No. 106
Donderdag 2 Februari 1828
42e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Belangrijkste Nieuws.
ft. ZUIDEMA.
Olt nummer bestaat uit 2 bladen.
Dlredeur-Hoofdredarttur:
Bureau: Lange Vorststraat 70, Gom.
Tel.: Redactie en Adminlatratle no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprtje:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersfO.OB
Prijs der AdvertentlBn:
regels f 1.20, elke regel meer 30 ei
BIJ abonnement belangrijke korting
V Hoe Is het ter wereld mogelijk?
Deze uitroep van verbazing is afkom
stig van 4en heer P. Kiës, een oud-offi
cier, die, nadat hij het leger den rug had
toegekeerd, in de S. D|. A. F. met vreugde
werd binnengehaald.
De heer Kiës, die blijkbaar nog niet
geleerd heeft alles te slikken en wiens
„bewustwording" nog niet zoover is ge
vorderd, dat hij alles prijst wat de heeren
Albarda c.s. wijzen, is niet tevreden over
het verloop van het bekende mobilisatie-
debat.
Hij wil nu eens haring of kuit hebben
en verlangt een afdoende verklaring.
De heeren Van Zadelhoff en Albarda
hadden, nadat zij eerst betoogd hadden
dat zij' bij eventueele mobilisatie zouden
trachten de zaken in de war te sturen, ge
weigerd op de pertinente vraag van den
minister, wat nu eigenlek de bedoeling
was, te antwoorden.
Dat deden ze niet.
Zulk een vraag kon niet met ja of
neen worden beantwoord.
Zoo betoogden de heeren in die Kamer
en zoo schreef ook de Socialistische pers.
Maar de heer Paul Kiës wil zich niet
op deze wijze in de luren laten leggen.
Hjj verlangt een pertinent antwoord op
de vraag, of de S.D.A.P. in omstan
digheden als in 1914 tegen da credieten
voor algemeene mobilisatie zal stemmen
cn deze zelf door massa-actie zal trachten
te verhinderen.
De heer Albarda had in de Kamer
beweerd, dat de S. D- A- P- bier op
hetzelfde standpunt staat als door don
Franschen socialist Renaudel aangegeven
in het Fransche parlement. Do heer Kiës
ontkent dit beslist, want Renaudel aan-
vaardt, mits alle mogelijkheden van arbi
trage zijn uitgeput, in hun vollen omvang
de gevolgen van een internationaal con
flict.
Voor het geval echter dat men niet tot
een dergelijke oplossing zou geraken, wil
Renaudel een leger ter beschikking heb
ben. Daarom acht hij het dan ook noiodig
thans „in vredestijd, de weermacht te
onderhouden". Men ziet dus het verschil
tusschen den Franschman en Albarda met
«ijn Nederlandsche socialisten. De laatsten
willen zich ook wel verdedigen bij een
conflict, na uitputting van alle arbitrage-
mogelijkheden, maar intusschen willen ze
thans de weermacht, welke ze dan noodig
zullen hebben, afschaffen.
dit geconstateerd te hebben gaat die
heer Kiës verder en wijst hij op de uit
spraak van den heer Albarda dat de partij
zich do vrijheid moet voorbehouden om
in geval do rogeering tot mobilisatie wil
besluiten haar eigen houding te bepalen
waaraan werd toegevoegd de opmerking,
dat terwijl een beperkte mobilisatie mis
schien d'e veiligheid kan bevorderen, de
uitgebreide mobilisatie oorlogsgevaar kan
scheppen.
Naar aanleiding daarvan zegt de heer
Kiës:
Alleen iemand, die niet terzake kundig
is of die dingen althans niet behoorlijk
heeft overdacht, kan zóó'n standpunt in
nemen.
Albarda nóch! onze geheele fractie kan
iets uitrichten tegen de uitbreiding
van beperkte tot algemeene mobilisatie.
Hjj heeft daar als Kamerlid nóch de be
voegdheid toe, nóch krijgt hij er b ijl-
t ij d s de gelegenheid voor. De strijd kan
zelfs al in vollen gang zjjn vóór dat Al
barda er dan zjjn stem tegen kan ver-
beffen.
Maar méér nog dan door deze opper
vlakkigheid zijn wjj getroffen door het
feit, dat Albarda er werkelijk over schijnt
te denken eventueel nog vóór mobilisatie
te stemmen, c.q. de credieten toe te
staan.
Hij wil de Partij dan nog „haar hou
ding laten bepalen" 1
.Hij zegt dat „een beperkte mobilisatie
misschien de veiligheid kan bevorderen" 1
Hoe is het ter wereld mogelijk? I
Onze fractie zou lichtingen doen op
roepen, in de eerste plaats door haar
politiek slecht beïnvloed, onvoldoende
aangevoerd en ellendig bewapend?
Onze fractie zou troepen aan de grens
zetten, gemobiliseerd op de basis van
oorlog (een andere mobilisatie is niet
mogelijk) mede door b.aar politiek onbe
schut tegen de modemo gasmiddolen, vlie
ger- en fankaanvallen?
Wjj breken met man en macht materieel
en moreel het leger af en hooren nu
onzen leider verklaren, dat „beperkte mo
bilisatie misschien de veiligheid kan be
vorderen"?
De voiiighoid bovordoron door mobi
lisatie, terwjjl door Albarda zelf tot in don
treure is verklaard, dat wapens, legers,
mobilisatie juist den oorlog aantrekt?
precies wat wij schreven, merkt de
Maasb. hierbij op.
De ontwapeningsactie van de S. D.
A. P., die er bij voortduring op gericht
is de weermacht te ondermijnen en af te
breken, is niet vereenigbaar met het
standpunt, thans door den heer Albarda
ingenomen.
Men kan niet volstaan met het geven
van ontwijkende antwoorden, maar er
moet komen zooals de heer Kiës dan ook
vraagt een „ja" of „neen", een positief
antwoord.
Groote verwachtingen hebben we niet
van het antwoord, al wordt de. vraag ook
in „Het Volk" gesteld. Do Sitlating is
echter te teekenend voor de moeilijkheid,
waarin de roode ontwaponingspropagan-
disten zich gewerkt hebben, om haar
onzen lezers niet eens voor te leggen.
Het debat van 15 December in de Twee
de Kamer kan nog een laag staartje
hebben."
MHIIH II" ■ffWP—3— MW—VI
Het stormweer.
Volgens berichten uit New York houdt
'het stormachtige weer, dat thans reeds 14
dagen boven den Atlantischen oceaan
woedt, nog steeds aan. Van niet minder
dan 13 passagiersschepen zijn draadloos
berichten ontvangen dat zij met vertra
ging zullen aankomen. De „Olympic" had
een dag vertraging terwijl andere schepen
4 a 5 dagen over tijd zullen aankomen.
Naar een crisis in Zuid-Slavië.
Uit Belgrado wordt gemeld: De bespre
kingen der democratische parlements-
groep, die drie dagen geleden begonnen
zijn en tot een levendig dispuut leidden
over do vraag van dè houding der demo
cratische partij voor het geval der vor
ming" van een concentratie-kabinet, zijn
gisteren besloten. Met 37 tegen 21 stem
men werd een voorstel aangenomen om
den partijleider Dawidowits opdracht te
geven om de samenvatting aller democra
tische elementen in het parlement voort te
zetten. Deze stemming zal zonder twijfel
•het ontslag der democratische ministers
ten gevolge hebben, die in het tegenwoor
dige kabinet 5 portefeuilles, buitenland-
sche zaken, onderwijs, bosschen en mijnen,
sociale voorzorg en de portefeuille voor
unificatie der wetgeving bezetten.
Conventie der In- en uitvoerverboden.
Gisteren was de termijn afgeloopen bin
nen welken de staten die nog tot de con
ventie voor de afschaffing der in- en uit
voerverboden wilden toetreden, een ver
zoek tot den Volkenbond konden richten,
om het een of ander in- en uitvoerverbod
nog tijdelijk te 'kunnen handhaven.
De tweede zitting van de conferentie-
Colijn die op 2 Juli aanvangt, zal moeten
beslissen of deze verzoeken om tijdelijke
handhaving nog kunnen bewilligd worden.
Nu is de lijst gesloten en kunnen geen
nieuwe voorbehouden gemaakt worden. 26
Staten hebben thans de conventie onder
teekend. Behalve de 18 staten, die dit reeds
op 8 November deden, toen de conferentie-
Golijn gesloten wérd, hebben de volgende
staten nog onderteekend: Amerika, Est
land, Letland, Noorwegen, Polen, Portu
gal, ServiS en Zweden.
Van deze staten 'heeft alleen Servië geen
enkel voorbehoud gemaakt, doch die van
de andere staten zijn niet zeer belangrijk,
behalve van Polen, dat een invoerverbod
op kleurstoffen tijdelijk wil handhaven en
een uitvoerverbod voor petroleum.
Portugal heeft een heel lange lijst van
in- en uitvoerverboden beiden. Hierin zal
waarschijnlijk wel heel wat geschrapt wor
den, tijdens de tweede zitting van de con-
ferentie-Colijn.
Van de staten die op 8 November de
conventie reeds onderteekenden bebben
Bulgarije en Tsjecho-Slowakije ook nog
eenige voorbehouden gemaakt.
De lijst der door Tsjecho-Slowakije ge-
wenschte in- en uitvoerverboden heeft een
lengte die aan het belachelijke grenst.
Alle groote mogendheden met inbegrip
van Amerika en Japan hebben thans de
conventie onderteekend.
De verdediging van de Oostelijke grenzen
van België.
De kosten van uitvoering, der werken
van d.e grensverdediging in hot Oosten van
België, welke hoofdzakelijk zullen bestaan
uit het. herstel der bestaande forten, het
bouwen van schuilplaatsen voor machine
geweren en het gereed, maken van een
inundatiesysteem, worden door de regee-
ring geraamd op ruim 30 millioen francs.
Do kosten van aankoop der noodige ter
reinen zijn in dit bedrag begrepen. Voor
gesteld wordt het heele bedrag over twee
jaarlijksche begrootingen te verdeelen. Op
de buitengewone begrooting voor 1928 zou
voor dit doel een crediet van 10 millioen
worden voorzien.
Korfe berlchtep.
In sovjet-Rusland zijn 1275 leerfa
brieken wegens bet opdrijven van de prij
zen gesloten.
De Matin" meldt, dat binnenkort de
telefoondienst tusschen Parijs en New-
York zal worden geopend, i
In de buurt van Mönchsroden bij Go-
burg beeft gisternacht eeij ernstig auto
ongeluk plaats gehad. Door het springen
van een band sloeg een auto over den kop.
Twee inzittenden werden gedood, terwijl
de chauffeur ernstig gewond werd.
In de Steijersche Alpen is een slede,
waarin 7 personen zaten, in een ravijn ge
stort. Drie der inzittenden werden gedood,
de andere gewond.
In het laatste werkrapport inzake de
werkloosheid in Engeland wordt geconsta
teerd, dat het aantal werkloozen wederom
met 15.000 gedaald is gedurende de afge
loopen week.
De kranten vernemen uit Adelaide
(Eng.) dat tengevolge van de instorting
van een tunnel negen werklieden begraven
zijn. Drie heeft men er kunnen redden, zes
zijn gedood.
Uit een draadloos telegram is geble
ken, dat het Britfiche transportschip Ba-
naba (geb. in 1913, 4643 ton br.) ter hoog
te van Ocean Island is vergaan. Het schip
is totaal vernield; maar de bemanning is
gered.
Gisteren zijn te Parijs drie personen
gearresteerd wegens bet smokkelen van
cocaïne. Eén 'hunner moet een zeer ge
ziene persoonlijkheid zijn.
Gisterenmiddag is ia den Pruisi
sch en landdag opnieuw een diefstal ge
pleegd. Van de fractie-secretaresse van het
Gentrum werd een handtaschje ontvreemd
waarin haar maand-salaris en een gou
den dames-horloge.
Te München is de tweede burgemees
ter van Reutte in Tirol gearresteerd in
verband met onregelmatigheden bij den
aanleg van den Zugspitz-spoorweg.
DE NEpERL- UITVOER NAAR IND1Ë.
Wij hebben, zegt het Hdbl., wel eens
gewezen op het geleidelijk verdringen van
de Indische markt van den Nederland-
schen import in onzen archipel.
Bü het lezen van de verschillende eco
nomische overzichten, in de Indische bla
den gepubliceord bij de jaarwisseling, trok
deze quaestie opnieuw onze aandacht,
en nu wij' de cijfers omtrent Nederland's
uitvoer naar Ned.-Indië nog eens onder de
oogen kregen, lijkt ons de achteruitgang
meer en meer verbijsterend. Hoeweil ook
Engel and's uitvoer steeds afneemt, wij
wezen hierop nog onlangs aan de hand
van cijfers, verzameld door den vertegen
woordiger der Britsche Kamer van Koop
handel willen wij' thans alleen even
stil staan bij de cijfers, 'betreffende Neder
land's export. i
Vóór het fatale jaar 1914 vertoonden de
invoercijfers van Nederlandsch-Indië een
onafgebroken stijging, waaruit terecht de
gevolgtrekking werd gemaakt, dat de eco
nomische ontwikkeling onzer Indische
gewesten geregeld voortgang maakte. De
productie van uitvoergewassen nam ge
stadig toe, terwijl van een eigen industri-
eele ontwikkeling toen zoa goed als geen
sprake was, zoodat de groeiende afzet
van buitenlandsche fabrikaten slechts te
danken kon zijn aan de groeiende be
hoefte en de toenemende koopkracht der
bevolking. Had de invoer in 1903
„slechts" een waarde van 177 millioen
gulden, in '1913 werd voor f 461 millioen
ingevoerd.
Bjj beschouwing van de invoercijfers
van 19141925 merken wij hoogst merk
waardige sprongen op, welke al te dik
wijls tot geheel onjuiste conclusies heb
ben geleid.
De jaren 19151922 worden geheel
buiten beschouwing gelaten, daar deze
jaren tengevolge van het ontredderde
scheepsverkeer en de reactie op die Oor
logsjaren werkelijk tot de abnormale ja
ren gerekend moeten worden.
Eerst in 1923 begint de handel op Ne
derlandsch-Indië weer een normaal karak
ter te krijgen, doordat de ooirlogsgevol-
gen toen grootendeels overkomen of ge
stabiliseerd waren en de heftige schom
melingen iu de goederenprijzen tot staan
waren gebracht. Zij het ook dat de prjjj-
zon dor importartikelen aanrnorkeljjk hoo-
ger bleven dan ift 1913.
Het. aandeel van ons land in den in
voer van Nederlandsch-Oost-Indië be
droeg:
in i913 33 pet.
in 1923 21 pet. i
in 1924 '19® pet.
in 1925 '18s pet.
Aan deze cijfers wjjdt de heer Jd. A.
J. Keiling één beschouwing in de „Ind.
Post".
De schrijver acht den achteruitgang zoo
verbijsterend groot en op het eerste ge
zicht zoo verontrustend, dat het de moeite
moet loonen na te gaan, welke oorzaken
medegewerkt hebben aan de snelle daling
van het Nederlandsche percentage in den
Indischen invoer.
Het moge waar zijn aldus de heer
Keiling dat de Nederlandsche nijver
heid te kampen heeft met hooge loonen
en korten arbeidsduur, en het daardoor
aflegt tegen Japan: bijna al de niet Azia
tische concurrenten van Nederland ver-
keeren in hetzelfde geval ,en er zijn
nog tal van artikelen, welke in Europa
onder gunstiger productievoorwaarden
kunnen warden vervaardigd dan in Japan,
gezwegen nog van kwaliteit.
Maar ook de strijd tegen Japan is niet
hopeloos, daar ook in dat land de arbeids
week van 66 uur ree'ds is verminderd
tot 56 uur en wel verder vorminderen
zal terwijl de loonen ongetwijfeld zullen
stijgen. De Japansche lucifers, welke in
1913 voor fO.IO per pak te koop waren,
terwijl de Zweedsche lucifers toen f0.15
noteerden, kóstten in 1925: f0-22'/2 tegen
fO-25 de Zweedsche, met het gevolg, dat
het Europeesohe product, ofschoon
duurder, het Japansche weer verdrong.
En zoo kan het oak met andere arti
kelen gaan, mits de Europeoscho, en in
het bijzonder de Nederlandsche industri-
eelen, geen moeite en kosten ontzien om
den afzet in Oost-Indië te pousseeren.
Een dergelijke studie van de markt is
noodig, niet alleen door de Nederlandsche
importeurs op Java, wien het onverschil
lig is of zij een Nederlandsch da» wel
'een buitenlandsch artikel verkoopen, daar
zij zich bij hun inkoopen slechts door de
winstmarge laten leiden, maar vooral door
de Nederlandsche fabrikanten zelf, die het
bereizen onzer overzeesche gewesten
maar al te veel overlaten aan buitenland
sche concurrenten.
De vaccinatie.
Verschenen is de memorie van ant
woord van de Eerste Kamer inzake het
ontwerp tot wijziging en aanvulling van
de wettelijke bepalingen betreffende de
vaccinatie.
De moening, dat de minister door rle
indiening en verdediging van dit wets
ontwerp wel degelijk in strijd zou komen
met de regeeringsverklaring vap 11 Maart
1926 en zijn latere daarop gebaseerde
houding, kan in het licht der feiten moei
lijk gehandhaafd worden. De ernstige be
geerte toch om bepaalde vraagstukken in
status quo te laten verliest haar basis,
als een zoodanig vraagstuk, buiten
iemands toedoen om, een nieuwe gestalte
aanneemt zóó, dat het vraagstuk in zijn
tegenwoordige gestalte nimmer een ele
ment geweest is in den strijd tusschen
politieke partijen of groepen. Dit nu is
hier ongetwijfeld het geval sinds om
streeks half Juni 1927, toen den minister
werd gerapporteerd, dat alle pogingen om
het encephalitis-gevaar 'te verklaren en
te bezweren vruchteloos waren gebleven,
en de medische adviseurs van dien
minister op grond daarvan van oordeel
bleken, dat onveranderde handhaving van
de bestaande bepalingen niet te verdedi
gen zou zijn.
Voorts deelt de minister mee, dat er bij
voortduring ruim voldoende entstof aan
wezig is om aan plotseling opkomende,
groote behoefte te kunnen voldoen.
De vrees, dat deze wet menig genees
heer huiverig zal maken om gedurende de
overgangsperiode tot inenting over te
gaan, is, naar het den minister voor-
k-omt, niet .gegrond. Reeds eenigen tijd
vóór de indiening van het ontwerp be
stond biji een groeiend aantal geneeskun
digen bezwaar om in de huidige om
standigheden tot inenting over te gaan
van dat bezwaar getuigde o.m. het adres
van het hoofdbestuur van de Maatschap
pijl tot bevordering van de geneeskunst,
dat immers vooraf gegaan is aan de indie
ning van dit wetsontwerp. Men kan veel
eer zeggen, dat dit ontwerp strookt met
een in de medische kringen op dit oogen-
blik min of meer algemeen bastaand ge
voelen.
Binnenland.
De Culemborgsche moordzaak.
Mededeelingen van weihouder De Veer in
den Middalb-urgschen Gemeen'eraad
over de electrificatie van Walcheren.
Mr Goedbloed tot wethouder van Goes
gekozen.
Voorloopig verslag der Eerste Kamer over
het departement van defensie.
Buitenland.
Sneeuw in Noorwegen.
Storm in Amerika.
Eetn crisis in Zuid-Slavië?
Bond tegen het vloeken.
Nadat naar aanleiding van het verzoek
door hot Bestuur van den Bond tegen net
vloeken in 1923 aan alle gemeenteraden
gericht, om regelingen te treffen tegen het
vloeken en ijdel gebruik van Gods Naam,
van 160 gemeenten de mededeeling in
kwam dat maatregelen werden genomen,
werd nogmaals aan de 850 gemeenten,
waarvoor zoover door het Bestuur van
den Bond kon worden nagegaan, nog geen
regelingen werden, vastgelegd, een der
gelijk verzoek gericht.
Hoewel alle beslissingen nog niet be
kend zijn, bleek echter uit de ingekomen
antwoorden, dat wederom een aantal ge
meenten hebben besloten maatregelen te
nemen.
Belastingpersoneel.
Door de Administratie van het dienst
vak der Rijksbelastingen is bepaald, dat
onder bepaalde omstandigheden en
voor zoover het dienstbelang dit toe
laat aan ambtenaren verlof kan wor
den verleend voor het bijwonen van een
afdoelingsvergadering hunner vereeniging.
Het verleende verlof komt, zoolang van
geen misbruik blijkt, niet in mindering
van het reglementair verlof.
Wijziging Ziektewet.
Naar „De Volkskrant" verneemt hebben
de werkgeverscentrales zich tot de bestu
ren van een aantal organisaties gewend
met de vraag, of deze bereid zijn deel te
nemen aan een bespreking over de vraag,
of het gewenscht is een congres te hou
den in verband met de aanhangige wij
zigingen van de Ziektewet. Bedoelde be
sturen zijn tegen 7 Februari uitgenoodigd.
Men stelt zich voor het congres te houden
in de laatste week van Maart.
Uitgenoodigd zijn o.a. de besturen van
Vrouwenbondon, Middenstandsorganisa
ties en Landbouworganisaties.
Het aardewerkwetje.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Zaanland heeft aan de Tweede
Kamer verzocht, het aardewerkwetje niet
aan te nemen. Zij gevoelt zich daartoe
gedrongen, omdat in haar district vrijwel
de geheele industrie op uitvoer is aan
gewezen, en de industrie aan de Zaan
reeds zeer veel moeilijkheden heeft on
dervonden. Do Kamer heeft meer ver
trouwen in andere, meer natuurlijke mid
delen om den afzet van de industrie
producten te vergrooten.
Minister Waszink weer in
functie.
Bij Kon. besluit van 31 Januari is,
overwegende, dat de minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen verklaard
heeft, zich weer in staat te gevoelen, het
beheer van zijn departement te hervat
ten; i
lo. in afwijking van een Kon. besluit
van 10 November, bepaald, dat van heden
af de minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen Bet beheer over zijn de
partement herneemt;
2(f. aan den minister van binnenland-
sche zaken en landbouw dank betuigd
voor de door hem bij de waarneming
van het beheer van het departement van
onderwijs, kunsten en wetenschappen den
lande bewezen diensten.
Encephalitis postvaccinal!s.
In de week van 22 tot 28 Januari 1928
zijn geen gevallen van encephalitis post-
vaccinalis ter kennis van het Staatstoe
zicht op de Volksgezondheid gekomen.
Afgeleverd werd door de entstofinrich
ting te Amsterdam koepokstof voor 1387,
te Rotterdam voor 337, te Groningen
voor 4, totaal voor 1728 personen.
Een gemeentesecretaris
ontslagen.
In de gisteren gehouden raadsvergade
ring welke van half 10 tot 6 uur geduurd
heeft besloot de gemeenteraad van Halste
ren (N.-Br.) met 7 tégen 3 stemmen, den
gemeente-secretaris, wegens over een
