No. 131
Vrijdag 2 Maart 1928
42e Jaargang
Hofberg Orgels
A. S. J. DEKKER - GOES.
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
V Commentaar overbodig?
HET IVSGOISTE. 2
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUiDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L, Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der AdvertentlBn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
BIJ abonnement belangrijke korting
Het thans bij da Tweede Kamer
aanhangige wetsontwerp tot bescherming
van onze aardewerkindustrie, waarbij da
rechten op pardewerk en glaswaren op
15 pet. van de waarde worden gebracht,
heeft in vrijhandelskringen hevige ont
stemming gewekt.
Men dweept nu! eenmaal met het dogma
van den vrijien handel en is bereid alles
aan dit dogma op te offeren
Al worden overal hooge tariefmuren
gebouwd, tot groote schade van onze
industrie, en van onzen land- en tuin-
b'ouiw, toch achten zij het de hoogste
wijsheid dat Nederland) in zijn Iqdeïijlke
houding blijft volharden en dat wijl aan
den eenzijdigen vrijen invoer waarvan al
leen het buitenland profiteert, blijven vast
houden.
Men kan maar niet inzien dait vrijhan
del een schoon ideaal is, maaï dat on
verstandig doen wie terwille van zulk een
ideaal de werkelijkheid uit het oog verlier
zen.
Doet daarom1 de eenigszins opger
schroefde actie tegen het aardewerkwetje
al een weinig vreemd' aan, nog meer moer
ten verbazen, de argumenten die hierbij
wordejn gebruikt. i
Zoo bevat b.v. de N. R. Qrt. een
breede beschouwing van den Berlijnschen
correspondent, waarin de schadelijkheid
van het ontwerp betoogd wordt, omdat
het in gezaghebbende Duitsche
kringen ontstemming "heeft gewekt.
Dat schijnt ons toch wel het toppunt.
Duitschland, het is bekend, heeft zeer
hooge rechten. Niet alleen ten bate van
de industrie, maar ook van latedl-
en tuinbouwproducten.
Bekend is wat in '1925 gebeurde, toen
Dtuitschland, met de bedoeling de Duit
sche land- en tuinbouw er bovenop te
helpen en Duitschland in dit opzicht min
der afhankelijk te maken, van onze land
en 'tuinbouwproducten, zeer hooge rech
ten ging heffen.
Dat dit in ons land ontstemming heeft
gewekt, wil men van bevoegde Duitsche
zijde wel toegeven, maar zoo redeneert
men, hierbij mag niet uit het oog wor
den verloren, dat Duitschland ook voor
den oorlog zijn landbouw door hooge
tollen beschermd heeft. En al hebben
onze land- en tuinbouw van die Duitsche
rechten te Jijden, dit mag bij ons toch
niet den blik, waar het geldt het mooie
■'oei: verlaging der tolmuren, verduiste-
1 1 I I
's het niet kras?
Duitschland mag gerustelijk zijn hooge
tolmuren behouden, want het heeft ze
altijd al gehad.
Maar als Nederland, omdat het tus-
schen al die hooge muren dreigt te stik
ken, tenslotte ook een klein muurtje gaat
bouwen, cm althans niet heelemaai on
beschermd te staan, dan wordt dit in
gezaghebbende Duitsche kringen betreurd,
en zet men een meewarig gezicht omdat
Nederland niet bereid is alles aap- het
mooie ideaal op 'te offeren.
En _de zaak wordt nog mooier als
men in dezelfde correspondentie leest,
dat er in Duitschland' sterib aan gedacht
wordt de rechten voor onze landbouwpro
ducten sterk te verhoogen.
Alle commentaar lijkt me overbodig,
voegt de correspondent van da N. R. Ct.
hieraan toe.
En wij zeggen het hem' zij vt dan in
anderen- zin gaarne na.
"Vrijhandel is goed'. Maar dan niet een
vrijhandel in dien zin, waarbij alle ons
omringende landen vrijheid hebben hooge
rechten te heffen, terwijl aan ons al
leen de vrijheid wordt gelaten ze te be
talen.
En als men in - andere landen1 vanaf
de dikke hooge tariefmuren zooi feediroefd!
het hoofd schudt, omdat men in ons land
ook iets wil doen, om althans niet geheel
onbeschermd te staan, dan denken wijl
aan het spreekwoord, waalrin sprake is
van den hoer, de vos en de ganzen.
V Niet al te somber.
Geen bescherming, denkt toch om het
mooie vrijhandelsideaal 1 zoo roepen in
koor de vereerders van het vrijhandels-
dogma. i
Het gaat hu zoo goed.
Er wordt nu in alle landen zoo'n
beetje met het vrijjhandeisbeginsel ge
dweept. Bescherming is een piting van
egoïsme. En daarom: laait men zich plaat
sen op het breede standpunt van het
algemeen belang. En daarom: onder geen
voorwaarde bescherming. Als dan bepaal
de takken van industrie moeten onder
gaan en tal vain arbeiders werkloos moe
ten worden, het zij zoo, maar dat is
alles toch beter dan een lichte bescher
ming. l
Het zou aandoenlijk klinken als het niet
zoo wreed was. En dat is het
Want in het buitenland handelt men
anders.
In de Fransche Kamer, zoo melden de
bladen, wordt met koortsachtige haast
gewerkt aan het nieuwe tarief van invoer
rechten, dat een sterk protectionistisch
karakter draagt.
De nijverheid geniet reeds ©en sterke
bescherming en nu krijgt ook de land
bouw een beurt
In Duitschland wordt in dezelfde rich
ting gewerkt.
En in Australië hebben de vertegen
woordigers van werkgevers en werkne
mers er bij de regeering op aangedrongen
om van tal van nijverheidsproducten, o.a.
electrische artikelen, de rechten zeer
sterk, tot 10 h 50 pet., te verhoogen.
De nijverheid, zoo zucht de N. R. Crt.
in verband hiermede, zoekt vergeefs naar
bemoedigende teekenen.
Maai die toon is toch wat al te somber.
Zóó erg is het nog nietl
Zijn er niet in ons land de kampi
oenen van het vrijhandelsdogma, die be
reid zijn, dit dogma' ten koste van alles,
te verdedigen, en 'die terwille daarvan
alle bescherming afwijzen?
Onthullingen van Pangalos.
't Verboor van den vroegeren Griekschen
premier Pangalos voor de parlementaire
commissie van onderzoek te Athene heeft
interessante 'bijzonderheden van buiten-
landschen politieken aard? a'ato 't licht ge
bracht. In September 192G, toen Pangalos
'opgesloten zat in de gevangenis te Kreta
heeft hij reeds verklaard, dat, indien zijn
dictatuur niet ten val ware gebracht, een
hooge militaire autoriteit uit een naburi
ge staat in Athene zou gekomen zijn
om een belangrijk verdrag met Grieken
land te sluiten. Pangalos heeft dit gisteren
voor de commissie te Athene herhaald en
er aan toegevoegd, dat de betreffende
staat Zuid-Slavië was. Het door Panga
los gesloten Grieksch-Zuid-Slavisch ver
drag had, zeïde hij, een geheime bepaling
volgens dewelke voor de offers die Grie
kenland in het gebied van Saloniki bracht
Zuid-Slavië aan Griekenland militaire hulp
toezegt, teneinde Turkije te verdrijven uit
Oost-Thracië en eventueel zelfs Konstan-
tinopel.
Het mijnongeluk te Recklinghausen.
Zooals wij gisteren reeds meldden, zijn
gistermorgen op de mijn Ewald bij Reck
linghausen twee liften omlaag gestort. Van
de 48 arbeiders, die er in stonden, zijn
er dertien gedood. Een aantal gewonden
is naar het ziekenhuis gebracht.
Het ongeval geschiedde bij da perso
neelswisseling. De opgaande liftkooi was
met 20 man bezet, terwijl zich in de
neergaande 28 mijnwerkers bevonden.
Nadat ongeveer 100 Meter was afgelegd,
bereikte men een vrij groote snelheid,
waarvan men echter in de machinekamer
niets bemerkte daar de snelheidsmeter
blijkbaar weigerde.
De opgaande kooi, waarin zich 20 per
sonen bevonden, liep met volle vaart in
op een stellage en bleef daar steken. Door
den hevigen schok, bekwamen tal van
arbeiders, die zich binnen bevonden, sche
delbreuken.
Het reddingswerk was uiterst m.oeilijk.
De verongelukten uit de neergaande lift
kooi, welke in de diepte schoot, kwamen
er met lichte verwondingen af en konden
'in vrij korten tijd naar het ziekenhuis
worden vervoerd.
Het bericht van het ongeluk heeft in
het geheele Roergebied beroering gewekt
en reeds vroeg in den ochtend verdron
gen zich honderden nieuwsgierigen ron
dom de schacht.
Een rumoerige parlemenfszitting.
Uit "Belgrado wordt gemeld, dat het
in de perste zitting der Skoepsjtina, na
de beëindiging van den ministercriisis, tot
stormachtige tooneelen kwam, naar aan
leiding van interpellaties der oppositie
over de toestanden in dn gevangenis van
Belgrado en gevallen van mishandeling
der politieke gevangenen.
Toen de minister van bïnnenlandscha
zaken dr Korosjetsj toegaf, dat de poilitie
zich aan gevallen van mishandeling had
schuldig gemaakt, brak er bij de oppositie
een ontzettend lawaai los. Tegenover den
leider van de Kroatische Boerenpartij), Ra-
'ditsj, die den minister met beleedigende
interrupties in de rede viel, werd men
handtastelijk, zoodat de voorzitter de
zitting moest sChorsen.
Na de hervatting van de zitting kon
de minister zijn rede, hoewel het rumoer
voortduurde, beëindigen. Aan het slot van
de zitting deelde de voorzitter mede, dat
Raditsj wegens beleediging van den ko
ning voor drie zittingen was uitgesloten,
hetgeen aanleiding werd tot nieuwe opge
wonden tooneelen.
Volgens een ander bericht werden bij
het handgemeen in de Skoepsjtina vele
afgevaardigden gewond. In verband met
het uitsluiten van drie zittingen van Ra
ditsj heeft de oppositie besloten het par
lement te verlaten.
Communistische actie in Estland ontdekt.
De politieke .politie te Reval ontdekte
hen geheime organisatie, die over belang
rijke sommen beschikte en door de Derde
Internationale belast was met het vor
men van een kader voor communistischen
cellenbouw in Estland. Er hebben arres
taties plaats gehad.
Zoebkops avonturen.
Gisteren verscheen in het Herculeshotel
te Berlijn bij afwezigheid van den man
van prinses Victoria, van Duitschland,
Zoebkof, een gerechtsdienaar en verze
gelde daar bergplaatsen met kleeding en
andere voorwerpen, die aan Zoebkof toe-
behooren.
De verzegeling houdt verband met een
vordering van 3000 Mark, die de vader
van den door Zoebkof mishandelden pic
colo uit de nachtkroeg als schadeloos
stelling voor 'de zijn zoon toegebrachte
mishandeling heeft ingediend.
Verplichte vaccinatie in België.
Tot dusver was de koepokinenting niet
verplicht in België- Wel werd, sedert
lang, reeds een wetsontwerp geredigeerd,
maar het kwam nooit in de Kamer. Thans
heeft het Ropde Kruis van België aan
den minister van binneinlandsche zaken
en hygiëne, een wensch tot verplichtma-
king van de vaccinatie overgemaakt, aan
welken wensch nu spoedig gevolg zal
worden gegeven.
De zaken in Amerika gaan goed.
President Ooolidge heeft het blikbaar
noodig geacht de klachten in de Ame-
rikaansche bladen over de groote en nog
toenemende werkloosheid in de Ameri-
kaansche industrie wat van haar scherpte
te ontnemen. Hij heeft de verklaring afge
legd, dat het zakenleven in de Ver. Sta
ten ongeschokt voortschrijdt.
De geboortecijfers in België over 1926.
De officiëele bevolkingsstatistiek van
België over 1926 is gepubliceerd.
Op een totale bevolking van 7.874.601
inwoners bedroeg het aantal geboorten
149.948, d.i. 4355 minder dan in 1925
of 19.04 per 1000 inwoners tegen 19.75
het vorige jaar. In dit totaal waren niet
begrepen 5370 doodjgeboren kinderen en
1066 kinderen die minder dan drie da
gen leefden; de proportie der doodgebo
renen bedroeg >34.3 per duizend geboorten.
Geconstateerd werd, dat het aantal
geboren jongens grooter was dan dat der
meisjes. Levend geboren werden 76.474
jongens en 73.469 meisjes.
Eveneens nam het percentage der on
wettige kinderen af,* 4.67 in 1926 tegen
4.98 in 1925 en 5^29 pet. in 19241. In
1920 was het zelfs tot 7.03 pet. gestegen.
Niet gunstig waren de cijfers betref
fende de sterfgevallen. In totaal stier.
Ven in 1928, in het geheele koninkrijk)
104.7412 personen; dit was het hoogste
cijfer sedert 1923. De sterfie-coëfficiëni
bedroeg 13.30 per duizend inwoners, te
gen 13.08 in 1925. De kindersterfte steeg
van 14.4153 of 9.37 (kinderen minder dan
1 jaar oud) in 1925 14.609 of 9.74 pet.
in 1926.
Het aantal huwelijken was minder hoog
dan het vorig jaar: 72.517 of 8.54 per
duizend inwoners tegen 74.761 in 1925.
Hoewel het 'totaal-cijfer der huwelijken
sedert 1921 langzaam afnam, overtrof het
in 1926 tocli nog steeds met ongeveer
twintig pet. dat der voorooriogsche jaren.
De toeneming is echter veel aanzienlijker
In de Vlaamsche provinciën (25 pet.) dan.
in de Waaische 8 pet.) Ontbonden wer
den 2349 echtverbintenissen. Dit is het
laagste cijfer sedert 1921.
Korte berichten.
Tengevolge van do voortdurende re<-
gens zijln eer in het gebied van Montpeüier
groote overstroomingen voorgekomen,
waardoor onkele dorpen van de verbin
ding met de buitenwereld afgesneden zijd.
Een arbeider te Worms wilde zijn
jonggeboren zoon met den voornaam Le
nin doen inschrjiven. De ambtenaar van
den burgerlijken stand weigerde dit, en
toen de vader zich tot den rechter wend
de, bevestigde deze de weigering, om
dat zoo'n voornaam breede kringen zou
schokken.
Tengevolge van de aanhoudende
stormen der laatste dagen heeft men
de voorjaarsvischvangst in de Zwarte Zee
stilgezet. Er zijln veel netten verloren
gegaan. De vangst van Dolfijnen is daar
door voor dit jaar onmogelijk geworden
en de fabrieken ter verwerking van dol-
fijnenvet in de Krim zijn stilgezet.
Men zegt, dat Auriti, de Italiaalnsche
gezant te Weanen, dia thans te Rome
vertoeft om. Mussolini verslag uit te
brengen over de debatten over Zuid-Ti-
rol in den Oostenrijlkschen nationalem
raad, waarschijnlijk vervangen zal worden
door een diplomaat, die Mussolini nader
staat. 1
Te Lissabon zijn weder huiszoer
kingen gehouden, waarbij 'heel wat bom
men en wapens in beslag zijn genomen.
Er hadden 13 arrestaties plants.
BRIEF UIT MIDDELBURG.
XV-
Amice,
Andermaal was 1.1. Dinsdag een groote,
aandachtige schare in onze Nieuwe Kerk
verzameld. Het was een groote tegen
stelling met de bijleenkomst van 16 Febr.
1.1., waarin ds Kersten als spreker optrad.
Er was een ander publiek. Toén de
volgelingen en partijgangers der S.G.P.,
bestaande voornamelijk uit personen van
buiten.
Thans de Middelburgsche burgerij in
haar verschillende rangen en standen en
kerkgroepeeringen.
Er was een andere spreker. Ditmaal
een bezadigd, beschaafd' man, die zioh-
zorgvuldig onthield van alle grove uit
vallen en verdachtmakingen, die zich hield
aan zijn onderwerp en er geen politieke
rede van maakte, die zijd broeders en
geestverwanten niet aanviel en dus een
buitengewoon sympathieken indruk
maakte. 1 I I
Men hoorde een andere taal. Geen felle
aanval, maar een kalm, bezonnen woord
van verweer. Geen ophitsing tegen perso
nen, maar een uiteenzetting van. en
waarschuwing tegen een afkeurenswaar
dig stelsel, ars dat der Roomsche Kerk.
Een waarschuwing zelfs om, wanneer
men den volgenden dag Roomsche mede
burgers tegenkwam, ze even vriendelijk
te groeten als van morgen. Een bede
zelfs voor de in duisternis en bijgeloof
verzonken Roomsche kerk, .of de Heere
nog eens een nieuwe reformatie in haar
mocht verwekken. Geen met instemming
en aanprijzing aangehaald woord van
Smytegelt, die voor 2QÜ jaar in .geheel
andere omstandigheden leefde, om geen
Roomschen knecht of meid in huis of op
het land te nemen, maar een pleidooi
voor vrijiheM en eenheid onder de Pro
testanten van diverse kerkschakeering.
Het was een kerkdienst der Ned. Herv.
geme/ente met collecte voor haar kerk
voogdij en armen, alsmede voor de Evan
gelische Maatschappij, behoorlijk en "dui
delijk aangekondigd; een dienst, waarin
de kinderen der Hervorming werden ge
waarschuwd voor de door Rome ook te
Middelburg georganiseerde bijeenkomsten,
waarin een pater Jezuïet niet-Roomschen
tot Rome's kerkleer trachtte te hekeeren
en dientengevolge in een overwegend Pro-
testantsche stad als Middelburg de niet-
Roomsche bevolking door op ruime schaal
verspreide en Tierhaalde uitnoodigingen
kwam prikkelen.
Het was een woord dat niet negatief
en afbrekend was, doch positief en opi-
bouwend, ons wees op onze trouw aan
Gods Woord, op oxizen duurgekochte.!).
Bijbel als richtsnoer van ons leven en
dat eindigde, niet rnet een aanval op
Willem van Oranje, maar met een vurige
bede voor Zijtoe nazate, onzë geliefde
Vorstin, Koningin Wilhelmina.
De spreker haalde aan een paar dicht
regels van .Da Gosta, den schrijver van
„Bezwaren tegen den geest der eeuw",
de zoo bekende woorden: „Zij zullen het
niet hebben, de goden van den -tijd".
We behoeven ds Hoogenbuij'ze er niet op
te wijzen, dat deze regels niet gericht zijn
tegen de Roomsche kerk, doch tegen de
mannen van „Ongeloof en Revolutie".
Daarom vonden wij het jammer, dat ook
ditmaal niet gewaarschuwd werd tegen de
gevaren, die ons van de zijde van Socialis
me en Communisme bedreigen.
Door ons werd op prijs gesteld dat spr
duidelijk aantoonde hoe in 1853, voor en
na de Aprilbeweging, de wettelijke grond
slag, het publiekrechterlijk fundament deï
Binnenland.
De reis van da Schuttavaeir naacr En
geland.
De Tweede Kaïmer verwerpt de belas
tingheffing van Nederlanders in dien
vreemde. t
Advies van prof. Feldmann over d'a
electrificatie der middengroep.
Een interessante lichtkwestie voor de
Middelburgsche Rechtbank.
Steun voor de Zeeuwsch-Vlaamsche
vlasindustrie.
Buitenland.
Rumoerige zitting van het Zuid-Siavi--
sche parlement.
Onthullingen va» Pangalos.
Communistische actio in Estland.
Roomsche Kerk werd gelegd door de toen
malige liberalen onder leiding van den
stichter der liberale partij Thorbecke, die
tot dank voor de aan Rome bewezen dien
sten door Roomsche kiezers tot Kamerlid
werd gekozen in de Roomsche districten
Maastricht en Breda en in 's-Hertogen-
bosch in herstemming kwam. Spreker had
er hij kunnen voegen hoe een vrijzinnige
partij, als die der vrijzinnig-democraten,
den eenen dag den begrootingspost voor
een gezantschap bij den Paus 'helpt af
stemmen en enkele dagen later bij monde
van mr Marehant, ten einde met Roomsch
en Rood aan het bewind te kunnen komen,
der Roomsche Staatspartij aanbiedt 'het
gezantschap weer te herstellen. Men denke
aan het versje:
V. D. zoekt naar nieuwe vrinden,
Legt zijn chèque (wissel) op tafel neer.
Zal hij Nolens volens vinden,
Voor dit grof gemarchandeer?
In 1853 was er ook een groote actie te
gen Rome, ter oorzake van de wederop
richting der Bisdommen en de uitdruk
kingen, die de Paus zich destijds veroor
loofde, door te spreken van het rijk van
Holland en Brabant en van het hem
te beurt gevallen voorrecht om „de eens
zeer bloeiende kerken dezer landen, die,
nadat de „vijandige mensch in dit beminde
deel van 's Heeren akker het onkruid had
gezaaid en tengevolge daarvan bejamme-
renswaardige beroering en zeer groote, al
len overbekende rampen waren ontstaan,
op een erbarmelijke wijze waren getroffen,
verscheurd en ternedergeworpen, wederom
in 'haar vorigen luister te herstellen".
Het, is overbekend welk een beweging
daardoor ontstond, hoe „de verhalen over
bloedraad en inquisitie weer van mond1
tot mond gingen, de namen der marte
laren op alier lippen zweefden, de groote
daden der voorvaderen voor ieders oog
schitterden, ook de geuzenliederen reeds
hier en daar op de straten weerklon
ken", hoe leerredenen van gevierde
predikers als Van Oosterzee, Barger en
anderen, onder den eersten indruk van
de uit het Vaticaan vernomen stem, voor
een talrijker dan anders nog opgekomen
menigte uitgesproken, strak.s gedrukt en
bij duizendtallen verspreid weiden."
Het resultaat van dit alles waJs de om
verwerping van het liberale Ministerie-
Thorbecke, nieuwe verkiezingen, waarbij
o.a. het aantal antirev. Kamerleden steeg
van drie op een tiental en ten slotte
de wet van 1853 op de Kerkgenoot
schappen, een wet, waarvan de Chr.-
Historiscbe leider mr Schokking ia zijn
proefschrift zegt, dat „het einde der be-
oordeeling niet veel anders wezen kan
dan een v e r o o r d e e 1 i n g".
Zoo bleek ook nu weer, dat groote
opwinding vaak op niets uitloopt.
Intusschen moet ook ons de opmerking
van het hart, dat Rome's geestelijke lei
ders beter zouden doen den afval van
tienduizenden hunner leden naar het on
geloof en socialisme in Brabant en Lim
burg tegen te gaan, dan te trachten op
het door en door Calvinistische Walche
ren bekeerlingen te zoeken.
Wanneer, zooais Spr. meedeelde, de
Roomsche geestelijkheid cursussen houdt
met 25 Protest, dames in combinatie met
15 Roomsche dames, en zulks met suc
ces, dan zijn dit geen echte Protestanten
meer, doch menschen, die na in een
boot zonder roer op de wateren van
theosofie, Boedhisme, spiritisme etc. te
hebben rondgezwalkt, in de haven van
het Roomsch-Katholicisme veiligheid mee-
nen ta vinden.
