No. 119
Vrijdag 17 Februari 1928
42e Jaargang
Hofberg Orgels.
A. S. J. DEKKER - GOES.
EERSTE BLAD.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Kerknieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
DE TAAK DER SCHOOLARTSEN.
Buitenland.
Voor Zeelandi
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummers f 0.05
Prijs der AdvertentiSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ot
Bij abonnement belangrijke korting
Hoewel aan den bouw en de inrichting
der schoollokalen tal van eischen, ook van
■jhygiënischen aard, worden gesteld, en daar
bij terdege met de gezondheid) der leerlin
gen wordt rekening gehouden, zijn er toch
velen, ook onder de medici, die van
oordeel zijn, dat de gezondheid der kin
deren, en dus de volksgezondheid in het
algemeen, in belangrijke mate door de
school wordt bedreigd.
In verband daarmede wordt dan ook
op de aanstelling van schoolartsen, die
aan deze dingen speciaal aandacht heb
ben te schenken en daarin bun levenstaak
vinden, aangedrongen.
Vrij algemeen is men van opvatting, dat
tot de taak van zulke schoolartsen in
't bijzonder moet worden gerekend toe
zicht te houden op: le de hygiëne van
het schoolgebouw; 2e de hygiëne van de
schoolmeubelen en -leermiddelen; 3e de
hygiëne van het onderwijs en 4e de
hygiëne van "het schoolkind.
De schoolarts zal dus in de eerste
plaats voorzoover dat nog noodig mocht
zijn, Aandacht hebben te schenken
aan de inrichting der lokalen en de wijze
waarop ze worden bewoond.
Hij zal hebben na te gaan oï de lo
kalen en de privaten behoorlijk gerei
nigd worden, o£ "er voldoende geventi
leerd wordt, of de temperatuur in de
lokalen niet te hoog is of te laag, of het
zonlicht voldoende toegang heeft of het
ook behoorlijk wordt afgesloten enz.
Verder behoort het tot zijn taak toe
zicht te houden op de hygiëne van de
schoolmeubelen. Hij zal hebben na te
gaan of de stand en da kleur van de
borden aan goede eischen voldoet op
dat aan de oogen van de leerlingen niet
te hooge eischen worden gesteld.' Hij zal,
er op hebben te letten of de differentie
en de distantie van de schoolbanken wel
voldoende is, zooidat 'de kinderen gemak
kelijk kunnen zitten en geen verkeerde
houding, waardoor scheefgroeien wordt
bevorderd, aannemen.
Voorts zal hij zijn aandacht hebben te
schenken aan de leermiddelen, de kaar
ten en de leiën waar die nog gebruikt
worden, d© potlooden en de penhouders,
die door sommige peuters maar al te
graag als kauwmateriaal worden gebruikt,
en volgens sommigen of deze arti
kelen na gebruik behoorlijk antiseptisch
gereinigd worden.
Maar ook met het onderwijs in engeren
zin zal de schoolarts Zich hebben bezig,
te houden.
Hij zal hebben te letten op de hoeveel
heid en den aard van het huiswerk,
en hebben toe te zien, of de kinderen
door veel uit het hoofd te leeren niet
oververmoeid worden, wat volgens som
migen tengevolge kan hebben, dat niet
alleen de hersens overladen worden, maar
dat ook lichamelijke stoornissen als bijj-
ziendheid optreden.
En dan is er tenslotte en dat is
wel het voornaamste de hygiëne van
het schoolkind.
Goed beschouwd is ieder schoollokaal
een groote 'en dies gevaarlijke bron van
besmetting. Kinderen met afwijkingen van
allerlei aard worden dag aan dag bij
elkaar gebracht en leven vaak in een zeer
innige verhouding. Er is heel vaak on
middellijk lichamelijk contact.
En dat kan zeer gevaarlijk zijn.
Immers, daar zijn kinderen die,
wij geven hier het lijstje dait indertijd
door den Amsterdamschen geneeskundi
gen kring werd gepubliceerd behept
zijn met zweetvoeten, stinkneusjes, tuber
culose, hoofdzeer, landziekten, vallende
ziekte, St- Vitus-dans, achterlijkheid, rug-
gegraatsverkromming, pogaandaeningea
w.o. besmettelijke trachoom, spraakgebre
ken, adenoïde woekeringen, oarettering,
hardhoorendheid.
En nu is het de taak van den schofol-
arts, om dergelijke ziekten en gebreken
op te sporen en daarop de aandacht
te vestigen, 'teneinde de kinderen voor
wie da,t noodig mocht zijn, onder ge
neeskundige behandeling te stellen en ta
voorkomen dat gezonde leerlingen wórden-
besmet.
Wie zulke dingen leest moet wel e©n
oogenblik onder den indruk komen en 't.
behoeft niet te verwonderen dat de in
druk bjj velen zoo sterk is geweest dat
ze zich met een zeker enthousiasme voor
de aanstelling van schoolartsen uitspra
ken en niet zonder medelijden neer
zagen op hen, die niet alleen bezwaren
opperden, maar zich zelfs als beslist te
genstanders openbaarden.
V De autobusdiensten.
Ook de „Middeib. Crt" heeft laan-
dacht geschonken aan de veelbesproken
beslissing van de Kroon inzake den auto
busdienst GoesWolphaartsdijksche Veer.
Terecht wordt opgemerkt dat het een
zaak is die dieper reikt dan persoonlijke
voorkeur of persoonlijk belang. Het a'.ge
meen belang moet hier in 't oog worden
gehouden.
De „M. Crt." vermoedt dit blijk'
ook wel uit de overwegingen van de
Kroon dat in het bijlzonder rekening
is gehouden met een „goede en duurzame
verkeersregeling", m.a.w. de bestaansmo
gelijkheid van de tram, en daarom ai
was de beslissing moeilijk, acht het blad
het toch verklaarbaar dat ten gunste van
de tram werd beslist.
Wij kunnen deze opvatting niet deelen.
De nieuwe tram kan ongetwijfeld als
een zaak van algemeen belang worden
aangemerkt. En het is te prijzen, dat met
de belangen van de tram, in verband
met de wenschelijkheid van een goede
en duurzame verkeersregeling rekening
wordt gehouden.
Maar die belangen moeten niet op die
wijze worden behartigd dat een soorl
monopolistisch bedrijf wordt gevormd,
maar door den dienst zoo te regelen
en de tarieven zoo te maken, dat het
publiek aan de tram de voorkeur geeft.
Door wat nu gebeurde moge het belang
van de tram gediend zijn en door deze
kunstmatige bescherming moge de be
staansmogelijkheid van dit vervoermiddel
versterkt zijn, het algemeen belang is
daarmee niet identiek.
Tal van personen missen nu hun ver
voermiddel. Ze zijn weer in het isolement
teruggebracht. En op hetzelfde oogenblik
dat de bussen ophouden te rijden zijn
de vrachtkosten van tal van artikelen
verhoogd. De winkeliers in Goes zul
len er ongetwijfeld de schade van on
dervinden.
Daarom, en ook omdat iemand die
jarenlang op behoorlijke wijze een ver
binding in stand hield en daarmee het
algemeen belang diende, op ernstige wijze
gedupeerd werd, kunnen wijl de genomen
beslissing niet anders dan betreuren.
De „M. Crt" hoopt dat in 't vervolg elk
geval zorgvuldig zal worden overwogen
en dat, mocht de regeering in nog meer
dere gevallen de autobusvergunningen
opheffen ten gunste van trein of tram,
daarbij dan aan den spoor- of tramdienst
voorwaarden zullen worden gesteld die
een voor het publiek zoo geriefelijk mo
gelijke dienstregeling waarborgen.
Biji dezen wensch sluiten wij ons gaarne
laan.
Alleen stemt ons wat wij omtrent een
en ander nu reeds vernamen, weinig
hoopvol.
De komende voikenbondsbijeenkomsten.
Vanaf Maandag a.s. zullen weer enkele
belangrijke bijeenkomsten van den vol
kenbond worden gehouden.
Do commissie voor arbitrage en veilig
heid opent de rij, waarop! dan 5 Maart
de zitting van den volkenbondsraad volgt.
Volgens het reeds in December opge
stelde program sluit zich 15 Maart de
voorbereidende ontwapeningscomm. daar
bij aan; de voorzitter, jhr Loudon heeft
de leden daarvan (onze vertegenwoordiger
in die commissie is mr V- _H. Rutgers)
tegen dien datum naar Genéve geroepen.
Hoeveel bioscopen er in Duitschland zijn.
Het aantal bioscopen werd einde 1927
in Duitschland op ongeveer 4500 geschat.
De meesten dezer „Kino's" bieden plaats
aan 200 a 300 bezoekers. Berlijn alleen
bezit ongeveer 370 bioscopen. Daarna vol
gen München met 64, Hamburg met 58,
Keulen met, 46, Leipzig met 35, Frankfort
en Breslau elk met 34, Dresden met 32,
Essen met 27, Hannover met 24, Bremen
en Düsseldorf elk met 19 en Maagdenburg
met 17 bioscopen. Alle overige steden van
Duitschland bezitten minder dan 15 bios
copen.
Bijna eiken dag een moord
De Pruisische minister van binnenland-
sche zaken beeft een statistiek van in het
jaar 1927 in Pruisen begane zware mis
daden bekend gemaakt. Volgens deze sta
tistiek bedraagt het aantal der moorden in
Pruisen 323, van pogingen tot moord 193,
van doodslag 176, van poging tot doodslag
75, van roofovervallen 1393.
Het grootste aantal moorden is in bet
■egeeringsdistrict Düsseldorf gepleegd, n.l.
i-8, dan volgt Berlijn met 40.
De vermeerdering van brandstichtingen
begint juist op het tijdstip, dat de brand
verzekering met het stabiliseeren van bet
jeld weer practiscbe beteekenis gekregen
beeft.
De mededelingen der crunineele politie
oonen duidelijk aan, dat ifl veel grooteren
imvang dan men tot dusver aannam, be-
:itter en brandstichter dezelfde persoon
;ijn. Zeer groot was het aantal misdaden
egen de zedelijkheid.
Missiestatie in China verwoest door
reovers.
Volgens de laatste berichten is de oudste
Missiestatie der Steyler Paters te Puoli in
Zuid-Sjantoeng (China) geplunderd. Zon
dagavond 14 Jan. 192-8 te 8 uur werd het
klooster door een bende van honderd man
overvallen, uitgeplunderd en bezet. De pa
ters werden mishandeld, hunne wo
ningen verwoest. De roovers stalen alles
wat zij konden bemachtigen, en drongen
over de daken het zuster- en weezenhuis
binnen en dwongen de zusters en wees
meisjes dit te verlaten en plunderden het
geheele huis uit. In de macht der roovers
bevinden zich nog een pater, 2 broeders,
zes zusters en ongeveer tachtig weesmeis
jes. De roovers verlangden een losgeld van
30.000 Mexicaansche dollars (120.000
Mark). De Duitsche consul doet groote
moeite voor de bevrijding.
Hoog water.
De berichten uit verschillende streken
van Frankrijk toonen aan. dat de was der
rivieren verontrustend blijft.
Uit Straatsburg wordt gemeld, dat de
Rijn sinds gisteren meer dan een meter
gestegen is. De velden in den Elzas
langs de rivieren staan blank.
Tengevolge van den aanhoudenden re
gen in de Vogezen, het Zwarte Woud en
in Noord-Zwitserland blijft het" hoogwa
tergevaar van den Rijn dfëigen.
De boven-Rijn, de rivieren yan het Zw.
Woud, de Neckar en de boven-Moezel
wassen nog steeds. De Main en de Lahn
wassen slechts langzaam.
Uit Vorarlberg komen berichten over
ernstig hoogwater.
In het dal van den Rijn is de plaats
Meininger overstroomd. De straatwegen
staan onder water. In het bijzonder is de
hoogwaterstand ernstig in het gebied van
het Bregenzer Woud.
De Bregenzer Aache voert groote mas
sa's hout mee, die zich samenpakken
b§ de bruggen. Op verschillende plaatsen
moest de brandweer voor den veiligheids
dienst gealarmeerd worden.
In het Saksische district Annaberg, dat
ook verleden jaar zoo zwaar door over-
stroomingen is geteisterd, zijn nieuwe
overstroomingen opgetreden. Twee stati
ons van den localen spoorweg zijn on-
dergeloopen, z'oodat het verkeer gestremd
is geworden.
Na 20 uur van onafgebroken regen is
de rivier Des (Engeland) sinds eergiste
ren drie meter gestegen. De boeren heb
ben met groote moeite bun vee uit de
weiden kunnen halen. De rivieren Wye
en Derwent in Derbyshire zijn ook bui
ten haar oevers getreden en in Merio
nethshire (Wales) is het geheele locale
verkeer door de overstroomingea ge
stremd.
Vergadering per Radio.
Het Britsche en het Amerikaansche in
stituut van electro-ingenieurs, elk in het
eigen lokaal in eigen land, hebben giste
ren een gemeenschappelijke vergadering
gehouden met gebruik van de nieuwe
Engelsdh-Amerikaansche draadlooze tele
foonverbinding. Begroetingen werden uit
gewisseld, een motie werd besproken en
aangenomen, waarin er dankbaarheid voor
betuigd wordt, dat door een radio-telefo
nisch gesprek 2 nationale instellingen ver
bonden zijn onder den vorm van één in
ternationale instelling, waaruit de steeds
groeiende eendracht onder de volken
blijkt.
1 Warmis in Februari.
Ondanks regen en storm is de nacht
van Woensdag op Donderdag in Engeland
de warmste Februari-nacht geweest, 'sinds
het opteekenen van de nachttemperatuur
bij het instituut in Kent Gardens iu 1871
begonnen werd. De thermc-teter daalde
geen oogenblik tot onder de 52 graden.,
terwijl het record tot nu toe 51 graden
was. In sommige beschutte plaatsen aan
de Cornish Rivier was het 55 en 56 gra
den om 2 uur 's nachts. Het meteorolo
gisch instituut schrijft deze wintersche
hittegolf toe aan de bovenwinden, die
krachtig uit het Zuiden woeien .en de
warmtestroomen van Madeira en de Ca-
narischs eilanden aanvoerden.
Ook te Berlijn is het sedert gisteren
buitengewoon warm voor dit jaargetijde
De thermometer steeg tot boven le gr.
Een dergelijke stijging wordt gemeld uit
Maagdenburg, Dresden en Breslaa.
De crisis in Duitschland.
Voor vandaag verwacht men langdurige
onderhandelingen, fiactie-vergaderingen,
enz. Wanneer de onderhandelingen mis
lukken, denkt men dat de nieuwe verkie
zingen in elk geval op 25 Maart zullen
gehouden worden.
Korte berichten.
Een ernstige aardverschuiving heeft
een aantal graven op het Parijsche kerk
hof Pantin bedolven. Tien duizend kub.
meter zand zijn van een naburigon heu
vel op het kerkhof gestort.
In den afgeloopon nacht is een En-
gelsche visschersboot op den Atlanti-
schen Uceaan vergaan. Van de bemanning
van 12 koppen kljn er vier gered. Ge
vreesd - li, dat de anderen verdron
ken -gijn
fSpbrengsi Rijksmiddelen.
De opbrengst van de Rijksmiddelen be
droeg over de maand Januari in totaal
f 43.509.389. In vergelijking met dezelfde
maand van het vorige jaar is er een kleine
achteruitgang, wat een gevolg is
van de lagere ontvangsten aan Inkomsten
belasting en de gewijzigde bestemming
van de rijwielbelasting, waarvan nu een
grooter deel bij bet wegenfonds is onder
gebracht.
Ten bate van het wegenfonds werd ont
vangen: aan wegenbelasting f294.813,91
ven aan xijwielbelasting f3.874.279.50, to
taal f4.169.093.41.
Hongaarsche kinderen
Het vertrek van het laatste transport Hon
gaarsche kinderen is bepaald op Maandag
27 Februari a.s. De kinderen uit Zeeland
vertrekken dan met den sneltrein die
kwart over één uit Vlissingen vertrekt. Er
bestaat ook gelegenheid om .met dezen
Hongaarschen trein liefdegaven mede te
geven. Deze pakketten moeten uiterlijk
Donderdagavond 23 Februari aan bet
adres van den secretaris van het Zeeuw-
sche Comité, dhr Ph. Wessels, Papegaai
straat 14, Goes, bezorgd zijn, evenals de
groote stukken bagage, die de kinderen
zelf niet kunnen dragen. De kosten dhar-
voor bedragen f 1 per 10 K.G. of gedeelte
daarvan.
Middelburg. Ambachtsschool.
Gisteren had de jaarlijfcsche openbare
les plaats aan de Ambachtsschool alhier.
Een groot aantal ouders van leerlin
gen en andere belangstellenden kwam
in de verschillende klassen een kijkje
nemen en zich overtuigen, dat er door
directeur en leeraren alles wordt gedaan
om van de jongens geschoolde werk
krachten te maken. Dit zal toch' steeds
van groote beteekenis blijven, ook in
dezen tijd, nu het moeilijker is dan vroe
ger om een plaats te vinden. Een goed
onderlegd persoon zal hier te lande reeds
meer kans van slagen hebben, maar zeker
ook een grooten voorsprong bij. emigratie
naar een ander land.
Het was gisterenavond weer eien ge
zellige avond voor de verpleegden van
het Oude Mannen- en Vrouwenhuis al
hier, zeker niet het minst door de ook
nu weer zeer gewaardeerde mede'werking
van de mar.doline-vereeniging „Somper.
Avanti", die behalve, door haar
bekende muziekstukken, door populaire,
medegedongen wijsjes er een vroolijkei
stemming in hield.
Aanwezig waren de dames-regenten en
de meeste b-'stuursledfön dor godshuizen,
die verwelkomd .reruaa door den heer
Peek, die ook woorden van dank en
hulde sprak tot „Semper Avanti".
Toen ook de heer Snijders, voorzitter
van bet bestuur, aanwezig ./as, nam de
heer Peek andermaal
1 eu bracht
in verband met het a.s. vertrek van den
heer Snijders, dozen woorden van dank
en hulde voor hetgeen bijl ook voor dit
gesticht steeds Loeft gedaan.
Als herinnering aan dezen avond' werd
aan alle leden van do awidolinevereeml-
ging een fraai lint met opschrift „Oude
Mannen- en Vrouwenhuis 16 Febr. 1928"
aangeboden. De directeur, dhr den Boer
dankte daarvoor met enkele woorden.
Aan het slot >.-axa de hear Herman Snij-
Binnenland.
Tomatenteelt in Zeeland.
Dr H. Franssen, oud-lid van de EerBte
Kamer, overleden.
De Eerste Kamer over de samenvoeging
van Oorlog en Marine.
De rijksmiddelen over Januari 1928.
De was van de Maas.
Een Fransche boot bij Goeree gestrand.
Een Engelsch schip 'bij IJmuiden gestrand
en doormidden gebroken. (Telegr.)
Buitenland.
Hoog water in verschillende landen.
R.-K. Zendmgsposf. in China verwoest.
Een warme 'Februari-nacht.
Overstroomingen in Frankrijk.
ders het woord om ook hulde te brengen
aan Semper Avanti en mede te deelen
dat hij nog wel eens afscheid' komt ne
men, maar ook om te verzekeren, dat hfj
hetgeen hij deed, steeds deed uit liefde
•voor het werk en dat dan ook het ge
sticht steeds bij hem in aangename her
innering zal blijven.
Rest ons nog te melden, dat de zaal
keurig wa3 versierd en de oudjes op
gulle wijze werden onthaald.
Vlissingen. Hedenmorgen is in het Groe-
newoud een stuk van een dak en een
schoorsteen op de straat terecht gekomen
tengevolge van den storm. Persoonlijke on
gelukken kwamen er niet bij voor.
Ned. Hérv. Kerk.
Beroepen te *s Grevelduin-Capelle, P. J.
Steenbeek te Kampen-
Aangenomen naar peperga, D. Colen
brander te Marssum.
Bedankt voor "Goudriaan en Dttoland,
G. Lains te Suawoude; voor Opperdoes, P.
Warners te Nederborst den Berg; voor
Beesd, K. de B-el te Steen wijk.
Geref. Gemeenten.
Beroepen 'te Vlaardingen, R. Kolk te
Gouda.
Chr. Geref. Kerk.
Bediainkt voor B&am, C. S. v. _d. Ven
te Arnhem,
Jubileum L. J. van Op
dsn ïen Maart zal het 40 jaar, geleden
zijn, dat de heer L. J. van Wijk'hét secre
tariaat van het Ned. Bijbelgenootschap
aanvaardde.
Wie eenigszins weet, hoezeer dit Go-
nootschap in dat tijdperk zich ontwikkeld
heeft, niet in het minst in zijn ontzag
lijken arbeid der Indische talen, zal be
grijpen, dat dit jubileum van den zoo
bekwamen en energieken secretaris, die
het voor velen als vertegenwoordigt, niet
onongemerkt voorbij kan gaan.
B s S. II. J. James, predikant deï
Ned. Hervormde Gemeente te Delfshaveo
(Rotterdam), hoopt Donderdag 8 Maart
a.s. zijn zilveren ambtsjubileum te vie
ren. Hij aanvaardde het ambt te Bigge-
kerke, van waar bij twee jaar later
naar'Lage Zwaluwe vertrok, welke Ge
meente hij 9 jaar diende. Sinds -25 Oct.
1914 is hij aan de Kerk van Delf shaven
verbonden.
Het herhaüngsonderwijs.
De gemeenteraad van Clinge was in hoo-
ger beroep gegaan van het besluit van Ged.
Staten van Zeeland, waarhij het subsidie
voor het herbalingsonderwijs niet werd
goedgekeurd.
.De raad is thans door.de Kroon in gelijk
gesteld, omdat bet alleen de bedoeling- - an
den minister is te vrribicden gemeentelijke
geiden toe te staan v.or cursussen, .waarop
anders dan de door ds wet verplichte vak
ken worden onderwezen.
Vet. voor Ghrial Volks
onderwijs. Naar we verher&ea zal de
aigemeene vergadering van de vereeniging
voor Chr. Volksonderwijs Donderdag 31
Mei a.s. te Groningen onder presidium van
Prof. Dr J. W. Aaiders worden gehouden.
Als referent zal optreden Dr W. E. Slof
Jr., directeur der stichtingentot rerpie-
