Woensdag 3 Augustus 1927
41e Jaargang
No. 257
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f 3.—
Losse nummersfO.OS
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting
Politiek en vakbeweging.
„De Gids", liet orgaan van liet Chr.
Nat. Vakverbond, komt terug op'wat wij
onlangs schreven naar aanleiding van het
in de algemeene vergadering van het
C. N. V. besprokene over het contact met
de Christelijke politieke partijen.
Wij hadden er op gewezen, dat de heer
Smeenk naast het lidmaatschap van de
Tweede Kamer ook het wethouderschap
van Arnhem'aanvaardde, met het gevolg
dat hij bedankte als bestuurslid van het
C. N. V., wat natuurlijk niet op rekening
van de A.-R. partij mag worden gescho
ven. Voorts merkten wij op, dat wat met
den heer Smeenk gebeurde, een zeer ge
woon verschijnsel is, zoodat de klacht over
gemis aan contact telkens weer kan wor
den herhaald.
Naar aanleiding daarvan merkt nu „De
Gids" het volgende op:
„Critiek op Smeenk is ter algemeene
vergadering van het C. N. V. niet verno
men. Integendeel zijn optreden vond
groote waardeering.
Maar hoe groot die waardeering ook
was en is, er wordt in de kringen der
christelijke vakbeweging behoefte gevoeld,
dat iemand uit den kring van de leiding
onzer vakbeweging, lid der Tweede Ka
nier is. Dat is voor onze vakbeweging,
voor haar arbeid en invloed, schier onont
beerlijk.
Het bezwaar, dat zoo iemand dan straks
geheel in de politiek zou opgaan, behoeft
volstrekt niet te bestaan. In de Tweede
Kamer zitten b.v. thans niet minder dan
vier personen uit de „moderne" vakbewe
ging, die eiken dag nog midden in de vak-
vereenigingsactie zitten, die bezoldigd be
stuurder dezer beweging zijn. Er kan heel
goed een regeling getroffen worden, dat
iemand in de leiding van de christelijke
vakbeweging betrokken blijft en tevens lid
der Tweede Kamer is.
Maar dat is slechts de eene kant der
zaak. De andere leant is, dat er bij de
christelijke arbeiders een zekere onvol
daanheid is, speciaal ten opzichte van de
anti-revolutionaire partij, omdat het niet
mogelijk is gebleken, dat onder de verte
genwoordigers die deze partij in het Par
lement heeft, ook personen voorkomen, uit
den arbeiderskring.
Deze partij wil zijn een volkspartij. Zij
wil omvatten, en omvat ook, alle volks
groepen. Gelijk dit ook het geval is met de
Christelijk-Historische Unie. Maar dan
moet het karakter dezer partij ook uitko
men in de personen die zij afvaardigt naar
Raden en Staten. Dan moet het ook moge
lijk zijn, dat aan personen uit den arbei
derskring een niet onbelangrijk deel
der A.-R. partij wordt toch gevormd door
arbeiders een kans biedende plaats op
de lijsten wordt gegeven.
Dat dit niet gebeurt, wordt gevoeld als
een achteruitzetting; de conclusie wordt
daaruit getrokken, dat door de A.-R. Par
tij het arbeiderselement niet beschouwd
wordt als een volwaardig deel van het ge
heel. En dat dan wel een plaats gegeven
wordt op de candidatenlijsten voor de
Tweede Kamer, maar steeds zulk een
plaats dat verkiezing uitgesloten is, heeft
een zekeren wrevel gewekt. En deze onvol
daanheid en wrevel is versterkt toen in
1925 bleek, dat een opengevallen plaats
wel bezet kon worden door iemand uit an
deren kring, die zelfs een plaats kreeg bo
ven aftredende leden".
Wij zouden omtrent de vraag hoe meer
en geregeld contact kan worden verkregen
tusschen de Chr. vakbeweging en de Chr.
politieke partijen, nog wel enkele opmer
kingen willen maken, maar liever wach
ten wij nu maar af het verslag van het ter
'vergadering van het C. N. V. besprokene.
Allicht is er na het verschijnen van dit
verslag nog wel aanleiding op deze be
langrijke maar ook moeilijke kwestie terug
te komen.
Niet noodzakelijk, we! mogelijk.
„De Gids" heeft volkomen gelijk, als zij
zegt dat het door ons geopperde bezwaar,
dat iemand die als vakvereenigingsman
tot Kamerlid wordt gekozen, zich later ge
heel aan de politiek geeft en de vakbewe
ging den rug toekeert, volstrekt niet b e-
hoeft te bestaan, daar heel goed een re
geling kan worden getroffen die het mo
gelijk maakt dat iemand in de leiding van
de christelijke vakbeweging betrokken
blijft en tevens lid der Tweede Kamer is.
Wij gelooven dat ook.
Dit neemt echter niet weg dat met het
door ons aangevoerde bezwaar rekening
moet worden gehouden.
Immers het gebeurt heel vaak, dat de
„omstandigheden" iemand brengen, waar
hij nooit had gedacht te komen.
Stel een vakvereenigingsleider-Kamer-
lid, is tevens lid van een Gemeenteraad.
Dan bestaat de kans, vooral als het
iemand is die wat bet eekent, dat hij op een
gegeven oogenblik zedelijk verplicht is een
wethouderszetel te aanvaarden. Niet om
dat hij zulks wenscht, maar als een ge
volg van de omstandigheden, zooals dat
naar wij meenen ook met den heer Smeenk
het geval was.
Den persoon in kwestie treft dan geen
verwijt.
Maar 't gaat ook niet aan een of andere
politieke partij daarover hard te vallen en
haar te verwijten dat zij aan personen uit
de vakbeweging geen kans biedende plaats
wenscht te geven.
Als het waar is, dat door het bedanken
van den heer Smeenk als bestuurslid van
het C. N. V. het contact tusschen partij en
vakbeweging verbroken is, dan mag dat
niet op rekening van de A.-R. partij wor
den geschoven.
En wat met den heer Smeenk gebeurde
k a n ook anderen overkomen, 't Is niet
noodzakelijk, maar wel m o g e 1 ij k.
En met die mogelijkheid dient bij 't be
spreken van deze kwestie, waarbij het
woord „achteruitzetting" meermalen ge
hoord werd, rekening te worden gehou
den.
didatuur voor het presidentschap zal aan
vaarden.
De Japansche delegatie heeft te Ge-
nève officieus een bemiddelings
voorstel ingediend, waarmede men de
vlootconferentie hoopt te kunnen redden.
De regeeringen, zullen over dit plan be
raadslagen. Het is niet zeker, of Donder
dag reeds de voltallige zitting kan plaats
hebben.
Uit Zermat is bericht ontvangen, dat
de toerist Klein uit München, die met 2
andere Duitsche toeristen den Matterhorn
had willen bestijgen, door het breken van
het touw in de diepte gevallen is, 1
waarbij de dood waarschijnlijk onmiddel
lijk is ingetreden.
De politie heeft een inval gedaan
in het hoofdkwartier der communistische
partij te Oslo. Er hadden drie arrestaties
plaats.
ATdgens een berich t uit Detroit zal de
zgon van Henry Ford Byrds vlucht
naar de Zuidpool financieren.
Vechtende diplomaten.
In de anti-chambre van den minister
van buitenlandsclie zaken te Belgrado za
ten dezer dagen twee Joego-Slavische di
plomaten, de voormalige vertegenwoordi
ger van Joego-Slavië bij den volkenbond,
thans consul generaal te Cairo Dutsjitsj,
en de Joego-Slavische gezant te Warschau
Milutin Jovanovitsj. Beiden kenden elkaar
van vroeger, hadden al menig hartig
woordje met elkaar gewisseld en ook nu
duurde 't niet lang, of de heide tegenstan
ders stonden strijdvaardig tegenover el
kaar. Na een korte woordenwisseling
diende Dutsjitsj zijn tegenstander een slag
in het gezicht toe. Jovanovitsj bloedde.
Voor de strijd nog ernstiger vormen kon
aannemen, schoot de secretaris van den
minister van buitenlandsche zaken toe, om
de vechtenden te scheiden.
De ex-kroonprins.
Naar uit Breslau wordt gemeld, is de
ex-kroonprins van plan, zijn kasteel in
Oels (Silezië), waar hij met zijn familie
sedert den terugkeer uit zijn ballingschap
in Nederland gewoond heeft, weer te ver
laten en naar Potsdam te verhuizen.
De Silezische adel en het Silezische pu
bliek in het algemeen juichten de komst
der Hohenzollern-familie toe, doch de
houding van den ex-kroonprins was bij
vele gelegenheden van dien aard, dat ze
zelfs felle monarchisten van hem ver
vreemdde. Naar verluidt, is de ex-kroon-
prins voornemens permanent bij zijn fa
milie te Ceciliënhof te gaan wonen, een
bescheidener verblijf dan het tegenwoor
dige.
Onmenscheiijke kapitein.
De „Welt am Montag" vertelt het vol
gende afschuwelijke feit, voorgevallen in
de haven van Güdingen, op de Poolsche
kust, bij Dantzig:
Een boot met 12 onderwijzeressen, die
op vacantie waren, sloeg om tengevolge
der waterverplaatsing van de Duitsche
vrachtboot „Sachsen". Spett, kapitein van
die boot, lette niet op de kreten van de on-
gelukkigen, terwijl de passagiers hem
vruchteloos smeekten, de onderwijzeressen
te redden. Hij antwoordde: ,,'t Zijn Polen,
laat ze maar verdrinken!" Verscheidene
getuigen hebben het gehoord. Gelukkiger
wijze werden de dames gered door een
Poolsche motorboot. De Poolsche overhe
den lieten de boot, die zich in de Poolsche
wateren bevond, aanhouden, en kdpitein
Spett werd gevangen genomen.
Korte berichten,
De Berlijnsche' spoorwegen hebben
Zondag 225.000 menschen vervoerd, die
een veilig heenkomen zochten voor d e
hittegolf. De zwemgelegenheden in en
om de stad krioelden van menschen. Bij
het zwemmen zijn tien personen om het
leven gekomen.
De maritieme conferentie
te Genève zal definitief morgen een
voltallige vergadering houden. De meening
is thans vrijwel unaniem, dat deze verga
dering de laatste zal zijn, aangezien de be-
middelingsactie van de Japansche delega
tie geen succes heeft gehad. De Amerika
nen en de Engelschen blijven op hun
standpunt staan.
De Deensche motor-viermaster Eliu,
die 100 ton munitie aan boord had, is i n
d e lucht gevlogen. De bemanning
is_gered.
Tien man zijn in een mijn bij Glas
gow bedolven, tengevolge van een
ontploffing. Na 7 uur van ingespannen
arbeid gelukte het tot de mijnwerkers door
te dringen. Twee hunner waren overleden,
terwijl de overige ernstig gewond waren.
President Goolidge heeft
verklaard, dat hij nimmer meer een can-
D e Kon. F a m i 1 ie n a a r N o o r-
weg e n.
Bij het bezoek aan Kooiwegen zal de
Kon. Familie een tocht maken door de
Kocrsche Alpenlanden: Jotunheimen. Van
Fagernes uit ondernemen de Vorstelijke
bezoekers een tocht door het Alpenge
bied, nadat zij te Laerdal aan het Songe
fjord aan wal zijn gestapt. De Kon. Fa
milie zal gedurende haar verblijf in Jo
tunheimen logccren in liet Bygdin Iloi-
fjelds hotel.
H et w e-e r in Jul i.
Volgens liet voorloopig overzicht van
hel K. N. M. I. te De Bilt over het weer
in Juli was de gemiddelde maximum-tem
peratuur normaal, de igemkldelde mini
mum-temperatuur was lVa gr-' boven nor
maal, tengevolge van de sterkei bewolking.
De regenval was onregelmatig verdeeld,
in Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en
Gelderland 10 tot 25 pet. beneden nor
maal, daarentegen in Groningen en Zee
land 50 pCt., in Noord-Brabant en Lim
burg 10 en 15 pCt. boven normaal.
De Te Bilt werden 144 uren zonneschijn
waargenomen, tegen 196 normaal.
Node rland.en België.
In verhand met de te Brussel loopende
geruchten over een hervatting in Octo- J
her a.s. van de onderhandelingen tus
schen Nederland c-in België, vernam de
„Telegraaf' van bevoogde zijde; dat
nojg geen enkele datum is bepaald
On hieromtrent in het huidig© star
dium van voorbereiding in interdeparte
mentaal overleg, nog niets met eeniige
zekerheid is te zeggen.
De vliegsport.
De Engelsche vlieger, kapitein Mac In-
tisli, heeft zich in verbinding gesteld met
de K. L. M. om van haar aan te1 koopen
de F. 7a, om daarmede over den Oceaan
te vliegen. De directie der K- L- M- heeft
nog geen besluit genomen, hoewel zij in
principe tot verkoop bereid is. De K.
L. M. heeft onderhandelingen aangeknoopt
met de' Nederla.ndsche Vliegtuigenfahriek
voor den aankoop van 5 vliegtuigen van
het type F. 8. Het koopcontract is echter
nog niet geteekend.
De Engelsche kolonel Minchin is
voornemens met een driemotorige Fokker
machine, welke in Amsterdam voor hem
gereed staat, een tocht van Egeland naar
Amerika over den Atlantisehen Oceaan te
maken. Binnenkort wordt Minchin te Am
sterdam verwacht, om op Schiphol proef
vluchten te houden. (T©1-)
Wethouder Mr De Wilde.
!0p Mr J. A- de Wilde, wethouder van1
's-Gravenhagc, die; gelijk bekend is, het
voornemen heeft te kennen gegeven om
zich met September a,.s. niet opnieuw
Voor een benoeming beschikbaar te stel
len, is sterken aandrang uitgeoefend om
op zijn aanvankelijk besluit terug tel ka-
me'n.
Volgens de N. II. Crt. js van onder
scheiden zijden in en huiten het College
van B. en W., de wenschelijkheid te ken
nen gegeven, dat hij zich voor het wet
houdersambt weer disponibel stelt. Dit
werd in de bestaande omstandigheden om
meer dan één reden in het belang der
gemeente geacht.
Niet voor zijn taak berekend.
B. en W. van Utrecht stellen voor eer
vol ontslag te verleenen aan ir. J. II. de
Bruyn, als directeur van den gem. bouw
en woningdienst, daar hij niet opgewas
sen is gebleken tegen de moeilijkheden
van zijn ambt en hem ineens reglementair
toe te kennen f 13.782, d.w.z. de helft
van zijn salaris over drie jaar en negen
maanden.
Chris tel ij ke Nationale Werk
mansbond.
De 33ste jaarvergadering van den Chris-
telijken Nationalen Werkmansbond is gis
teren te Utrecht begonnen.
Nadat de talrijke bezoekers ter eere van
Koningin Emma met geestdrift het Wil
helmus hadden gezongen opende de bonds-
voorzitter, de heer P. J. Nahuisen uit
Utrecht, op de gebruikelijke wijze de
vergadering.
Daarna herdacht de voorzitter met en
kele woorden den verjaardag van de Ko
ningin-Moeder en stelde voor haar zoowel
als Koningin Wilhelmina een telegram van
hulde te zenden,- waartoe onder luiden
en langdurigen bijval werd besloten.
Nadat de voorz. vervolgens een ope
ningswoord had gesproken, kwamen de
verslagen aan de orde.
Volgens deze telt de bond nu 168 af-
deelingen met 11.583 leden. In menigle
afdeeling is flink gewerkt. Het bondsfonds
Ubo mochl in Juni 1.1. zijn zilveren feest
vieren. Met eenige guldens begonnen is
het tegenwoordige bezit van dit fonds
geklommen tot 4 maal f 100.000. De toe
stand van het algemeen ziekenfonds geeft
eveneens reden tot dank. Het fonds „Hulp
in nood" bood in het verslagjaar weder
om velen steun. In den loop van het af-
geloopen jaar is een nieuwe tak aan den
ouden stam ontsproten, n.l. het T. B. C.-
fonds; het is nog een teer plantje, maar
het vertoont wel sporen van groeikracht.
Vastgesteld wordt, dat het werk van den
bond" rijk werd gezegend. De rekening van
den bond hoeft een batig saldo van f 2123.
Deze .verslagen van dein secretaris, den
lieer J. A. Uding te 's-Gravenhage en van
den penningmeestr, den heer J. W. Me-yer
te Amsterdam werden goedgekeurd, nadat
de voorzitter nog had opgemerkt, dat de
Synode dor Nedorlandsch Hervormde kerk
den brief van den bond niet heeft begre^
pen, daar niet verzocht werd in een om
zendbrief aan de kerkeraden propaganda
te doen maken voor de oprichting van
nieuwe afdeelingen van den bond, doch
dat in dien brief gevraagd is, den om
zendbrief der Synode van 1871 om meer
sociale voorlichting van de ambtsdragers,
wederom rond te willen zenden.
De hoeren K. Kruithof en J. S. Ruppert
woonden als vertegenwoordigers van liet
Christelijk Nationaal Vakverbond onder
scheidenlijk het Lulhersch werkliedenver
bond de vergadering bij. De al
gemeene synode der Nederlandsche Her
vormde kerk had bericht van verhinder
ring gezonden.
De heer Van Ooy uit Rotterdam bracht
verslag uit van den toestand van het fonds
U. B- O., blijkens hetwelk dat in bloeiiepL
den toestand verkeert. Het fonds voldoet
thans aan alle eischen. Het, aantal ver
zekerden bedroeg op 1 Januari 1927
28.296, het verzekeringska,pitaal f 266-181
en het bezit van liet fonds f404.485.
Nadat ook de verslagen van de andere
fondsen waren uitgebracht, heeft Dr J.
Th. dei Visser, eerevoorzitter van den!
bond, die inmiddels, ter vergadering was
gekomen, een kort woord gesproken.
Besloten werd de volgende jaarvergade
ring te Apeldoorn te houden, waar de
afdeeling dan 25 jaar zal hebben bestaan.
..'Over de aangelegenheid, dat de1 drukker
uitgever van het bondsorgaan „Voorzorg"
niet meer lid is van de Federatie van
drukkerspatroo.ns, hetgeen sommige afdee
lingen uit een g.ociaal oogpunt sterk af
keurden, word uitvoerig van gedachten
gewisseld. De redacteur van het orgaan
betoogde, dat genoemde persoon op een
zeker oogenlik uit de Federatie getreden
is, omdat hij met dié organisatie moei
lijkheden heeft gekregen en het bondsbe-
stuur dus geheel buiten deze zaak staat,
terwijl de overeenkomst met den uitgever
eerst 31 Mei 1928 afloopt. De voorzitter
onderstreeple nog eens, dat het ongeorga
niseerd-zijn van den drukker-uitgever ge
heel buiten het bondsbestuur is omge-
gaan en dit dus alle beschuldigingen in
dezen moet afwijzen. De verdere bespre
kingen over dit punt, waarbij ook behoort
een voorstel van het bondsbestuur om
het vraagstuk van het blad „Voorzorg" in
zijn gansehen omvang door een oommis
sie te doen bezien, werden uitgesteld tot
heden, tot wanneer de jaarvergadering
werd verdaagd.
Des avonds vond een gezellig samen
zijn plaats.
De Aardenburgsche Raadsverkiezing ver
nietigd.
Zooals wij gisteren reeds meldden, be
sloten Ged. Staten het besluit van den
Raad der gemeente Aardenburg, betreffen
de toelating der op 21 Mei j.l. gekozen
Raadsleden te vernietigen. Wij ontleenen
aan het zeer uitvoerig besluit van Ged.
Staten het volgende:
Ged. Staten, gezien de verschillende in
gekomen adressen, inhoudende bezwaar
schriften,
gehoord de mededeelingen, ter verga
dering van Ged. Staten, gedaan door den
heer substituut-officier van justitie en den
heer rechter-commissaris in strafzaken bij
de arrondissementsrechtbank te Middel
burg;
overwegende, dal; voldoende is komen
vast te staan, dat gehandeld is in strijd,
met verschillende positieve voorschriften
der Kieswet, en wel
lo. met art. 65, waar is voorgeschreven
dat de tafel zoodanig zal zijn geplaatst,
dat de kiezers de verrichtingen van het
bureau kunnen gadeslaan, terwijl is ge
bleken, dat in stemdistrict -II de plaat
sing zoodanig was, dat bedoelde verricht
tingen in het geheel niet konden worden;
waargenomen;
2,o. met artikel 86, eerste lid, waar js
voorgeschreven, dat de voorzitter de stem
biljetten opent, terwijl is gebleken, dat
in de beide stemdistricten opening mede
heeft plaats gehad door anderen dan de
voorzitters;
3o. met art. 87, voorlaatste zinsnede,
waar is voorgeschreven, dat het stem
bureau beslist over de waarde van het
'stembiljet terstond, nadat het biljet is
geopend, terwijl zulks i.e. niet terstond
zou zijn geschied;
4o. met art. 87, laatste zinsnede, eers
ten volzin, waar is voorgeschreven, dat
de voorzitter de redenen van ongeldig-
verklaring en van twijfel en de beslissing
onmiddellijk bekend maakt, wat ic. niet
onmiddellijk zou zijn geschied;
Overwegende voorts, dat in het adres
van H. Willems e.a. o.m. wordt te ken
nen gegeven, dat voor den heer officier
van justitie meer dan 40 kiezers hebben
verklaard, dat zij bij de op 21 Mei 1927
te Aardenburg gehouden stemming voor
de verkiezing van leden van den gemeen
teraad op den candidaat A. I. Catsman
van lijst 3 in stemdistrict II hebben ge
stemd, terwijl de uitslag der stemming,
in dat stemdistrict slechts 31 stemmen
op dezen candidaat vermeldt;
overwegende, dat de in de vorige over
weging bedoelde mededeeling door den
heer substituut-officier van justitie in de
vergadering van heden is bevestigd en
dat v-erder door dezen ambtenaar ter ver
gadering is medegedeeld;
lo. dat aan hem door 7 personen is
verklaard, dat zij hebben gestemd op Hen-
dricus Corthals en geen ander vakje heb
ben rood gemaakt, terwijl volgens het
proces-verbaal slechts 2 stemmen op Hen-
dricus Corthals zijn uitgebracht;
2o. dat aan hem door 2 personen is
verklaard, dat zij hebben gestemd op Ja
cobus .Deij, en geen ander vakje hebben
rood gemaakt, terwijl volgens het proces
verbaal slechts 1 stem op Jacobus Deij
is uitgebracht;
3o. dat aan hem door 1 persoon is
verklaard, dat hij heeft gestemd op M.
Balkeneinde en ,geen ander vakje heeft
röod gemaakt, terwijl volgens hef proces
verbaal geen stem op M. Balkeneinde
is uitgebracht;
overwegende, dat in hel adres van A.
Corthals, e.a., het vermoeden wordt uit
gesproken, dat bij do stemming in stem
district II zeer ernstige vergissingen heb
ben plaats gegrepen;
overwegende, dat uit een en ander moet
worden afgeleid, dat bij de stemming voor
de verkiezing van leden van den gemeen
teraad te Aardenburg op 21 Mei 1927 in
de stemdistricten I en II niet alleen de
vQorschrifien der Kieswet- niet nauwkeurig
zijn in acht genomen, doch dat daarbij
ook onregelmatigheden hebben plaats
gehad
gelet op artikel 34 der Gemeentewet;
besluiten: .lo. de besluiten van den Raad
der gemeente Aardenburg van 25 Juli
'1927, betreffende toelating der nieuw in
komende leden, te vernietigen; 2o. mede
te deelen, dat ingevolge art. 36 der Ge
meentewet de Raad of de niet-toegelatene,
die in .deze uitspraak niet berust, gedu
rende veertien dagen, te rekenen van de
dagteekening dezer uitspraak, bij de Kroon
in beroep kan komen.
Geheime distilleerderij.
Te Poortvliet is een geheime distilleerderij
ontdekt.
Goes. Voor het concert van Hosanna
op de Groote Markt was gisteravond, dank
zij het mooie zomerweer, veel belang
stelling. Er werd met toewijding gemusi
ceerd.
Ook Euphonia had tijdens de muzikale
wandeling niet over gebrek aan belang
stelling te klagen.