No. 91 Maandag 16 Januari 1928 42e Jaargang
PU ROL
EERSTE BLAD.
Voor de Huid altijd
het beste, en dat
v
Buitenland.
Belangrijkste Nieuws.
Binnenland.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Directeur-Hoofdredacteur
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Voritstraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44458
Bijkantoor t« Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, 13.—
Losse nummers f 0.05
t
Prijs der Advert-sntlln:
14 regels 11.20, elke regel meer 30 ct.
BIJ abonnement belangrijke korting
Arme openbare schooi.
Naar aanleiding van de laatste algo-
meene vergadering van den Bpnd van
Ned. Onderw. schrijft „Het Schoolblad",
orgaan van het N. 0. G.:
„De heer Stenhuis oogstte luid applauB
met een vurige red», waarin (hij mot ge
noegdoening verklaarde, dat de bond zich
„volkomen thuis gevoelt in het N. V. V.",
den bond verder de eer gaf, dat hij nu de
zaken bekeek „met de oogen van de strij
dende proletariërsorganisatie", den bond
in het gevlei kwam door hem te betitelen
als „de onderwijzers-vakorganisatie" en
de onderwijzers animeerde, de dagen van
vrede zoo te gebruiken, dat als de regee
ring weer oproept bij een oorlog, er
slechts één kreet klinkt: re he ll
Het luid applaus, dat de vergadering
bij dit opzetten tot rebellie deed hooren,
deed ons schrijnend aan. Gevoelt de ver
gadering dan niets voor het behoud der
openbare, de voor allen toegankelijke,
volksschool, dat het zulke tot revolutie op
zettende klanken met luid applaus be
loont? Men weet in het bondskamp toen
ook wel, hoe précair de toestand voor vele
openbare scholen reeds is; men kan daar
toch ook weten, hoe dergelijke uitlatingen
zullen worden ditgebuitl
Eigenaardig, dat „Het Volk" klaarblij
kelijk het gevaar voor de openbare school
ook inziet en des heeren Stenbuis' woord:
„rebel" verzacht tot „réveille", maar „De
Bode" durft aan het woord van den pa
troon niets te veranderen; de „Bode"-le-
zers, die de algemeene vergadering niet
hebben medegemaakt, moeten ook de be
koring van 'sheeren Stenhuis opzetten tot
rebellie mee genieten I
Arme openbare schooll"
Inderdaad, amne openbare school
Eens het troetelkind, waaraan zoo het
heette de natie gehecht was, wordt ze nu,
zélfs door haar eigen vrienden of die al
thans hare vrienden behoorden te zijn
vermoord.
Want het wordt nu toch duidelijk als
de dag dat een school, waarvan een groot
deel der onderwijzers verklaart hun in
vloed zoo te 'zullen gebruiken dat ons volk
tot rebellie wordt opgevoed niet langer
bruikbaar is, voor hen, die het wel mee-
nen, met land en volk.
Wie waarborgt de ouders, dat er aan de
school waarheen zij hunne kinderen Zen
den, ook niet dergelijke tot rebellie oplei
dende rebellen werkzaam zijn?
Arme openbare schooL
Zij is onbruikbaar voor de voorstanders
van Christelijk onderwijs, maar zij is
evenmin bruikbaar voor hen, die hoewel
voorstanders van z.g. neutraal onderwijs,
hunne kinderen toch niet in een revolu
tionaire sfeer, tot rebellen wenscben te
zien opgevoed.
Invrijheidstelling van Belgische politieke
veroordeelden?
Sommige Belgische bladen hebben de
zer dagen gemeld, dat Hutt, een der geld-
echieters van het tijdens de bezetting on
der Duitsche censuur uitgegeven blad La
Eelgique, zijn yoorloopige invrijheidstel
ling van den nieuwen liberalen minister
van justitie, Janson, had bekomen en de
gevangenis te Leuven mocht verlaten. Het
blijkt echter, dat Hutt niet in vrijheid is
gesteld, maar vergunning kreeg om zich
voor eenige dagen aan het ziekbed van
zijn vtouw, welke stervend blijkt te zijn,
te begeven. Hij zal naar de gevangenis te
Leuven moeten terugkeeren, hoewel, naar
m zekere kringen verluidt, zijn gezond
heidstoestand en ook die van zijn Vlaam-
schen medegevangene dr A. Boxms, veel
te wenschen overlaat.
In officieuse 'kringen acht men het
voor de zooveelste maal niet onmoge
lijk, dat de regeering nu eindelijk dr
Borms, die spoedig zijn tiende gevangenis
jaar gaat intreden, samen met Hutt en
den Vlaamsch-nationalistischen sociaal
democraat Jef van Extalrwam uit de ge
vangenis zal ontslajain,
Officieels waarheid en werkelijkheid In
Rusland.
Over geheel Rusland worden tegenwoor
dig1 vergaderingen en conferenties gehou
den om de oorzaken op te sporen, die de
boeren er van terug houden hun graan in
voldoende mate te verkoopen. De daar
aanwezige ambtenaren voeren allerlei ver
ontschuldigingen aan en houden diepsrfn-
nige beschouwingen. Op een dergelijke
vergadering, stond een hoer, die er blijk
baar kregel onder werd op, en zei: Nu zal
ik jullie eens vertellen, waarom ik mijn
graan niet verkoop. Als ik aankom met
mijn wagen en ik meld me, krijg ik van
jullie ten antwoord: wacht maar event
Dat eventjes duurt eenige dagen en als ik
dan ten slotte na veel heen en weer ge
loop met tientallen papieren mijn geld
krijg, zeg 16 roebel, moet ik er vijf beta
len voor logies en eten gedurende mijn
wachttijd. En hoe vaak komt het niet voor,
dat ten slotte de kassier zijn 'hoofd door
het luikje steekt, waar je je papier hebt
afgegeven en je toesnauwt: er is geen geld,
kom morgen maar terug, waarna bij het
luikje voor je neus dichtklapt.
Huwelijksellende In Rusland.
Toen in den 'herfst van het jaar 1917 de
sovjet-regeering de macht in handen nam,
was het eerste, wat zij deed, het kerkelijk
huwelijk verbieden. Sindsdien bezat dit
huwelijk geen rechtsgeldigheid meer. De
huwelijksvoorschriften van 1918, die tot
1926 van kracht bleven, vereenvoudigden
de formaliteiten van bet burgerlijk huwe
lijk tot een aanmelding, volgens welke de
echtgenooten begonnen zijn samen te le
ven.
In 'het jaar 1925 werd een wetsontwerp
uitgewerkt, dat ook den aanmeldingsplicht
opheft en als eenig criterium voor een be
staand huwelijk het samenleven der echt
genooten beschouwt. Het opheffen der re
gisters voor den burgerlijken stand stuitte
echter op heftigen weerstand der vrou
wen, vooral in de provincies, zoodat deze
registers behouden blijven en in de wet
tevens de aanmelding van het huwelijk
behouden bleef.
De uitwerkingen van deze huwelijks
wetgeving aldus „Kipa", illustreert op
pakkende wijze de 'huwelijksstatistïeik der
„Krasnaja Gasetta". In de eerste vijf
maanden van 1926 werden' 8472 huwelij
ken gesloten en, 2126 huwelijken ontbon
den. Er kwamen dus op 100 huwelijken
26 echtscheidingen voor. In de eerste vijf
maanden van 1927 werden 9681 nieuwe
huwelijken gesloten en 7255 huwelijken
ontbonden, wat ongeveer gelijk staat met
75 pet. der in dezelfde periode gesloten
huwelijken.
Da vlooicommlssla tegen president
Coolidge en Wilhur.
De .vlootcommissie uit 'het Huis van Af
gevaardigden heeft gisteren, beide malen
met 15 tegen slechts één stem, twee voor
stellen aangenomen, die recht tegen het
beleid van president Coolidge en den mi
nister van marine, Wilbur, ingaan. Het
eerste voorstel strekt om den president
voortaan het recht te ontzeggen in den
bouw van op stapel gezette, oorlogsschepen
op één of andere wijze storend in te grij
pen, en zoodoende den afbouw te vertra
gen. De andere motie eisc'ht van den mi
nister, dat hij bij aanvraag van credieten
voor nieuwbouw tevens het tijdstip zal
aangeven, waarop ieder aangevraagd
schip gereed moet zijn om zijn plaats in
de vloot in te nemen.
Daar eenige leden er niet voor warer.
om het vlootprogram in den 'huidigei
vorm goed te keuren, verklaarde de com
missie zich voor uitstel daarvan. De de
mocraat Mac Lintic, die alleen tegen de
voorstellen stemde, zei, dat ze een klap in
't gezicht van den president beteekenden.
De verbanning van Trotzky c. s.
Dé „Volkswille", het rijksorgaan der
Duitsche linkB-communisten, publiceert
een direct bericht uit Moskou, dat ver
meldt, dat het bevel tot verbanning van
de Russische oppositie-leiders voor de ge-
heele oppositie is uitgevaardigd en door
de staatspolitie met geweld ten uitvoer is
gebracht.
Terwijl Zinowjew en zijn aanhangers
naar hun verbanningsplaatsen mochten
reizen, werden alle anderen onder politie
begeleiding met geweld weggevoerd.
Het bericht dat Trotzky zou hebben ge
weigerd om het bevel op te volgen, wordt
door het blad bevestigd.
Uilc8cfiietndtng In een crematorium.
De rechter van instructie heeft het ba-
vel tot arrestatie van den stoker en
de'n machinist van het crematorium te
Berlijn Wilmersdorf bekrachtigd. Z,ij wor
den beschuldigd! doodkisten te hebben
geopend en voorwerpen daaruit te hebben
verduisterd. Uit den mond van een on
langs overleden herbergier zonden ze oen
gouden brug en een gouden gehemelte
hebben uitgebroken.
Communistische organisatie In LItauen
ontdekt.
Een wijdvertakte communistische orga
nisatie is te Kofno ontdekt. Volgens de
Litauische Rundschau zjjn tot nog toe
19 personen gearresteerd onder wie een
groot aantal hbogere beambtenvan ver
scheidene ondernemingen. De leiders dier
organisatie konden eveneens gearresteerd
worden.
Toenemende werkloosheid te Berlijn.
Onafgebroken stijgt te Berlijn wedei
het aantal arbeidsloozen. Vorige week
vermeerderde het opnieuw met 9300,
waardoor het totaal 206.000 werd. Hier
van worden in het geheel 165.000 perso
nen ondersteund.
LJever een crematorium dan 620
woningen.
De gemeenteraad van Brünn (Bohemen)
had met uitzondering van de christelijke
Tsjechen, eenparig hot besluit genomen
tot het oprichten van een crematorium
voor den prijs van 3i/z millioen kronen.
Ook de sociaal-democraten stemden vooi
het crematorium, ofschoon zij .steeds mei
klem gewezen hadden op het "tekort aan
woningen. De staat was bovendien bereid
een bouwcrediet van 15 millioen te ge
ven. Met het bedrag, dat ter beschik
king kon gesteld worden, ruim 18 millioen
hadden 620 nieuwe woningen kunnen
worden gebauwd .voor families, die thans
in afgedankte wagens, keten en barakken
tegen de koude en de vochtigheid' een
onderkomen zoeken. Maar de gemeente
raad der stad oordeelde, dat een cre
matorium noodzakelijker was dan nieuws
woningen.
De RussSschte propaganda.
Uit Oaïro wordt gemeld, dat thans Pa
lestina het hoofdkwartier is van een nieu
we Russische communistische organisatie
in het naburige Oosten.
De Bolsjewiki beoogen een joodsqh-
Arabische federatie tot stand te brengen,
welke moet dienen voor de roodé propa
ganda van de Middellandsche Zee tot de
Perzische Golf. Op deze wijze hopen zij
zich meester te maken van een groot
deel van den Islam.
Aan den anderen kant richt het Rus
sische propaganda-affensief zich van
Tashkent en Afganistan naar Baluchistan.
De geheele leiding van beide acties berusl
bjj de Derde Internationale te Moskou.
Gedeeltelijk alcoholvrije ZoWdajJan In
Woensdag is het schenkverbod aan jon
gelieden beneden die 18 jaar in Hongarije
van kracht geworden. Dat heeft er de
menschen aan herinnerd, dat de Kamer
bjj het goedkeuren van dit verbod1 ook
een motie heeft aangenomen ten gunste
van een drankverbod op Zondag. De pro-
testantscbe en kath. kerken hebben naar
aanleiding daarvan verzocht althans gedu
rende kerktjj'djdien drankverkoop te verhiel
den. Naar men zegt zou de regeering,
die de zaak thans in overweging heeft,
voornemens zjjn met een besluit te ko
men, waarbjj een verplichte koffiehuis
sluiting wordt ingevoerd voor dien tjjd van
Zaterdagavond tot Zondagmiddag.
48 uur schrikbewind der communisten in
Canton.
Aan een schrijven, dat een familie te
Rotterdam van een bloedverwant in
China ontving, ontleent de „Msb." het
volgende:
Het is mijn gewoonte niet over poli
tieke en andere gebeurtenissen in China
te schrijven maar ik moet voor dezen
keer een uitzondering maken, nu er in
Canton tooneelen hebben plaats gehad,
welke erger zijn geweest dan de bloe
digste revolutie ooit te voren.
„Er waren weinig troepen in de stald,
omdat men juist bezig was, troepen van
een andere provincie, welke in Canton
den baas spelen weg te jagen. Daarvan
maakten communisten, geholpen door
hun Russische leermeesters gebruik om
Canton-city in bezit te nemen. De Russen
hadden gezorgd voor allerlei wapens, en
gebleken is, dat zij een groot deel der
jongelui van gegoede families (zoowel
jonge mannen als meisjes) volkomen ver
giftigd hadden met hun communistische
theorieën. Goed gekleede meisjes met
kort geknipt baat dwongen winkeliers
hun geld en goederen af te geven en
waar men weigerde, werd de boel in
brand gestoken. Zeventienhonderd huizen
zjjn op die manier in asch gelegd. Vele
winkeliers werden door diezelfde meisjes
onthoofd en de hoofden werden tda ai-
schrikwekkend voorbeeld door de stra
ten gedragen.
Twee maal 24 uur heeft dit schrikbe
wind aangehouden; voorraden uit win
kels werden op straat gesmeten om on
der koelies te worden verdeeld. De leuze
was, geen rijken, geen armen; iedereen
gelijk en allemaal werken voor hetzelfde
loon. Het eerste wat men deed was de
gevangenis openen en de honderden los
gelaten misdadigers deden natuurlijk
braaf mee aan het moorden, brandstich
ten en rooven.
Tegenover Canton-citv ligt Honatt, op
de manier als Fejjenoord tegenover Rotter
dam en daar is al sinds jaren een gou
verneur, die als ex-rooverhoofdman alle
knepen kent, om tegen gespuis op te
treden en orde en tucht te handhaven.
In zijn district waren geen rooden, omdat
hij' zeer op Azijn qui vive was en alle
bewoners van zijn district kende. vDie
gouverneur heeft, dank. zij de hulp van
een werkliedenvereniging, welke ook te
gen de Bolschies is, kans gezien de
Rooden te verdrijven, maar hier ging
het ook met een typisch Chineesche list.
De anti-roode werklieden werden van wa
penen voorzien en deden zich voor als
Rooden met roode insignes en vlaggen.
De anderen dachten, dat ziji waren over-
geloopen en lieten hen de stad binnen.
Daar drongen zij hét hoofdbureau van
politie binnen, heschen er de witte vlag,
wat voor meergenoemden gouverneur het
teeken was om met zjjn soldaten den
aanval te beginnen, zoodat de Rooden
tusschen twee vuren zaten. Honderden
koelies, die mee deden aan hét rooven
zijn daarbij: gedood en "er hangen hier
bij de Chineesche fotografen foto's met
den eenen handwagen na den anderen,
opgestapeld met lijken, onbedekt en in
allerlei houdingen.
Communistische jongelui en meisjes
van den gegoeden stand werden zonder
pardon doodgeschoten en gingen schel
dend tegen de soldaten en zonder een
spoor van angst den dood in.
Er is in Canton groote rouw, waar
vele families haar kinderen dood van de
soldaten in ontvangst namen om deze
zelf te begraven. Vele Russische pro
pagandisten, waaronder vrouwen, zijn
eveneens gefusileerd.
Het kwaad zit dieper, dan men aanvan
kelijk had kunnen a'annemen en het is de
vraag, of met het fusileeren van aanhan
gers en deporteeren van i Russen het met
het communisme in Chihai gedaan is.
In Hongkong is het nu rustig. Hon
derden Chineezen, die met hun buit van
Canton hierheen gevlucht waken, werden
door de politie aangehouden en degenen
onder hen, die door de Cantonneesche
politie herkend worden als misdadigers,
zullen zeer waarschijnlijk gedeporteerd
worden, om daarna te Canton te worden
gefusileerd.
Korter berichten.
Voor den oorlog was het theever-
bruik in Rusland 410 gram per hoofd per
jaar en stond het land als nummer drie
op de lijst van de theeverbruikers. Thans
is het verbruik tot een derde gedaald van
1913, en dat wordt bijna geheel in d'e
steden verbruikt. Het dorp kent tegenwoor
dig bijna geen echte thee meer,, waaraan
volgens sommigen, ook het toenemend ge
bruik van brandewijn te wijten is.
In officieele Belgische kringen wordt
verwacht, dat de Kruisschanssluis, welke
toegang moet verleenen, ongeveer 10 K.M.
benoorden Antwerpen, tot het" nieuwe Ka
naaldok, in Augustus van dit jaar nog
in gebruik zal kunnen worden genomen.
Koning Albert zal deze gebeurtenis bij
wonen.
Volgens de Vossische Zeitung is het
waarschijnlijk, dat de portefeuille van de
rijksweer aangeboden zal worden aan den
rijksminister van economie dr Gurtius.
De republiek Chili is door een vrij
hevige aardbeving bezocht. Vooral in het
Noorden van het land waren de schokken
zeer krachtig.
In het Reuzengebergte is sinds Za
terdagnacht tot in het voorgebergte sterke
sneeuwval ingetreden.
Alle mijnwerkers, die in de mijn in
de buurt van Cali (Am.) Dinsdag van de
'buitenwereld werden afgesloten, zijn so
red.
Telegrammen uit Havana zeggen, dat
de politie 2 Russen aangehouden heeft, die
juist uit Mexico waren aangekomen en
die verdacht worden, van samenzwering
om onlusten uit te lokken bij de aankomst
van Coolidge op 'Zondag.
Blnineinland1.
Aardschokken in Lamb'uïg en België.
Jhr H. A. van Kamebeek benoemd tot
Commissaris der Koningin in Z.-Holland.
Een tweede Biesbosch-polder?
Een. te Den Haag ontvlucht inbreker te
Hamburg aangehouden.
Ook in Den Haag een rultenveimieter
aan het. werk.
Drama te Heerlen.
Mededeelingen ovier een „Oester-syndi
caat." y
Buitenland.
Communistische organisatie jn Litaueo
ontdekt.
Russisch gestook in het Oosten.
Huweljjksellende in Rusland.
Senator Kaazevoet.
Onlangs werd bericht, dat het Eerste-
Kamerlid P. 3. J. Haazevoet failliet is
verklaard. De Verzekeringsraad te Am
sterdam had geconstateerd, dat tijdens
zjjn beheer 'als directeur van de Spaar-
verzekering „St. Petrus" de boeken waren
vervalscht. In verband daarmede schrijft
het katholieke blad „De Residentie":
Sindsdien (na de faillissementsverkla- s
ring) heeft dit lid de openbare vergade
ringen van de Eerste Kamer niet meer bij
gewoond en zijn we niet geheel en al
verkeerd ingelicht, dan is dit geschied op
een wenk vanuit de katholieke fraktie
van den Senaat, die hem heeft medege
deeld, dat op zjjn tegenwoordigheid geen
prijs meer werd gesteld.
Hoe dit zij, een feit is, dat hij geen
enkele zitting meer bijwoont, maar toch
nog altijd prijkt als katholiek lid van de
Eerste Kamer.
Die toestand Ijjkt ons toch vrjjwel on
houdbaar.
Wanneer een katholiek lid van een zoo
hoog kollege als hier het geval is, zich
heeft schuldig gemaakt aan zaken, welke
dezen afgevaardigde worden ten laste ge
legd, dan is het niet voldoende, dat hij
de zittingen van dit kollege niet meer
bijwoont, maai dan heeft hjj voor het
lidmaatschap te bedanken.
En wanneer hjj eigener beweging daar
toe niet bereid is, dan heeft het bestuur
van de Katholieke Staatspartij den min
der aangenamen, maar noodzakelijken
plicht om dezen afgevaardigde er aan te
herinneren, wat in dezen zjjn plicht is.
Het pwest Limburg Üleir S. O. A- P.
„Het Volk" mold-t, dat het bestuur van
die S. D. A. P. aan de ïimburgsche a£-
deelinigen van die partij heeft geschreven:,
dat het besloten heeft, Tiet gewest.
Limburg en de Limburgsche af-
deelingea te schorsen en aan
bot con gres vo oirte dragen voor
royement, indien vóór of qp 1 Fe
bruari geen bericht ontvangen wordt, dat
men het rapport inzake de. limburgsche
kwestie zonder eenige voorwaarden aan
vaardt.
Gascorruptie te Soest.
In de te Soest gehouiden raadsvergade
ring heeft de raad o.m. behandeld de
ontslagaanvrage van den directeur van
het gasbedrjjf, den heer De Visser. Naar
aanleiding van dit punt werd eerst een
geheime vergadering gehouiden. In de
openbare zitting van den raad deelde de
voorzitter mede, dat de gasdirecteur be
kend had f700 van de firma Wilson te
hebben aangenomen en na bespreking
met B. en W. zijn ontslagaanvrage had
ingediend. B. en W. stellen voor deze
zaak' eerst door de gascommissie te laten
onderzoeken.
Gedeputeerden van Friesland
eischen strenge straffen.
Uit de zaak met den voormaligen gas
directeur te Workum, die door het ge
meentebestuur was gestraft geworden met
degradatie van directeur tot chef-fitter,
was reeds gebleken, da.t Gedep. Staten
van Friesland 'strenge maatregelen tegen
de bij de gasoorruiptie betrokken directeu
ren eischten.
Gemeld wordt thans, diat ook de straf
maatregelen, welke door do gemeentebe
sturen van Leeuwarderadeel en Smallin-
gerland jegens de directeuren zijn getrof
fen, niet naar den zin van Gedeputeerden
zjjn. Genoemde gemeentebes toren hebben
van dit college de aanschrijving ontvan
gen, dat zij geen gelden mogen uitgeven,
op de gemeentebegrooting 1928 op de
post „salaris directeuren gasfabriek
Op welke wijize deze gemeentebesturen
