Donderdag 24 November 1927
42e Jaargang
No. 47
Heerste blad.
Bnitenland.
Isslasi
verzacht en geneest
7
3Jt iiüïïiïijsr bestaat uit 2 blata.
Gemeenteraad van Middelburg.
winterhanden-wintervoeten
schrale lippen-ruwe huid
d koope»,
zeker niet
t verzoek
volge van
inkhuizen,
orvershoof
gewaaid,
•ische net
arvan An
heeft ge-
iet te be-
Mihuizen
ir de bus-
'oort kun
de dienst
1 te circa
was aan-
smenschen
verbinding
obus meer
aandurf
n te over
in Fries-
ïilvaart is
op Snoek
rechtbank
voor een
n den als
:eslien jarig
1927.
Directeur- H oof dreclacteur
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goee.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf WW
Pr ij s der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 et
Bij abonnement belangrijke korting
Het sleisel van Oranje.
Naar aanleiding van de redevoeringen
van de heeren Lingbeek en Kersten bij het
algemeen begrootingsd.ebat in de Tweede
Kamer, waarbij op grond van Art. 36 een
•telsel van geloofsdwang verdedigd werd,
werd door Mr Heemskerk o. m. het vol
gende opgemerkt:
„Eerstdaags zal er, naar ik vernomen
•heb, een geschrift verschijnen, geschreven
door een geacht anti-revolutionair, waarin
het een en ander uit 's Lands historie
wordt nagegaan uit de zestiende en zeven
tiende eeuw en waarin zal worden uiteen
gezet, dat er in dien tijd drie stelsels wa
ren.
In de eerste plaats was er het stelsel,
verdedigd door Dathenus, dat de Staat
moest onderworpen zijn aan de Kerk.
In de tweede plaats was er het stelsel,
verdedigd door van Oldenbarnevelt, dat de
Kerk moest onderworpen zijn aan den
Staat, een stelsel, waarvan wij zekere toe
passing wel gekend hebben in vroeger da
gen, toen de heerschende -vrijzinnige op
vatting was, dat de eenheid van de natie
in de zoogenaamde neutraliteit tot uiting-
kwam.
Ten derde was er het stelsel, dat Staat
en Kerk ieder een terrein van eigen werk
zaamheid hebben, van Godswege hun op
gedragen, het stelsel van Oranje.
Indien nu Willem de Zwijger de heeren
Lingbeek en Kersten op zijn weg -had ont
moet, hij zou, denk ik, niet veel gesproken
hebben, maar ik vrees, dat hij den vinger
waarschuwend zou hebben opgeheven en
dan toch enkele woorden zou hebben ge
zegd: „Niet voor een nieuwen geloofs
dwang, maar voor gewetensvrijheid gaf
ik mijn goed en 'bloed"."
op het hart gedrukt zich voor de overdrij
vingen van het modernisme in het gezins
leven te hoeden, daar deze de familieban
den en de gezonde gezinsbetrekkingen ver
storen.
Een juwelier, die te Dresden in een
hotel overnachtte, kwam 's ochtends, nadat
hij zich even uit zijn kamer had verwij
derd, tot de ontdekking dat een dief van
zijn afwezigheid partij had getrokken om
de diamanten die hij ten verkoop bij zich
had, te stélen. De steenen waren 81.000 M.
waard.
Ingevolge het ter gelegenheid van het
jubileum van de revolutie afgekondigde
amnestiebesluit, zijn, naar gemeld wordt,
alleen te St. Petersburg 1800 personen be
genadigd. Meerendeels betrof het hier per
sonen die zich hadden schuldig gemaakt
aan vermogenmisdrijven en misdrijven in
dienstbetrekking.
Het water in de Wolga is weder sterk
gezwollen. Het gevaar voor nieuwe over
stroomingen wordt zeer groot geacht.
Naar de Egyptische bladen melden,
zal de kroonprins van Italië dezen winter
een langdurig bezoek aan Egypte brengen,
waar hij de gast zal zijn van koning Foead
en de voornaamste historische monumen
ten zal bezoeken.
Gisterenmiddag is op het traject
BlankenheimSangerhausen een wagen
van den D-trein D 28 ontspoord. Er had
den geen persoonlijke ongelukken plaats.
Het verkeer ondervond echter verschei
dene uren vertraging.
Vliegtocht om de wereld?
Volgens do New York Sun is de Ameri-
kaansche marine in het geheim bezig met
den houw van een vliegtuig dat aan één
«tuk 3000 mijl kan vliegen. Met dit toestel
wil zij het volgend jaar een reis om de
wereld ondernemen.
Koning Boris als machinist.
In Bulgarije is een nieuwe spoorweg ge
opend tusschen Levsky, in het district
Plevna en Lovetch. Koning Boris, die een
bekwaam machinist is, bestuurde den eer
sten trein langs de nieuwe lijn.
President Coolidge.
Sedert eenige dagen circuleert er door
geheel Amerika een petitie, waarin presi
dent Coolidge wordt verzocht zich in 1928
verkiesbaar te stellen.
Blijkens een draadloos bericht uit
Washington heeft Coolidge deze actie af
gekeurd.
De Britsche vlootpolitiek.
In antwoord op een vraag van Sir Wil
liam Davison over het niet op stapel zet
ten van twee kruisers legde minister Brid-
geman gistermiddag in het Engelsche La
gerhuis de belangrijke verklaring af, dat,
hoewel er te Genève geen overeenkomst
was getroffen ten opzichte van de groote
kruisers vau 10.000 ton, de discussie hoop
had gegeven, dat er toch beperkt zou kun
nen worden. In die omstandigheden heeft
de regeering besloten, geen groote krui
sers op stapel te zetten.
De mogelijkheid bestaat echter, dat de
beide schepen op het programma voor
1928 worden gezet ter vervanging van de
voor dat jaar op het program staande
groote schip. Dit is een duidelijke uitnoo-
diging aan Amerika om eveneens te beper
ken, in welk geval ongetwijfeld de beide
schepen ook van het program van 1928
zouden worden geschrapt. Er zijn thans
elf kruisers van 10.000 ton in aanbouw.
De Arbeidersafgevaardigde Thurtle
vroeg den minister, of hij in gedachten
wilde houden, dat het Britsche volk zeer
tevreden zou zijn, als hij alle kruisers van
zijn program schrapte.
Korte berichten.
De Estlandsche minister van oorlog
heeft den hoofdredacteur van een sociaal
democratisch blad tot een tweegevecht uit
gedaagd, daar deze in de commissie van
ljet parlement zijn beleid als te scherp
had gehekeld.
Chamberlain heeft in het Engelsche
Lagerhuis medegedeeld, dat hij hoopte
binnenkort met Duitschland een overeen
komst te sluiten tot afschaffing van de
pasvisa.
Mussolini heeft Maandag de leidsters
van d« vrouwelijke fasci ontvangen en hun
De brand in Staatsmijn Emma.
Naar met vrij groote zekerheid is ko
men vast te staan, is de brand in de on-
dergrondsche werken der mijn Emma ont
staan door de wrijving van een schudgoot
tegen den houten wand. Deze schudgoot
was ongeveer 70 M. lang en liep uit in een
pijler van ongeveer 120 M. lengte, waar
ongeveer 30 mijnwerkers kolen aan het
kappen waren.
Een hunner bemerkte een brandlucht.
Hij heeft daarvan den opzichter in ken
nis gesteld, waarna de bedrijfsleiding, die
op haar beurt van den brand 'kennis kreeg,
de ontruiming der mijn heeft gelast.
Het vuur, dat zich door den sterken
luchttoevoer in de schudgoot vrij snel ver
plaatste, heeft ook den pijler aangetast.
Toen de manschappen, voorzien van
rookmaskers een 60-tal met het
blusschingswerk begonnen, moesten zij
niet alleen de schudgoot en het andere ein
de van den pijler, maar ook een zestal toe
gangen tot dezen pijler afdammen, tenein
de den toevoer van zuurstof naar het bran
dende gedeelte te kunnen afsluiten. Dit
werk leverde groote bezwaren op, daar de
druk, die in het brandende gedeelte ont
stond, ettelijke keeren de opgebouwde
dammen weer wegperste.
Gisterenmiddag om ongeveer half twee
was deze afsluiting gereed, zoodat voor
uitbreiding van den brand geen gevaar
meer was.
Uit Heerlen wordt nog aan. de N. R. Ct.
gemeld:
Thans kaïn met zekerheid worden ge
meld, dat de brand ini de staatsmijn!
Emma is ontstaan tem gevolge van wrij
ving van de schudgoot tegen de houten
betimmering, bestaande uit droge in car-
bolineum gedrenkte balken. Het vuur, aan
gewakkerd door don sterken luchttoevoer,
die er op die plaats is, plantte zich
snel voort eni kwam terecht in een pijler,
die hooger gelegen is. De schudgoot is
ongeveer 70 M- lang en de pijler, waarin
dertig arbeiders bezig waren met het
houwen van steenkool en het scheppen
daarvan in de zich bewegende schudgoot,
is ongeveer 120 M- lang. In beide gan
gen is de brand geweest-
Het was het eerste werk van de red
dingsbrigade en de opzichters, die met
het blusschen waren belast, den uitgang
van do schudgoot én den pijler af te
dammen. Hiermee was echter niet bereikt
hetgeen noodzakelijk was, nani&ijk om'het
vuur luchtdicht af te sluiten, zoodat er
geen nieuwe zuurstoftoevoer plaats kon
hebben. Daarvoor was het noodig dat nog
vijf gangen, welke in bedoelden pijler
uitkwamen, eveneens werden afgesloten.
Dit werk heeft tot ongeveer tweie uur
's middags geduurd, daar door de hooge
luchtdruk die zich in de afgesloten
ruimte ontwikkelde, verschillende keeren
de dam werd weggeslagen- Om twee uur
echter was de afsluiting volkomen-
Wij vernemen nog, dat het ophalen van
de mijnwerkers, die bij het uitbreken!
van den brand in de mijn waren, met
eenige moeite gepaard is gegaan, daar
schacht II niet gebruikt kon worden- Door
deze schacht baanden zich de gassen
een uitweg. De arbeiders, die op de
546 M- verdieping werkzaam waren,
moesten eerst tusschen schachten door
en langs steengaWgen naar de 410 M- ver
dieping klimmen voor ziji door schacht
I. naar boven konden worden gebracht.
Om drie uur was de laatste arbeider
bovengronds-
Ten aanzien van den morgendienst, wel
ke Donderdag omi 6 uur zou moeten aan
vangen, heeft de directie bekend gemaakt,
dat de desbetreffende ploeg arbeiders niet.
behoeft op te komen- Ten aanzien van
don nnddagdienst, aanvangende om twee
uur, is nog geen beslissing bekend ge
maakt, zoodat do mogelijkheid nog be
staat, dat het werk dan zal worden her
vat. Waaneer echter de stillegging van
de kolenproductie nog enkele dagen voort
duurt, zal de Emma geen steenkool meer
kunn'en afleveren, daar er zoo goed als
geen voorraad is- Ook de eokesfabricage
op del Emma zal dan aangewezen zijn
op do p'roductie van de staatsmijn Hen
drik, die in de onmiddellijke nabijheid!
ligt.
Een rumoerige raadsvergadering.
In den Amsterdamschen gemeenteraad
is Het gisteren 'bij de behandeling der be-
grooting tot schandelijke tooneelen geko
men.
Een der heeren van het middenstands-
blok had den heer Solkesz verweten dac
deze zijn zetel voor f 2000 aan den heer
Bruinsma had aangeboden.
En toen was het lieve leven weer een3
aan den gang.
De heer Solkesz: Vuige laster.
De heer Weiss: De man, op wien jij je
beroept, schrijft het zelf.
De heer Wijnkoop: 'n Mooi stel (la
waai.)
Terwijl verscheidene raadsleden staan
en het meerendeel van het gesprokene niet
te verstaan is, riep de heer Weiss uit, dat.
men nu eens ziet, wie Solkesz is en dat
het hem speet, dat de heer Boekman dezen
de hand boven het hoofd houdt.
Als Vliegen of Loopuit hier nog waren,
was het niet gebeurd (kabaal).
Persoonlijk feit.
De lieer' Solkesz vraagt het woord voor
een persoonlijk feit.
De voorzitter: Waaruit bestaat dit?
De heer Solkesz: U heeft de aantijgingen
toch zelf gehoord (gelach).
De voorzitter: Zegt u dan wat, dan weet
ik het.
De -lieer Solkesz: Ik ben eerloos ge
noemd.
De voorzitter: Nou zegt u dit dan dade-
lijk.
I De heer Solkesz (in groote opwinding):
Op het oogenblik worden hier onwaarhe
den verkondigd.
De heer Weiss: Hier staat het zwart
op wit.
De heer Solkesz: Bij de provinciale sta-
ten-verkiezingen kreeg ik geen behoorlijke
plaats. Uit angst, dat ik met een eigen lijst
kwam, heb ik een betere plaats gekregen.
Op het kantoor van den heer Weiss is een
hevige ruzie daarover geweest (gelach).
Geroep: En nu die f2000 hoe zit het
daarmee?
De heer Pothuis: of die f 5000.
De voorzitter hamert.
De heer Solkesz: Helaas moet ik nu nog
spreken over iemand, die dood is (la
waai). Een makelaar heeft mij f2000 ge
boden, als ik mijn zetel aan den heer
Bruinsma wilde afstaan (hernieuwd ka
baal).
De voorzitter: Zoo kan het niet door
gaan.
De meeste S.D.A.P.'ers staan op en
schreeuwen met uitgestrekte hand tegen
het college en mr Romme.
En op dergelijke menschen steunt di
college.
De heer Gulden (in groote opwinding).
Hoe zit het nu met de f 2000? Dat wil ik
weten.
De voorzitter: Het incident is nu geslo
ten (protesten).
De heer Woudenberg: Neen. Wij willen
vastleggen dat op dergelijke methodes dit
college steunt.
Tevergeefs poogden eenige kalme raads
leden het kabaal te bezweren.
De heer Romme: Nu ziet men de oppo
sitie in al haar lammigheid (rumoer).
Op dit oogenblik schreeuwt het eene deel
van de S.D.A.P. tegen leden der burgerlijke
partijen en is zulk een spektakel ontstaan,
dat de voorzitter om vijf uur de zitting
maar sluit, torwijl er de grootste opwin
ding heerscht.
Het zevende leerjaar.
Het Tweede Kamerlid Suring heeft den
minister van financiën, voorzitter van den
raad van ministers, de volgende vraag ge
steld:
Is de regeering, afgezien van den ge
zondheidstoestand van den minister van
onderwijs, kunsten en wetenschappen, den
heer Waszink, bereid haar medewerking
te verleenen tot een verdere behandeling
van het aanhangige wetsontwerp tot we
derinvoering van de leerverplichting voor
het zevende leerjaar op een zoodanig tijd
stip, dat het in werking treden van de wet
uiterlijk op 1 Juli 1928 mogelijk zij?
Herziening van de klassifi
catie van de Gemeenten.
De minister van financiën acht het
oogenblik gekomen voor het instellen van
onderzoekingen voor een herziening van
de Tabel van verdeeling van de gemeenten
in klassen, bedoeld hij art. 5 der wet op de
Personeele Belasting. De tegenwoordige
tabel dagteekent van 1915 en van verschei
dene zijden is herhaaldelijk in de laatste
jaren aangedrongen op zoodanige herzie
ning.
Bij de onderzoekingen moet volgens de
„N. R. C." als beginsel aangenomen wor
den, dat de belasting niet moet worden uit
gestrekt tot personen, van wie in den re
gel geen belasting is te verwachten, en
niet tot hen, van wie in billijkheid geen
betaling mag worden gevorderd. In ver
band daarmee moet worden vastgesteld, bij
welken huurprijs (of huurwaarde) de hef
fing in elke gemeente moet aanvangen, en
voorts, hoe voel de huurprijs bedraagt, die
doorgaans moet worden besteed door per
sonen, van wie men mag aannemen, dat
zij een geringen aanslag zonder bezwaar
kunnen 'betalen.
Voor het onderzoek meent de minister
geen algemeene regelen te moeten geven,
men zal zich meer moeten laten leiden
door lokale omstandigheden.
De minister zal nog overwegen, of het
'behoud van de 9e klasse in de tabel in de
tegenwoordige omstandigheden nog ge
rechtvaardigd is, indien bij het onderzoek
mocht blijken, dat geen enkele gemeente
meer voor een rangschikking in die klasse
in aanmerking 'komt, zal voorgesteld wor
den, die klasse in de wet te doen vervallen.
Het is de bedoeling van den minister,
dat de herziening vóór 1 Januari 1929 tot
stand komt.
De rechtstoestand der
ambtenaren.
De Centr. Ned. Ambtenaarsbond heeft
zich, naar aanleiding van een mededee-
ling in de Memorie van Antwoord op
Hoofdstuk I der Siaatsbegrooting voor
1928, dat een plan tot reorganisatie van
den belastingdienst, ingediend door de
commissie-Jansma, door de Centrale Re
organisatiecommissie in studie is geno
men, tot den Minister van Financiën ge
wend met verzoek om, alvorens aan dit
plan uitvoering te geven, het advies in te
winnen van de Bijzondere Commissie van
Overleg.
De Minister heeft hierop geantwoord,
dat hij daartoe bereid was, voor zoover
daarbij maatregelen zouden worden geno
men, die den rechtstoestand van het per
soneel raken.
Nederland en de Volkenbond.
Nederland zal in de 48ste zitting van
den Raad van den Volkenbond, welke op
5 December te Genève aanvangt, worden
vertegenwoordigd door den minister van
buitenlandsche zaken, jhr. mr F. Beelaerts
van Blokland.
(Vervolg van het 2e blad.)
Heeft het gas te weinig caloriën, dan
komt onmiddellijk klacht van de Vitrite
Works, want deze kan alleen werken bij
4200 caloriën. Er is geen klacht binnen
gekomen1, dus heeft spr. niet veei respect
voer het onderzoek van den heer Jero-
nimus. Wat betreft de gasfabriek te Goes,
de loonen bij die fabriek zijn veel lager
dan hier. De kolen in Goes waren goed-
kooper d.an hier, maar hier was het gas-
rendement dan ook veel hooger. We moe
ten niet vergeten, dat de gasfabriek hier
ongunstig is gelegen. B. en W. hebben'
indertijd vóór de verbouwing ver
plaatsing overwogen, maar dat kostte zoo
veel, dat rente en aflossing meer zouden
bedragen dan het te verwachten voordeel.
Spr. zegt, dat de gasfabriek alhier niet
lijdt aan over-kapitalisatie. Ze staat op
een waarde van 5 a 6 ton, terwijl de
jaarlijksche afschrijving f30.000 bedraagt
De gasprijs is hier laag (12 cent voor de
eerste 250 kub. M. en verder 8 cent.)
Men mag niet afgaan op een nadeelig
slot van één jaar, voor een deel veroor
zaakt door de malaise bij één der groot-
nemers- Men kan wel meer winst maken;
maar dan moet men de burgerij knijpen.
Er is een regelmatige toename van het
gewone gasverbruik. Het is ook niet juist
dat het gasveibruik hier niet zou kunnen
toenemen. Integendeel. Spr. zegt, dat de
Directeur zoo weinig mogelijk bij het aan
schaffen van kolen speculeert. Hij tracht
zoo safe jnogelijk te gaan.
Spr. verklaart zich onbevoegd den Di
recteur der gasfabriek te leiden. Deze moet
zooveel mogelijk zelfstandig worden ge
laten. Alleen wanneer hij niet meer ver-
trouwd wordt, moeten B. en W. kometf
met een voorstel tot ontslag.
Wat betreft gaslevering door Vlissingen
zegt spr., dat er indertijd door den heel
van Niflrik gesproken is over aankoop
van de Middelburgsche gasfabriek. Maai
een bod is nooit gedaan- B .en W. hebben'
dus geen gelegenheid laten voorbijgaan.
Vlissingen wil nu gas leveren tegen
41/2 cent per kub. M. Maar daar kont*
voor Middelburg bij voor buizenrecht, In
terest en afschrijving een bedrag van 3..7j
cent por kub. M. Dat is al samen 8.2 ct.
Daar komen nog bij alle distributie-
kosten, enz. enz. Zulk een voorstel zon
een reuzenstrop voor Middelburg zijn. Dhi
Jeronimus had zijn cijfers wel eens bete»
kunnen bestudeeren voor hij er mee in
den raad kwam.
Na no-g over de Vlissingsche waterlei
ding enkele opmerkingen gemaakt te heb
ben, zegt spr., getracht te hebben, niel
in de eerste plaats te letten op de hoo
rnen maar meer op het bosch van de»
heer Jeronimus, maar er zit in dit boscü
weinig goed hout. Het is bijna alles brand
hout. (Gelach.)
Weth. Onder dijk voert daarna het
woord. Spr. deelt mede, dat een rapport
is ingekomen van het bestuur der zwem
school, waarin drie plannen naar vore*
zijn gebracht voor een zweminrichting.
Geen dier plannen kon B. en W. bevredi-
gen, gelet op den financieel en toestand
der gemeente. De Directeur van Gemeente
werken zal nu een eenvoudig plan ont
werpen.
Aangaande de werkloosheid zegt Spr.,
dat B. en W. zijn vóór werkverschaffing»
dio veel beter is dan steunveirleaning,
welke laatste de arbeiders degenereert.
Bij den Minister zullen voorstelllen wor
den gedaan om een zoo groot mogelijke
bijdrage te verkrijgen voor de werkver
schaffing. De werkverschaffing zal be
staan uit het verlengen van het kanaal
te Oranjezon en beplanten der duinen
aldaar.
Waarschijnlijk zullen in December de*
Raad voorstellen hieromtrent bereiken.
Met Januari kan dan wellicht voo*
1/2 jaar met 140 man begonnen wor
den. Alleen zij1, die steun krijgen, du»
kostwinners van gezinnen, zullen tewerk
worden gesteld.
Het Molenwater-plan (plantsoenaanlegj
zal nog eens terdege onder de oogeffl.
worden gezien.
Een plan voor woningbouw voor de
minst-gesi tuocrden, door enkele spreker»
bedoeld, ligt bij B. en W. op tafel.
De beweringen van den heer Jeroni
mus aangaande de meening van de S. D.
A. P. over het kapitaal, noemt Spr. Uit
de school van Domela Nieuwenhuis af
komstig. Spr. erkent, dat kapitaalvermeer
dering noodig is yoor de volkswelvaart.
Spr. verzekert, dat door de Arbeidsbeurs
en andere instellingen tegenover onwillige,
werkloozen wel eens andere dan zachte
middelen worden gebruikt, om hen aan
'twerk buiten de stad to krijgen. Maar.
zulk een gelegenheid, om werkloozen kwijt
to raken, komt niet iederen dag .voor.
De werkloosheid is een nationaal, ja zelfs
een internationaal verschijnsel.
Dhr Jeronimus zegt, dat de Middelburg
sche werkloozen te Vlissingen moeten
gaan werken. Maar men moet in Vlissin-
gen ook reeds een steunregeling invoeren.
Er komen geen arbeiders op de Schelde,
als er nog leden van gezinnen, waarvan/
er reeds werkzaam zijn, voor in aanmer
king komen.
Nu wil dhr Jeronimus de werkloozen».
zorg geleidelijk inkrimpen, maar ook de
Arbeidsbeurs opheffen. Dat laatste is het
paard achter den wagen spannen, want
het is dan toch zeker zaak, om zooveel
mogelijk werkloozen te verplaatsen. En
daarvoor is een arbeidsbeurs noodig.
Spr. doet uitvoerige mededeelingen ove®
het nut en de werking van de Arbeids
beurs, die voor Middelburg niet zooveel
kost, omdat het tevens een districts-
Arbeidsbeurs is.
Spr. bestrijdt, dat de steunverleening
hier te royaal zou zijn. Do 'crisis-commis-
sie is buitengewoon streng tegenover hen,
die togen de gestelde regeling zondigen.
Spr. komt nu tot den reinigingsdienst.
Spr. bestrijdt, dat de voeding der paarden
hier veel zou kosten. Het tegendeel is
veeleer waar. De kosten van den dien3t
mm
