No. 72
Vrijdag 23 December 1927 42e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Binnenland.
Staten-Generaal.
Uit de Provincie.
Belangrijkste Nieuws.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Directeur-Hoofdredacteur
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-
Losse nummersf0.05
i
Prijs der AdvertentlSn:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
ZIJ, die zich met 1 Januari op „De
Zeeuw" abonneeren, ontvangen de tot dien
datum verschijnende nummers gratis.
Het weer in 't buitenland.
Het heeft gisteren te Berlijn sterk ge
dooid. Ook hier zijn de meeste sneltreinen
wegens den ijzel met groote vertraging
aangekomen.
In tegenstelling met het omslaan van het
weer in West-Europa duurt te Boedapest
de groote koude nog seeds voort. Te Boe
dapest wees de thermometer vanmorgen 24
graden onder nul aan en zelfs in de mid
daguren nog 15 graden onder nul. -
Te Sofia nam de koude gisteren aan
zienlijk toe. Ze bedroeg 25 graden onder
nul.
Te Demirkapia zijn 20 soldaten doodge
vroren. Te Karnobat is een trein inge
sneeuwd. De passagiers lijden zeer onder
de koude.
In Moravisch Ostrau zijn drie Slowaki-
eche arbeidersjongens doodgevroren ge
vonden. Zij wilden op een berg kolenslak-
ken warmte zoeken, doch werden door uit-
stoomende gassen bedwelmd en bevroren.
De felle 'koude heeft nog meer slachtof
fers 'geëischt. Een nachtwaker werd des
morgens bevroren gevonden. In Zwickau
heeft de gladheid twee personen het leven
gekost.
Het aantal personen, dat in de Londen-
sche ziekenhuizén behandeld werd wegens
het breken van ledematen en andere onge
vallen tengevolge van de gladheid in de
straten, is grooter gebleken, dan aanvan-
kelijk gedacht werd. In 16 ziekenhuizen
werden niet minder dan 2000 gevallen be
handeld; eenige honderden hadden betrek
king op gebroken ledematen.
De verhouding van ItaliS tof Frankrijk.
In diplomatieke kringen te Rome ver
luidt, dat spoedig na Nieuwjaar tusschen
Frankrijk en Italië onderhandelingen zul
len beginnen over de oplossing van de tus
schen beide staten hangende kwesties. In
de eerste plaats zullen besproken wonden
de kwesties inzake Tanger en Lybië, ter
wijl verder de positie der Italianen in
Frankrijk een onderwerp van bespreking
zal uitmaken. Er wordt op gewezen, dat de
onderhandelingen tusschen beide staten
zullen plaats hebben zonder inmenging
van een andere mogendheid.
Groote paleisbrand in Polen.
Een telegram uit Warschau meldt: Vele
kostbare boeken en schilderijen zijn ver
nield bij een brand, die woedde in het be
roemde paleis van graaf Tarnowski te
Sandomiez. Slechts de helft van de in het
gebouw aanwezige bezittingen werd gered.
Acht brandweerlieden zijn omgekomen.
Communisten-vervolging In Zuid-China.
Volgens een bericht uit Peking worden
in geheel Zuid-China de communisten ver
volgd. Te Hankow zijn Dinsdagnacht tal
van personen, die van communisme wor
den verdacht, van hun bed opgelicht en
geboeid naar de gevangenissen overge
bracht.
Te Canton is het nog altijd onrustig. Uit
alle andere steden in Zuid-Ghina vertrok
ken de Russische consuls.
De Lire gestabiliseerd.
De Italiaansche ministerraad heeft on
der voorzitterschap van Mussolini beslo
ten tot stabilisatie van de lire, en wel op
deze basis, dat 19 lire papier gelijk zal
zijn aan 1 dollar en 92.46 lire papier ge
lijk aan 1 pd. st. De wet is nog in den loop
van den nacht door den Koning omdertee-
kend en treedt met ingang van heden in
werking.
Mussolini wees er in den ministerraad
op, dat hij reeds in 1926 zijn onwrikbaren
wil te kennen heeft gegeven om de lire tot
het uiterste te verdedigen en dat sedert
dien dag het lot van de lire beslist is ge
weest. Sedert is de koers van de lire ook
gestadig verbeterd en iedere poging van de
baisse-speculatie, om den koers te druk
ken, is beschaamd gemaakt. Een verdere
verbooging van den lirekoers zou mogelijk,
doch niet gewenscht zijn.
De duikboot-ramp.
Berichten uit Provincetown bevestigen,
dat het gelukt is de „S. 4" weer te vinden,
waarna het reddingswerk is hervat. Er
moet nog een kleine mogelijkheid bestaan
om de 6 ingesloten matrozen te redden, in
dien zij tenminste nog in leven zijn. Het
moet den reddingsmanschappen zijn ge
lukt, door een buis zuurstof in de torpedo
ruimte te pompen.
Om kwart voor één AmeriknaUschen tijd,
erkenden de vlootautoriteiten echter, dat
er geen.' hioop meer schijnt te bestaan, dat
nog iemand aan boord van de „8. 4" in
leven is.
De koning van Engeland hééft oen tele
gram aan den president der Voreenigde
Staten gezonden, waarin hij zijn deelne
ming betuigt met de ramp, welke do duik
boot „S, 4" beeft getroffen.
Communistische putsch In Shanghai?
In politieke kringen te Peking verluidt,
naar aanleiding van het verbreken van
alle telegraaf- en telefoonverbindingen
tusschen Peking en Shanghai, dat in
Shanghai een communistische putsch zou
zijn uitgebroken.
Andere berichten spreken over een sta
king aan het telegraafkantoor te Shang
hai onder communistiechen invloed.
Te Péking verwacht men, dat, al is wel
licht in Shanghai 'dé communistische
putsch nog niet uitgebroken, deze spoedig
kan worden tegemoet gezien en dat het
verbreken der verbindingen een der voor
bereidende maatregelen der communis
ten is.
Korte berichten.
In een dorp in het district Stu.hm
werden in een woning een vrouw en haar
drie kinderen van 9, 15 en 16 jaar dood
gevonden. Zij zijn gestikt door kolendamp
De communistische partij te Moskon
heeft van de uitgesloten leden der oppo
sitie de inlevering van hunne lidmaat
schap sbewijzen en partijdocumenten ge-
eischt. De uitgewezenen weigerden even
wel de gevraagde papieren af te geven,
daar zij zich nog steeds als leden der par
tij beschouwen. Zij zullen thans tot afgif
te gedwongen worden. Hun lidmaat-
schapsbewijzen zijn ongeldig verklaard.
Volgens een bericht uit Boekarest is
de van Gross Wardein komende D-trein bij
Klauseriburg met een goederentrein in bot
sing gekomen. Er zijn 11 personen ge
wond.
Aan de Noordsche kust bevindt zich
veieil jjs, waardoor de scheepvaart groote
belemmeringen ondervindt. Bij Helsingoer
is de scheepvaart tengevolge van den wa
ren ijsgang zeer belemmerd. Hoewel de
hoofdvaargeul ijsvrij is, kon toch 'het gere
gelde scheepvaartverkeer tusschen Dene
marken en Noorwegen niet gehandhaafd
worden.
Gemeld wordt, dat de vroegere Rijks
dagafgevaardigde Hermann Molkenbuhr,
die een vooraanstaande positie dn de Duit-
scbe sociaal-democratische partij beeft in
genomen, aan longontsteking is overleden.
Tengevolge der nieuwe beambtembe-
zoldi'ging is het salaris der Duitsche mi
nisters tot 630.000 Mark per jaar gestegen.
De salarissen der Rijksdagafgevaardigden
zijn van 620 tot 750 Mark per maand ge
stegen.
Te Hamburg heeft de politie in een
huis op de grens van Hamburg een val-
schemuntersbende gepakt. De leider der
bende werd met verscheidene medeplichti
gen gearreöteerd.
Kerstfeest aan het Uddefer meer.
D© Koningin houdt een eenvou
dige Kerstrede.
De laatste jaren is de Koningin ge
woon Kerstfeest te vieren te pndden van
haar ondergeschikten op de Veluwe; te
"Gortel, Hoog-Soeren of Uddel. Woensdag
avond viel die eer te beurt aan de be
woners van Uddel, van wie vele hoofden
van gezinnen hun dagelijkschen arbeid
in de bosschen van het Kroondomein
vinden. In het Theehuis aan het. Uddeler-
meer was een prachtig versierde Kerst
boom geplaatst, waar omheen kleinere
boompjes met kaarsjes prijkten. De ge-
noodigde .arbeiders hadden reeds plaats
genomen, toen H. M. met gevolg per autcf"'
te half vijf van Het Leo aankwam. Even
later kwam Prins Hendrik met zijn adju
dant van Bennekom aan het Uddelermeer.
Negen vriendinnen van Prinses Juliana
waren, genoodigd, die met de Prinses
een dames-zangkoor vormden, dat zes-
Kerstliederen zong. De Prinses was met
haar vriendinnen reeds om 3 uur aange
komen. voor het houden vAn een repetitie.
Na een hartelijke begroeting ging de
Koningin voor in gebed, waarna zij een
eenvoudige Kerstrede hield. Hierna deelde
zij de Kerstgeschenken uit. Ter afwisse
ling zong het koortje Kerstliederen. Er
werd chocolade, limonade en gebak ge
presenteerd. Geruimen fijd onderhielden
de Koningin en de Prins zich met ver
schillende aanwezigen. Om 6 uur werd
naar Het Loo teruggereden.
Het was een aardig, intiem feest, waar
bij wel bet meest treffend was de een
voudige en hartelijke wijze, waarop onza
Landsvrouwe zich met haar ondergeschik
ten onderhield.
Geldigheidsduur overwerk-
boekjes.
De .Minister van Arbeid, heeft den gel
digheidsduur van de formulieren van. cou-
ponboeken (overwerkboekjes). zooals die
waren vastgesteld bij beschikking van
den toenmaligen Minister van Arbeid van
24 Januari 1923, opnieuw verlengd met
twee jaren. Zij blijven thans geldig tot
1 Januari 1931.
Verlof van Rijkspersoneel op
.de a.s. feestdagen.
Het dagelijkscli bestuur van de Cen
trale "aan Vereenigingen van personeel
in 's Rijks dienst heeft bericht ontvangen,
dat het in zijn adres gedane verzoek
door de Regeering is ingewilligd.
De ambtenaren, die voor familiebezoek
met Kerstfeest en Nieuwjaar buiten hun
standplaats vertoeven, mogen de terug
reis dus per eerste gelegenheid op Dins
dag 27 December en Maandag 2 Januari
aanvaarden.
Opgeheven Jacbtrech t en.
Omtrent den stand van de werkzaam
heden van de 'Jachtcommissie kan wor
den medegedeeld ydat o.a. is vastgesteld,
de rechtsgeldigheid van de opgeheven
jachtrechten in de navolgende 'Heerlijk
heden: Oo'Sfckapelle, Aagtekerke, Rijns-
burg en Hondegems-Ambacht, Oost- en
West-Souburg, Gaping©, Popkensburg (St.
Laurens); Domburg (binnen en buiten)
Melis- en Mariekerke, Vrouwenpolder, Nis-
se, Baarland, Oudelande (Baarland!, Lan-
gerak, Nieuweorve, Cromstrrjen, Stadsam-
bachten van Middelburg, Biggekerke en
Krommenho eke.
Be Glindhora t.
Gisteren is te 'sGravenhage een ver
gadering gehouden, bijeengeroepen door
bet comité van vijf heeren, hetwelk de
omiro,erende goederen van die stichting De
GlindhorSt, ten gevolge van bet faillisse
ment in veiling aangeboden, heeft aange
kocht.
De vergadering stond onder leiding vam
den heer J. J. O. van Dijk, oud-minister.
Deze "deelde in zijn inleiding het verloop
mee van het faillissement, en den daarop
gevolgden verkoop. Doel was nu, een ver-
eenigihg in het leven te roepen, welke
de stichting verder zal beheeren, waar
door .geen ontijdig einde behoeft te ko
men ,aan de gezegende werking van de
stichting. Zal de nieuwe vereenlgimg m
haar taak slagen, dan dient nu voor altijd
een goede basis te worden gelegd.
Aan het verkrijgen van een zoodanige
basis is onafwijsbaar verbonden, dat de
schuldenlast, Welke op de Glindhorst
drukte, voorzoover zij hooger is dan de
bedrijfswaarde der bezittingen, niet dooi
een nieuwe rechtspersoon, die de exploi
tatie op zich zou moeten nemen, kan
worden aanvaard.
Hoezeer het te bejammeren ia, dat zoo-
velen, die met hun geld dezen arbeid
hebben gesteund, dat geld als verloren
hebben „te beschouwen, er is niet te ont
komen aan den eisch, dat op een nieuwe
exploitatie, wil zij mogelijk zijn, geenerlei
verplichtingen mogen rusten dan alleen
uit die exploitatie voortvloeiende. Zou
soms iemand meenen, dat uit moreele
overwegingen die eisch niet mag wor
den gesteld, zoo bedenke men, dat dan
een nieuwe exploitatie niet kan worden
ondernomen, dat de arbeid dus niet wordt
voortgezet, en dat het geld dan evenzeer
verloren is.
Na breedë besprekingen gingen de aan
wezigen mee met de plannen der vijf
heeren, waarbij een exploitatie-rekening
werd overgelegd. Straks zal een obli
gatie-leening ,door alle waarborgen van
soliditeit beschermd ,aan bet Christelijk
publiek worden aangeboden.
De statuten werden vastgesteld. De vijf-
comité-leden namen op verzoek der ver
gadering plaats in het nieuwe bestuur,
dat zal worden aangevuld met nog eenige
personen. Een groote bijeenkomst zal
spoedig volgen.
In de christelijke piers zal het publiek
worden opgeroepen, krachtig mede te
werken.
Uit de vergadering werd vooral aan
gedrongen op soliditeit en voorzichtigheid
in het beheer. Nu de lasten veel minder
zijn is exploitatie zeer goed mogelijk
Het bestuur zal worden 'bijgestaan door
adviseurs op opvoedkundig, technisch en
financieel gebied.
Aan het oude .bestuur werd dank ge
bracht, voor wat het in moeilijke jaren
heeft gedaan.
Nederland en België.
Gemeld wordt de verschijning van een
geheel aan 'Nederland gewijde Kerstuit
gave van de Revue Sténographique Beige
waarvan het omslag voorzien is van da
Nederlandsche kleuren. Het bevat o.a. eon
portret van do Koningin en Prins Hendrik.
Het Kamerlid Dugs-
Naar de „Voorwaarts" verneemt, is de
toestand van den' heer Duijs vrjy ernstig.
Hij heeft een onrustig en nacht gehad en
er is absolute rust voorgeschreven. O-ft
schoon nog niet met zekerheid valt Vast
te stellen welke de kwaal is, waaraan de
heer Duijs lijdt, is geconstateerd, dat ern,
stige inwendige bloedingen zijn opgetm
den, waarvan de oorzaak nog niet met
zekerheid is vastgesteld.
TWEEDE KAMER.
De Tweedie Kamer beeft gistermiddag
en -avond de Indische begrooting verder
behandeld. Vooraf" werd nog aangekomen
een serie kleine wetsontwerpen, waar
onder de „Natuurschoonwet 1927".
Dit wetje bedoelt tot behoud van na
tuurschoon de zware belastingen, welke
op landgoederen drukken en welke mede
tot vernietiging van natuurschoon leiden,
te verzachten. Natuurlijk geldt dit niet
voor alle boschbezit, doch slechts voor
die terreinen en gebouwen, waarvan het
behoud in het belang van het natuur
schoon gewenscht wordt, geacht. Hierover
oordeelen de ministers van Binnenland-
sche Zaken en 'Financiën, den Bosch-
raad gehoord.
Over de Indische begrooting kunnen wij
kort zijn. De Minister van Koloniën heeft
zijn beleid en dat van den Gouverneur-
Generaal verdedigd.
Het beleid van Jhr De Graeff heeft
's ministers instemming en de Indische
regeering zal zonder aarzelen op den
ingeslagen weg voortgaan. Van verande
ring van koers is geen sprake, is ook
geen sprake geweest bij het optreden van
dezen Gouverneur-Generaal. Alleen de
Omstandigheden zijn veranderd en daar
mee heeft het regeeringsbeledd te rekenen.
Jhr de Graeff is '.ergens een tragische
figuur genoemd. Met warmte kwam mi
nister Koningsberger hiertegen op. Veel
eer ziet hij in den heer De Graeff een
heroïsche figuur, die inziet, dat er dn
Indië groote dingen te doen zijn en als
voornaamste taak van den G.-G. noemde
de minister een bevredigend a.cooord, een
verzoenend compromis tot stand te bren
gen tusschen West en .Oost.
Tegenover de kwaadwillige actie beert
de prgeering zich met kracht in de eerste
plaats door versterking harer machtsmid
delen en daarnaast door he straffing en
interneering der misdadige elementen.
Ook door het weren van ongewenschte
elementen, hetgeen de heer de Visser
heeft ondervonden, toen hem eejL reis
naar Indië werd verboden.
De rep'iiekein! leverden 'n motie op, in
gediend door Mr Joekes en de woordvoer
ders van de socialistische en de drie
rechtsche groepen en gericht tegen voort
zetting van de doorvoering der bestuurs-
hervormimg, alvorens de Kamers in de
gelegenheid zal zijn gesteld over de re
sultaten van de eerste proeven van deze
hervorming te oordeelen en eventueel de
wettelijke bepalingen te herzien.
Het bleek ook, dat de minister inzake
de Zending veel dichter bleek je staan
bij, het standpunt van de Christelijk-His-
torischen (iedere Zending op eigen ter
rein), dan bij het R.-K. standpunt, der
missie-vrijheid, door Dr Moller opnieuw
verdedigd.
Nisse. Onze dorpsgenoot O. J. Jansen
in het bezit dor L.O. acte, vertrekt 28 Dcc.
a.s. naar Pretoria (ZuidAfrika). in de hoop
daar als onderwijzer geplaatst te worden.
Gevolg natuurlijk van overtollige leer.
krachten in ons land.
Kapelle. Woensdag 21 en Donderdag 22
dezer Werd in het Koor der Ned. Herv.
Kerk, dat daartoe door H.H. Kerkvoogden
welwillend was afgestaan, een vredespro-
paganda-avond gehouden, waarvan de zui
vere opbrengst bestemd was voor de ver-
eeniging „Wijkverpleging".
In zijn openingswoord wees Dr J. D.
Schmidt op bet belangrijke van deze bij
eenkomst en op het dubbele doel: proga-
ganda voor den vrede en versterking der
Binnenland.
De Koningin viert met baar personeel
Kerstfeest.
De aanslag op inspecteur Paul.
Buitenland.
Communistisch© putsch in Shanghai?
De bemanning van de „S. 4" als ver
loren beschouwd.
f
kas ten bate van de t.b.c.-beetrijding. Spr.
verheugde zich daarom in het groot aan
tal aanwezigen.
Opgevoerd werd een tooneelstukje „Oor
log of Vrede", waarin de schrijfster zuster
Scheffer een der hoofdrollen vervulde.
Het geluk in een ideaal huisgezin wordt
door den oorlog wreed verstoord. Wanneer
de vroegere weelde lang reeds plaats heeft
moeten maken voor bitter gebrek, komt de
als dood betreurde vader verminkt terug,
met in zich het brandende weten: de oor
log is een hel.
De hoofdpersonen werden 'goed weerge
geven; de kinderen speelden bun rol met
groote vrijmoedigheid.
Het tableau „Engelenwacht" na het eer
ste bedrijf was van fijne teederheid. Jam
mer, dat de engelenzang om den kerstboom
na het 4e bedrijf wel wat van den goeden
indruk bedierf. Het lied was voor de klein
tjes veel te moeilijk.
Na de pauze zongen mej. H. en dhr. v.
W. op zeer verdienstelijke wijze „Naasten
liefde", waarna Dr Schmidt opnieuw het
woord voerende, een warm pleidooi hield
voor den vrede. Hij wees op den heiligen
plicht, die ieder afzonderlijk en in de eer
ste plaats de gemeente van Christus heeft
te vervullen: de verwezenlijking van de ge
dachte: nooit meer oorlog.
Ten slotte eindigde spr. met een woord
van dank aan alle medewerkers, deze goed
geslaagde bijeenkomst.
Rilland-Bath. Woensdagavond weid in
de openbare Lagere school alhier een
ouderavond gehouden, welke zeer in den
smaak viel en druk bezocht was. De leer
lingen van de zesde en zevende klasse
zongen een aantal zangnummers, welke
zoo voldeden, dat verschillende op ver
zoek der aanwezigen werden herhaald.
Verder werd de avond aangevuld door
voordrachtjes ook ten gehoore gebracht
door de leerlingen. De voorzitter van cle
Ouderoommiissie opende en sloot de ver
gadering met een opwekkend woord tot
de aanwezigen. Terwijl door het hoofd
der school den aanwezigen dank werd
gebracht, voor de waaxdeering, voor het
openhaar onderwas.
Kioetinge. Donderdagavond vergaderd©
de Raad voltallig. -
De voorzitter doet miededeeling dat de
electrificatie nog niet behandeld zal wor
den, daar de P-ZE.M. met andere voor
stellen hoopt te komen. Verder dat de
heer J. J. Meulendijk, ambtenaar ter
secretarie, door B- en W. met ingang
van 1 Januari 1928 benoemd is tot con.
respondent der arbeidsbemiddeling.
'Nog deelt hij mede, dat het gewenscht
is dat de gemeente van Jakob Dekker
een stukje grond overneemt, gelegen aan
den achterweg voor die 3 huizen, die
daar in aanbouw zijtnl, opdat- de Achterweg
daar in het belang van het verkeer wat
breeder gemaakt kan worden- Hij geeft
de Raadsleden in overweging dien toestand
ter plaatse eens op te nemen opdat in
een volgende vergadering deze zaak zjjn
beslag kan krijgen.
Ingekomen: schrijven van God. Staten,
dat de jaarwedde van den secretaris wet
gens het toekennlen van het genot eaner
ambtswoning zal worden verlaagd met
f425 'sjaiars- Een verzoek van de afdoet
ling Zuid- en Noard-Beveland van den
Chr. Boeren, en Tuindersbond in Ned-eri.
oim aan haar adres gericht aan H. M.
de Koningin om in het bezit te kunnen
komen van de van rijkswege beschikbaar
gestelde subsidie voor de stichting van
een Christelijke Lagere Tuin.
b'ouwschool in de gemeente Kap el. e,
aidhaesie te betuigen.
De voorz- zegt, dat B- en1 W. voort
stellen om aan het verzoek niet te volt
doen en dit schrijven voor kemnisgening
aan te nemen'.
De heer Hoogstate vraagt wat de reden
is waarom B» en W. niet met een voorstel
komen om adhaesie te betuigen. De
voorz. zegt, dat B. en W. er wel van
overtuigd zijn dat een dergelijke school
ook in het belang van1 deze .gemeente
zou zijn, doch dat er in B. en W. yoor
inwilliging van het verzoek .geen
meerderheid te vinden was, wel een
meerderheid om een schrijven te richten
aian die afdeeling dat het gewenscht is
dat er een school komt-