f 444.—
Abonneert D op dit Blad.
is de prijs van de nieuwe 1328 model F. N. MOTOR
Radio-Nieuws.
Dammen.
C. DE LEEUW - KRUININGEN
Waarheen met de Eieren
De Rotterdamsche Veiling
DE ALGEMEENE SPAARVERZEKERING
Warmoezierstr. Z 37-39, Rotterdam,-Tel. 13649
's-Gravenhage Anna van Saxenplein 3.
Deze Instelling,"? opgericht in 1907, heeft ~reeds
een zestal spaarkassen verdeeld en kan dus^door
feiten en cijfers aantoonen, welkeresultaten met
haar Coöperatief Spaarsysteem worden bereikt.
Op aanvrage worden] gaarne" alle^gewenschte
Inlichtingen en bescheiden verstrekt. Aanvrage voor
Agentschap te richten aan het BIJKANTOOR voor
ZEELAND, Wagenaarstraat 112 te Middelburg.
Directeur C. C. NIANTZ.
E n b e g r d b k a u t j Voor d*
vacante betrekking van armbezoeker bij den
Heerlenschen Armenraad hebben zich niet min
der dan 458 sollicitanten aangemeld.
UIT ZEELAND'S VERLEDEN.
Door A. M. Wessels.
De visschersstad Arnemuiden,
XV.
Van onze hoofdstad! Middelburg wan
delt men als men van geen autobus
of trein gebruik wil maken in circa
drie kwartier langs een weg vol afwisse
ling, naar de eens zoo bloeiende, daarna
deerlijk vervallen visschersplaats Arne
muiden.
De stad, zooals de „Erremuërs" ouder
gewoonte en honoris causa hun woon
plaats gaarne hooren noemen, ligt in
een zeer vriendelijke streek.
Overal zien wij fraai beplante dijken,
frissche weilanden, heerlijke korenakkers,
hier en daar vooral aan den Rijksweg
mooie belommerde hofsteden, terwijl
in de verte de torens en hooge gebouwen
van Middelburg een fraaien aanblik bie
den.
In de kleine haven liggen eenige vis-
schersschepen, en wanneer niet uit enkele
woningen een sterke vischlucht ons tege
moet kwam, zou men eer geneigd zijn te
denken aan een boerendorp midden in 't
land, dan aan een visschersplaats.
En toch is» dit niet de aloude vis-
schersslad Arnemuiden, waarvan de Kro
niekschrijvers gewag maken.
Het fraaie oude Arnemuiden lag elders
en was een zeer bloeiende plaats met
'n prachtige kerk en fraai Regulierskloos
ter en een reede, die tot ver in Europa
bekend was.
Dit oude Arnemuiden lag in de nabij
heid van de plaats waar nu het nieuwe
ligt.
Een groot en hecht kasteel, bewoond
door de Edelen van Arnemuiden gaf eer
en aanzien aan dit stadje.
De naam Arnemuiden heeft het te dan
ken aan de rivier de Arne, die van
Middelburg tot aan het Slot liep. Daar
Moid in de oude Hollandsche en Deensche
taal slot beteekent, is de verklaring van
dezen naam niet ver meer te zoeken.
Arne-Slot, Ame-Muid.
Toch had dit Arnemuiden veel van
de zee te lijden. Telkens brokkelden ge
deelten af. De laatste en geweldige af
braak van een stuk vond plaats in het
jaar 1438.
Toen oordeelde de Edelman Gilles van
Arnemuiden, dat de tijd gekomen was,
om deze stad te verlaten en een eind ver
der een nieuwe stad te stichten.
Het was vwel jammer dat dit moest
geschieden.
Van Arnemuiden bestond er een zeer
bekende vaart op Noorwegen en Koning
Haakon, schonk deswege aan Arnemuiden
zeer bijzondere privilegiën, en stelde al de
Noorweegsche havens voor de visschers
open.
Middelburg had in Arnemuiden nog al
invloed en de laatste plaats was aan de
hoofdstad ondergeschikt.
De Middelburgers trokken jaarlijks
tot onderhouding van hun altaren van
alle Amemuidenaars, die in het gilde
der Tappers, Timmerlieden, Smeden,
Kleermakers, enz. waren, een schelling
(30 cent).
Arnemuiden bezat drie schutterijen. Het
Schuttershof wijst men nog heden ten
dage aan. Het ligt achter de openbare
school.
Als een staaltje van onderdanigheid
zij meegedeeld, dat de drie schutterijen
jaarlijks volledig uitgerust met geweer,
trommels, pijpers en vaandels en wagens
naar Middelburg trokken, om daar een
„omgane" te doen.
Niettegenstaande Middelburg zich deed
gelden bloeide Arnemuiden lustig. De be
woners leverden veel waren aan de bin
nenvallende schippers, en men zorgde
er voor alles goed in voorraad te hebben,
opdat men dit niet uit de hoofdstad
zou betrekken.
Ook was de drankduivel in Arnemuiden
geen onbekende. In deze plaats waren
zelfs meer kroegen dan in Middelburg,
wat natuurlijk zijn oorzaak vond in de
talrijke schippers, die aan de reede meer
den. i
Arnemuiden was daardoor vaak een
schouwspel van twist en gevecht. Door
de vermenging van de verschillende na
tiën en de roekeloosheid van het boots
volk, en het slappe en onmachtig optreden
der justitie, ontstonden talrijke gevechten
in de straten van Arnemuiden. Moorden
waren niet van de lucht, voornamelijk
door de woeste Oosterlingen, die scherpe
bijlen bij zich droegen, benevens bloot©
degens, alsof zij wilden zeggen „Kom
maar op".
Als zulk een schip met Oosterlingen
in Arnemuiden binnen viel, was heel de
stad in angst, de poorters sloten hun
deuren en vensters, denkende „laat maar
vechten, dat vechten wil".
130 a 150 schepen lagen er geregeld en
de werven hadden het zeer druk. Ook
hiervan is niets meer te bekennen.
Een kleine scheepstimmerwerf is er nog
als de schaduw van een tak van nijver
heid die er oudtijds bloeide.
Het tegenwoordige Arnemuiden werd
omstreeks het midden der 15de eeuw
gesticht en in 1574 door Prins Willem
tot een stad verheven en van poorten
en bolwerken voorzien.
Draagt Arnemuiden veel teekenen uit
de oudheid, ook van den nieuwen tijd
zijn echter hier en daar in het ouder-
wetsche stadje reeds eenige indrukken
zichtbaar.
(Slot volgt.)
Programma van Zondag 26 Februari:
HUIZEN, 1950 M. 9 ft.K. Kerkdienst.
10 R.-K. Predikatie. 12.30-1.30
Lunchmuziek. 1.392.15 R. K. Gods
dienstonderricht voor ouderen. 2.30
4 Aansluiting van het Concertgebouw te
Amsterdam. Het Concertgebouworkest on
der leiding van Dr WiTem Mengelberg.
45 R. K. Ziekenuurtje. 5.50 Dienst
in de Ned. Herv. Kerk te Thamen aan den
Amstel (Uithoorn). Voorganger: ds A.
Hijmans. 7.308 R.K. Bijbel-exegese.
810.30 Concert.
HILVERSUM, 1060 M. 10.30—12.30 Soc.
Dem. uitzending. 1—2.30 Lunchmuziek
35 Matinée. 56 Muziek. 6.30
Vrijz. uitzending. Spreker Ds E. D. Spel
berg. 8.10 Svmphonieconcert door het
Utrechtsch Stedelijk orkest.
DAVENTRY, 1600 M. 3 50 Concert door
het Svmphonie-orkest. 5.40 Vertellin
gen uit het Oude Testament. 8.20
Dienst in de Parishkerk. 9.25 Orkest
en tenor.
PARIJS, Radio-Paris". 1750 M. 12.20
Religieuse muziek en preek. 1.052.10
Orkestconcert.
LANGENBERG, 469 M. 8.20—9.20.
Evangelische morgenwijding. 11.50
12.20 Beethoven's pianosonaten. 12.20
1.50 Orkestconcert. 3.20—4.50 Man*
doline- en guitaarconcert. 5.206.20
Kath. kerkmuziek. Domkoor van Keulen.
ZEESEN, 1250 M. 8.20 Morgenwijd:ng
4.505.20 Orkestconcert. 7.50 Con
cert.
Tien jaar radio-industrie.
De N. S. F. viert Maandag haar tien
jarig bestaansfeest.
Het was in de oorlogsjaren, toen de
reeders, die door middel van de Neder-
landsche Telegraaf-Mij „Radio Holland"
hun schepen van radio-installaties hadden
voorzien, zich voor het feit zagen ge
plaatst, dat het buitenland deze onont
beerlijke communicalie-midde'en niet meer
wilde leveren. Zij stelden nu zelf pogin
gen in het werk tot de oprichting eener
nationale industrie, die hen van het bui
tenland onafhankelijk zou kunnen maken.
Den 27sten Februari 1918 werd de
Nederlandsche Seintoestellen Fabriek te
Amsterdam opgericht, en in .Juni van dat
jaar vestigde men zich te Hilversum, in
perceel Groest 108, een klein gebouw,
waar een tapijtfabriek was gehuisvest.
In gebouw Naarderstraat 8, dat thans
een bioscoop-theater herbergt, kwam in
Maart 1919 de montage-afdeeling te wer
ken, terwijl in Mei van het volgend jaar
beslag werd gelegd op perceel Groest 76
en daar een tak van het bedrijf werd
gevestigd.
Intusschen was met spoed aan den
opbouw van een nieuwe fabriek aan de
Jan van der Heijden straat gearbeid. Wat
eerst over drie plaatsen verspreid was
geweest, werd in .1921 op één punt ver-
eenigd.
Op het terrein, dat zich om de gebou
wen uitstrekt, werden in het najaar van
1924 twee, meer dan 60 M. hooge an
tennetorens opgesteld de „Zingende torens
van Hilversum".
Begin 1927 kwam een' afzonderlijk la
boratorium tot stand, even later werd
ten behoeve van de fabriek weer een stuk
van het open terrein afgenomen.
De dagbladen bevatten in November
1927 het bericht, dat was besloten, behal
ve een nieuwe fabriek voor het montee-
ren van radio-ontvangtoestellen, en ook
van telegrafie- en telefonie-zenders te
bouwen, eveneens een nieuw kantoorge
bouw te doen verrijzen. De werkopper-„
vlakte der N. S. F. zou hierdoor van
2800 vierk. M. op niet minder dan 6!00
vierk. M. gebracht worden, terwijl het
aantal beambten en werklieden, dat toen
ongeveer 890 bedroeg, in de naaste toe
komst zeker verdubbeld zou worden.
Eenigen tijd daarna werd dit bericht
weer gevolgd door de tijding, dat de dui
zendste arbeider zijn intrede had gedaan,
en dat de werkoppervlakte niet tot 6100
vierk. M. maar tot 10.000 vierk. M. zou
worden uitgebreid.
Veelsoortig zijn de voortbrengselen ge
weest, welke in den loop der jaren kon
den geëxpedieerd worden. Behalve zen-
aers voor schepen, werden er ook voor
onderzeeërs en torpedobooten en even
eens voor lifeboats gemaakt; vervolgens
werden vliegtuigen uitgerust, en bleken
de installaties der N.S.F. ook niet voor
loopgraven gemist te kunnen worden. De
veelsoortigheid der fabrikaten nam la
ter in menig opzicht toe.
Nog moet worden vermeld, dat op last
van het ministerie van waterstaat op het
vliegveld Waalhaven een zender is ge
plaatst ten gerieve der aviateurs, en in
1924 voor het eerst een vliegtuig van de
K. L. M. door de N. S. F. met een
radiostation werd uitgerust. Sinds de ope
ning van den zomerdienst op 19 April
1927 stijgt geen lijnvliegtuig van de K.L-M-
het luchtruim in, zonder voorzien te zijn
van een radio-installatie.
Ook de zenderbouw heeft er een nieuw
object van werkzaamheid bij gekregen:
de constructie van omroepzenders, zooals
die welke in 1923 door ir. White ge
bouwd en in Mei 1926 weer eervol op
non-activiteit gesteld, opdat hij plaats
moest maken voor een nieuwen, belang
rijk knapperen collega. Eveneens is de
zender, die in 1927 te Huizen werd ge
plaatst door de N.S-F. geleverd.
Het eerste ontvangtoestel, dat van de
N.S-F. ter wereld kwam, was het type
O. 8. Verschillende modellen hebben daar
na elkander nog vervangen. Op hetoogen-
blik bevinden zich op de markt de N.S.F.
4 Toor buiten-antenne, de N.S.F. 5 voor
raam-antenne en ook de I, 4a, het toestel,
dat voor ultra-korte golf naar de tropen
wordt gezonden.
In de Nederlandsche Seintoestellen Fa
briek stond ook de wieg van ons omroep-
wezen.
Nadat de proefuitzendingen, op den vo-
rigen tclefonie-zender, met een golflengte
van 1050 Meter en een vermogen van
slechts 500 Watt, voor dien tijd zeer
merkwaardige resultaten hadden opge
leverd, nam de N.S-F- ook weldra de
organisatie van muzikale uitzendavonden
op zich, waarvoor in den beginne ver
schillende artisten hun prestaties gratis
beschikbaar stelden. Later werd opgericht
de Hilversumsche Draadlooze Omroep,
welke geheel los van de N.S.F- kwam
te staan.
Gelieve alles, deze rubriek betreffende,
te adresseeren aan P. Mons, AVesterstraat
221, Amsterdam.
Probleem No. 36.
Auteur: P. Mons, Amsterdam.
1 2 3 4 5
47 48 49 50
Zw. 6 sch. op: 4, 8, 9, 18, 23, 33 en dam
op 12.
Wit 10 sch. op: 20, 27, 29, 31, 32, 34,
38, 40, 48 en 50.
Probleem No. 37.
Auteur: P. Mons, Amsterdam.
1 2 3 4 5
6
16
26
36
46
15
25
35
45
47 48 49 50
Zw. 7 sch. op: 3, 7, 9, 10, 13, 15, 17 en
dam op 14.
Wit: 10 sch. op: 18, 20, 24, 25, 27, 29.
32, 34, 37 en 48.
Wit speelt en wint.
Oplossingen.
Februari-problemen vóór 6 Maart a.s.
in te zenden aan bovenstaand adres.
Kampioenschap van Nederland.
De volgende partij werd gespeeld in de
eindronde:
J. H. Vos (wit) - A. K. W. Damme (zwart)
1. 32—28 18—23
2. 33—29 23X32
3. 37X28 19—24
4. 39—34 14—19
5. 41—37 20—25
6. 29—20 25X14
7. 44—39 12—18
8. 37—32 16—21
9. 31—26 11—16
10. 46—41 17—22
11. 26X17 22X11
12. 41—37 7—12
13. 50—44 1— 7
14. 34—29 19—23
15. 28X19 14X34
16. 40X29 10—14
17. 44—40' 16—21
21. 39—34
22. 25X14
23. 36—31
24. 31—27
25. 43-39
26. 49—43
27. 33—28
28. 28X19
29 39—33
30. 33—28
31. 38—33
32. 43—38
33. 47—41
34. 41—36
35. 37—31
36. 42X31
37. 28X17
38. 31—26
39. 36 X27
18. 35—30 18—23
19. 29X18 12X23
20. 30—25 14—19
Stand na den 39sten zet van zwart:
15—20
19X10
21—26
10—14
5—10
7—12
12—18
14X23
10—14
14—19
8—12
12—17
9—14
2— 8
26X37
17—22
11X22
22X31
8—12
47 48 49 50
Zw. 9 sch. op: 3, 4, 6, 12, 13, 14, 18,
19 en 23.
Wit 9 sch. op: 20, 27, 32, 33, 34, 38, 40,
45
en 48.
40.
33—28
4—10
51.
21—16 12—18
41.
48—43
S— 8
52.
34—29 19—23
42.
43—39
10—15
53.
28X19 13X24
43.
40—35
6—11
54.
29X20 15X24
44.
45—40
14—20
55.
26—21 17X26
45.
34—30
19—24
56.
16—11 26—31
46.
30X19
23X14
57.
11— 6 31—36
47.
39—33
14—19
58.
6— 1 18—22
48.
40—34
20—25
59.
1— 6 22—27
49.
27—22
18X27
00.
6—28 8—12
50.
82X21
11—17
Rwnis» gigcren.
Groote trommelremmen en ballonbanden maken deze machine tot
een veilig en confortabel vervoermiddel. Practisch, geen onderhoud,
ZEER VOORDEELIG IN GEBRUIK.
importeur voor Zeeland:
Handelaren vraagt Agentschap. Het is loonend.
(Samenspraak tusschen twee pluimveehouders op Walcheren)
HANNES: Wel Jaap, denk je er nog niet aan, om je bij onze eigen
veiling aan te sluiten?
JAAP: Weineen Hannes,jhet (bevalt mij te goed, waarrik nu ben.
HANNES: Maar Jaap, onze veiling heeft toch al veel "verbeterd op
Walcheren. Het vorige jaar werden daar 1200000 eieren geveild,
dat wil toch wel wat zeggen, nietwaar?
JAAP: Zeker zegt dat wat, maar niet wat jij bedoelt, Hannes. Het zegt
mij, dat de inzenders zich gezamenlijk voor minstens f 1200.heb
ben benadeeld, door die eieren niet in Rotterdam te laten veilen.
En wat dat verbeteren betreft, nu, het was jullie veiling nogal ge
makkelijk gemaakt. De Rotterdamsche Veiling had al eenige jaren
propaganda gemaakt en daardoor de menschen opgewekt om te
veilen. Toen dat eenmaal goed ging, kwam jullie veiling en zeide:
ziezoo, het bed is voor ons geschud, nu kunnen wij gaan slapen.
Is dat voor jullie belangen zorgen, of is dat wat anders?
HANNESHoe kun je me dat verklaren, dat wij ons het vorige jaar
voor minstens f 1200.hebben benadeeld?
JAAP: Wel Hannes, het onderzoek, bedoeld door de Rotterdamsche
Veiling, is gehouden door onzen Rijkspluimveeconsulent, in overleg
met het Bestuur der V. P. Z., in ieder geval met een commissie
daarvan. Door dit onderzoek is gebleken, dat de veilingen te Goes
en Hulst, veel en veel lager in prijs waren dan Rotterdam. Ook
jullie veiling, hoewel hooger dan die twee, was beduidend lager dan
R'dam. Reken ik nu maar 10 cents per 100 eieren netto minder, dan
heeft jullie veiling over die 1200000 eieren f 1200.— minder opge
bracht dan Rotterdam, dus de veiling waar ik m'n eieren laat veilen,
zou hebben betaald. Derhalve een zuiver verlies voor jullie. Waar
blijft nu jullie voordeel Neen man, het voordeel voor ons als
kippenhouders ligt in Rotterdam.
HANNES: Dus volgens jou zou ons voordeel niet op Walcheren of
in Zeeland te vinden zijn Maar wat dan met de kosten van vracht
enz. Hier hebben wij het gemakkelijk, de eieren worden bij ons
afgehaald, of wij geven ze met den bode mede, en hebben verder
geen vracht te betalen. Ook behoeven wij niet voor kisten te zorgen.
JAAP: Hannes, wat laat jij je toch gauw wat wijs maken man. Enfin,
je bent helaas de eenigste niet. Die vracht betalen jullie toch, al zie
je het niet op de afrekening. Die koopman uit Rotterdam of elders,
die de eieren op jullie veiling komt koopen, houdt er wel degelijk
rekening mede. En de kisten? Jullie veiling is een coöperatie, dus
hebben jullie als leden die kisten toch betaald. Immers, de bezittin
gen eener coöperatie heeten het gemeenschappelijk bezit der leden,
nietwaar? Je mag dus als lid aan de kisten helpen betalen, maar
verder is het: afblijven. Ik betaal zelf mijn kisten, maar deze blijven
mijn persoonlijk eigendom. Maar kom, Hannes, de volgende week
spreken wij elkaar nog wel, ik moet nu vlug de eieren inpakken en
stuur ze dan naar het beste adres voor Zeeland, en dat adres is:
Dlr.-Veilingmeester TH. W. POOLMAN.
