Zaterdag 4 Februari 1928
42e Jaargang
EERSTE BLAD.
„BERTELS' KUNSTKORREL"
DE PLUIMVEÏVOEDING IN NIEUWE BANEN DOOR
Dit nummor bestaat uit 3 bladen.
GODSDIENST EN POLITIEK.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
Uit de Provincie.
„BOHEMIA"
Magazijn van Luxe- en Huis
houdelijke Artikelen.
W. J. VAN DOESELAAR - GOES
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Te!.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post,
Losse nummers
f3.-
f 0.05
Prijs der AdvertentI 8 n
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
Met wat wq de vorige week schreven
over de Christelijke beginselen, die de
natuurlijke scheidslijn vormen tusschen
de politieke partijen schijnt in strijd
een uitspraak eepige jaren geleden in
het program van den Vrijheidsbond op
genomen.
Mr Cort van der linden had indertijd
geschreven: „Liberalen van allerlei slag,
vrynrmig-democra'.en en sociaal-democra
ten. hebben deze negatieve eigenschap
met elkander gemeen, dat tij elke poli
tiek verwerpen, welke ■•haar uitgangspunt
neemt in een goddelijke openbaring, die,
hetzij aan de individuen zelve, hetzij aan
de kerk waartoe deze beb.ooren, ten- deel
- gevallen is."
Maar in het program van den Vrijheids*
- bond werd gesproken van de erken
ning van den invloed van den Gods-
dienst voor het leven van den Staat.
Het scheen wel, alsof hier het roei
was omgeworpen en dat de Vrijheidsbond
het vrijzinnige standpunt had verlaten,
om over te hellen naax het Christelijke.
^,,De Vrijzinnig Democraat" sprak dan
ook van egn verbijsterende verkla
ring en liet daarop volgen:
„Men leze goed: niet de beteekenis
iran den godsdienst voor de gemeenschap
erkent men, niet den invloed van de
religie op de individuen, niet de nood
zakelijke religieuss stroomingen, desnoo-
dig te steunen, neen, sterker: de betee
kenis van de religie voor den Staat!
„Indien het inderdaad bewust in het
program is geschreven, dan beteekent het
zonder twijfel, dat de gefusioneerde po
litici bet vrijzinnig beginsel overboord
hebben gegooid. Dan is hier het begin
Tan een poging om het met de Protes-
tantsch Christelijke partijen pp een ac-
eoordje te gooien, in elk geval met de
christelijk-historische partij, en dan ïs het
nog duidelijker dan bet reeds was, dat
de Vrijheidsbond met bekwamen spoed in
conservatieve richting stuurt."
co:
Een nadere verklaring is hier öiet over
bodig.
Wat bedoelt de Vrijheidsbond als hij
zegt, dat de beteekenis van den Gods-
lienst voor het leven van den Staat
ioet worden erkend?
Een schrijver in Handelsblad, die
wklaarde, van de groote beteekenis van
dm godsdienst overtuigd te zijn gaf de
>igende uiüeg:
„Vrijzinnig wil zeggen, dat het staat-
mdig beleid vrij moet zijn van ieder
[ogma, d.w.z. dat men zich in de staat-
ide niet de handen gebonden mag ge-
•oelen, doordat men verplicht is, bepaal
de zaken als waar voor het heden zoowel
als voor de toekomst aan te nemen en
daardoor soms pradische maatregelen
'moet afwijzen, omdat deze met het een
maal ingenomen leerstuk in strijd zjjn,
!|dat men dus het dienstbaar maken van
isen kerkelijk dogma aan het staatkundig
^optreden afwijst."
Toch erkende hij, dat da godsdienst
voor het staatkundig leven jran beteeke
nis kan £qn, want: „Het geestelijk leven
I den mensch is ongedeeld en waar
r de godsdienst daarvan is het fundament,
1 centrum, de zon, die het geheel door-
F straalt, daar moet in het staatkundig le-
ven de godsdienst ook meespreken, niet
al®, overgeleverd dogma, maar als volle
uiting van de gave persoonlijkheid".
Na deze uiteenzetting, waarin het vrii-
f zinnig godsdienstige standpunt duidelijk
is aangegeven, zal het duidelijk zijn, wat
1 00 bedoeling is van den Vrijheidsbond
en wat de uitspraak omtrent de erkenning
van den invloed van den godsdienst be-
teekent, of wil men, niet beteekent.
De schrijver maakte het nog wat dui-'
delrjker, toen hij op de bovenaangehaalde
woorden liet volgen: „Bij Roomschen,
gereformeerden, confessioneelen is inden
godsdienst primair een stel dogma's, dat
men aanvaarden moet. Doch bij de vrij
zinnigen is godsdienst, ^ieleleven, fomer-
bjk doorlicht zijn, intuïtief weten van
goddelijke leiding en goddelijk willen,
eeu wighe idsinstinct.
Met alle waardeering, die wij overigens
voor deze religieus® gevoelens kunnen
hebben, blijkt hieruit, dat we hier tc doen
hebben met wat de Bjjbol noemt een
eigenwillige godsdienst.
Als Gods Woord leert, dat God de
Heere de Schepper is en de Onderhouder
van hamel en ajide, dat alles naar Zij na
wfctten moet luisteren, en dat Zjjme or
dinantiën voor heel het leven geëerbie
digd moeten worden, dat wijst de vrijzin
nige, ook de re 1 i gie u s -v r ij z km ige, die de
uitspraak van n Vrijheidsbond onder
schrijft, dit als een .onbruikbaar dogma
af, om daarvoor in de plaats te stellen
de menscheljjke rede.
Als Gods Woord loert, dat God de
bron is van het gezag, dat Hij het is, die
de Overheid daar gesteld heeft om recht
en gerechtigheid te oefenen, dat dus de
Overheid regeert bij de gratie Gods, dan is
dat in der vrijzinnigen oog een dogma,
dat men verwerpt, omdat het de handen
bindt en geen recht doet wedervaren aan
het beginsel der vrijheid.
Gezegd kan dus worden, dat de vrij
zinnigheid, althans een deel daarva^i, van
een zeker godsdienstig gevoel niet afkee-
rig *s, maar dat de Christelijke Gods
dienst, zooals die in het Woord van God
is geopenbaard in het vrijzinnige kamp
als regel en richtsnoer voor het staat
kundig leven wordt afgewezen.
En zoo 'blijft de scheidslijn die door de
Christelijke beginselen wordt aangegeven,
nog altijd hare beteekenis behouden.
Communistische propaganda
In Oost-Azië.
De autoriteiten te Singapore hebben
een lokaal ontdekt, dat de hoofdzetel
schijnt te zijn van de communistische pro
paganda tot ontwrichting van Singapore
en de Oost-Indische Europeesche bezit
tingen. Vjjf Chineezen, onder wie een
vrouw, zijn gearresteerd en een groote
hoeveelheid literatuur en communistische
propagandageschriften is 'in beslag geno
men.
Verkeers-ongel ukken te Parijs.
Het toenemend verkeer te Parijs heeft
tot onvermijdelijk gevolg, dat ook het
aantal ongelukken er toeneemt. In het
afgeloopen jaar zjjn er te Parijs en iB
den banmijl door de trams 358 slacht
offers gemaakt, van wie 55 dooden. Voor
de autobussen waren deze cijfers 118 en
16, voor de auto's 3184 en 345, motor
fietsen 168 en 9, met paarden bespannen
voertuigen 163 en 19; en ten slotte fietsen
218 slachtoffers, van wie 15 dooden.
Het Grleksehs kabinet afgetreden.
De Grieksohe regeering is afgetreden.
De ministerraad heeft het contract behan
deld, dat met een Amerikaansche firma
gesloten is inzake den aanleg van wegen
in geheel Griekenland, waarvan de kosten
op meer dan twee miljard drachmen zijn
geraamd. De minister van landbouw stel
de voor, over te gaan tot een nieuwe aan
besteding. De andere ministers verzetten
zich daartegen en wezen op de dringende
behoefte aan de uitvoering der werken.
Daar men niet tot overeenstemming kon
komen, besloot Zaïmis het ontslag van het
kabinet bij den president van de republiek
in te dienen.
Dranksmokkelsrij op groots schaal.
De Amerikaansche autoriteiten hebben
beslag gelegd op de lading van twee En-
gelsche schepen, bestaande uit ettelijke
duizenden kisten whisky, rhum en bran
dewijn. Kapiteins en bemanning zijn in
verzekerde bewaring gesteld. Men schat de
waarde der inbeslaggenomen lading op
720.000.000 gulden.
Korts berichten.
Een telegram uit Rabat meldt: Een
oude muur van 8 M. hoogte en 1 M'.
dikte, waartegen 8 huizen stonden, stortte
in, de woningen onder zijn puinen be
delvend. De bewoners kwamen om. Elf
lijken van inlanders» werden teruggevon
den. Twee Europeanen zijn zwaar ge
wond.
In de begrootingscommissie heeft
de Duitsche rijksminister van verkeerswe
zen Koch vanmorgen meegedeeld, dat de
regeering een verheuging der tarieven
voor Se rijksspoorwegen zoowel voor per
sonen- als vrachtverkeer, overweegt. Het
percentage der voor te stellen verhooging
was nog niet vastgesteld.
Te Dortmund heeft een spoorweg-
dief op twee politieagenten geschoten,,
die hem achterna zaten, en beide zwaar
gewond. Aanvankelijk wist hij te ont
komen, maar gisteravond werd hij aan
gehouden, waarbij echter opnieuw gescho
ten werd. De dief werd gewond en schoot
toen zichzelf een kogel door het hoofd.
De inspecteur der posterijen van een
der Berljjnsche districten, Boller, is we
ens waarschijnlijke verduistering van
em toevertrouwde gelden gevangen ge
nomen.
Een heftige sneeuwstorm boven
Odessa heeft het verkeer in de stad en het
werk in de haven stil gelegd. Op zee
bereikte de storm een aanzienlijke kracht.
Het draadloos station van Odessa heeft
van vele kanten noodseinen opgevangen
van schepen, die door den storm verrast
waren.
De rechtbank te Keulen heeft den
gemeentesecretaris, die als beheerder van
een filiaal van de stedelijke spaarbank
432.000 mark verduisterd had, die 'hij voor
het meerendeel met wedden op de rennen
verloren had, veroordeeld tot drie jaar ge
vangenisstraf, vijf jaar eerverlies en 300
mark boete. Drie andere beklaagden wer
den wegens heling elk tot negen maanden
gevangenisstraf veroordeeld.
In de vestibule van 'hét nieuwe raad
huis te Dresden hangen dé portretten van
de Saksische koningen. De socialisten
hebben eergisteren voorgesteld deze te ver
wijderen, welk voorstel ia aangenomen,
dank zij den steun, dien de socialisten kre
gen van de oud-socialisten, de democraten
en de communisten.
Telefoonverbinding met Amerika,
Wij 'lezen i/n „Het Vaderland":
RrrrtRrrrt
Ja, hallo? Wat zegt u? South-Bend.
Ja dank u.
Een druk op dun knop en de telefoon
in de directiekamer tingelt.
Daar is South-Bend mijnheer.
Dank u wel, juffrouw.
Zoo begon het gesprek, eenvoudig als
het eerste het beste intercommunale te
lefoontje van de directie der Internatio
nale Automobiel-Mij uit haar kantoor aan
de Scheldestraat alhier met de Stude-
baker-fabriek teSouth-Bend.
Het kon niet gewoner.
Een der directeuren, de heer Manson,
zat rustig achter zijn bureau, in afwach
ting van het sein, dat hij kon spreken.
Maar de velen, die van dit eerste gesprek
me^, een pp honderden mijlen van New-
gelegen stad getuige waren, hielden als
het ware hun adem in, om niet te storen.
Immers, bet was een gebeurtenis. Ook
voor .ben, die als oude automobielroiten
toch veel wonderen van moderne techniek
hadden meegemaakt.
En de heer Manson sprak, als was het
met Amsterdam. Kort. rustig en w-kelijk.
Vertelde, dat. de Amsterdamsche Tentoon
stelling een „Tremendous success" was
en dat bij in verband daarmede verzocht
de volgende wagens af te zenden (volgde
een lijstje van niet minder dan 50 Ers-
fcine- en Studebaker automobielen). Van
de andere zijde kwam telkens hert sein dat
de types genoteerd waren. Alleen met de
kleuren zonderlinge mam-en trouwens
vlotte het minder; die moesten eeniga
malen herhaald worden.
Toen nog een complimentje over hst
succes ter Amsterdamsche ten toorn telling
van de andere zijde, een vriendelijke groet
en het was gedaan.
In vier minuten was de bestelling over
gebracht; een bestelling van vijftig auto-
ig-obiielen.
In Amerika zal men zich o-vér deze
telefonische order dit Den Haag natuur
lek niet verwonderd hebben. Maar hier
in Den Haag was er -even opgewondenheid
over en bewondering voor dit nieuwtje
dat zelfs voor den heer van Wickel. den
handels-attaché ter 'Amerikaansche Lega
tie, aanleiding was om er bij tegenwoor
dig t-e .zijn.
De heer Manson was uiterst tevreden
over de duidelijkheid v.an het gesprek en
het gemak, waarmede het kon worden
gevoerd.
Als je met Brussel of Parijs spreekt,
zou je het niet duidelijker kunnen wen-
scben, was zijn ineening.
In South-Bend was men inmiddels onge
twijfeld reeds bezig om de order uit te
voeren. Want daar begon de dag pas.
terwijl het hier reeds tegen vier uur in
den middag liep.
Wij staan wel voor vele merkwaardige
wonderen.
Minister Lambooy te Breda.
De Minister van Oorlog, de heer Lam
booy bracht gisteren zijn bezoek aan de
Koninklijke Militaire Academie en aan de
school voor reserve-officieren der infan
terie, beide to Breda.
Fabriek stopgezet.
D-e N.V. Zwij-adrechtsche Olie fabrieken,
v.h. Vliegenthart ep. 7Aoom, hebben ,het
bedrijf stop gezet en het personeel, groot
160 mam, ontslagen. Als oorzaak wordt
genoemd: gebrek aan kapitaal. Naax de
„Tel." verneemt, waren stappen gedaan
bij de regeering ter verkrijging van rijks
garantie, echter zonder resultaat.
Hiet Nederlandsche gezant
schap t-e Brussel.
Bij Kon. Besluit is thans benoemd tpt
buitengewoon gezant en gevolmachtigd
minister bij de hov-en van België en Lu
xemburg, Jhr Mr O. F. A. M. van Nispen
tot Sevenaer, thans in gelijke hoedanig
heid te Weenen.
Deze benoeming is, naar de Maasb.
verneemt, in België met instemming ver
nomen. Hoewel de bladen de benoeming
zonder commentaar vermelden, weten wij
aan de hand van .persoonlijke gesprek
ken met de ministers en vooraanstaande
politici, dat de keuze van den Haag een
buitengewoon goeden indruk heeft ge
maakt in de leidende officieel® kringen,
waar Jhr. van Nispen staat aangeschreven
als een schrander en eminent diplomaat.
Van zijn optreden als gezant van Neder
land te Brussel wordt veel verwacht voor
de bevordering van de goede betrekkingen
tusschen beide landen.
OP AANVRAGE WORDT U GRATIS TOEGE
ZONDEN DE BROCHURE OVER GRANULINE,
HET MIDDEL VAM DR. J. H. VAN GRAFHORST,
ARTE. TEGEN TUBERCULOSE EN KLIER.
ZIEKTE. Mlddelburgsche.tr.Pl7, Schevenlngon.
Deklompenindustrie.
In vergaderingen van klompenmakers
is een motie aangenomen, waarin o.m.
wordt gezegd:
dat in de klompenindustrie dé nood
toestand onveranderd en in volle zwaarte
op het bedrijf blijft drukken; dat in de
laatste maanden de invoer van Belgische
klompen om en nabij de 400,00(m paar
per maand bedraagt; dat de prijs van
deze klompen tusschen de 50 en 52 cent
per paar varieert; dat de kostprijs hier
te lande van 84 cent per paar het mi
nimale is; dat de invoer met 40 procent
is gestegen en de uitvoer met 60 procent
is gedaald.
Wegenbelasting.
De drie centrale landbouworganisaties,
wier verzoek om vrijstelling van wegen
belasting voor motorrijtuigen die ver
huurd worden in dienst van het land
bouwbedrijf, door den minister van fi
nanciën is afgewezen, hebben thans aan
den minister van binnenlandsche zaken
en landbouw verzocht te willen overwe
gen, of ter zake niet een beslissing mee:?
in overeenstemming met het landbouwbe
lang te verkrijgen ware.
Burgemeester van Lekkerkerk.
De heer C. G- Roos, wethouder van
Vlaardingen, is benoemd tort burgemeester
van Lekkerkerk.
De wijziging der Ziektewet
Tusschen de besturen van het Verbond
van Ned. Werkgevers, het Alg. R- K.
Werkgeversverbond, de Chr. Werkgevers-
vereeniging en het Centraal Overleg in
Arbeidszaken voor Werkgeversbonden is
onlangs overleg gepleegd over het ont
werp tot wijziging van de Ziektewet. Een
parig waren deze ^besturen van oordeel
dat tegen dit ontwerp zeer ernstige be
zwaren bestaan en tevens werd het denk
beeld van een congres ter bespreking
van een en ander aan de orde gesteld.
In verband hiermede hebben genoemde
bestüren een aantal centrales en vereeni-
gingen uitgenoodigd tot eenvoo-rloopige
bespreking o-p Dinsdag 7 Februari a.s. te
11 uur in het gebouw van de Alg- R.K.
Werkgeversvereeniging, Lange 'Voorho-ut
19 te 's Gravenhage.
To-t deze bespreking zijn uitgenoodigd
de On-dernemersraad voo-r Ned.-Indië, de
Ned. Mij. voor Nijverheid en Handel, het
Kon. Ned. L-andbouw-Comité, de R.K. Ned.
Boeren- en Tuindersbond, de Chr. Boeren-
en Tuindersbon^, de Vereen, voor Chr.
handeldrijvenden en industrieelen midden
stand, de Kon. Ned. Middenstandsbond,
de Ned. R.K. Middenstandsbond, de
Ned. Vereen, van Hu-is vrouwen, de R.K.
Vrouwenbond en de Ned. Chr. Vrouwen
bond.
De gascorruptie.
De commissie van onderzoek naar
eventueele corruptie bij de gemeentebe
drijven te Doetinchem had eergisteren en
gisteren en gisteren den directeur van het
gasbedrijf per deurwaarders exploit laten
aanzeggen, gisteravond uiterlijk 8 uur
voor de commissie en de heeren Nöthorn
en Van der Stel te verschjjjnen.
Binnenland.
Nederlandsch gezant te Brussel benoemd.
Trein te Ha-zerswoude ontspoord.
Aandeelen der Veen-dammer Hypotheek
bank ter beschikking gesteld.
Buitenland.
Het Grieksche kabinet afgetreden.
Communistische propaganda in Azië.
De directeur heeft aan deze sommatie
niet voldaan, maar in een brief aan B. en
W. meegedeeld, dat hij alsnog bereid is
te verschijnen voor de raadscommissie
zonder Van der Stel en mr Nöthom,
mits de burgemeester daarbij ook aan
wezig zal zjjn.
Volledig pluimveevoeder7.
(Wettig gedeponeerd.)
Alle» vereend in één korrel,niets bijvoeren!
Alle foutief voederen wordt hierdoor opge
heven gezondersterker en mooier d leren.
Alom verkrijgbaar.
Proef 50 Kilo a f9.-postw.
.N.V.Bertels' Oliefabrieken
Afd.. Kunstkorrels'
Amsterdam,
Vnssgt brochure.
De brug werken te Tholen.
Aan de Brab-antsche zijde is men deze
week met het heiwerk gereed gekomen
en wordt Dinsdag a.s. met het betongie-
•ten ©en aanvang gemaakt. Mem. xvo-onder
stelt, dat de groote peiler half Maart
gereed zal zijn.
Aan .de "Tri-ooi sche rijde van rift veer
•gaat men volgende week ook door met
het heiwerk. Waar dit wegens de grondsge
steldheid ntet zoo vlot gaat, zal het heien
niet v-o-or half Maart gereed zijn, waarna
dan ook hier met gieten een aanvang
wordt gemaakt.
De Commissaris der Koningin in
Z-eeland heeft het voornemen Dinsdag a.s.
Tholen te bezoeken teneinde do brug-
werken in oogenschouw te nemen.
(Th. Crt.)
De Waterleidingkwestie in
Oud-Vossemeer. Zooals wel te ver
wachten was heeft niet alleen de Hoqge
Raad in hoogste instantie "d-e personen
veroordeeld, die weigerachtig waren zich
éan de waterlei iing aan te sluiten, doch
is ook een verzoek om gratie afgewezen.
,Naar de Th- Crt. mededeelt, heeft de amb
tenaar van het O-M. bjj het kantonge
recht te Tholen 'aan de rijkspolitie op
dracht gegeven om tegen de inwoners
vs.n Oud-Vo-ssemeer, -die onlangs veroor
deeld zijn wegens niet-aansluiting aan de
waterleiding, opnieuw proces-verbaal op
te "maken indien zij onwillig blijven om
aan de gemeenteverordening te voldoen.
H. S. van Waver-eo f Te Haam
stede is overled-en de h-eer H. S. van Wa-
v-eren, directeur voor Nederland van de
N. V. Bloembollen-Mij Lowe, Shawijer en
van Waveren, en een der pioniers van de
bloembollencultuur op Schouwen.
Een goed adres voor verjarings- en andere
geschenken in tin, kojier, Gouda plateel en
het mooie glaswerk naar ontwerp „de Bazel".
Aanbevelend,
LANGE VORSTSTRAAT 58