717r. Qdamas is gestart - Wat er deze week voorviel. Het Zeeuwsche hoekje. Zoeklichtjes. I We hebben deze week weer eens kun nen lezen en bemerken, hoe door en door rot en yoos het hier en daar in de financieele wereld is. Schandelijke dingen werden openbaar bij het faillis sement der Veendammer Hypotheekbank, waar het zelfs over miljoenen ging. Ver schillende verdachten zijn reeds gearres teerd. Kort daarop failleerde de Maatschappij voor Scheepsverband te Amsterdam, welk faillissement weer samenhing met de af faire van zekeren Lieberman (die ook hoofdverdachte in de Veendammer-zaak was), welk heerschap de kuiten heeft genomen. Met een en ander hing ook weer samen de verkeerde loop van zaken bij de discontobank voor crediet-instel- lingen te Den Haag. Ook in verband hier mede hadden weer enkele arrestaties plaats. hit Antwerpen kwamen Yveneens be richten omtrent een financieel schandaal. Ten slotte liepen te Leiden de zaken verkeerd bij de Leidsche Effectenbank. En het stereotiepe zinnetje ontbrak ook nu bij de diverse berichten niet: verschil lende kleine spaarders werden de dupe. Wat een zuchten zullen er weer geslaakt zijn door de benadeelden I Welk een zwendel wordt nu hier, dan daar in som mige financieele kringen openbaar! Een meer opwekkend bericht was dat tot verlaging van enkele porti bij de posterijen. Het gaat daar met de tariefpolitiek al meer den goeden kant uit. Het publiek zal zeker dankbaar zijn voor deze nieuwe vermindering van port- kosten. Als nu nog eens wat meer gedaan werd aan verbetering van den postdienst ten plattelande, zou de postdirectie in 't bijzonder den dank der plattelandsbe volking mogen oogsten. De spoorwegen hadden een min der voorspoedige week. Vorigen Zater dagavond had het ernstige ongeluk te Zandvoort plaats, waarbij twee dooden te betreuren vielen, terwijl ook in den loop dezer week meerdere ontsporingen en botsingen voorvielen. Te Leiden werd bjj zulk een botsing de machinist ge wond. Wat denken wjj dikwijls weinig aan de gevaren, die ons op reis bedreigen! In de Zuiderzee drijven nog steeds ijsbergen rond van afmetingen, die in onze wateren niet dikwijls voorkomen. Toch zijn alle Nederlandsche eilanden momenteel weer te bereiken. In het buitenland is de hinder, dien men van het jjs ondervindt, nog steeds groot. Vooral met den hier en daar tot den bodem toe bevroren Donau weet men maar moeilijk raad. Droevig is het lot van de vele slacht offers van de overstroomingen in Engeland. De ramp was daar zóó ernstig verschillende personen zijn verdronken als in geen tientallen van jaren is meegemaakt. Van welke methoden de Sovjet- mannen gebruik durven maken, om minder welgevallige elementen uit den weg te ruimen, is deze week weer ge bleken. De leiders van de oppositie, maar toch ook Bolsjewisten, zjjn verbannen naar onbergzame oorden I Precies de zelfde practijfcen als in het Czaren-rijk. Ja, Rusland is wel bevrijd en gezegend 1 Vreeselijk waren de ontploffin gen, die te Berlijn plaats hadden en waarbij vele slachtoffers vielen en de mijnramp in Amerika, waarbij enkele tien tallen mijnwerkers om het leven kwamen. BEVORDERT DEN EETLUST Een aaspraat je. Met toestemming van Luctor wil da Re- dactia dit keer in deze rubriek eens een gaspraatje met de lezers en lezeressen houden. In vele steden en dorpen van onze provincie gebruikt men het gas en wit gaarne voor het koken en verwarmen en ook hoewel in mindere mate, omdat de electriciteit hier als concurrente optreedt voor ver lichting. De huisvrouwen, die eenmaal gewoon zijn op gas te koken, willen het niet graag meer missen. Wat ook te begrijpen is, want een gas- comfoor of -fornuis heeft belangrijke voor- deelen boven een kolenkachel of petroleum stel. Voor verlichting is electriciteit prettiger en zindelijker dan gas, maar lang niet altijd goedkooper. Vooral in onze provincie waar de P. Z. E. M. voor een groot deel de elec- triciteitsvoorziening in handen heeft, durft men (in vele andere streken van ons land onge kende) prijzen vragen, die menigeen van aan- - sluiting aan het electrisch net terughouden en doen besluiten de gaslampen maar te be houden. Door veie huizen loopaa dus de gasbuizen. Velen zijn met de behandeling van gas ver trouwd geraakt en nemen wel eens niet altijd de noodige voorzichtigheid in acht. En tooh blijft deze laatste noodig, want het gas is en blijft nu eenmaal io zeker opzicht een gevaar. Dit valt niet te ontkennen, hoe gunstig men ook ovet gu denken moge. Hij slaat atraka elk reeoftL AD AMAS, tegenwoordig de fijn ste en mildste Egyptische sigaret 0 stuks 15 Cta. 20 stuks 30 Cfca. Met I coupon Met 2 coupon* UIT ZEELAND'S VERLEDEN. Door A- M. Wessela. Veere'i Blinken en Versinkan. Machtig en rijk was in vroeger dagen het Markiezaat Veem, een der belang- ijg-kste steden van ons gewest, „da tfota van ons stoere Zeeuwsche Volk. Hoe gaarne zouden wjj Zeeuwen, dat glorierijk verleden van ons gewest terug willen grjjpen, maarhet is voorbij en komt nimmermeer... Daar is het eens zoo welvarende Brou wer shaven, ondanks haar ©enige haven en drukke reed© tot een onbeduidend vlek gereduceerd, daar is Zierikzee, dat eenmaal Antwerpen naar de Kroon stak en een der grootste koopvaardjj-vloten naar Oost en West uitzond en ze met schatten beladen terug in haar haven ontving, daar is Sluis, Brugge's voor- en havenstad, de roem van Vlaanderen, eens door haar levendig scheepvaartverkeer door het thans verzande „Zwin", door kooplui zeer gezocht. Daar is Asmjemuiden, eveneens voor name haven, die ook wegens verzan den harer léede, te k>or ging. Daar is... ja daar ia... ook Veste.. Wij zouden tekort aan deze plaats doen* wanneer wjj in deze Oudheidkundige Ru briek, "baar geschiedenis niet uitvoerig vermeldden. Veer© heeft daar recht op, want al is het niet meer zulk een stad van ,be- teekenis, zjj neemt toch nog een goede plaats in onder ons Zeeuwen. Veere kan uit verschillend oogpunt wor den bezien en bezocht, en dit wordt dan ook gedaan. Maar wie zou ep het meest, het diepst van genieten? Mjjn inziens niet de Engelscben, dia in open touringcars des .Donderdags naar het aloude Ter Veere komen vliegen, om dat dit .bezoek nu eenmaal op hun pro gramma (een bezoek aan Walcheren) staat. In ijlenden haast draven z§ dan door de nauwe straten, bezoeken het stadhuis, koop en bij agent Perrels, die in de Veer- sche vierschaar een standje heeft, eenige platen of kaarten, bezichtigen de typische kada mat haar fraaie gebouwen en beklim men tenslotte 'tdak van den Campvaer- schen toren, om te genieten van het ver rukkelijke zeegezicht met Noord Beveland als achtergrond. Heeft men er een' vfjjle vertoefd, dam gaat het weer retour naar Jdiddelburg. Maar Veere heeft ook talrijke andere bezoekers, de minnaars der oudheidkunde, Romantiek pn Geschiedenis en niet te vergeten de Kunstschilders. Als men ym Veere genieten wik weet ik niet, wat het mooist en het indruk wekkendste is, het van de zijde van den Veesrschen Weg ia 1669 door Middel burg en Veere te samen aangelegd te pdderen, dan wel het van den Noord- Bij electriciteit kan zich kortsluiting met de ernstige gevolgen daarvan voordoen, by gaa dreigt het gevaar van vergiftiging en ontploffing. Wie de rubriek „Gemengd nieuwa" bijhoudt weet ,dat ongevallen met en door gaa nogal eens voorkomen. Maar en hierop kan niet genoeg nadruk vallen bijna altijd zyn ze te wijten aan nalatigheid, onvoor zichtigheid of onwetendheid van de slacht offers zelf. Een heel enkele maal kan het voorkomen, dat men er zelf totaal onschuldig aan ia. Zoo ia het in Goes ©en paar jaar geleden gebeurd, dat een gasbuis in de straat lek was, terwijl de grond hard bevroren was, zoodat het ontsnappende gas geen uitweg had, en langs de buis de woning in kwam. Zoo Iets gebeurt gelukkig slechts hoogst zelden. En zelfs daartegen ?s toch ook nog een middel. Men zorge nJ. bij het aanleggen der gasleiding, dat er op de plek, waar de gasbuia de woning binnenkomt, rondom die buis geen openingen zijn, maar dat de met selaar allea hermetisch afsluit. Van de zijde der gasfabriek te Goes wordt hierop by nieu wen aanleg steeds nauwkeurig gelet. Maar by vele ongevallen met gas is eigen schuld of nalatigheid in het spel. Soms is die schuld al heel duidelijk aanwijsbaar. R.v. men ruikt gas en steekt direct een lucifer aan om te zien, waar er een lekje is. Wie zich dan een ongeluk bezorgt, behoeft heusob aan een ander de schuld niet te geven. Het allerbeste ia natuurlijk direct de ga», fabriek te waarschuwen, wanneer men gas- Bevelamdschea kant over het water Ie bezoeken. Ook van af die wallen heeft men een keurig gezicht. Meermalen heb ik het langs beide rij den gedaan en steeds wordt men ge boeid door de machtige bekoring die er van Ter Veere uitgaat. Zooals reeds in een vorig artikel werd vermeld, ontleent Veere haar naam aan het veer, dat de verbinding met Cam- pen op Noord-Beveland onderhield. Aanvankelijk heette hipt dan ook Camp- veere, doch later Tiet men het eerste gedeelte wieg en sprak men alleen van Veere. Dat deze stad, die in 1358 kt stede, met poorten en torens werd een verleden heeft spreekt vanzelf. In Veere, waar elk© steen zijn eigen geschiedenis schijnt te hebben, komt men er als van zelf toe, naar haar te vragen. Da Zeeuwsche Kroniekschrijvers Smal- legange en Reigarsèergh hebben vele blz. aan deze stede besteed, terwijl ia Smal- legamge een keur van oude fcopexgravuie's staat afgedrukt. En niet te verwonderen is dit, want inderdaad heeft deze stad een© geschie denis, als weinig andere in Zeeland., een historie van roem en rijkdom, van eer en grooten luister. Wil men echter tem volle van Veere en zjjn Verleden genieten, dan raad ik ieder bezoeker aan, om contact te zoeken met den heer J. W. Perrels, de .Agent" van Veere; is men eenmaal onder diens bekwame leiding, dan kan men eerst recht genieten. Niets van Veere's geschiedenis ont snapt aan zijn aandacht, en elke vraag, die men stelt, wordt uitvoerig welwillend beantwoord. Ik althans heb verschillen de genotvolle uren met hem doorgebracht, Geen wonder dat het Zeenwsch Genoot schap dezen hoogst bekwamen oudheid kundige, tot lid benoemde. Laten wjj thans in gedachten Veer© doorwandelen. En dan valt allereerst ons oog op de talrijke dicht bjj elkaar staande gebouweh, die van vroegere welvaart en een mach tig verleden getuigen. Van bijzondere schoonheid getuigt het in (Jothiscben stjjl gebouwde stadhuis, in stnl aan het Middelburgsche gelijk. J>a fraaie gevel, rijk geornamenteerd is versierd met 7 groote beelden van Se voormalige Heeren en Vrouwen van Veere, Het gebouw dateert van 1470 14741. Achter het stadhuis verryat kea- rig ia zuiver© Tjjn een slanke toren met peervormige spits, waarop een verguld schip. Ongetwijfeld wilde mm daarmede het symbool van Vfaere's bloei uitdrukken, zoo- als Reigersberg!* het in zijn kroniek be schreef: „daer kwamen Kit het .posten zooveel schepen in de haven van Ter Veere, dat lucht in huis waarneemt. Maar stelt mm zelf een onderzoek in, zet dan toch eerst een poosje ramen en deuren open. Dan voorkomt ge oen ontploffing. Mm zij vooral ook voor zichtig, als men gaa in het meterkastja ruikt Een voorname raad, dien we willen geven la: knutsel zelf niet aan leiding, lampen en comforen. Menig amateur in het herstellen, meent kleine onvolkomenheden te kunnen ver helpen, dooh meestal komt het falikant uit Men heeft in een der vertrekken van de Goeaohe gasfabriek een interessante verzame ling Tan ontdekte knoeiwerkstukjes aangelegd, dia er op wijst, dat da niat-vakmaa meestal leelyke fouten maakt of zeer gevaarlijk handelt Want gevaarlijk is het b.v. om eea lekje in de gasbuis een doekje te winden of er stopverf op te plakken. En tooh zijn zulke gevallen voorgekomen I Helaas zyn ear ia Goes en zeker oo£ wol ia andere plaatsan naast bekwame vak lui ook z.gm. beunhazen, die soms heel em. atige fouten kunnen maken. Ieder kan nog maar niet direct een gaslamp vakkundig aan brengen I Het is dan ook nu aa dan wel eens noodig, dat vanwege de directie der gasfabriek waarschuwend wordt opgetreden. Er valt ook over de lampen nog iets te zeggen. In de meeste kamers vindt men tegenwoordig hangend licht. Maar men danke er wel aan, dat men zulk licht niet els man wil schemeren of de kamer even verlaat, tempera. Het kan dan gebeuren, dat het gas, dat niet meer geheel naar de vlam gestoo- ten wordt zij waart a geperst wordt door de opening bona don broader. Bij staand licht het eea wonder was. Het gebeurde dik wijls, dat er 's ochtends geen schip in de haven lag, ea dat er 's avonds, al3 het uit dm Oosten waaide, vijftig of zestig, zoo Oostersche schepen als Over- sticbtscbe schepm geteld wierden." Dat was in het jaar 1510, toen de La Ruo de Veerscfae Stedemeagd liet zin gen: „Mijn reed© ia veilig, ia 't bulda- reodste waar.'* (Wondt vervolgd.) DE ZEVEN WERELDWONDEREN. Da eerste zeven „wereldwonderen" zyn op één uitzondering na, tot stof vergaan, en naar de plaats waar ze stonden, kan men nog 3lechta gissen. De eene uitzondering is de pyramids van Cheops, die nog reohtop staat en de winden uit alle hemelstreken trotseert. Maar haar millioen ton steenan omsluiten een ledige, holle ruimte. Cheops, haar bouwer, wijdde zijn regeering aan het doen verrijzen van dit machtigste aller bouwwerken en 100.000 raenschen ar beidden er de helft van hun leven aan. Waartoe Cheops die pyramide oprichtte? De een brengt dan bouw in verband met het probleem van de kwadratuur van den cirkel, een tweede meent, dat de pyramide diende als een reusachtige filter voor het water van den Nijl, een derde beschouwt haar als oen gigantische zonnenwijzer, ter wijl Plinius haar eenvoudig ontstaan achtte door de gril Tan een heerscher. We weten in ieder geval, dat zij de tombe is van een machtig man, „qui vu grand, et qui a fait grard". Maar zoo geweldig kon de steenmassa niet zijn of de mummie des heerschare werd haar ontrukt, en overgebracht naar het Britsch Mu seum te Londen. Daar ook bevinden zich een paar over blijfselen van een andere tombe, van een ander „wereldwonder". Het is de tombe van Mau8olus, te zijner herinnering te Halicar- nassus door zijn zuster opgericht. Rij zyn dood besloot zij dat monument te doen bou wen, het moest grootscher zjjn dan eenig bouwwerk ter wereld, en het moest eeuwig zjjn. Zij liet den eenen tempel op het dak van den anderen bouwen, en bekroonde den- „stapel" met een gouden zegewagen met twee paarden bespannen, waarin twee enorm groote gouden beelden stonden, voorstellende haar zelf en haar gemaal. Vijftien eeuwen stond dit monument en trotseerde den tijd, toen kwamen de Turk- sche horden en vermaalden de machtige ko lommen tot kalk voor hun vestingwallen ea huizen. Tot de wereldwonderen behoorden verder drie standbeeldende Colossus te Rhodes het beeld van Zeus in Olympia, en do Diana van Ephesus. D© Colossus was hot grootste vaa de drie. Zous het schoonste en Diana het meest bekende. Da Colossus, een standbeeld van Apollo, was een overwinningsmoaumeut. De Grieken sloegen der vijanden aanvallen af, verover- fcaa temperen gaen kwaad. Hier en daar zijn neg natte lampen ia gebruik. Het beste is, deze af te schaffen, omdat er, wanneer het water verdampt is, licht ongelukken kunnen ontstaan. Maar wil men ze behouden, dan verdient het aanbeve ling mede met het oog op het stukvriezen, za niet met water, maar met glycerine te vullen, welke niet verdampt. Wat de gasoomforen betreft, verdient het aanbeveling inplaats van een gummi-slang, dia men in vele keukens nog aantreft en dio al gauw poreus wordt, terwy'l ze erg brand baar Is, een metalen buisje als verbinding te nemen; dank zij een eenvoudig vleugel- moertje is zoo'n metalen buisje in een omme zien te bevestigen of los te maken. Vela menschea denken ook bijzonder ge makkelijk over een slechte huisleiding. Ook al zegt da gasfitter of da Directeur vau de gasfabriek, dat de huisleiding Biecht is en nu hier, dan daar lekjes 'kunnen ontstaan, men laat alles maar, zoo het is. Men ziet tegen de kosten op en stelt ziob liever aan ongelukken bloot. Nu we het toch over het gas hebben, en speciaal over de gevaren van het gas, achten wij het wel van belang hier iets mee to doelen over den z.g.n. veilighaidsmeter. Wat dat is? Onze lezers kennen wel den muntmeter. Deze laat, wanneer er een munt in gewor pen is, een bepaalde hoeveelheid gas, raaar ook niet meer dan deze, door. Op hetzelfde beginsel rust de reiligheidsmeter. Zat men dezen op den s.gn. nachtstand, Er zijn heel wat menscöhen voor wie het een kleinigheid is, den tijd waarin wij le- \ui te.kaiakteriseeren. Vulgens sommigen is het een mooie tijd met tul van lichtzijden en anderen meenen niets anders te zien, dan donkere scha duwbeelden. De heer J. C. van Dijk is in Stemmen des Tijds van oordeel, dat als er van onzen tijd één ding gezegd kan worden, het dit is dat hij een tijd is vol verwarring en tegenstrijdigheden. „Het is de tijd van het humane gevoel en van de meest in-humane praktijken, van sociaal besef en opperst individua lisme, van geloof in allerlei vormen en van ongeloof, dat trouwens óók geloof is, van practisch materialisme en zich alom roe rend mystisdh verlangen. Het is ,de tijd van het 'loswerken van elke traditie èu ■van het tastend zoeken naar nieuwe ge meenschappelijke vormen van sémen-le- ven, samen-arbeiden en samen-denken, naar nieuwe traditie dus." Dit lijkt me juist gezegd. Alleen betwijfel ik of wat hier gezegd wordt, nu zeer speciaal geldt van onzen ifid. Zou het niet zóó zijn, dat ook hier geldt dat er niets nieuws is onder de zon en dat men ook van deze dingen niet kan zeggen: zie dat, het is nieuw? OPMERKER. P.S. Mag ik nog even herinneren Bon het Tehuistekort? den hun wapentuig, maakten het te gelde, en bouwden van de opbrengst, 300 talenten, het standbeeld. Edoch, het stond slechts 60 jaar; toen wierp een aardbeving het in de haven. Negen eeuwen spoelden de golven er over heen, ten plotte werd het beeld van het water gered door een rijken Jood, die het wegvoerde met behulp van „900 kameelen, niemand weet waarheen. Het Zeus-beeld werd door Pheidias ge houwen, denzelfden kunstenaar die het beeld van het Atheensche Parthenon schiep. D© Spartanen, jaloersch op de Atheners, lokten Pheidias naar Sparta, beschuldigden hem toen van heiligschennis en boden hom zijn leven, indien hy er in slaagde zijn Parthenon- schepping te overtreffen. Pheidias nam het aanbod aan, hy kon allicht zijn kans wagen. Hij schiep het Zeus-beeld, en het was zoo schoon, dat do Spartanen hem graag tegenadigden. Toen Philips vaa Macedonië later het kunst werk, dat geheel van goud en ivoor was, aanschouwde, riep hij uit: „0 Pheidias, kwam naar de aarde opdat gij zijn gestalte zoudt zien, of anders zy't gij naar den hemel gestegen om hem daar te aanschouwen." Maar van het wonder van deze beelden van Apollo e». Zeus weten wy alleen bij overlevering. De Diana van Ephesus echter kent iedereen, want op hoeveel, penningen, en munten staat ze niet met haar prachtige gestalte. Heiaas ook dit origineel is verloren ge gaan, nadat het zeven herbouwingen van zijn tempel en de brandstichting van Herostra- tus overleefde. De beide laatste wereldwon deren zyn: de hangende tuinen van Babyion ea de Pharos van Alexandrië. De eersten ontstonden door da gril van een Medische prinses, die de eentonigheid van haar ge- maal's residentie begon te vervelen. De heer scher van Babyion liet toen da vermaarde tuinen aanleggen. De Pharos van Alexandrië, het prototype van alle moderne vuurtorens, kostte Ptolemeus Philadelphus, zijn bouwer, enorme sommen. De architect van den toren, Sostratus van Cnidus, liet des heerschers naam in de kalk- laag aanbrengen, maar daaronder, in het steen, was gebeiteld„Sostratus van Cnidus, aan da barmhartige goden die hen beschermen die varen op de oceanen". Maar de Bteenen muren zijn vergaan na dat de lichtstralen van den toren zestien eeuwen den zeevaarders tot baken hadden gediend. En naar de plaats waar eenmaal de Pha ros van Alexandrië stond, kan men slechts gissen. dan is niet alle gastoevoar afgesloten, maar kan men voor noodverlichting een bepaalde hoeveelheid gas, al naar 't getal, waarop hij ingesteld is (100 L., 200 L., enz.) verbrui ken. Mocht er des nachts een lek ontstaan, dan heeft zulk een geringe hoeveelheid gas geen nadeelige gevolgen voor de bewoners van hef huis. Stalt men des morgens den meter op den dagstand dan komt er geen gastoevoer ais er ergens een lek in huis is of een -kraantje open staat. Een pracht controle dus 1 Tegen een kleine verhooging vaa da maan- delijksche meterhuur kan men aan da Goa- sche gasfabriek zulk een meter bekomen. Een muntmeter, mits men er maar één penning tegelijk in doet, is dus ook zooveel als een veiligheidsmeter. Alleen mist de munt meter de laatstbedoelde contröle. Heeft men geen munt- of veiligheidsmetor dan zoo zouden we willen adviseerea moet mm des nacht3 steeds de hoofdkraan afsluiten, als men tenminste geen lampen met een z.g.a. naehtpitja of zelfontbrandec ia huis heeft. We hebben dus enkele wenken gegeven, die men goed zal doen in acht te nemen, wart neer men gasleiding in huis heeft. Natuurlijk bedoelt dit „praatje" niet onze lezers bang to maken voor gas. Het was ons veeleer een genoegen hen er op te hebben kunnen wijzan, dat we niet mach- teloos tegenover hot ^asgevaar behoeven to staan. Goede voorlichting hu v tos meewerken, ongelukken te voorkomt-,.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1928 | | pagina 6