m, 4i
Donderdag 17 November 1927
42e Jaargang
~ëIrstTIDm>.
ait nummer bestaat uit 2 biaden.
Birecteur-Hoofdreilaeteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 78, Gees.
Tel.: Redactie en Administratie ne. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Ftrma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKOAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummers
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting
Godsdienstoorlog.
De woordvoerder van de Staatk. Geref.
fractie in de Tweede Kamer, D-s Kersten,
Keeft weer een groot deel van den hem
bijl de algemeene beschouwingen toegeme
ten tijd gebruikt, om de A.-R. partij' aan te
vallen.
Nu is dat natuurlijk zijn recht, hoe
wel het uit den aard der zaak meer in
de lijm zou liggen, dat hij de revolutionaire
partijen ging bestrijden.
Maar dit laten wij daar. Wanneer Ds
Kersten meent, dat op deze wij;ze de
belangen van het land en de zaak van
Gods Koninkrijk het best worden gediend,
dam doet hij: verstandig in deze richting
door te gaan, hoewel het hem, toch wel
iets moet zeggen, dat zijn optreden even
als dat van Ds Lingbeek, door de linker
zijde met zooveel genoegen wordt gezien.
De groote grief van Ds Kersten.' tegen
de A.R. partij blijkt nog altijd te zijn,
dat zij! Art. 36 der Ned. Geloofsbelijde
nis niet onverzwakt en letterlijk hand
haaft.
Het gaat hier, gelijk bekend', in hoofd
zaak om het middelste gedeelte van dit
artikel, waar het gaat over de verhou
ding vah de Overheid tot de kerk des
Heeren en de taak van de Overheid inzake
kerkelijke en geestelijke aangelegenheden,
■over dat gedeelte waarin het heet, dat de
Overheid geroepen is de hand te houden
aan den heilige kerkedienst, om te weren
en uit te roeien alle afgoderij en, valschen
'godsdienst.
Opmerkelijk is zeker wel, dat van het
eerste gedeelte: „de hand te honden aam
den heiligen kerkedienst" schier nooit
wordt gerept en dat van aandrang; in
die richting nooit iets bemerkt wordt.
Wij hebben dan ook een, sterk vermoe
den, dat de Staatk, Geref. wat dit be
treft van geen letterlijke toepassing wil
len weten.
In hun program blijkt daarvan niets.
Integendeel, daar wordt gevraagd, dat de
'Overheid de Kerke Christi behandele haar
eigear rechten. Hier wordt dus alle in
menging van de Overheid van de hand
gewezen.
Maar des temeer nadruk wordt dan
ook .gelegd op liet tweede gedeelte.
In het program van de Staatk. Geref.
partij wordt niets meer of minder ge
vraagd, dan dat de Overheid in alle sa
menkomsten zal verbieden het verbreiden
van beginselen, die de eere Gods en het
gezag der Overheid aanranden.
In overeenstemming daarmede, werd
door Ds Kersten betoogd, dat de Overheid
moet straffen de krenking van Gods eere;
dat zij alles wat in het openbare leven
indruischt tegen Gods Woord heeft te we
ren, enz.
Dat is geen kleine zaak.
De Overheid zal dus hebben te verbie
den alle samenkomsten van communisten,
socialisten, kortom van allle partijen van
wie het hekend is, dat zijl Gods Woord
niet nemen tot regel en richtsnoer.
Maar daarmee is zij; niet klaar-
Op grond van Artikel 36 N. G. B. en
volgens Art. 4 van het program der
S. G. P. moeten waar indertijd een der
leiders dezer partij: indertijd verklaarde,
ook de openbare- godsdienstoefeningen van
de Roomsch-Katholieken worden verbo
den.
Daar blijft het echter niet bij.
Wanneer daar in andere 'kerken voor
gangers zijn, die Jezus Christus niet er
kennen als den Zone Gods, dan wordt
daardoor de eere Gods aangerand en moet
dus de Overheid met. liare sterke hand in
grijpen om zulks te beletten.
En wanneer daar allerlei secten zijn.
die leeringen verbreiden in lijnrechten
strijd met de Geref. belijdenis, wanneer
daar richtingen zijn die zich vaak „Gere
formeerd" noemen, maar die meer den
mensch prediken dan Jezus Christus, dan
moet de Overheid ook dergelijke samen
komsten verbieden.
Onze vaderen, yvaarop Ds Kersten zich
voortdurend beroept, durfden die conse
quentie aan.
Zij waren niet bang voor harde maat
regelen, voor kerkerstraf en bannissement
Naar dien tijd verlangt Ds Kersten te
rug. In die richting wenscht hij te drijven.
Hij predikt, in en buiten de Kamer, niet
anders dan godsdienstoorlog, en
geeft daarbij blijk een opvatting van de
taak en de roeping der Overheid te hebben,
die meer ligt in de Roomsche, dan in de
Gereformeerde lijn.
Of de Staatk. Geref. de consequentie van
hunne leer aandurven is een andere zaak
Het feit, dat indertijd éen commissie
werd benoemd om over de vraagstukken
die met art. 36 verband houden meer
licht te verspreiden en dat die commissie.
omdat zij geen kans zag hare opdracht te
voltooien, ontbonden werd, schijnt op het
tegendeel te wijzen.
Maar dit verandert niets aan het feit,
dat door Ds Kersten openlijk gestuurd
wordt in de richting van den gods
dienstoorlog.
BaitMlaid.
Een Kamerlid veroordeeld.
Dezen zomer heeft het Fransche Ka
merlid Chavagnes met zijn auto een man,
een boer uit Touraine, dood gereden. De
zaak maakte toen al dadelijk veel gerucht,
niet het minst om 'het onsympathieke licht,
dat er op den man viel, die het ongeluk
had aangericht. Niet alleen had deze daar
van niet de geringste notitie genomen en
was doorgereden, maar volgqns berichten
in de -bladen, die indertijd van het ongeluk
melding maakten, had hij aanvankelijk
zelfs ontkend iets met het -geval uitstaande
te hebben. De reclïthank te Blois veroor
deelde Chavagnes tot drie maanden ge
vangenisstraf, tweehonderd frank boete en
10.000 frank schadevergoeding. Van dit
'vonnis ging de veroordeelde in hooger be
roep en nu heeft het hof te Orleans, dat op
zeer strenge wijze de houding van Cha
vagnes in overweging heeft genomen en
ook zijn vlucht na het ongeluk heeft laten
gelden, die door de rechters in eerste in
stantie ter zijde was,gelaten, den beklaag
de tot zes maanden gevangenis, honderd
frank boete, tienduizend frank schadever
goeding' en tot alle kosten van de eerste
instantie en van liet appèl veroordeeld.
Sneeuw en koude.
Naar uit Pau wordt gemeld, is er in de
straten van Argèles-Gazost en op de -ber
gen nabij Bagnèresrde-Bigorre, Lourdes
en Cauterets overvloedig sneeuw gevallen.
Be temperatuur is zeer -gedaald in -het de
partement der Boven-Pyreneeën.
De Pyreneesche bergketen is wit van de
sneeuw in Ossau en Aspe en de Col du
Somport is geblokkeerd 'door de sneeuw en
zal nu wel 'tot Mei onbegaanbaar blijven.
Volgens berichten uit het Noorden, van
Italië heersclit aldaar tot Toscane hevige
koude, welke gepaard gaat met een hevi-
gen sneeuwval. De sneeuw ligt op sommige
plaatsen 75 centimeter hoog. Er waait een
ijzige wind.
In Zuid-Tirol is de winter ingetreden.
In de Dolomieten ligt de sneeuw 75 cM
hoog. De temperatuur in het gebied van
Trente is tot het vriespunt gedaald.
Te München heeft het -gisteren' onafge
broken gesneeuwd. De thermometer wijst
13 graden voi'st aan. In geheel Zuid-
Duitschland en in 'het Beiersche gebergte
is de koude vroeg ingetreden.
Rumoer in het Engelsche Lagerhuis.
In het Engelsche Lagerhuis zette Mac
Donald, de leider der arbeiderspartij, ds
bespreking in over den buitengewoon ern-
stigen todstand in de mijnindustrie en ver
zocht om onmiddellijke maatregelen der
regeering, ten einde de mijnen te reorgani-
seeren en een einde te maken aan de werk
loosheid der mijnwerkers.
Toen Lister, de minister van handel, op
stond om te antwoorden, riepen de arbei
ders-leden om Baldwin. Deze bleef kalm
en onbewogen zitten met over elkaar ge
slagen armen. De kreten namen voortdu
rend in hevigheid toe. „Schande! Een be-
leediging!" De hardste schreeuwer, Kirk-
wood, riep toen: „Dit is geen v/erk voor
kwajongens!" Duncan Graham riep: „De
motie is er een van afkeuring voor de re
geering en niet voor het ministerie van
handel!"
De herrie werd zóó groot, dat de zitting
een uur geschorst moest worden.
Na de heropening der zitting gaf de
voorzitter het woord aan Lister, doch Lis
ter werd onthaald op nieuwe protesten der
oppositie, die wilde, dat Baldwin het
woord zou voeren. De vertooning herhaal
de zicl\ nog eens, tot de voorzitter de zit
ting tot vandaag verdaagde. Na de schor
sing bleven de leden van beide zijden te
genover elkaar zitten om elkaar scheld
woorden toe te slingeren. Baldwin bleef
enkele minuten op zijn plaats, waarna hij
de zaal verliet onder gefluit van de arbei
derspartij.
Een reusachtig vliegtuig.
Naar verluidt treffen de Dornier-fabrie-
ken te Friedrichshafen thans maatregelen
voor den bonw van een reusachtig vlieg
tuig (ééndekker), dat zal worden uitgerust
met 12 motoren van 4800 P.K. en bestemd
zal zijn voor proeven om een geregelden
transatlantisohen passagiersdienst in te
richten. Het toestel zou plaats bieden aan
50 a 60 passagiers. Voor den bouw is een
groote -houten loods opgericht. Men hoopt
het toestel tegen den zomer van het vol
gende jaar gereed te hebben.
Druivensap.
Met het veldwinnen van de matigheids-
beweging en de sport is de vraag naar al
coholvrije dranken steeds toegenomen. De
meeste sportlui drinken -ter verfrissc'hing
limonades en minerale wateren, maar zul
len toch niet af keerig zijn van een uit wijn
druiven bereiden drank, die geen alcohol
bevat. Tot dusver waren de proeven om
zoo'n drank te maken, mislukt. Er trad
steeds weer gisting op, die het proces in
de war stuurde. Thans is het dr Schmitt-
henner te Kreuznach gelukt uit druiven
een drank -te bereiden die 17 pet. suiker
bevat, zeer smakelijk en volkomen alcohol
vrij is.
Na de uitpersing van het sap wordt het
tot 2 graden boven nul afgekoeld om gis
ting te voorkomen. Dan worden de gistcel-
len uit den most verwijderd door een asep-
tische filterbehandeling.
De Frankf. Z-tg. zegt dat de wijnbouwers
en wijnhandelaars van den nieuwen drank
weinig moeten 'hebben. Toch zal hij zijn
weg wel vinden, wellicht ook als uitvoer-
product naar landen waar drankverbod
bestaat, als de Ver. Staten.
21 millieen gulden belasting voor een
erfenis.
Een rijke Engelsche, lady Houston,
heeft van haar echtgenoot 7 millioen pond
sterling -geërfd. Zij moet aan den fiscus
1.750.000 pond sterling betalen.
Lady Houston heeft willen protesteeren
tegen -deze haars inziens te hooge belas
ting, maar, na hierover met den kanselier
van de schatkist, Winston Churchill, per
soonlijk geconfereerd te hebben, is zij ten
slotte voor de ar-gumenten van dezen laat
ste -gezwicht en heeft zij besloten te beta
len.
De valsche munferszaak.
Volgens de „Matin" schijnt het vast te
staan, -dat de bij de Hongaarsche valsche
munterszaak betrokken Roemeen Tovbini
en de Fransche industrieel Jean de Fal-'
lois agenten van de Russische ambassade
waren.
Tovbini en de Fallois hebben zich niet
alleen bezig gehouden met de vervalsching
van de stempels op de Hongaarsche bank
papieren, doch hebben tegelijkertijd ge
tracht de bewijsstukken van de Russisch
Aziatische Bank, welke bank eigenaresse
is van de Oost-C'hineesche spoorwegen,
welker zetel na de Russische revolutie van
Rusland naar Parijs verplaatst werd, te
v-ervalschen.
De Russische regeering zou op deze wij
ze -getracht, hebben, de door haar in beslag
genomen aandeelen van de Oost-Ghinee-
sche spoorwegen als -echt te kunnen uit
geven, om op deze wijze de meerderheid
in den bestuursraad van de Bank te ver
krijgen.
De „Matin" neemt deze gelegenheid te
haat, om de sovjet-regeering te beschuldi
gen van medeplichtigheid aan het smok
kelen van aandeelen en te verklaren, dat
hiermede de samenwerking tusschen de
derde internationale en de Russische re
geering -opnieuw is bewezen.
Korte berichten.
Naar de bladen melden, hebben de
Evangelische geestelijken te Bonn gewei
gerd de -geboden af te kondigen
voor het kerkelijk huwelijk van prinses
Victoria, de zuster van den ex-keizer, mei:
den Rus Zubkoff.
In de metaalindustrie in Brimswijk
zijn de arbeiders van drie der grootste be
drijven in staking gegaan. Ongeveer
2500 arbeiders zijn bij de staking betrok
ken.
-Blijkens een verklaring van den En-
gelschen minister van oorlog zullen Vrij
dag te Shangai 1200 reservisten worden
ingescheept om naar huis terug te
keeren. De Engelsche strijdkrachten in
China zullen dan nog 14 bataljons bedra
-gen.
In de buurt van Genua en van Par
ma zijn gisternacht aardschokken
gevoeld. Den laatsten tijd is dit herhaalde
lijk voorgekomen, zoodat de bevolking zich
ongerust gevoelt. Velen brachten dan ook
-den nacht ondanks de koude onder den
blooten hemel of in tenten door.
De grootste zending levende zil
vervossen, die ooit Amerika verlaten
heeft, zal Woensdag uit Gharlottetown
naar Noorwegen vertrekken. Dit transport
bestaat uit duizenden vossen, ter Waarde
van 500.000 dollar, die door de Noorschc
koopers zijn uitgekozen als basis voor de
teelt in Noorwegen.
Het paleis van Brussel wil het be
richt over de a. s. verloving van prin
ses Marie José van België met den kroon
prins van Italië nog' steeds niet bevestigen
of tegenspreken.
De Amerikaansohe minister van fi
nanciën, Mellon, heeft in een openbare
mededeeling betuigd dat het met de zaken
in de Vereenigde Staten niet ongunstig-
Staat en dat er 'geen teekenen zijn die een
inzinking doen vreezen.
Biniilaffit
WIJZIGING L.O.-WET.
Verschenen is het voo-rloopig verslag
over het wetsontwerp tot wijziging van
de bepalingen! der L.O.wet 1920 betref
fende het schoolgeld. N
Verscheidene leden betreurden dat de
stelselloosheid bij dit wetsontwerp niet
wordt -opgegeven. Zijl zouden er de voor
keur aa;n geven; indien een uniforme
schoolgeldregeli-ng voor het geheele land
werd ingevoerd.
Verscheidene leden bepleiten opnieuw
algemeen kosteloos onderwijs. Andera' le
den kwamen hiertegen o-p.
Verscheidene leden! hadden er bezwaar
tefgein, dat niet slechts het inkomen van
de oudera of verzorgers, maar fda ge
zinsinkomsten zullen kunnen gelden als
maatstaf vo-o-r de bepaling van het bedrag
van het schoolgeld.
Tegen, het voorschrift dat ter bepaling
van het gemiddelde beidrag der kosten
per leerling geen rekening mag worden
gehouden met de salarissen van -de onder
wijzers, die door het Rijk wiorden be
taald, hadden verscheidene ledein ernstig
bezwaar.
Ook hadden verscheidene leden er be^-
zwaren teg-en, dat aan de onderwijzers het
innen van de schoolgelden aan de open
bare scholen kan worden opgedragen.
Verscheidene leden belreurden het, dat
hot gp-oorloofd is, o-p de bijzondere scho
len een ander schoolgeld te heffen, dan
op de openbare lalgere scholen in dezelfde
gemeente. Ook betreurden verscheiden le
den het, dat de bepaling, dat het innen
van schoolgeld, indien het schoolbestuur
dit wenscht, door het gemeentebestuur
geschiedt, zal vervallen.
Invaliditeiis- en Ouderdomswet.
De minister van Arbeid heeft hij den
Hoogen Raad van Arbeid thans voor-ont
werpen van wet aanhangig -gemaakt tot
wijziging van' de Invaliditeitswet en van
de Ouderdomswet 1919.
De bedoeling is het mogelijk te maken
dat bij voor-overlijden de betaalde pre-
miën voor de vrijwillige ouderdomsverze-
kering goeddeels worden terugbetaald.
Verder ligt het in de bedoeling de loon
grenzen waarop de verzekeringsplicht vol
gens. de Invaliditeitswet eindigt te bren
gen van f 1200 op f 2000.
Rumoerige Statenleden.
In de Staten van Zuid-Holland is het
gisteren tot heftige incidenten gekomen.
Terwijl Dr S c h ok king bezig was
over de werkloosheid te spreken, riep de
heer L. deVisser: Je hebt proletariërs
met lange en met korte nagels. (Rumoer
en gehamer.) Waarop Dr Schokking
vervolgde met de opmerking' dat Rusland
leert dat de werkloosheid geen uitsluitend
verschijnsel is der z.g. kapitalistische
maatschappij. Deze laatste uitlating lokte
een felle speech van den heer Lon de
Visser (comm.) uit. Hij merkte op, dat.
Dr Schokking geen politieke beschouwin
gen in de Prov. Staten wilde-en zijn rede
droop van de politiek (vreugde). Het
verschijnsel der werkloosheid in Rusland
noemde hij één van de naweeën van het
Tsaristische regiem.
Hier werd spreker plotseling zeer boos
omdat hij ontdekte dat de heer Braat
(Platt.) achter zijn rug stond te lachen
waarop de communistische leider zich tot
hem richtend met stemverheffing uitriep:
Sta toch niet zoo te grijnzen. Je hebt wei
verstand van vee maar niet van. werkloos
heid. (Lawaai en gehamer.) Wat
de heer Braat deed riposteeren: En jij
heb geen verstand van vee. (V r o olijk -
hei d.)
De heer de Visser: Daarom praat ik
er ook niet over, en hij vervolgde met de
opmerking -dat zelfs doodgewone burger
lijke journalisten het werk van Sovjet
Rusland o.a. wat -de bestrijding van 't
analfabetisme betreft hebben geprezen. Hij
constateerde dat het in Rusland steeds be
ter gaat, waarop de neer Bra'at inter
rumpeerde: Dan zulksii ze wel gauw hun
schulden betalen. (Vreugde. en de heer
deVisser natuurlijk het antwoord niet
schuldig bleef: „Van die dingen heb jij
evenveel verstand als een bok van
Spaansch(Rumoer engehamer.)
De voorzitter: Antwoord u er niet
op!
Dat doe ik wel, zei de heer deVisser
en zuchtend merkte baron S w e e r t s op:
We zijn wel ver af van de Provinciale be
grooting! Waarop de heer de Visser
weer frisch begon over de aanstaande in
voering van den 7-urenda,g in Rusland en
uitdagend riep hij D r S c h o k k i n g toe:
Noemt u eens een ander land waar men
dit doet, op welke uitnoodiging deze ant-
woordde met: Vraag dat maar liever aaa
ij de oppositie in Rusland. Over bet „Trotz-
s ky-isme" wil ik graag' met u debateeren,
i zei de heer de Visser, maar men moet,
betoogde hij verder, Rusland meer be
schouwen als een pas herstelde zieke
die wordt opgehangen, riep de heer
Braat. (Protesten der communisten.)
Sta me tocli niet te vervelen met je praat
jes, nijdigde zijn tegenstander terug, die
ten laatste tot een eind kwam, na Dr
Schokking groote oppervlakkigheid te heb
ben verweten.
Wijziging Leerplichtwet!
In het ontwerp tot wijziging van de
leerplichtwet zijn enkele veranderingen
aangebracht.
Volgens deze wijziging zal worden be
paald, dat de leerverplichting] eindigt, zooi-
dra het kind zeven jaren leerling öelner
lagere school is geweest enl het alle klas
sen doorloopen heeft, of voor zoover
het onderwijs- gegeven wordt in klalssen,
die samen een langer en leertijd dan zeven
jaren igin'ernen zoovele, klassen, als samen
een leeftijd van! zeven jaren omvatten,
terwijl de leeivmplichtinjg nimmer ein
digt voordat het kind den dertien-
jarigen leeftijd1 bereikt en de ldasse, waar
in hét biji het bereiken, van dien leieftijld
geplaatst was, doorloopen heeft, en steeds
op het veert iende jaar eindigt-
Als dus een kind op zijn öVsde jaar
tot de lagere school wordt toegelaten
hetgeen geoorloofd is: de leeftijd moet
ten minste zijn' zes jaar verminderd met
de helft van den' klasseduur der school
dan moet het niet alleen zeven jaar
op de school blijlven-, maar het mag,
121,4 iaal' ouc^ de school niet verlaten,
doch moet blijven tot het dertien jaar
is -eni dan - bovendien de klasse, waarin
het o-p zijin 13en verjaardag geplaatst
is geheel doorloopen-
Opbrengst R ij k s m i d d ei 1 e n.
De opbrengst, der Rijksmiddelen' over de
maand October was f41.972.505, of ruim
f500.000 meer dan irt dezelfde- maand va*
het vorige jaar-
Ben onbeduidende toename dus-
De eerste tien maanden van dit jaar
gaven In totaal een opbrengst van
421.505.562. Het 10/12 der raming over
dit jaar bedraagt 1393-757.166.
Aan wegenbelasting werd in October
ontvangen f 335-235. De opbrengst over
de eerste tien maanden van dit ja af
is f 6-178.582.93.
De Ziektewet.
De Tweede Kamer heeft gisteren het
ohtwterp tot wijiziging van de Ziektewet
verzonden naar do commissie van voor
bereiding- Daarin zijn benoemd de heeren
Nolens, Schaper, March-ant, Van Vuu-ren,
Snoeck Henkemans, Beumei', en Van
Gijn, en tot hun plaatsvervangers resp.
de heeren Van Wijnbergen, Duys, Oud,
Engels, Bakker, Smeank en Boon.
Regeling van de Ziekenfonds en
Do bijzondere commissie uit de Tweede
Kamer voor het wetsontwerp tot rege
ling van de ziekenfondsen is onvoltallig
'geworden sedert het aftreden van dén heer
Rink, als lid der Kamer.
De voorzitter der Kamer heeft in diens
plaats tot lid der commissie benoemd den
heer Boon.
Ontwatering van het gebied
van Mark en Diintel-
In de Ettan gehouden vergadering van
hoofdingelanden van het waterschap Mark
en Dintel werd besloten over ta gaan
tot algeheele electrificatiel van de gas- 'en
sluis-inrichtingen aan het Sas van- Dinted.
De kosten hiervan werden geraamd op
f60.000.
Het dageljjksch bestuur werd verder
opgedragen tot het doen ontwerpen van
plannen, om de -ontwatering) van het bo
vengedeelte van! de Mark uit te breiden
en zich in verbinding te stellen met het
rijksbureau tot ontwatering van gronden.
In dit plan is onder meer begrepen het
aanleggen van een ontwateringskanaal
vanaf het bovengedeelte van de Mark
tot het Bollandsch Diep. De kosten hier
van werden geraamd op ruim 1,5 millioen'.
(Met belangstelling zal zeker ook in
een deel onzer provincie van dit bericht
worden keninis genomen-)
De ondeir handeling en Neder
landBelgië-
In de Kamercommissie vo-or buitenland-
sehe zaken heeft gisteren minister Van-
dervelde, spiekende over de Nederlandsch-
Belgische onderhandelingen o-m. ver
klaard, dat zij worden voortgezet m den
geest van groote tegemoetkoming- Hij zei-
de nog dat jhr Beelaerts van denzelfden'
geest is bezield en dat de hoop bestaat
dat de onderhandelingen tot oplossjng zul
len leiden vóór de Kamerverkiezingen in
Nederland.
