No 206
Vrijdag 3 Juni 1927
41e laargang
Btaisïait
Buitenland.
pïiDSlge|
Staten-Qeneraal
DE STORMRAMP.
STORMSCHADE
ALOM-POLIS
Bijkantoor Nleiwe BAT Bank,
smaakt ah room
Pruimtabak
t A«. CroOKTUtKCP&MKK «Jv TM.
wordt ook gedekt door de
VRAAGT IA1 LICHTINGEN.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franca per post, f 3.-
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
DE STORMRAMP.
Opnieuw werd een deel van ons volk
door een verschrikkelijke ramp getroffen.
In enkele loogenhlikken werd een bloei
ende landstreek als verwoest. Op schrik
kelijke wijze werden de bewoners van
dit landsdeel geteisterd.
De werkelijke omvang van deze ramp
kan nog niet worden vastgesteld, maar
veilig mag worden aangenomen, dat de
beschrijvingen in de bladen slechts een
flauw beeld geven van de droeve werke
lijkheid.
Niet te berekenen is de schade, die
hier geleden wordt.
Hier moet geholpen worden.
Ons volk heeft hier evenals in 1925 een
plicht der solidariteit.
En niet minder een plicht der dank
baarheid.
Het zal niet mogelijk zijn dit leed en
deze ellende weg te nemen. Daarvoor
schieten menschenkrachten .te kotrt.
Maar wat wel kan en wat dan ook
moet gedaan worden is, de financiëele
gevolgen zooveel mogelijk te jielpen
dragen.
Gewone giften zijn in dit geval niet
voldoende.
Hier moet geofferd worden.
En dat zal, daaraan twijfelen wij niet,
took worden gedaan.
Laat pnze, in vele opzichten rijk be
voorrechte provincie niet achterblijven.
Wij doen een beroep op onze lezers,
om hunne volksgenooten die op zoo
vreeselijke wijze getroffen werden, naar
vermogen te steunen.
Eventueele giften zullen gaarne aan ons
bureau te Goes gironummer 444(55
'in ontvangst genomen worden.
Te Moskou hebben een aantal be
lasting-inspecteurs terecht gestaan, be
schuldigd van corruptie. Drie hun
ner ^ijn ter dood veroordeeld.
Het Duitsche motorvaartuig- Falke
uit Lubeck is Dinsdagavond op de hoogte
van Hela door den bliksem ge-
trof f e n en in brand geraakt. De beman
ning heeft zicli weten te redden.
Een lichte aardbeving werd
gevoeld aan de kust van New Yersey. Er
is weinig schade aangericht.
De cycloon in Duifschland.
Naar gemold wordt, heeft een cycloon
Dingen aan de Eems geteisterd, waar van
250 hui-z.en de daken werden "afgerukt
en twee menschen gedood en 17 zwaar
gewond worden. Het buurtschap Eche is
totaal vernield. Lingen ligt ten N.Wi van
de Twentsch-Duitsche grens, juist in de
baan van den wervelstorm, die Oostelijk
Gelderland en Twentbe heeft getroffen.
Weer een aardbeving in Servië.
Woensdagnacht zijn te Belgrado weer
twee schokken van ©en aardbeving: ge
voeld, waarvan hot centrum weer, even
als bij de aardbeving van 15 Mei in
het Bioekoelja-gebergte, 75 K. M. ten Z.-
Westen van Belgrado moet hebben ge
legen. Daar men den laatsten .tijd te Bel
grado herhaaldelijk aardbevingen gevoeld
heeft, ontstond er geen paniek. Te Spa-
lato 'is Dinsdagochtend een lichte aard
beving gevoeld.
De terugkeer van Lindbergh.
Kapitein Lindbergh heeft zijn kort be
zoek aan Engeland beëindigd en
keerde vanmorgen per vliegtuig naar
Parijs terug ter voorbereiding van zijn
vertrok naar de Ver. Staten van Cher
bourg met den Amerikaanschen kruiser
Memphis, welke vandaag vertrekt.
Lindbergh wordt tegen 11 Juni te New
York verwacht.
De Mississippi-overstroomingen.
Het einde van de Mississippi-overstroo
mingen is thans in het zicht. Al zal het
nog wel een dag of tien duren eer in
Zuid-Louisiana zelfs de daken van de hui
zen weer boven het water verschijnen, kan
toch gezegd worden, dat het ergste is ge
leden. Een gedeelte van de Oostelijke At-
chafalaya-vallei met haar rijke suiker
plantages werd als door een wonder ge
red, doordat beneden de breuk in den
Atchafalayadijk het uitstroomende water
zelf een nieuwe breuk in den dijk heeft
geslagen, waardoor thans meer -dan de
helft van het uitstroomende water in de
rivier terugkeert. Overal, behalve in het
uiterste Zuiden, vertoont het water een
constanten val. Te New Orleans zelf is de
Mississippi reeds meer dan een meter la
ger dan op het oogenblik dat het gevaar
het grootst was.
Korte berichten.
Naar uit Tampa in Florida wordt
gemeld, heeft een groot aantal personen
getracht de gevangenis te bestor
men om een moordenaar in handen te
krijgen. Er moest geschoten worden met
machinegeweren, om de menigte uiteen te
jagen. Drie personen werden gedood en
ongeveer twintig gewond.
Aanneming n bevestiging van
Prinses Juliana.
Do Kon. familie wordt de volgende
week te 's Gravenhage verwacht in ver.
band met de „aannteming ©u bevestiging
van prinses Julianla tot lidmate van de
Nederlandsch Hervormd© Kerk. Deze zul
len respectievelijk plaats bobben ten Ko
ninklijken Paleize en in de Julianakerk
te 's Gravenhage op nader bekend te ma
ken data.
Uitvoer van levend vee.
Door den heer Leenstra zijn aan dein
Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw de volgende vragen gesteld:
Heeft de Minister 'kennis genomen van
de klachten, dat de bestaande hooge1 keur-
loonen nog steeds een belemmering vor
men voor den uitvoer va.n levend veie?
Is de Minister bereid, nu er ©eihigle
opleving schijnt te komen in den uit
voer, dezen export zoo krachtig mogelijk
te bevorderen, o>.a. door de keurlooneinl
tot de werkelijke kosten terug te brengen'?
De Plat t elan dersbon d.
Het centraal-bestuur van den Plattelan-
dersbond heeft Woensdag te Zwolle ver
gaderd.
Besloten werd de bij de laatstei veirkie.
zingen gekozen Staten- en Gemeenteraads
leden bijeen te roeipen] om te overleggemi
welke houding in de betrokken lichamen
bij verschillende zaken tegenover de an
dere .partijen zal worden aangenomen.
De voorzitter, de heer Braat bedankte
wegens drukke werkzaamheden, als redac
teur van het blad De Nieuwe Plattelander.
Mr Cl- Vervoorn te Herwijnen' zal over
wegen deze functie tel aanvaarden. De
héler Braat wordt dan medewerker.
De financieel© toestand van don Bond is
zoodanig verbeterd, dat er te dien aap.
zien geen moeilijkheden meer aanweizig
zijn.
V o or on t werp Ver p'l eg i n g s-
Wesluit.
Door den Minister van Arbeid is bij den
Hoogen Raad van Arbeid aanhangig ge
maakt een voorontwerp.verplegingsbesluit.
In dit ontwerp wordt d© arbeidstijd
gesteld op 10 uur per dag en 55 uur pier
week, met een maxilmum van 70 uur per
week en in de daaropvolgende! of daaraan
voorafgaande weken evenredig korter,
zoodat In vier achtereenvolgende weken
niet langer dan 220 uren mag; worden'
gewerkt. Deze bepaling is noodig om niet
behoud van een gewenschtei regeling van
vrije dagen een goed aansluitenden dienst
te kunnen samenstellen.
In gevallen van nood mag 2 uur per
da;g, 12 uur per week en 25 uur per
kwartaal worden overgewerkt.
Tweede Kamer.
De stormramp.
Bij de opening der vergadering heeft
gisteren de Kamervoorzitter uiting
gegeven aan aller gevoelens van deelne
ming en deernis met de velen, die door
deze ramp werden getroffen en werd de
verwachting uitgesproken dat ook in deze
donkere dagen weder de saamhoorigheid
van heel ons volk aan den dag zal treden.
Minister Donner sloot zich na
mens de regeering aan bij de woorden van
den voorzitter. De regeering heeft met
•groote deelneming kennis genomen van de
schokkende gebeurtenis. Zij zal niet ach
terblijven te doen wat zij kan en wat op
haar weg ligt. 1
Het Collectief Arbeidscontract.
De behandeling van het wetsontwerp tot
nadere regeling van de C. A. O. werd
daarna voortgezet.
Het amendement-K nottenbelt, dat
bedoelde de vakvereenigingen verantwoor
delijk te stellen voor de daden van de le
den, werd verworpen met 57 tegen 16
stemmen.
Daarna kwam aan de orde het amende
ment-li eemskerk, hetwelk bedoelde,
elk beding, hetzij van voorkeur, hetzij van
uitsluiting van andersdenkenden in een
collectief contract (godsdienstige of staat
kundige overtuiging of leden van een be
paalde vereeniging) nietig te verklaren.
Daarover werd lang gedebatteerd, vooral
tusschen vertegenwoordigers van de S. D.
A. P. en die van andere partijen. Het
bleek namelijk, uit mededeelingen van den
heer Brautigam, dat het amendement
een zeer reëelen grond had en allerminst
overbodig was te noemen. Immers, die af
gevaardigde moest erkennen, dat b.v. in
het Rijnvaartbedrijf de „moderne" bond
(d. i. de socialistische) d e R.-K. en de
Christelijke organisaties bui
ten het collectieve contract
houdt.
De roode heeren weerden'zich dapper
om deze „vrijheid" om andersdenkenden
uit te sluiten en ze te dwingen lid te
worden van de socialistische organisatie,
te behouden, maar het mocht niet baten.
De heer Heemskerk, gesteund door
andere afgevaardigden, hield vast, met het
resultaat, dat het amendement tenslotte
z. h. s. werd aangenomen.
Een andere beslissing van beteekenis
was, dat Ar.t. 10, waarin bepaald werd dat
de leden eener vereeniging niet gebonden
zijn aan het contract als zij binnen 21 da
gen voor het lidmaatschap bedanken, werd
verworpen.
De heeren B ij 1 e v e 1 d (A. R.) en K o r-
tenhorst (R. K.) verdedigden het arti
kel, omdat het de rechten der minderhe
den waarborgt, maar daartegenover be
toogden anderen, dat wie eenmaal tot het
sluiten van een contract heeft meegewerkt,
zicli niet moet kunnen onttrekken.
Het artikel werd verworpen bij zitten en
opstaan, waarna de vergadering werd ver
daagd.
De belangstelling der leden was weer
zeer gering.
Toen op een gegeven oogenblik gestemd
werd waren 61 leden aanwezig. Afwezig
dus 39 leden.
Schade-schatting.
Jhr D© Muralt, de burgemeester van
Borculo, die deskundige op dit gebied is,
heeft een tocht door de geteisterde streken
-gemaakt en hij heeft daarbij; zij het nog
voorloopig, de schade gewaardeerd. Zijn
oordeel is, dat zij totaal op ongeveer
f 1. millioem zal komen te staan voor
het Achterhoeksche gebied. Voor Neede
alleen raamt hij dei schade op f300.000
voor ruim honderd vernield© huizen, waar
onder een complex van 40 arbeiderswonin
gen en f 100.000 voor de textielfabriek.
Deze berekening stemt overeen met die,
welke de burgemeester van Neede, de
heer Haitsma Muller, heeft gemaakt.
Een „opruiming van krotten" is de
stormramp' niet geweest. In Neede zijn
slechts enkele huisjes verweest, welke mis
schien eerlang op de nominatie voor „on
bewoonbaarverklaring:" zouden komen.
Het complexje van 40 arbeiderswoningen
aan den Haaksbergschen weg, waarvan
vrijwel geen steen op elkaar is gebleven,
bestond uit nieuwe huisjes. En ook elders
zijn uitsluitend solide bouwsels aangetast.
Vreemd is, dat alles in de omgeving
van de baan, die de cycloon heeft ge
nomen, is bedekt met een bruinachtig©
laag pek of slijk, die op voorwerpen,
planten en den grond als het ware
rit vastgekleefd. De storing op telefoon
en telegraaflijnen is van dien aard, dat het
rijkspersoneel, hoewel met weergaloozen
ijver en in grooten getale aan het werk,
nog geen normalen toestand heeft kun
nen scheppen.
Met de str aatcollectes wil het
totnutoe op geen stukken na zoo goed
vlotten als te Borculo in 1925. Dat ligt
aan het feit, dat men in de bebouwde
kommen nagenoeg niets ziet, behalve te
Lichtenvoorde, van de aangerichte ver
woesting, terwijl juist de op het platte
land gelegen boerenhoeven tot puin zijn
geslagen, zooals te Lievelde en te Bel
trum. We vernamen intusschen van des
kundigen dat de schade, hier geleden,
buitengewoon groot is en ver uitgaat bo
ven vroeger geleden stormschade. Gehoopt
wordt dan ook, dat op de Pinksterdagen
duizenden de streek zullen bezoeken en
meteen goed zullen offeren.
Opvallend is de rust ©n d© berustende
houding van de bevolking, di© het feit
van de ramp' aanvaardt in vertrouwen
op herstel van de schade.
Noig twee slachtoffers. Naar
men ons meldt, is de 70-jarig© landbou
wer Nahuis gisterenmorgen aan de ver
wondingen, die hiji heeft opgeloopen bij
het instorten van zijln huis t© Beltrum,
in het ziekenhuis te Groenlo overleden.
Ook een der andere gewonden, de jonge
man Wocrdink, is aan de bekomen ver
wondingen overleden. In totaal zijn er
tot heden toe zeven d o o d n.
Het opruimingswerk.
Reeds dadelijk is met kracht aan het
opruimingswerk begonnen. Aan de textiel
fabriek te Neede waren gisteren al veel
arbeiders hard bezig om snel orde in
den chaos te brengen, opdat het bedrijf
zoo spoedig mogelijk kan worden hervat.
In dit verband is het gelukkig, dat de
machinist tijdig de stroom had kunnen
afsluiten de fabriek wordt electrisch
gedreven zoodat de machines betrek
kelijk weinig schade hebben.
De burgemeester zeid#. nog, dat van
overheidswege zooveel mogelijk maatrege
len zullen worden genomen om allen nood
te lenigen ©n al het werk zoo spoedig
mogelijk te kunnen hervatten.
Een comité voor hulpverleening, onder
leiding van den Commissaris der Konin
gin en met medewerking van de burge
meesters der betrokken gemeenten is in
wording. f
Prins H en dr ik en Minister
Ka n te Eibergen. Gisterenmorgen te
ruim 11 uur zijn Z. K. H. Prins Hendrik
e>n de Minister van Binnenl. Zaken, mr
J. B. Kan, per auto te Edbergen aangeko
men. Zij brachten allereerst een bezoek
aan heit gemeentehuis en zetten daarna
hun tocht door liet geteisterde gebied
voort. Op verschillende plaatsen werd
halt gehouden om de verwoestingen, door
den wervelstorm aangericht, in ©ogen
schouw te nemen.
OVERTREFT ALLE ANDERE
SMAAK w STEVIGHEID
Groofe Markt 16, naast Postkantoor, GOES.
Dir. W. L. B. J. DEKKER.
Een overzicht.
fn JLichtenvoorde zijn ongeveer hon
derd huizen van hun daken beroofd en
.omvergeworpen. In de buurtschap Lie
velde tusschen Lichtenvoorde en Groenlo
zijn 17 boerderijen, waaronder groote en
nieuwe totaal verwoest. Hier zijn drie
dooden en vele gewonden. Groenlo zelf
heeft niets geleden, maar in de richting
Beltrum zijn de boerderijen huis aan huis
verdwenen.
De patiënten in 't ziekenhuis te Groen
lo, dat geheel vol ligt, maken het allen
naar omstandigheden vrij goed.
'Hoewel de kracht van den cycloon on
getwijfeld heviger is geweest dan twee
jaar geleden, 'schijnt .het toch, dat de
schade niet zoo groot zal zjjn als te Bor
culo. Dit is in hoofdzaak het gevolg van
het feit, dat de weg van den storm zich
geheel afteekent over het platteland, en
slechts enkele kleine gehuchtjes treffend
en 'juist de groote plaatsen ongemoeid
latend. Het aantal slachtoffers (dooden
en gewonden) is echter veel grooter dan
in 1925.
Indien de yindhoos iets meer ooste
lijk geloopen had, zouden Groenloo en
Eibergen ongetwijfeld met den grond zijn
gelijk gemaakt; iets meer westelijk zou
opnieuw Borculo door eenzelfde ramp ge
troffen zijn, die het twee jaar geleden to
taal vernielde.
Een .w o n d e r 1 ij k avontuur. Op
een ,der landwegen fietste een jongen.
Toen hij in de verte den wervelstorm;
zag naderen, stapte hij van zijn fiets
en hield zich vast aan een boom. De
boom' knapte, toen de jongen midden in
een werveling zat, ter halverhoogte van
den knaap af. Hij werd zelf opgenomen
en pen eind verder neergesmeten. Zijn
jas pn vest werden hem afgerukt en
waren nergens meer te vinden. De fiets
kwam nog ©enige honderden meters verr,
der terecht, dan hijzelf. De jongen is er
overigens vrij goed afgekomen en is niet
ernstig verwond.
Uit Groenlo. In de omstreken van
Groenlo zijn drie dooden, 16 zwaar ge
wonden. en tailooze gewonden als slacht
offers van de ramp. De namen der drie
slachtoffers zijn: de 20-jarige G. Spiefc-
'ker (ongehuwd), de 35-jarige J. Papen
(gehuwd) en de 52-jarige H. Brink (ge
huwd). De eerste en de laatste werden
dood onder de puinhoopen vandaan ge
haald, terwijl Papen zwaar gewond in het
ziekenhuis aankwam en kort daarop over
leed. Als bijzonderheid zij gemeld, dat
■van liet geziu Pap en-Roer dihk, man,
vrouw, twee dochters en een zoon wer
den .gewond. Ook de moeder van het
slachtoffer Spiekker bekwam ernstige ver
wondingen. Van de 16 zwaar gewonden,
zijn er niet minder dan zeven met ern
stige gecompliceerde fracturen en ver
wondingen aan beenen en hoofd. De mees
ten zaten van onder tot boven onder
het bloed, vermengd met zand en kalk.
Op sommige plaatsen heeft men' het
vee uit de ineengevallen schuren nog
kunnen redden, doch de meeste bees
ten zijn door het instortende puin ge
dood, terwijl ook het grootere vee in
de weide ernstig is geteisterd.
Hoe hevig de kracht van. 'den' storm
was, bleek wel daaruit, dat een dorsch-
machine, die bij1 een boerderij stond, ruim
100 meter was weggeslingerd. Overal op|
dein weg vond men doode kippen en
ander klein vee, dikwijls honderden me
ters van de in de nabijheid gelegen boer
derijen.
Zoo hevig was de kracht van den
cycloon, dat zelfs het water uit de Ber-
kel een tiental meters werd opgezogen-,
Te Neede zijn, z,ooals reeds gemeld,
twee dooden te betreuren, n.l. een der
tienjarig dochtertje van den spoorwieg-
conducteur van Zandwijk. De houten nood
woningen, waarin de familie van Zandwijk'
gehuisvest was, werden v^n den grond
opgeheven ep. de lucht in geslagen. Hef
meisje, dat alleen thuis was, Vluchtte
den spoordijk op, doch werd toen door een
goederenwagen, die door den storm werd'
voortgedreven, overreden. Bet. tweede
slachtoffer is de tjmmerman yVormmees-
tcr, werkzaam op de groote textielfabriek.
Buiten deze slachtoffers zijn er in
Neede nog 20 zwaarder en 4 zwaar ge
wonden. Het aantal verwoeste woningen
bedraagt hier 140.
Dicht bij de yernielde locomotieven-
loods hebben twee noodwoningen gestaan.
Van deze was in bet geheel niets meer te
vinden. Waar eens de kamers waren, lig
gen nu wat hout en wat spaanders, in
het niidden prijkt nog een naaimachine.
Een eind verder ligt ongeschonden een
theekopje van het kinderserviesje van het
verongelukte meisje.
Een weinig Zuidelijker dan de plaats,
waar de noodwoningen hebben gestaan,
was de plaats van een klein steenen boe
renhuisje. Het dak, de voorgevel en een!
gedeelte van de zijmuren zijn weggeslagen.
Het meubilair staat in de open lucht,
en het geheel lijkt op een speelgoedka
mertje. In de kast naast de schouw prijkt
nog het servies, de ruiten van de kast
zijn nog heel: een aarden trekpot staat
heel op de tafel, .maar ©r naast liggen
steenen van den gevel en een gebroken
dakpan.
Lievelde biedt een troosteloozem
aanblik. Met moeite baant men zich een
weg door stukken afgerukt hout, balken
kalk, puin en steenen. Van groote boerde
rijen staat hier en daar nog ©en enkele
muur, overigens is alles verwoest.
Een zonderling avontuur be
leefde ©en postbode, die werd opgeno
men en weggeslingerd. Toen de windhoos
voorbij was, miste hij: zijn tasch met brie
ven en geld alsmede zijn rijwiel. Tot
dusver heeft men deze zaken nog niet
kunnen vinden.
Een veearts en dieps echtgenoote ont
snapten aan den dood. Hij was een var-
kensschuur te Avest binnengegaan. Juist
toen hij er uit wilde loopen, werd .de
schuur in ^elkaar gedrukt, waardoor hij
beklemd raakte. Met moeite wist de vee
arts zich uit zijn benarde positie te be
vrijden. en toen hij op den weg kwam,
ontdekte 'hij, dat zijn echtgenoote en de
auto verdwenen waren. De vrouw lag op
den yveg doch de auto was opgenomen
en in ©en sloot geblazen.
Wij eindigen ons overzicht van van
daag met de woorden, die minister Kan
gisteren op de plaats des onheils sprak:
„Deze streek heeft een grooten slag
gekregen en wij moeten allen samenwer
ken om die zoo spoedig mogelijk weer op
de .been te helpen'. Maatregelen in die
richting zijn reeds genomen. Ik acht deze
ramp, ofschoon meer verspreid over een
lange streek, grooter dan die van Borculo
waar alles zich hoofdzakelijk tot dit
plekje bepaalde." i
