Maandag 28 November 1927
42e Jaargang
Ne. 50
Sign, Sigareltm en Tabak,
StL Nicolaas-Cadeanx.
N. S. F. Raio-Toestellen
Laafl- ss fttelotw.
L. Duvekot Sz.9
A. C. v. d. REST,
I- v. üixhoom is een gelijke meening toegedaan.
Dhr Gast blijft voor ingrijpende maatrege
len. Dinsdag j.l. waren er 71 gesmokkelde
runderen aan de veemarkt te Rotterdam. De
bedoelde maatregel zal wel hinderlijk zijn
voor de grensbewoners, maar deze genieten
ook wel eens voordeelen. Dhr v. Ddxhoorn
heeft van die voordeelen nooit iets gemerkt.
Dhr Klompe zegt, dat Maandag j.l. 150 Bel
gische koeien op de Rotterdamsche mark!
waren. Zulk een aanvoer drukt spoedig onze
prijzen. Bedoelde koeien zijn via Esschen
Roozeüdaal ons land binnengekomen. Dhr Han
ken wil liever niet spreken van de finan-
ciëele kwestie. Het sanitair belang is gróoter.
Oit nummer bestaat uit 2 bladen.
Groote Markt 19 - Goes
J. POLDERMAN - GOES
Flacons Eau de Cologne
Luxe Doozen Zeep
Specialiteit in Geneesmiddelen,
Verbandstoffen, Bandages enz. enz.
Directeur- H oofdredactettr
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Ceec.
Tel.: Redactie en Administratie n». 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VBftSGHMNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
Wat moet voorgaan?
Het initiatief-voorstel van den heer
Zijlstra, om inplaats van de vervroeg
de invoering van de zevenjarige leer
plicht, de scholen wat betreft het aan
tal leerkrachten te helpien, geeft
aan de Nederlander aanleiding
het volgende op, te merken:
Het voorstel-Zijlstra onderscheidt
zich in tweeërlei opzicht gunstig van
het voorstel-Albarda. Wil de heer Al-
darda de zelfde stof regelen,
waaromtrent reeds een Regeeringsont-
werp aanhangig is, en gaat het bij
hem alleen om 5 maanden vervroe
ging de heer Zijlstra doelt opi geheel
andere stof, en bij hem gaat het al
thans om een termijn van 18 maan
den.
De heer Zijlstra houdt de navol
gende niet-ondeugdelijke redeneering.
is er eenig geld beschikbaar, om een
of andere bezuinigingsmaatregel die
tot 1 Januari 1930 gelden zou, vroe
ger te doen ophouden, dan bedoeld'
wasdan moet daarvoor d i e maat-
regel gekozen worden, welke h e t
moest hinder Veroorzaakt.
Twee maatregelen komen te dezen
opzichte, bij het Lager-Onderwijs, ter
sprake: de schorsing van leerverplich
ting voor het zevende leerjaar, en do
verhooging van het getal leerlingen
per leerkracht. Beide maatregelen zou
den duren tot 1 Januari 1930. Als nu
één van beide vroeger kan' eindigen;
van welke is die 'vervroegde beëindi
ging dan het meeste waard voor
ouders en leerlingen?
Terecht kent de heer Zijlstra de
grootste waarde toe aan eene ver
vroegde eindiging van 'den maatregel
tot verhooging van het getal leerlin
gen per leerkracht.
Goed onderwijs te geven op een
school met 96 leerlingen, verdeeld
over 7 klassen, door 2 leerkrachten,
of opi een school met 144 leerlingen,
verdeeld over 8 klassen, door 3 leer
krachten is onmogelijk.
Bij1 klassen van 14 of 18 leerlingen,
kan de gemiddelde onderwijzer ten
hoogste twee klassen aan. Als deze
moeilijkheid één of twee jaar vroeger
kon worden opgeheven; ware dit voor
het onderwijs inderdaad van waarde1.
Daarentegen kunnen wij' de waarde
van één of twee jaar vervroegde invoe
ring van de leerverplichting voor het
zevende leerjaar niet hoog aanslaan.
Het groote argument van het arbeid-
loos en doelloos rondloop en van jon
gens, te oud voor de school en te
long voor fabriek of werkplaats, kon
hier niet gelden. Dit gold tegen het
ontbreken der le er gelegenheid.
Maar daarin is dit jaar door de Regee-
ring voorzien. De leergelegenheid voor
het" 7de leerjaar bestaat allerwegen.
Het voorstel-Zijlstra heeft dan ook
beslist veel hooger waarde dan het
vcorstel-Albarda. Het zou zelfs de
voorkeur verdienen en vermoedelijk
v ook verwerven boven het Regeerings-
voorstel, ware het niet dat hier met
nog_ drie omstandigheden van betee-
kenis rekening moet worden gehouden.
Ten eerste is vrijwel bekend wat het
Regeeringsvoorstel kosten zou; de
kosten van het voorstel-Zijlstra zijn
niet. zoo eenvoudig te berekenen, en
konden wel eens heel erg tegenvallen.
Ten tweede is de Regèering omtrent
haar voorstel niét vrij, in verband met
liare positieve toezeggingen op dit
punt.
Ten derde komt de heer Zijlstra,
met zijn voorstel wel wat heel laat.
Sedert het begrootings-debat van No
vember 1926 hebben Roomschen en
Sociaal-Democraten niet opgehouden
te pleiten voor vervroegde opheffing
der schorsing van de leerverplichting
voor het zevende leerjaar. Ten slotte
verwierven zij van de Regeering eene
toezegging, ingelost door de indiening
van het thans aanhangig wetsontwerp.
Hadden Anti-revolutionairen en Chr.-
historischen, reeds in 1926, met ge
lijke kracht en volharding gepleit voor
vervroegde opheffing van de beperking
van het aantal leerkrachten de Re
geering had beide plannen kunnen
overwegen en narekenen, om tem slotte
haar besluit te nemen. Misschien had
den beide maatregelen kunnen eindi-
§en één jaar vroeger dan tot heden
epaald is, alzoo tegen 31 December
1928. Wat gekund of niet gekund
had zij thans in het midden gelaten;
maar de geachte voorsteller, hoe
mooi zijn plan ook schijnt, maakt het
met zijn „nakomertje", aan de Regee
ring en Kamer wel wat moeilijk".
Haast Hotel ,,Oe Korenbeurs".
ook in luxe verpakkingen,
welke zich in het bijzonder leenen voor
Reeds vroeger gepleit.
Bescheidenheid is een deugd, maar
een deugd, het blijkt ook weer, uit
wat de N e d e r 1. opmerkt 'die niet
altijd beloond wordt.
Hadden Anti-revolutionairen en
Christeliik-Historischen voor hunne
denkbeelden reeds in 1926 met gelijke
kracht gepleit als de ijveraars voor
de zevenjarige leerplicht, dan zonden
naar het blad meent de kansen voor
het voorstel-Zijlstra gunstiger zijn ge
weest.
Het is mogelijk.
De bru talen trekken nu eenmaal
vaak aan het langste eind.
Wij willen echter opjmerkén dat de
heer Zijlstra volstrekt niet een zwij
gende rol heeft vervuld.
Opi 16 Juni 1927 bij de behandeling
van de voorgestelde verlaging der L.O.
wet, werd door hem toch het Volgende
opgemerkt
„Nu zal naar de berekening van
den Minister en die berekening
is niet aangetast de invoering van
het verplichte 7de leerjaar direct 3V2
millioen gulden kosten. Het stand
punt van de Regeering was, dat er
niet zou komen belastingverlaging,
vóór deze zaak in orde was. Daarover
wil ik nu niet spreken. Ik neem aan,
dat dit standpunt juist is, en dat, als
er geld is, dit inderdaad ter "beschik
king wordt gesteld van het onderwijs,
vindt dezerzijds toejuiching. Maar
wanneer er 31/2 millioen is, komt na
tuurlijk de vraag, wat daarmee moet
gebeuren, hoe dat geld op de beste
wijze kan worden besteed.
Het is mijn overtuiging, en van
velen met mij, dat die 31/2 millioen
op betere wijze kunnen worden be
steed dan door invoering van het ver
plichte 7de leerjaar. De heer Tilanus
Iieeft er reeds op, gewezen, dat het
beter is, om te zorgen voor een ver
beterden grondslag dan voor heigeen
daar bovenop kan worden gebouwd.
En die grondslag isde 6-jarige school.
Die grondslag moet m.i. eerst worden
verbeterd, voordat wij overgaan tot
invoering van den 7-jarigen leer
plicht.
Het verschil van i nzicht betreft
hier dus cle wijze, waarop, het geld
moet worden besteed.
Ik wijs er op, dat ook vele onder
wijsdeskundigen op hetzelfde stand
punt staan, als door den heer Tilanus
is verdedigd en ook 'door mij'wordt
ingenomen. Ik wijs op het standpunt
van de Vereeniging van Christelijke
onderwijzers in Nederland en Ned1.-
Indië.
Deze vereeniging is, denk ik, ver
rast door de vervroegde behandeling
van dit wetsontwerp^ anders zou ons
wel een adres van die vereeniging
hebben bere idt. Deze vereenig'ng ver
klaart zich vóór het 7de leerjaar, en
zij is ook niet tegen de leerverplich
ting, maar zij meent, dat het van
meer belang is, ook voor het volks
onderwijs, dat die 31/2 millioen worden
besteed ten gunste van den grondslag
van het onderwijs, de 6 jarige school,
en voor haar is het een teleurstelling,
dat meu niet begint met datgene, wat
het eerst moet worden verbeterd.
Ik hecht aan het oordeel van deze
deskundigen zeer groote waarde. Ik
meen, dat de nood van kleine scholen
in de eerste plaats verholpen moet
worden.
Door de invoering van de 48-schaal
is een toestand ontstaan, waardoor
veel te groote klassen worden gevormd
en in een éénmansschool een onder
wijzer voor 6 klassen komt te staan.
Hierdoor 1 ij d t het o n d e r w ij s.
Ik ben nog steeds niet van oordeel,
dat het onderwijs door zeer kleine
klassen wordt gediend, maar deze toe
stand is toch te ongunstig voor het
onderwijs. Ook voor de scholen met
5 leerkrachten had eenige verbetering
ingevoerd kunnen worden".
Do heer Zijlstra heeft 'dus wel'
degelijk met kracht voor verhooging
van het aantal leerkrachten gepleit.
En de juiétheid van zijn betoog, zal
door de mannen uit de pracitijk onge
twijfeld worden toegestemd.
Wij' hopen dan ook dat dit „nako
mertje" zooals de „Neder!.", het aan
duidt in de Kamer 'de belangstel
ling zal hebben die het verdient en
dat het met een flinke meerderheid
zal worden aangenomen.
Het onderwijs inzonderheid op
het platteland zou er wel bij varen.
DE JUSTITIE-BEGR00TING.
Memorie van Antwooird.
Aan de memorie van Antwoord is
het volgende ontleend
Een Rijkstoezicht op banken
zou, wilde het werkelijk' iets betee-
kenen, moeten zijn doorloopend en het
geheele beleid bij de bank omvattend.
Het vervullen van zoodanige omvang
rijke taak komt echter pradtisch wel
uiterst bezwaarlijk voor. Reeds daar
om kan, afgezien van andere bezwa
ren, de minister eenige toezegging
niet doen.
Het toezicht op de notaris
sen heeft den wetgever reeds vele
zorgen gebaard. De vraag is nu of gen
betere oplossing is te vinden. De in
den laatsten tijd voorgekomen décon
fitures moeten naar het oordeel van
den minister er wel toe leiden, deze
vraag, en meer in het algemeen, die,
welke waarborgen tegen dergelijke dé
confitures en derzelver gevolgen zou
den kunnen worden getroffen, onder
de oogen te zien. .De minister is ter
zake diligent.
Wat de stemplicht betreft zou
de minister meenen 'doch hij' kan
deze meening aan de rechters niet
opleggen dat, voorzoover inder
daad gewetensbezwaar ook tegen de
tot verplichte opkomst beperkte deel
neming van de stemming bestaat, gel
dige reden van verhindering kan wor
den aangenomen.
Hoofdbestuur Z. L. M.
Heden vergaderde in het Landbouvvhuis te
Goes het Hoofdbestuur der Z. L. M., onder
voorzitterschap van- den heer mr P. Diele-
man.
De voorz. verwelkomt de aanwezigen, in
't bijzonder den oud-voorzitter Jhr van' Vre-
denborgh. Spr. herillnort aan het overlijden
van het eere-lid, den heer Löhnis. Op voor
stel van het Dag. Bestuur wordt benoemd
tot eere-lid der Maatschappij dhr Kasse, te
Veere, oud-secretaris van den kring Walche
ren.
De voorz. feliciteert den heer Hanken in
verband met het 25-jarig bestaan van den
proeftuin Zeeland, waarvoor deze dankt.
Smokkelen van vee.
Ingekomen is een telegram van den Mi
nister van Binn. Zaken en Landbouw, waar
in gevraagd wordt of het smokkelen van
vee aan de Zeeuwsch-Belgische grens van
zoodanigen omvang is, dat de instelling van
een grensstrook weer noodig is.
De Zeeuwsch-Vlaamsclie vertegenwoordigers
de heeren Leenhouts, Beeu en Dees wijzen
op het bezwaar van zulk een ingrijpenden
maatregel voor "de streekbewoners. Er wordt
wel wat vee gesmokkeld maar dat smokkelen
is van weinig beteekenis. Wet achten zij
verscherpt toezicht noodig.
Dhrn Hanken, de Regt en Gast wijzen
op het gevaar voor mond- en klauwzeer.
Jmmers in België heerscht deze ziekte veel.
Laten we direct strenge maatregelen nemen.
De aanvoer van gesmokkeld vee op de Rot-
terdamsche markt is lang niet onbeteekenend.
Jhr van Vredenburgli meent, dat die smok
kelhandel niet van grooten omvang ia,
Dhrn Leenhouts en v. Dixhoom gelooven
niet, dat er in België mond- en klauwzeer
in beteekenende mate voorkomt.
Met 13 tegen 10 st. wordt aangenomen
een voorstel om den Minister to antwoor
den, dat het smokkelen van vee niet een
zoodanigen omvang heeft aangenomen, dat
maatregelen als in het telegram genoemd,
noodig zjjn. Wel acht men een scherp
toezicht noodig.
De vergadering besluit daarna nog even
af te wachten het telefonisch bericht, hoe
het vandaag staat met den aanvoer van ge
smokkeld Belgisch vee op de Rotterdamsche
markt.
De voorzitter doet hierna de volgende mede-
deelingen
In verband met een verzoek van den Kring
Schouwen en Duiveland is door de Z. L. M.
ter bevoegder plaatse er op aangedrongen,
om den aanvangsdatum voor het schieten
van wilde eenden te vervroegen, en te stel
len in de eerste week van Juli en de jacht
langer open te stellen.
De Z. L. M. heeft ingesteld een com
missie ter bestudeering van het vraagstuk
van do automobielverzekering.
Een onderzoek zal in de kringen en af-
deelingen worden ingesteld naar het gevaar,
dat de verschillende overwegen opleveren. Dit
kan nu nog even wachten, daar nu do bla
deren van de hoornen zijn.
Aangedrongen is op meer directe en snel
lere voorlichting over den buitenlandschen
toestand op landbouwgebied.
In overleg met de werktuigencommissie on
zer Maatschappij is door de Bedrijfscentrale
Nederlandsche Voertuigenfahrieken te Haar
lem, een ontwerp van een vereenvoudigden en
verbeterden iandbouwwagen voor de Zeeuw-
sche eilanden gemaakt. Begin December zal
in de landbouwschool te Goes een, derge
lijke ideale wagen op de helft van de ware
grootte geconstrueerd, tentoongesteld worden.
Op voorstel van den B. -v. G. is een
studiecommissie gevormd, die werkzaam is
aan de oplossing van de vraag, op welke
wijze een verzekering van den ouden dag
onzer landbouwers het meest doelmatig kan
worden bereikt.
Ter bevordering van den afzet onzer pro
ducten werden eenige Belgische en Fransclie
excursies ontvangen en rondgeleid.
Ook werd opgetreden tegen knoeierijen met
pootgoed waardoor de goede naam van ons
product in het buitenland zeer geschaad wordt
De vraag of controle op den uitvóer van
aardappelen gewenscht is, is nog bij het
Koninklijk Nederlandsch Landbouw Comité in
behandeling.
Een onderzoek werd ingesteld naar de
4 wenschelijkheid van werktijdverruiming in het
timmerbedrijf, om daardoor billijker tarieven
te krijgen. Intusschen beschikte de Minister
in dezen reeds afwijzend..
Aan den Commissaris der Koningin werd
geadviseerd machtigingen tot het vangen van
mollen algemeen te verleenen, in het bij
zonder voor Walcheren en speciaal in het
voorjaar tot 1 April.
Waar aangedrongen werd op instelling dooi'
het Rijk van een provinciale regelingscom
missie voor de pluimveefokkerij, heeft do
Z. L. M. zich uitgesproken tegen instelling
eener regelingscommissie, maar daarentegen
gewezen op de wenschelijkheid van uitbrei
ding der voorlichting.
Een commissie bracht rapport uit over do
vraag, of de Zeeuwsche Tuinbouw zich orga-
niseeren moet in de Z. L. M. Dit rapport
komt straks in bespreking.
Door het Dagelij ksch Bestuur is geadvi
seerd dit jaar den patrijs te beschermen door
vervroegde sluiting van de jacht op 1 Oc
tober.
Door het Dagelij ksch Bestuur is aandrang
uitgeoefend tot wijziging van artikel 11 van
het K. B. van 4 Juli 1927, waarbij het
verboden is met gekoppelde voertuigen op
de Rijkswegen te rijden en wel wijziging
in dien zin, dat in navolging van het Pro
vinciaal Reglement op da wegen, voor een
geheele streek ontheffing kan worden
verleend. Ook de bepaling, dat niet breeder
dan 3 M. geladen mag worden, heeft onze
aandacht gehad en aan het Kon. Ned. Land-
bouw-Comité is verzocht de andera landbouw-
maatschappijen hierop attent te maken.
Het Dagelijkseh Bestuur heeft zich ver-
eenigd met het voor-ontwerp van een vei
ligheidswet voor den landbouw, mits er reke
ning gehouden wordt met de omstandigheden
in het landbouwbedrijf en een soepele toe
passing en een behoorlijke overgangstijd ver
zekerd zijn.
Aan Gedep. Staten is geadviseerd, dat geen
vergunning gegs-ven moet worden voor de
afpaling van eendenkooien, daar de eenden
in verschillende doelen der provincie zooals
in Schouwen en op Walcheren groote schade,
vooral aan de erwten aanrichten.
Inzake verzekering tegen stormschade heefl
de Z. L. M. als haar meening uitgesproken,
dat deze moet geschieden by Molestrisico
van Centraal Beheer, en dat het stichten van
een Rijksfonds hiervoor, uit opcenten van
de personeele belasting, geen aanbeveling ver
dient.
Aan de Kringen is ingevolge een verzoek
van het Kon. Ned. Landbouw-Comité ver
zocht op te willen geven, welke plaatsen voor
de stichting van een lagere landbouwschool
in aanmerking kunnen komen.
Te Hulst zal door het boekhoudbureau der
Z. L. M. een cursus in landbouwboekhoiulen
worden gegeven.
Parfumeriën en diverse Toiletartikelen
vindt II in rijke keuze bij
Ass. APOTHEKER - GOES.
Lange Kerkstraat 42. Telefoon 168.
De Werktuigencommissie der Z. L. M. is
gemachtigd, om niettegenstaande de Bond van
Aardappelhandelaren zijn medewerking hier
voor niet verleent, zelfstandig een onder
zoek in te stellen naar de bruikbaarheid
van de nasorteermachine.
Tentoonstelling. Do kring Schou
wen eri Duiveland wil in 1928 een kring-
tentoonstelling houden. Hij krijgt daarvooj
het gebruikelijke crediet van Ï600-
Do contributieregeling zal voor 1928
dezelfde zijn als voor 1927-
De almanak. Het Dag. BeStUur wijst
op de geringe afname van den almanak
der Mij- In 1926 werden slechts 500
exemplaren verkocht. Zoo noodig wil het
Diag. Bestuur het jaaroverzicht in liet
Landbouwblad opnomen en den almanak
kleiner en dus goedkooper maken.
Vanuit de vergadering worden tal van
wenken gegeven om de pracitische bruik
baarheid te verhoogen. Alle sprekers plei
ten voor behoud van den almanak. De
zaak wordt verder overgelaten aan' het
Dag. Bestuur.
Landbouwblad. Het Dag. Bestuur
stelt voor het Landbouwblad voortaan!
beschikbaar te stellen voor a- leden van
niet-aangesloten landbouwvereienigingen
f2 en b. leden van de V.P.Z., veilingsver-
eeniginlgen en tuinbouwvereenigingem a
f 1.50, mits deze organisaties genegen zijR
de uitgave van het blad te steunen- Aan
genomen.
Aardappelhandel- Het Dag. Be
stuur stelt voor le aan den Ned. Bond
van Aardappelhandelaren nogmaals te ver
zoeken om aan de billijke voorstellen!
van het H.B. tegemoet ta komen (afschaf
fing 1 pet. korting, gebruik van de 30
m-M. hor, eventueel voor bepaalde soor
ten), 2e. indien de Bond dit niet wil,
dan aan de Alg- Vergadering in pccember
voor te stellen de overeenkomst op tet
zeggen; 3e. wanneer dit laatste geschiedt'
het Dag- Bestuur op te dragen, te onder
zoeken, wat inzake den' aardappelhandel
kan worden gedaan-
Dhr P. Lindenbergh, voorzitter der ar
bitrage-commissie, wijst er op, dat da
Zr- Li. M. en de handel als twee partijen
tegenover elkander staan. Inderdaad is
als bij wijze van compromis een over
eenkomst gesloten, dia eerst goied. werkte.
Maar later kwamen grieven bij de boe
ren- Zjij verlangen wijziging van enkele
voorwaarden. De kooplui willen alles on
gewijzigd laten. De arbitrage-com'milssie
heeft in dezen niets, kunnen bereiken.
Maar misschien kan bet Dag- Bestuur
dit wel- Spr. heeft dan ook geen be
zwaar tegen een' poging, die het Dag. bef-
stuur in 'twerk wil stellen.
Maar Spr- geeft het Hoofdbestuur den
ernstigen rfSad, zich dubbel te bedenken;
vóór men de overeenkomst opzegt. Want
dan verliezen de boeren de algemeen®
handelsvoorwaarden en de arbitrage. De
laatste heeft vooral preventief gewerkt-
Spr .acht het niet wenjschelijk een. oorlog
te gaan voeren. Later zal de ZL.M. er
wel eens spijt vart hebben'. Spr. is be
vreesd, dat de Z-L.M. dien strijd zon
verliezen, maar als er sprake is va'ni
eendrachtig optreden der landbouwers,
dan zou de landbouw inderdaad sterk1
staan. Daaraan heeft het echter juist al
tijd ontbroken. (Gelach.)
Op een vraag van den heer Gast zegt
dhr Lindenbergh, dat er vijf keer van
de jarbitrage-commissie is gebruik ge
maakt. In al deze gevallen kreeg de ver-
kooper gelijk. Spr. wijst nog eens op' het
belang der algemeene handelsvoorwaar
den.
Dhr A- Hartog wil geen1 verzoek meer
aan den handel richten en aan de alg-
vergadering voorstellen de overeenkomst
op te zeggen, tenzij de handel uit eigen
beweging op zijn standpunt terugkomt-
Dhr Siebenga teekent het drijven van
den handel. In de overeenkomst staaf
nadrukkelijk hoogstens 33 m-M. hor
wijdte. En toch wil de handel in dit ab
normale jaar niet afwijken van deze maat-
Er heerscht dan ook algemeene ontstem
ming onder de boeren.
De handel wil ook dit is duidelijk
gebleken geen verkoopbriefjes invoe
ren.
Dhr J. Dommisse zegt, dat tot in
den treure is geconfereerd met den handel
en men is geen stap verder gekomen. Spr.
