overgangsmaatregel, volgens welke
weigering of doorhaling van inschrijving
niet plaats vindt, ten aanzien van, overi
gens aan de eischeu van lichamelijke ge-
