8 Maandag 10 October 192? 42e Jaargang
EERSTE BLAD*
A. C. VAN DER REST
Binnenland
Uit nummer bestaat uit 2 bladen.
Hoest en Verkoudheid.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—i
Losse nummersf0.05
t_
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
Uit den schoolstrijd.
De heer D. Langedijk gaf in.„Antirevo-
tutionaire Staatkunde" een belangrijke bij-1
drage over de geschiedenis van den school
strijd.
De heugenis van dezen strijd en de
scherpte waarmee hij gevoerd werd, begint
langzamerhand te verflauwen.
Er is een geslacht opgestaan, dat deze
worsteling niet van nabij heeft meege
maakt en dat, opgegroeid als het is in een
betrekkelijke vrijheid, de beteekenis van
dezen strijd onderschat en als gevolg daar
van ook geen oog heeft voor de rijke
vruchten, die in en door den arbeid op
staatkundig gebied ons deel werden.
Het ging bij de grondwetsherziening,
■waaraan de heer Langedijk hijzonder aan
dacht schenkt niet om de financieel© ge
lijkstelling en Zelfs niet om wat meer sub
sidie voor het bijzonder onderwijs, maar
het ging over de vrijheid om bijzondere
scholen te stichten.
Die vrijheid werd betwist.
Het was verboden om zonder autorisa
tie van de autoriteiten voor eigen rekening
bijzondere scholen te stichten.
De stichting der Christelijke school op
den Klokkenberg te Nijmegen ging met
schier eindelooze moeilijkheden gepaard.
Groen van Prinsterer en zijne vrienden
moesten zes jaren wachten eer toestem
ming verkregen werd voor de oprichting
van een bijzondere school te 's-Graven-
hage.
Hoe fel de tegenstand tegen het bijzon
der onderwijs in die dagen was, blijkt wel
uit een brochure van Prof. Hofstede de
Groot dus niet de eerste de beste
waarin hij tegen de vrijheid van onderwijs
waarschuwde.
Hij vreesde, dat de rust en de welvaart
van Nederland en zelfs het behoud van ons
Vaderland als onafhankelijke staat op het
spel waren gezet.
Immers, men zou nu scholen kunnen
oprichten, waarin allerlei grondstellingen
worden geleerd, die de maatschappij om-
keeren, en oproer, koningsmoord, burger
haat, bedrog, roof, communisme, gods
dienstoorlog, atheïsme prediken.
Hij voorzag nieuwe omwentelingen en
geloofsvervolgingen en sprak, wat het peil
van het onderwijs betreft, als zijne vrees
uit, dat door de veelheid der scholen, de
onderwijzers om maar leerlingen te krij
gen of te houden, de ouders zouden vleien.
„Tucht en straf, zoo profeteerde hij, zal op
de meeste plaatsen verdwijnen, een toome-
looze hoop zal over 't geheel in zoogenaam
de scholen, eigenlijk speelplaatsen, zich
oefenen in baldadig en woest vermaak,
zonder bijna iets, althans iets degelijks te
leeren".
De gevolgen zouden verschrikkelijk zijn.
Bij het opgroeien van dergelijke leerlin
gen, zou „de armoede door de toenemende
zedeloosheid en onkunde der burgers on
dragelijk groot worden; dan mag men wel
tien gevangenissen hebben, waar nu één
is, om al de luie bedelaars, al de dieven en
bedriegers in op te sluiten, die alsdan (den
Staat) zullen overstroomen".
Daarom, zoo concludeerde: de geleerde
liberale schrijver: „Nederland zij, mensche-
iijfc en erbarme zich over zijn kinderen, het
verzekere hun niet alleen lichamelijke gp-
zoudheid en geldelijk goed, het verzekere
hun ook het levein der ziele, door onder
wijs en opvoeding."
Aan den hier uitgedrukten wenseh is
voldaan.
Maar in anderen zin dan deze hoog
geleerde, maar toch kortzichtige voorvech
ter der openbare school beoogde.
De vrijheid van onderwijs, zoo heftig
bestreden en zoo lang tegengehouden is
een feit geworden.
De onvermoeide strijd van onze voor
mannen en van hunne volgelingen in alle
lagen van het volk is tot een goed einde
gebracht.
Hun arbeid, met den moed des geloofs
begonnen en doorgezet, en door God ge
zegend, heeft rijke vruchten gedragen.*
Daarom getuigt het van zoo grootei on
dankbaarheid, wanneer met een zekere
onverschilligheid ,©n minachting over den
arbeid op politiek terrein wordt gesproken.
Daarom rust op ons de taak om den
arbeid onzer vaderen voort te zetten en1
te behouden; wat door hen verkregen
werd.
Daarom is het zoo noodig en; moge
God ons land dien zegen schenken
dat de harten der vaderen terugkeeren tot
de kinderen, opdat met denzelfden geloofs
moed en met hetzelfde élan ook in de
toekomst voor de doorwerking! der Anti
revolutionaire beginselen kan worden ge
ijverd!.
Weer onrust in den Balkan.
De „Matin" verneemt uit Weenen, dat
de politieke toestand tusschen Bulgarije
en Zuid-Slavië zoo critiek is, dat de
groote mogendheden er toe zijn overge
gaan de noodige stappen te doen. Do
Éngelsche en Fransche gezanten te Bel
grado zouden ieder afzonderlijk gesproken
hebbein met den Zuid-Slavischen minis
ter van buitenlandsche zaken, om te weten
te komen wat zijn reigeering zal doen
terzake van den moord op generaal Ko-
vatsjevitsj.
Het is voornamelijk deze moord door
Bulgaarsche Komitadsjfs, die tot deze
spanning aanleiding heeft gegeven. Maar
steeds nieuwe terroristische daden van
de Bulgaarsch-Maoedonische benden dra
gen er toe bij de anti-Bulgaarsohe stem
ming .in Zuid-Sjavië te prikkelen. In de
Zuid-Slavische jiers wordt op da heftigste
wijze uitgevaren tegen Bulgarije en tegen
de Bulgaarsche regeering, die het toelaat
dat de Macedonische uitgewekenen, die
op Bulgaarsch gebied hun, toevlucht zoch
ten, hier hun aanslagen voorbereiden en
na de bedrijving van hun wandaden zich
weer in veiligheid stellen tegen de vervol
gingen der Zuid-Slavische troepen en
gendarmerie.
In den loop van een onderhoud in
vriendschappelijke termen met den Bul-
gaarschen minister van buitenlandsche za
ken, Boerof, besprak de Servische gezant
de jongste revolutionaire bedrijvigheid in
Macedonië en deelde eenige bijzonderhe
den mee over den laatsten aanslag. Hij
gaf kennis van de maatregelen, door de
Zuid-Slavische overheid getroffen om de
revolutionairen te bestrijden en vestigde
de aandacht der Bulgaarsche regeering op
de ernstige gevolgen, welke de activiteit
der Macedoniërs voor de Bulgaarsch-Ser-
vische betrekkingen hebben kan.
In Bulgaarsche kringen betreurt en ver
oordeelt men deze misdadige aanslagen en
koestert men de vaste hoop, dat beide re
geeringen ook ditmaal de tijdelijke moei
lijkheden zullen kunnen te boven komen.
Voor zoover het haar betreft, zal de Bul
gaarsche regeering alles doen om vriend
schappelijke betrekkingen te onderhouden.
Be bedreiging der kinderen.
In Duitscihland begint men zich meer em
meer te verontrusten over het toenemend!
optreden van verlamming onder kinderen.
In verschillende dieelen van het land begint
de ziekte een epidemisch karakter- aan te
nemen, zoodat bet niet te verwonderen is,
dat in breecte kringen van de bevolking
groote bezorgdheid heerscht.
Meestal zijn kinderen tusschen het
eerste en, het vierde levensjaar het slacht
offer van de ziekte, waartegen nog geen
afdoend serum bestaat.
De bladen bevatten thans inlichtingen
voor ouders, waarin gewezen wordt op bet
groote belang voor de bestrijding van de
ziekte van samenwerking tusschen dok
ter, autoriteiten en publiek. Met den groot
sten nadruk wordt gewaarschuwd tegen
niet aangeven van gevallen en wordt erop
aangedrongen bij: de minste verdachte ver
schijnselen den dokter te ontbieden.
In vlugschriften wordt de bevolking, ver
der op populaire wijze een en ander ver
teld van de ziekte evenals over te nemen
preventieve maatregelen. Daar de bacillen
zich in de lichaamsafscheidingen bevin
den, wordt gewaarschuwd tegen hoestar
zonder den mond te bedekken met hand
of zakdoek; tegen veelvuldig kussen en
'andere aanraking; wordt aanbevolen vaak
de handen te wasschen enz. De opvolging
van de gegeven voorschriften moet ook
door gezonde personen in acht worden
genomen, daar zij: bacillendragers kun
nen zijn.
Aardbeving ie Weenen.
Te Weenen voelde men Zaterdagavond
omtsreeks 9 uur een lichte aardbeving. In
een kamer met drie vensters rammelden
alle ruiten, vloeren wankelden en schud
den, klokken bleven stil staan en hang
lampen deinden op en neer. In diverse
schouwburgen was er een oogenblik pa
niekstemming, maar toen na omstreeks 10
seconden men weer vasten grond voelde,
keerde de rust weer. Volgens op het
oogenblik ingekomen berichten is er, be
houdens een enkele onbeduidende brand,
geen groote materieele schade. Persoon
lijke ongelukken kwamen niet voor.
Waarom Engeland Hindenburg niet
gelukwenschte.
In de Duitsche pers heeft het de aan
dacht getrokken, dat bij het feest van den
president von Hindenburg geen gelukwen-
schen waren ingekomen van de Locarno-
staten.
Volgens de Köln. Ztg. verzekert men nu
in Londen, dat het van Éngelsche zijde
geen boos opzet is, maar een verzuim. In
1914 is Duitsohland geschrapt van de lijst
der Staten, die men beleefdheidsgelukwen-
schen zendt en tot nu toe heeft men verge
ten Duitschland weer op de lijst te plaat
sen. Ook moet men bedenken, dat noch
Baldwin, noc,h Chamberlain op den dag
van Hindenburg's verjaardag in Londen
waren. Men betreurt in Londen den gang
van zaken en meent, dat het een volgenden
keer niet meer zal geschieden.
Reusachtige brand in Engelsch-lndië.
Meer dan 1000 huizen, behalve een aan
tal winkels, werden te Peshawar verwoest
door een brand, die uitbrak in de dichtst
bevolkte wijk der stad, Vrijdagochtend, en
die eerst Zaterdagochtend bedwongen
werd, ondanks de wanhopige inspanning
der brandweertroepen en politie. Men ge
looft, dat de brand in de woning van een
Hindoe bij ongeluk ontstond. Vooral Hin
does zijn door de ramp getroffen, ofschoon
er ook een' aantal Mohammedanen bij zijn.
Hei eeuwfeest der Gentsche zeehaven.
In aansluiting met een vorig bericht be
treffende het uitstellen van de feesten ter
gelegenheid der houderste verjaring van
het bestaan der onder de regeering van
koning Willem I der Nederlanden gegra
ven vaart van Terneuzen en zeehaven van
Gent meldt de N. R. C. nog nader, dat de
herdenking te Gent bepaald zal blijven tot
het vertoonen, in het Feestpaleis, voor de
schoolkinderen, van een film der haven
van deze stad. Bij de bevolking zal worden
aangedrongen 17 en 18 November de vlag
uit te steken. Verder zal er een beiaard
concert zijn alsook een groot vuurwerk,
terwijl de film ook in de open lucht zal
worden vertoond.
Het strijdprogram der Belgische
socialisten.
Bij gelegenheid van de 50e verjaring dei-
sociale voorzorg te Brussel, heeft de socia
listische minister Vandervelde in een rede
gezegd, dat het herstel van het land en
van de socialistische partij volkomen is.
Onze partij mag thans niet meer van Gods
vrede spreken, maar van actie en terug
keer tot de oude methodes. In de a.s. Par-
lementszitting moeten drie vragen op den
voorgrond gesteld worden: het pachtcon-
tract voor den landbouw, de verplichte
verzekering voor loontrekkers en den mili
tairen dienst van zes maanden. Indien wij
met dit program optreden, moeten wij geen
vrees koesteren voor parlementaire of zelfs
regeeringsmoeilijkheden. De wapenstil
stand is voorbij; wij willen nu werk maken
van de verwezenlijking van ons ideaal. De
beperking van den diensttijd staat in ver
band met de ontwapeningskwestie. Daar
om vraag ik u een eed af te leggen, zooals
indertijd voor het algemeen kiesrecht:
„Wij zullen vechten voor de zes maanden,
ontwapening en vrede!" De vergadering
juichte langdurig Vandervelde toe.
Amnestie in Rusland.
Volgens een bericht uit Moskou wil
de Russische regeering ter gelegenheid
van de herdenking van 'het uitbreken der
Octoberrevolutie 10 jaar geleden aan een
aantal veroordeelden, die zich aan .ver
grijpen van minder ernstigen aard hebben
schuldig gemaakt, amnestie verleenen. Al
len. die tot straffen van minder dan een
jaar veroordeeld zijn, zullen in vrijheid
worden gesteld. Uitgesloten zijn echter
degenen, die wegens contra-revolutiion-
naire misdrijven of wegens omkooping
of verduistering veroordeeld zijn.
Tegemoetkomingen aan de
Intellectueelen.
De sovjet-regeierïng heeft een decreet
gepubliceerd, waarbij schrijvers, beeld
houwers en geleerden gelijk gesteld wor
den met arbeiders wat de te betalen huur
en' het recht hunner kinderen op onderwijs
betreft. Ter verduidelijking diene het vól
gende: de huizen zijn in Rusland genatio
naliseerd en de huur wordt bepaald niet
door de grootte der woningen, maar door
de sociale positie van den huurder: voor
dezelfde ruimte betaalt, een arbeider
slechts een roebel en een bourgeois hon
derd roebel en soms nog meer; de scholen
moeten voor alles de kinderen van arbei
ders en sovjet-ambtenaren opnemen en
daarna de kinderen van de andere groe
pen van de bevolking; daar er nu in Rus
land te weinig scholen zijn, blijven de
kinderen van de niet bevoorrechte klassen
buiten de school; nu zullen de intellec
tueelen er dus zeker van zijn, dat hun;
kinderen geen analphabefcen blijven.
Een tuchthuis-record.
Voor het Schöffengericht BerlinMitte
baid zich dezer dalgen de „artist" Paul
Busehmann te verantwoorden wegens
ernstigen diefstal, bij herhaling gepleegd.
De beklaagde kan op een bijzonder re
cord „bogen". Hij is namelijk tot nu toe
wegens in totaial 500 diefstallen met braak,
die hij bekend heeft te hebben bedreven,
ini het afgjeloopen jaar 12 maal tot telkens
tb jaiar tuchthuisstraf veroordeeld. Dat
is. dus m totaal 180 jaren. Daar hij bo
vendien, nog tot 28 jaren tuchthuisstraf
door andere gerechtelijke lichamen ver
oordeeld is, had hij tot voor enkele da
gen 208 jaren tuchthuisstraf op zijn reke
ning staan.
Bij zijn jongste bestraffing.'is dit totaal
met 3 jaren verhoogd en dus tot 211
opgevoerd.
Dit klinkt echter erger dan het is, want
de toelaatbare maximumstraf in dit geval
is 15 jaa.r tuchthuis en na dezen tijd moet
de veroordeelde ontslagen worden.
Deze 15 jaar „zit" Busehmann nu uit.
Bouwen op Amerikaansche wijs.
Een belangrijke bouwcombinatie heeft plan
nen in voorbereiding tot den bouw van
een aantal huizen in Amsterdam, welke op
Amerikaansche wijze volgens een nieuw sys
teem zullen worden gebouwd, d.w.z. zoowel
de vloeren als de muren bestaan uit gebak
ken steen.
Over de met ijzer gewapende gebakken holle
steenen vloeren, welke uiteraard onmiddellijk
droog zijn, benevens brandvrij, isoleerend en
geluidwerend, zullen voor de voltooiing der
huizen parket- of linoleum vloeren worden
aangebracht. De huizen voldoen dus 'door toe
passing van dit tot heden nog niet in Neder
land toegepaste materiaal niet alleen aan
brandvrijheid en andere tot heden niet ge
kende bizondere eigenschappen, doch daar
door verkrijgt men woningen welke uit ge
zondheids- en hygiënisch oogpunt uitermate
aan te bevelen zijn. Het ligt in de bedoeling
gegadigden in staat te stellen zich zonder-
kosten desgewenscht van onder architectuur
vervaardigde meubelen te voorzien. Verder ver
nemen wij, dat het in de bedoeling der bouw
combinatie ligt deze woningen: te verhuren
tegen steeds gangbare huren en er eer van
billijker huurprijs dan van verhooging sprake
zal zijn. Tot heden bepaalt zich de bouw
combinatie tot den bouw van een beperkt
aantal woningen te Amsterdam.
Korte berichten.
De heer A. Iluysmans, ambtenaar te
Brussel, die bij het spoorwegongeluk bij
Mechelein op "29 September ernstig ge
kwetst werd, is na een week van lijden
in den nacht van Donderdag op Vrijdag
overleden. De andere gewonden zijn allen
aan de beterende hand.
Volgens een bericht uit Athene zijn
de echtgenoote en da zoon vair den ex-
diolator Pangalos, alsmede acht officieren,
die verleden week in verband met de
beweerde Pan galis tische samenzwering
waren gearresteerd, wegens gebrek aan
bewijs in vrijheid gesteld.
In een chemische fabriek bijt Portici
stroomde ten gevolge van het barsten van
een huis een zoo groote hoeveelheid' zwa
velzuur in een meer, dat meer dan een,
mijl in den omtrek alle visschen gedood
werden en het visehtuig en alle netten
.vernield zijn-.
Door den dikken mist, die er Vrijdag
boven Engeland hing, moest het vliegver
keer met het vasteland voor het grootste
gedeel'tè worden stopgezet.
Volgens een telegram, door Junkers
ontvangen, zal het vermoedelijk nog ten
minste 2 dagen duren voor de D 1230 uit
Lissabon naar de Azoren vertrekt, omdat
de weersomstandigheden in dit gedeelte
van den Oceaan buitengewoon slecht zijn.
Lichte aardschokken wer
den waargenomen te Los Angeles en Chat
tanooga in Tennessee.
- De geruchten over een verloving
van prinses Giovanni met koning Boris
van Bulgarije worden tegengesproken.
Volgens berichten uit_ St. Petersburg
wordt deze stad opnieuw 'door over-
stro'oming bedreigd. Het water in de
Newa is sterk gewassen en de deskundi
gen verwachten nog stijging. Hier en daar
hebben reeds kleine overstroomingen
plaats gehad.
In antwoord op een bezwaarschrift
van bewoners van den noordelijken oever
van de Theems, die zich 'beklaagd hadden
dat al het Londensche straat-
vuil daar ter plaatse in de rivier gestort
wordt, heeft minister Neville Chamberlain
doen weten dat er voor het oogenblik geen
aanleiding voor de regeering bestond om
hierin verandering te brengen.
In China zijn de Noordelijken tot
een tegenoffensief overgegaan. Volgens
een officieel bericht zouden de Shansi-
troepen met groote verliezen zijn terugge
slagen.
- Prinses Victoria van Sehaumburg
Lippe, de zuster van den ex-keizer, zal
binnenkort een nieuw huwelijk
sluiten met Dvorjanin Alexander Zoebkof,
een aanzienlijk Russisch edelman.
Volgens inlichtingen, die de vertegen
woordiger van Wolff uit de beste bron
heeft, blijkt het gevaar voor een afbreking
der diplomatieke betrekkingen tusschen
Rusland, en Frankrijk thans afge
wend.
De Llaimu, eenvulcaaninGhi-
li» die men sinds 1804- voor uitgedoofd
hield, is plotseling weer tot uitbarsting ge
komen. De bewoners van het omliggende
land vluchten naar de hoogvlakte.
Gebruikt tijdig de Geneesmiddelen
van
Ass. APOTHEKER
LANGE KERKSTRAAT 42 - GOES
DE HOLLAND—INDIË-VLUCHT.
Luitenant Koppen te Batavia gearriveerd.
Een Aneta-telegram uit Batavia meldt
dat luit. Koppen daar heden te 5.15 Indische
tijd is' gearriveerd. Vóór de landing cir
kelde het toestel eenige rqalen boven "de
stad. Op het vliegterrein was de belang
stelling enorm. Vele autoriteiten warea
aanwezig.
Zaterdag kwam de „Postduif" uit CaJ^
cutta te Bangkok aan na een tocht vaü
1850 K.M.
Zondag werd de reis voortgezet en Sin
gapore, een afstand van ,1600 K.M.,, bei-
reikt.
Vandaar ging het via Muntok naar Pa>
lembang van waar de „Postduif" heden
morgen te 3 urm- (ongev. 8 uur Ned. tijd)'
naar Batavia vertrok.
Ter vergelijking laten wij hier volgenl
de tocht zooals die in Juni door Scholte
en Geijsendorffer werd gemaakt en de
vlucht van luitenant Koppen-
Juni- afstand
15 Amsterdam!Boedapest 1350 K-M-
16 Roedapest-Constantinopel 1460
18 GonstantinopelAleppo 1070
19 'Aleppo-Baigdaid 800
22 BagdadBender Abbas 1590
23 Ronder AbbasKarachi 1180
24 KarachiAllahabad 15O0
25 AllahabadCalcutta! 770
26 CalcuttaRangoon 1350
27 Rangoon!Bangkok 790
28 BangkokSengora 865
29 SengoraSingapore 750
30 SingaporeMuntok 500
MuntokBatavia 700
October. afstand!
1' Amsterdam1Sofia 2010 K.M.
2 SofiaAleppo 1550
3 AleppoBushire 1800
4 Riushire Karachi 1830
5 KarachiAllahabad 1500
7. AllahabadCalcutta 770
8 Calcutta—Bangkok 1850
9 BangkokSingapore 1600
10 SingaporeBaJtavia 1200
1 Aanbieding van1 r adi oL
telegr ammlen.
Met ingang van 1 Nov. a.s. zullen alle
telegrammen, verzonden of ontvangen'
over de rechtstreeksche radiowegen, tust
schen Amsterdam' eenerzijds en Ned-InL
dië, Amerika, Denemlarfcen en Oostenrijk
anderzijds, ter aanduiding van den verzend
dingsweg voorzien worden van de aianl.
wijziging „Via Holland-Radio".
Afzenders, die hun berichtten langs een!
der genoemde radioeverbindingen wen-
schen te verzenden, kunnen daarvan doen
blijken door clie berichten te voorzien
van de kostelooze dienstaanwijzing „Via
Holland-Radio".
De telegraafdienst blijft zich echter da
bevoegdheid voorbehouden otm telegrahi
men langs een anderen weg te verzenden,
indien dit in het belang van een vlugge
pverkomst weuschelijfc is1.
Tèlegram'm'e-n, welke geen aanduiding
omtrent den verzendingsweg dragen, zul
len, evenals tot dusverre; zooveel mogelijk
langs den rechtstreeksehen' radio-we'g wor
den overgebracht.
De Raadadviseur bijl Onderwijs.
Op de vragen van den keer Tilanus in
verhand met de benoeimihg van een raach
adviseur bijl het Departement van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, heeft
Minister Waszink het volgende geant.
woord:
Da benoeming van1 den raadadviseur in
kwestie is geschied buiten bezwaar van'
's Rijks schatkist en is uitsluitend bedoeld!
als een blijk van waardeerin'g, v.an de zij'de
der Rogeering aan den betrokkene ter ge.
tegenheid van dien's aftreden als inspec
teur van het handel sonderwijs verleend.
Bij zijn verklaring in! de Tweede Kamer
der Stateh-Generaal Op 24 Maaït 1926
heeft de ondergeteekenda uitsluitend ga.
dacht aan een bezoldigd raadadviseur.
Van uitbreiding van' het Departementsper-
soneel met een nieuwen hoofdambtenaar
is echter thans geen sprake.
