No. 295
Vrijdag 16 September 1927
41e Jaargang
L. DUVEKOT Sz.,
Aan de Lezers.
B RITANNIA
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
ROOKT
20 ct. per half ons.
GROOTE HARKT 19 - GOES.
Naast Hotel „De Korenbeurs".
Directeur-Hoofdredacteur:
Ft. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes.
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ. L. Burg. Tel. no. 259
Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
UI -
Het is ons een genoegen te kun'neln
mede-doelen, dat 'mot ingang van 1 Octo
ber a-s. de inhoud van „Dö Zeeuw" be
langrijk zal wordetn uitgebreid.
Om te beginnen zullen geregeld fotoi's
van belangrijke gebeurtenissen worden op
genomen'. Do foto's die we tot n(u to©
gaven waren meestal weinig actueel. Daar
in komt nu verandering- Zoo noodig zullen
eiken dag plaatjes worden gegeven-
'Vorder ligt bet in d-e bedoeling eeni
wefcelijkschei mode-rubriek te geven. Deze
rubriek, door een leerates van een huis
houdschool verzorgd, is geheel ingericht
op da behoeften van hen' die eenvoudige
degelijke kleading verlangen] en die deze
kleeding zelf willen vervaardigen. Wijl
vermoeden datt 'met name ,onze lezeressen
deizo uitbreiding op- prijs zullen stellen.
Eln dan zijn wa voo-rnem-eiüs om' althans
gedurende! de wintermaanden, een damru-
briek op te mem-en.. Elke week zal één'
artikel worden geplaatst -en zullen' proble
men ter oplossing word-en' aangeboden-
!Aan veler w-ensch om eiken dalg e-en
verkort radio-programm'a te public-eieiren,
zal mede word-en voldaan.
En eindelijk zal meier dan tot nu toe
aandacht worden geschonken aan wat an
dere bladen zeggen.
Dit allee is natuurlijk alleen moge-lijk
door het geven van meerdere bijbladen,
wat clan ook in de1 bedoeling ligt.
Wij vertrouwen dat deiz-e verandering
die ongetwijfeld als ©en verbetering kan
worden aangemerkt, dooi' onze lezers met
ingenomenheid zal wordetn begroet en. dat
velen die zich tot nu toe niet op „De
Zeeuw" abonneerden, dat nu zullen doen.
Wij hebben ni-eit te klagen. Integendeel.
Tal van nieuwe abonné's mochten w©
de laatste maanden inschrijven. Malar w©
zijn toch nog niet waar we kunnen ©n
moeten koimlen.
Onzerzijds zullen we geen middel onbe
proefd laten om „De- Zeieuw'' te verbetet-
rein en aan alle' eisehen die aan een
provinciaal dagblad gesteld mogen wor
den, te voldoen.
t Daarnaast vertrouwen wei o-ok dat de
lezers ons p-oigen zoove-el mogelijk zullen!
s'tetnneh en naar vermogen zullen mtcewer-
kein om „De Zeieuw' 'te maken tot.het.
blad vooir Zeeland.
Zij-, di© zich tegen 1 October a.s. op
„De Zeeuw" wenschen te abonneeren ont
vangen de tot dien datum verschijnende
nummers gratis.
Dje Directie.
Aardenburg.
De stembus heeft te Aardenburg op
nieuw gesproken.
En deze uitspraak is niet voor tweeërlei
uitlegging vatbaar.
Het stembusraadsel niet ten onrechte
spreekt de „Maasbode" van een drama!
mag -dan niet geheel zijn opgelost, er is
toch eenig licht gekomen in deze droeve
historie.
Uit het onbeduidend aantal ongeldige
stemmen bij deze verkiezing, in tegenstel
ling met de eerste stemming toen tiental
len biljetten ten na-deele van den Antirevo
lutionairen candidaat ongeldig werden
verklaard is wel -gebleken dat er bij de
eerste verkiezing een en ander moet zijn
gebeurd wat niet door den beugel kon.
En ook'is onjuist gebleken het indertijd
van R.-K. zijde gelanceerde bericht, dat
vele biljetten opzettelijk ongeldig zouden
zijn gemaakt door ontstemde kiezers, die,
door 'hun biljet te verknoeien, hun af
keuring zouden willen demonstreeren
over de wijze waarop de verkiezing was
- voorbereid.
Dat alles is nu onjuist gebleken.
Deze stemming heeft uitgewezen, dat de
kiezers wel terdege wisten wat zij wilden
zoo mogelijk den A.-R. candidaat in den
Raad te brengen en dat zij ook zeer
goed in staat waren hun stem op een be
hoorlijke wijze uit te brengen.
Vooral na deze stemming, waarbij alle
waarborgen aanwezig w,a!reri, dat d-o kie
zers zich konden uitspreken zoo zij dat
wcnschten, is bet ons nieit recht duidelijk
hoe sommige R-K- bladiein zoo- hoog vaat
■den toren kunnen blazen- i
Zij bobben,naar 't ons voorkomt, ©en
goede gelegenheid oim te zwijgen laten
passoeTOn -en indien zij dan toch wil-den
spreken, had men mogen' verwachten dat,
zij' hun leedwezen zouden' uitsproken over
wat bij do eeirstè stemming gebeurd© niet
alleen, maar ook ov-eir d-e wijze waarop bij
de tweede stemming van R-K- zijde word
(Opgetreden.
Dat men zich ontsteimid to-ondci ov-er
de aanwezigheid van dein' substituut-offij.
cie-r van jhstitie op ©en der stembureaiux,
wat misschien in verband staat mist bet
onderzoek naar h-eit gebeurd© bijl de eer
ste stemming, is ©enigermate te begrij
pen.
-Maar geheel onbegrijpelijk is het, dat
niet luide -en krachtig geprotesteerd werd
tegen do bedreiging van voortzetting van
den reeds aangevangen eoonomischen boy
cot-
Is dat de manier waarop in N-edavlancl
de stembusstrijd moet wo-rd-eu gestreden?
Was er geen reden om te verwachter}
dat daartegen in de allereerste plaats
zou worden 'geprotesteerd?
Dat er iets onbillijks in ligt, dat aan
de partij, die de meerderheid heeft on
der de ldezers de kleinste helft van liet
aantal zetels wordt toegewezen, kan wor
den erkend. En indien een middel kon
worden gevonden om een meer even
redige vertegenwoordiging te verkrijgen,
dan zal z-eker door niemand bezwaar
worden gemaald: zulk een middel toe te
pass-en.
Hierbij dient evenwel bedacht dat van
deze onbillijkheden nu eens deze en dan
weer gene partij profiteert.
Bekend is, dat b.v. in 1922 door de
R.-K. Staatspartij liefst twee Kamerzetels
werden gewonnen op onbeduidende over
schotten, in strijd met de evenredige ver
tegenwoordiging.
En wij herinneren ons niet, dat daar
tegen toen van die zijde werfl gepro
testeerd.
Maar hoe dit zij, de stembushistorie
is nu ook te Aardenburg achter den rug
en wij vertrouwen, dat thans al het
mogelijke zal worden gedaan om nij, ook
aan -den onbeh-oorlij-ken en ook voor de
R.-K. zelf hoogst gevaarlijken eoonomi
schen boycot een einde te maken.
België teleurgesteld.
Cuba, Canada -en Finland zijn tot lid
van -den Raiad van den Volkenbond ge
kozen.
Tie Bfusse-1 is m-ein ten' zeerste teleurge
steld dooir de niet-verkiezing van België i-n
dtizen Raad.
Algemeen weird verwacht, dat België in
den VoikenbondsraaJd h-erkoz-ein zo-u wor
den. D-e „So-ir" vraagt zich af, welke
invloeden zich achter de schermen heb
ben doen 'gei-clen' om sommige delegaties
te bewegen België's verzoek af te wijzen].
Hoe men 't votum ook verklaart, besluit
dö „Soir", een toeken des tijds is1 het
dat België wordt afgewezen daags nadat
Duitschland in -den Raad is getreden).
D'd sociaal-democratische „Peuple"'
drukt eveneens zijn groote verbazing over
de niet-herkiezing van België uit. België
zou zich niet candidaat hebben gesteld,
meent Vandervelde's lijfblad, indien niet
de zekerheid was verkregen dat een meer
derheid België's canditatuur zou steunen.
De afwijzing van België's candidatuur
zal volgens de „P-euple" zo-owe-1 op natio
naal als internationaal gebied niet zonder
gevolgen blijven. Dei „Peuple" meent nog
dat geen ander kleini land zooveel invloed:
in den Raad zal kunhen hebben als België,
het oniscliul-diig slachtoffer van' den oor
log, had-
De nieuwe weg Antwerpen-Brussel.
Reeds lang zijn Antwerpen en Brussel
bezig om ©en groote verbinding, een auto
mobiel-weg, tusscben beide steden tot
stand te brengen. De idee' dateert van 1908
en juist voor den oorlog was men gereed
met een' ontwerp AntwerpenRoom—
Brussel.
Na den oorlog stond m-en natuurlijk
voor de groote financieele moeilijkheden
en er werd weinig aan gewerkt om het
plan te verwezenlijken.
Thans schijnt er weer meer schot in
te komen, dank zij- ook het initiatief van
de burgemeesters van Brussel én Antwer
pen.
De speciale commissie met dat doel
ingesteld, heeft enkele dagen geleden een
vergadering gehouden, waarhij bleek, dat
spoedig een oplossing te verwachten is.
Bij de discussies kwam vast te staan,
dat de weg ongeveer 50 M. breed zal
zijn met drie zöües, waarvan de middelste
voorsnelverkeer. De kosten werden ge
raamd op pl.m. 125 millioen francs.
Cholera in China.
Sir Pcircival Phillips seint aan die! „Daily
Mail", dat dö cholera zich uitbreidt in
het dal van -den Jangtsei, met name te
Nanking, waar sinds het begin dar hui
dige epidemie 7000 sterfgevallen zijn voor
gekomen. Dei Chine-esche autoriteiten! to-o-
nen volslagen' onbekwaam te zijn oml een
voldoic'ndeni geneeskundigen dienst te orga-
ni-soeren. Men! laait de slachtoffers op
straat sterven waar zei neervallen. De
ziekte is ook toegenomen in de inland-
sche wijken van Shanghai- Tot dusver
zijn cr zes bnitenland-ers aan overleden.
Regen. -
In de vierentwintig uur, tussch-en
Woensdagmiddag en gistermiddag, is er
66 millioen ton regen op Londen gevallein!.
E-cn spoorwegstation bij' Uxbridge- werd
onder water gezet door een wolkbreuk na
tien uur van onafgebroken regen. De Col
lie trad buiten haar oevers.
De eerste reizigers die van Londen naaf
Brighton en Eastbourne vertrokken, zagen
spoedig nadat ze in het vrije veld geko.
men waren hoe alle weiden blank en
bet vee tot over d-e knieën in het water
stond. Hooischelven dreven overal langs
d-e dijken en het geheel© landschap leek
©en ontzaglijke waterplas.
Ook in Leicestershire he-eft het ontzet
tend geregend en de voornaamste wegen
in liet Goialville-disLric-t stonden op som
mige plaatsen meer dan een meter onder
water. Autobussen en andere vervoermid
delen lie-bben de diensten mo-eten staken
en de schoolkinderen moestan o-p school
blijven totdat zij 's avonds met karren
en rijtuigen gehaald konden \vorde-n. De
hooi- en graanschoven zijn volkomen ver
nietigd en de schade aan de overige gei-
wassen is belangrijk.
De wereldvliëgers.
Naar Reuter meldt, hebben de vliegers
van de Pride -of Detroit Schlee en
Broek het besluit genomen, den tocht
te staken. Zij waren nog wel voornemens
de poging om den Stillen Oceaan over te
vliegen ,te wagen; maar de dringende ver
zoeken van vrienden en verwanten
w.o. een telegram van de kinderen van
Schlee, die hun vader smeekten, toch
geen zelfmoordpoging te doen bracht
er hen ten slotte toe, af te zien van liet
aanvankelijke voornemen;.
D-e teleurgestelde vliegers zullen met de
eerste de béste boot naar de Vereen. Sta
ten vertrekken.
Inmiddels is wat deze vliegers- gepres
teerd hebben, met hun Pride of Detroit
toch w-el enorm geweest.
Een vliegtocht van D-etroit over den
Atlantischen Oceaan en Europa en Azië'
lot lieel in Tokio was nog nooit ver
toond. En de tijd, dien zij er over heb
ben gedaan, was ook .buitengewoon kort.
Een hoomplantdag.
Frankrijk lijdt sinds den oorlog aan het
euvel van de ontbosscliing, dat niet alleen
het natuurschoon des lands afbreuk doet,,
maar ook groote oeconomisclie nadeelen
met zich brengt, ten aanzien van de be
vloeiing en van een tekort aan timmer
hout, dat invoer noodzakelijk maakt.
De beweging tot herbebossching,. waar
van de oud-minister Le Trocquer een van
de voornaamste aanstichters is, wint ge
lukkig m-eer en meer veld. Zij wil thans
belangstelling voor het vraagstuk wekken,
door voor geheel Frankrijk een hoom
plantdag uit te schrijven. De elfde Novem
ber is voor dit „boomenfeest" uitgezocht.
Een nieuwe samenzwering in Griekenland.
Be Grieksche overheid heeft een nieuwe
samenzwering van officieren ontdekt, die
de regeering ten val wilden brengen en
Pangalos .weer aan het bewind wilden
roepen. De laatste dagen kwamen er
steeds meer .gewezen officieren uit alle
doelen de-st lands, naar de hoofdstad om
aan den staatsgreep deel te nemen. Giste
ren heeft de regeering ingegrepen en tal
van lieden in hechtenis laten nemen. De
aanvoerders zullen gedeporteerd wonden
en ook den jmd-eren deelnemers wacht
een gestrenge straf.
Een dagelijksche transatlantische
passagiersdienst.
Een groep New Yorksche kapitalisten
die belang hebben bij scheepvaartzaken,
bespreken op 'het oogenblik voorstellen
tot inrichting van een dagelijkschen ex
press-stoomvaartdienst van het uiterste
punt van Long Island via Plymouth naar
Havre. Er zullen tien- schepen met een
snelheid van 30 tot 35 knoopen in dezen
dienst loopen. De passagiers zullen op
den vierden dag, nadat zij New York
hebben verlaten vóór het diner te Londen
zijn. De schepen zullen vliegtuigen mee
voeren voor aflevering van de mail en
speciaal ten behoeve van de passagiers.
Voorts zullen aan beide zijden van den
Oceaan vïiegdiensten van het punt van
aankom-st naar meer binnenslands gelegen
plaatsen worden ingericht.
Volgens de voorloopige plannen, zullen
de schepen 20.000 bruto register ton groot
zijn en ingericht voor het vervoer van
400 of meer eerste Idas passagiers en 500
ton goederen.
Samenzweerders gearresteerd in
Konstantinopel.
Die recherche te Constanünopel is giste
ren overgegaan tot arrestatie van drie
Armeniërs en een Turk, van wie zij be
wijzen in handen had, dat deze lieden een
samenzwering op touw wilden zetten.
D-e beklaagden, die in de voorstad Pera
woonden 0hebben zich tegen him arres
tatie verzet en een rechercheur gedood
en twee anderen ernstig verwond. Een
der Armeniërs is daarop neergeschoten;
de drie anderen zijn licht gewond gevan
gen genomen.
De wervelstorm in Japan.
Volgens de berichten uit het geteisterde
gebied op het eiland Kioe Sjioe, wordt
daar door 3000 man troepen meegewerkt
met de plaatselijke organen aan het zoe
ken naar slachtoffers van de ramp.
Er zijn tot nu toe 400 lijken geborgen.
Ter hoogte van de kust van Nagasaki
zij-n 500 visscliersvaarluigen vergaan. Er
zijn 25 vis-schers verdronken.
In de warmwaterbadplaats Kawatsje
zijn 12 hotels door overstrooming totaal
vernield.
Korte berichten.
Volgens een bericht uit New-York
heeft president Coolidge een aansporing
gericht tot de Amerikaansche handels- en
scheepvaartkringen, om voor de vervrach-
ting van goederen uitsluiten d van
Amerikaansche schepen gebruik
te maken. De president acht dit gewenscht
omdat dé toestand van de Amerikaansche
koopvaardijvloot reden tot bezorgdheid
geeft.
Gisteren is te Weenen het congres
voor sociale politiek geopend, waarop 15
landen officieel vertegenwoordigd zijn. D e
(lieer Serrare-ns van het R. K.
Vakverbond te Utrecht woont
het congres hij, doch de Nederlan-dsche
regeering is er niet vertegenwoordigd.
T-e St. Petersburg bezit men. blijk
baar .nog niet genoeg standbeelden van
Lenin, want het gemeentebestuur heeft
besloten tot de oprichting van een nieuw
Lenin monument vóór het gebouw van
het Smiolnyj-instituut.
Naar de „Humanité" meldt, heeft de
communistische gemeenteraad van Clichy
(Fr.) besloten een plein naar S ac c o en
Vanz-etti te noemen. In verband hier
mede wijrdt een groote communistische
betooging door den gemeenteraad en de
communistische vereenigingen aangekon
digd.
Bij het goed-erenhureau van het sta
tion Nieder-Sedlitz zijn belangrijke on
regelmatig h e -den ontdekt. De on
trouwe ambtenaar die ongeveer 17.000
mark verduisterd moet hebben, is- ter
stond uit den dienst ontslagen. Er is een
onderzoek ingesteld.
Minister Mellon heeft te Washington
in een intervieuw meegedeeld, dat pre
sident Coolidge als candidaat voor
-een herkiezing niet weer in aanmerking
komt en 'in 1928 vast geen candidaat zal
zijn.
Het aantal opgelegde schepen in de
haven van Antwerpen, dat een paar jaar
geleden nog ongeveer 20 bedroeg, is lang
zamerhand zoo geslonken, dat thans nog
slechts een onttakeld stoomschip in de
dokken te vinden is. Gisteren is het Voor
laatst©- schip in ruste, n.l. de „Bolivian",
van de Red Star Line-, weer in de vaart
gebracht.
zeer lichte geurige HEEREN BAAI
Forens-enbelaeting.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot wijziging van de in de
Gemeentewet gestelde regelen omtrent
plaatselijke belasting. De meeste wijzigin
gen betreffen de forensenbelastin-gen. De
voornaamste is die, volgens welke de be-
laisting der woonforensen (buitenplaats be
zitters) wordt los gemaakt van de plaatse
lijke inkomstenbelasting, en tot eene af
zonderlijke, facultatieve belasting verhe
ven. De belasting kan worden geheven
naar den -duur van het verblijf, naar de
huurwaarde der gemeubileerde woning of
naar andere bij de verordening vast te
stellen grondslagen.
De Tweede Kamer.
De 'leden van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal zijn in openbare vergade
ring bijeengeroepen op Dinsdag 20 Sep
tember te 3 uur.
In deze vergadering is aan de orde -ge
steld de aanbieding der staatsbegrootimg
voor 1928 en het opmaken van de nomi
natie voor het voorzitterschap.
De verbinding Nederland
I n d i
A n e t a meldt uit Medan, -dat in een.
persgesprek de directeur van de K. L. M.,
de heer Ples-man, zich zeer optimistisch
heeft uitgelaten over de met -de regeering
te houden besprekingen en de eventueel©
resultaten. Hij hoopte, dat de viiegdienst
na negen maanden zal zijn ingevoerd en
besprak de mogelijkheid om de toestellen,
die gebruikt zullen worden, naar Indië
te doen vliegen. De verbinding Nederland-
Indië is afhankelijk van de inrichting van
het burger-lucbtverkeer in Indië.
Minister B-eelaerts van
Blokland.
Minister B-eelaerts van Blokland heeft
zijn terugreis naar Nederland tot morgen
avond uitgesteld, omdat de Volkenbonds
raad gisteren nog niet behandelen kon
het bekende BulgaarschRoemeensche'
geschil over agrarisch-e kwesties, hetwelk
thans eerst Zaterdag zal worden bespro
ken. Daar minister Beelaerts van Blok
land -er prijs op stelt deze besprekingen
persoonlijk bij te wonen, zal hij eerst
na afloop daarvan naar Nederland ver
trekken.
Nog een w a't-eirlöi d i ngk west ie-
Nie't alleein in Zeeuwsch-Vaanderenmaair
ook in Zuid-Holland heeft m-ein eeu wal.
terleidingkweistie.
Te Slrijen hi-cid op- Dinsdag 13 de
zer op verzaak van het comité van actie
„Kilwaterleidinig" Strijien da heer F-Hers1,
arts te Puttershoek, eau rede, waariul
hij! trachtte aan te toornen het goed recht
on de noodzakelijkheid van; het comité
van actie; waarom het da|g',elijfcsch be
stuur vau d!e Kilwateri-eiding het vertrou
wen had! verloren -en behoorde af te tre
den (quaesti-0 Biuiz-en) en waarom de pro
vincie Zuid-IIolland verplicht was gel
den beschikbaar t-ei stellen o-pdat de tarie
ven op voegzaam peil zouden kunnen
worden gebracht a
Besloten werd bat comité uit te breiden:
ein de actïei over de ge-heel© Hoekscha
Waiaird voort te zetten.
Het interpellatierecht der Statenleden.
In de zitting der Staten van Friesland
op 20 September a.s. komt aan de orde een
door het lid L. J. de Jong ingediend voor
stel om een adres tot de Tweede Kamer te
richten, 'houdende -hét verzoek om bij de
behandeling van het ontwerp tot wijziging
van de provinciale wet niet aan te nemen
de wijziging, welke beoogt, aan de Staten
het hun thans bij art. 163 toegekende recht
te ontnemen om van Ged, Staten verant
woording te vragen van de wijze, waarop
zij het toezicht op d-e gemeentebesturen
uitoefenen.
In een uitvoerig betoög bestrijden Ged.
Staten de argumenten van den voorsteller.
Aan hun 'opmerkingen van practisch be
lang is het volgende-ontleend:
De waardigheid van de Staten zelf
schijnt met -de bestendiging van het inter
pellatierecht niet gediend. Het toezicht op
de gemeentebesturen berust in laatste in
stantie 'bij -de Kroon, die krachtens de wet
in booger beroep over een aantal vragen
beslist. Welke plaats is gr nu voor een
recht van interpellatie van de Staten in de
procedure, waarin -de Gedeputeerde Staten
en de Kroon een rol vervullen? De zetel
van adviseur der Kroon inzake de door
Haar te nemen beslissing is reeds bezet
door den Raad van State. De Staten staan
rechtens buiten -de procedure.
Bezwaarlijk is in te zien welke de prac-
tische beteekenis kan zijn van een inter
pellatierecht van de Staten -over de wijze,
waarop -de Gedeputeerde Staten -hun eigen,
zelfstandig toezicht -op de gemeentebestu
ren uitoefenen. De Staten-Generaal kun
nen door gebruikmaking van het recht van
interpellatie -den minister tot aftreden no
pen. Bij Staten en Gedeputeerde Staten ligt
de zaak anders. De Staten als hoogste pro
vinciaal orgaan kunnen door gebruikma
king van -hun interpellatierecht betreffen
de de dagelijksche leiding en uitvoering
van zaken, die 'de provinciale (huishouding
raken, bij machte zijn -hun opvatting te
doen zegevieren. Bij het toezicht op de ge
meentebesturen is dit anders. De Staten,
kunnen vragen stellen, zij kunnen een mee-
