No. 205
Donderdag 2 Juni 1927
41e Jaargang
I
cN
LOT Sz.,
igaren
etten.
Kolawp
ddelb&irg
TTEN
MATTEN
ts
Buitenland.
KINADRUPPELS
Vreeseijjke stormramp in den Achterhoek en Overjjsel.
RDAM
19 - COES.
Korenbeurs",
HEDEN
ent op
LIGNY
ichtige wijn.
Frères
ren Motorjas.
Melkkoeien,
tilt nummer bestaat uit 2 bladen.
r
bij
n.
2.50
1.50
ntie.
ten
it Frankrijk.
H.H. Doctoren
HERSTELLEN-
schikt voor ZE-
HARTKWALEN.
8TE MEDICIJ-
f 1.75. Alleen
Importeurs
turg.
REN:
;en tegen beloo-
S'G, Mr. Smid,
et Politiebureau
OP:
irkar, Rijtuig-
goed a la nieuw
r. HEIJNSDIJK,
tdsketke.
Mooie stand,
isom f24000.
iden. Br. Boekh.
tterdam.
OP:
Landbouwer,
OP:
n, Loosiers en
«os Merrie-
n Grasmaaier.
itigeu.
Koopman-Com-
mburg.
PER WIJCK,
L04, Den Haag,
Augustus of 1
etbode,
selfst. kunnende
v. g. g. v.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke reget meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
Nag maar al te veel...
In een beschouwing die het socialis
tische hoofdorgaan geeft over den uitslag
der gemeenteraadsverkiezingen wordt o.m.
het volgende opgemerkt:
„Nog maar al te veel komt het voor,
dat onze partij-organisatie weliswaar in
dagen van verkiezingen wonderen van
agitatie verricht en onze leden zich
dan geven met een toewijding, waar
aan niets ontbreekt, doch dat in de tus.
schenpoozen te veel de sleur heerscht, ge
legenheden tot propaganda verzuimd wor-
den
Wij weten wel, dat de boog niot altijd
gespannen kan blijven, maar de stilstand
of achteruitgang, die op sommige plaatsen
tè bespeuren valt, is toch een onmis-kenf
baar tee-ken, dat het in menige afdeieling
te veel ontbreekt aaU dat immer bedacht-
zijn op versterking van onzen invloed, op
verbreiding van onze inzichten, op ver
wijdering van misverstanden, op verhel
dering van vooroo-rdeelen, op weerlegging
van onware' voorstellingen waaruit al
leen o.p den duur een hecht en zich steeds
vermeerderend sociiaal-deanocratisch kie
zerskorps ontstaan kan."
Wat hier van de S D.A.P. gezegd wordt,
geldt, ook, en in niet mindere mate, vatï
do Antirevolutionaire partij.
Nog maaT al te veel komt het voor,
ook bij ons, dat in verkiezingsdagen met
voorbeeldigen ijver gewerkt wordt, maar
dat in de maanden en jaren tusschenj
de verkiezingen niot of zoo goed als
niets gedaan wordt om de kiezers in het
rechto spoor te houden of te brengein).
Vroeger was dat anders.
Elk oiogenblik kon toen een ve-rkiei
zifng noodig zijn en- daarom was het
noodig altijd paraat te blijven.
Door bedanken, vertrek of overlijden
kon op de meest onverwachte oogenjblikt
ken een tusschentijdsche verkiezing nood
zakelijk worden, met welke mogelijkheid
voortdurend rekening moet worden gehou
den.
Dat is nu anders.
Tusschentijdsche vacatures worden au.
iomatisch vervuld en wanneer zich geen
bijzondere omstandigheden voordoen, zal
niet voor 1929 opnieuw een' beroep op
de kiezers worden gedaan.
En daardoor is het gevaar zoo groot
dat er verslapping intreedt en dat nu
meteen het propagandawerk tot einde
1928 wordt stopgezet.
Natuurlijk is dat niet in den haak.
Voortdurende bearbeiding van de kie
zers is noodig.
De boog kan niet altijd gespannen zijn
en dat behoeft ook niet, maar wel moet
getracht worden om het contact met de
kiezers te behouden.
Zij die nu aarzelend op onze candidaten
hun stem uitbrachten moeten worden op
gevoed tot stevige principieel® A.R. kia
zers.
Zij die door de voortdurende propaf.
gandaj van de tegenpartijen dreigen af.
te dwalen, moeten worden vastgehouden.
De .overtuigden moeten worden bezield
en gestaald, de slappen aangevuurd en beu
krachtigd, de tegenstanders zoo mogelijk
bekeerd.
Een gemakkelijke taak is dat niet.
Het eischt zeer veel uithoudingsvermoi.
gen.
Maar een dankbaar en vrucht
baar werk is het ongetwijfeld.
De burgeroorlog in China.
Volgens de laatste berichten uit Pe
king, verwacht men, dat nu de Zuid-
Chineesche troepen onophoudelijk voor
waarts rukken, Peking spoedig zal wor
den bezet. De wacht van het Engelsche
gezantschap te Peking zal zoo spoedig
mogelijk worden versterkt en ook de an
dere gezantschappen hebben versterkingen
aan hun regeeringen gevraagd. De bui
tenlanders, die te Peking buiten de in
ternationale concessies wonen, hebben een
toevlucht' in de gezantschapswijk gezocht.
- De Engelsche vrouwen en kinderen be
ginnen Peking te verlaten. Japan is ge
leed om zoo noodig nog meer troepen te
zenden.
Crisis op de Berlijnsche beurs.
De Berlijnsche beurs beleefde giste
ren andermaal een zwarten dag. De
koersen van de verschillende fondsen daal
den op eens zeer aanzienlijk. In vele
gevallen wel meer dan 10 pCt. bij een
fonds zeilfs met meer dan 40 pCt. De
bourscommissarissen trachtten onheilen te
voorkomen door herhaaldelijk noteeringen
op te schorten, wat slechts ten deele ge-
lukte Het scheen, dat het aanbod vooral
uit hot Rijnland en Zuid-Duitschland
kwam, speciaal van de cliëntèle van de-
positobaaken. Verder was hier van in
vloed, dat vandaag de laatste mogelijk
heid bestond door middel van verkoopen
van fondsen zich de middelen te verschaf
fen voor den aanstaanden betaaldag op
Vrijdag a.s. Hoe tenslotte de nakoming
van de verschillende verplichtingen zal
geschieden is thans nog niet te overzien.
Een deel van het publiek vreest, dat
door de koersdaling van den laatsten tijd
ook de geldkoers nadeelig zal worden
beïnvloed. Er wordt daarom van verschil
lende zijden op gewezen, dat de Rijks
bank over voldoende goudvoorraden en
creidietmogelijkheden beschikt.
Wel echter zijn door al deze gebeurte
nissen de credi-etmoge-lij'kheden voor de
industrie er niet beter op geworden.
Volgens een bericht uit Boedapest,
zijn van de auto van den Engelschen
gezant te Boedapest, drie koffers met
reisbenoodigdheden en dip lo mati eke
documenten gestolen. Waarschijn
lijk hebben zigeuners zich aan den diefstal
schuldig gemaakt.
Het Egyptisch kabinet heeft na een
langdurige zitting het ontwerp-antwoord
op de Engelsche nota voltooid. Dit ant
woord is, naar verluidt, in verzo-e-
nenden t oon gesteld.
Een Albaneesch-Servisch conflict.
Naar uit Tirana vernomen! wordt, zijn
Giurascovis, tolk bij het Servische gezant
schap, en drie anderen in hechtenis ge
nomen onder verdenking van spionnage
ten bate van Servië. Het proces zal dienen
voor de politieke rechtbank.
Heit. Servisch gezantschap heeft ver
zet aiangeteekend tegen de aanhouding
van Giurascovis, voor wien het de diplo
matieke onschendbaarheid opeischt.
Korte berichten.
De Berlijnsche politie heeft gistet-
ren to Siemensstadt een ge h ei m e co-mi
mi u n i s t i s c h e d r u k k e r ij ontdekt,
waarin ophitsende pamfletten en circu
laires werden vervaardigd. Verscheiden©
lieden zijn in hechtenis genomen.
Venizelos is in de politiek te
ruggekeerd en heeft den eisch gesteld
van een volksstemming over het vraag
stuk republiek of monarchie.
De gezondheid van den koning
van Roemenië geeft weer reden tot on
gerustheid.
Collectieve Arbeidsovereen
komst.
Op het wetsontwerp tot nadere rege
ling van de collectieve arbeidsovereen
komst .zijn 'door de liearen Knottenbelt
c.s. amendementen ingediend, strekkende
i0.m. 'dat art. 8, lid 2, wordt gelezen
als volgt: De vereeniging staat voor hare
leden in, voorzoover het tegendeel in de
overeenkomst niet is bepaald.
De heereq van Schaik c.s. hebben amen
dementen ingediend niet de strekking om
binnen de grenzen der privaatrechtelijke
regeling de werkingssfeer van een collec
tieve arbeidsovereenkomst iets ruimer te
maken.
Uit het B.oekdrukkersbedrijf.
In 'de Maandag en Dinsdag te Nijmegen
gehouden vergadering van werkgevers-or
ganisaties in het boekdrukkersbedrijf is
het voorstel van een der afdeelingen!,
om het bindend prijstarief af te schaf
fen, verworpen.
Benoemd werd nu een commissie van
onderzoek, die rapport zal uitbrengen over
den bedrijfstoestand, waarna alsdan op
de najaarsvergadering een definitief be
sluit betreffende het tarief kau worden
genomen. Met bijna algemeene stemmen
werd in principe besloten een pensioen
regeling met de werknemers tot stand te
brengen.
Eerste Kamer.
De leden der Eerste Kamer zijn in
openbare vergadering bijeengeroepen op
Woensdag 8 Juni a.s., des nam. te half
negen uur.
Als raadslid toegelaten.
Re heer L. Nijdam te Woudsend, die
door den raad der gemeente Wijmbrit-
seradeel niet als lid van den raad was
toegelaten, omdat hij als secretaris van
de commissie tot wering van schoolver
zuim naar 's raads meening meest worden
beschouwd als een ambtenaar, vanwege
het gemeentebestuur aangesteld, had tegen
deze beslissing bij Ged. Staten bezwa
ren ingediend.
Gedeputeerde Staten hebben thans zijne
toelating "bevolen, op grond, dat naar
hunne meening het bekleeden van de
genoemde functie den lieer Nijdam niet tot
ambtenaar der gemeente stempelt.
De heer H. de Wilde neemt
ontslag.
Dezer dagen is bij het College van
Ged. Staten van Zuid-Holland van den
heer II. de Wilde bericht ingekomen,
dat hij, met het oog op zijn gevorderden
leeftijd en gezondheidstoestand zich niet
meer beschikbaar kan stellen als lid van
Ged: Staten.
Het is nog niet zeker of de heer De
Wilde ook als Statenlid ontslag zal ne
men
Met. den heer Do Wilde verliest het
college van Ged. Staten in E.uid-Holland
een zijner bekwaamste en meest werk
zame leden, een man dia veel heeft ge
daan niet alleen voor de propageo.
5ing maar ook voor de toepassing
van de A.R. beginselen.
Dr H.NANNING's
EETLU5T-0PWEKKEND. 1.30 p. fl.
Tweede Kamer.
De Tweede Kalmer heeft gisteren de
behandeling van de collectieve arbeids
overeenkomst voortgezet.
Minister Donner, die het ontwerp
verdedigde, ging na hoe de "Q.A.'O. is
gegroeid. De wetgever moot geen leiding
geven, doch regelen wait uit dei maat.
schappij opkomt.
Het ontwerp1 is weliswaar bescheiden,,
doch niet uit het oog moet worden ven,
lonen, dat men bij; 'n meer algemieene rege
ling do totstandkoming van de collectieve
arbeidsovereenkomsten meier tegenhoudt,
dan bevordert. Het ontwerp- heeft dan
ook voldoende bestaansrecht, omdat het
reglementeert wat in de practijk is opgei
komen.
Spr. vroeg den heer Sannes jij-n motiö
zoodanig to wijzigen, dat den minister
verzocht wordt een ontwerp1 betreffende
1 eek e nrec h ts p r aak te overwegen,, inplaats
van te bevorderen.
Minister Slotemaker de Bruine
bestreed den heer Veraart, die wenschle
dat de overheid een nieuw systeem
maakt. Het bezwaar van den heer
Kersten tegen het verplichte lidmaatschap
is ongegrond, dalar art. 14 de mogelijkheid
biedt het verplicht lidmaatschap uit to
schakelen.
Aan het verzoek van Minister Donner'
werd door den heer S aJ n n e s voldaan,
waarna diens motie met 52 tegen 24
stemmen werd alangenomen.
Op airb. I werd door den heer H e m si
kerk (A.R.) een atoendemient toegelicht
om do mogelijkheid uit te sluiten, dat
menschen van bepaalde politieke of gods
dienstige richting worden geweerd bij de
afsluiting eener collectieve arbeidsover
eenkomst.
Dit amendement werd evenals het ar
tikel aangehouden.
Op airt. 8 verdedigde de heer Knot
tenbelt (V.B.) een .amendement om te
bepalen, dat de vereeni'gin'g voor haaf
leden instalat. voorzoover het tegendeel
in de overeenkomst niet is bepaald.
De heer Sm ©enk (A.R.) roeiende dat
deze bepaling de totstandkoming eener
collectieve .arbeidsovereenkomst zal be
moeilijken. De bepaling zal moeilijkheden
opleveren bij de onderhandelingen. Het
amendement gaat veel te ver.
De heer v. Schaik (R.K.) sloot zich
Aan bij den heer Smeenk- Een vakvereenit
ging kan niet instaan voor wat induvidu-
eele leden gelieven te doen.
De heer Sterihuis (S.D.A.P.) sprak in
denzelfden geest.
Den heer Kortenhorst (R.K.) was
het eens met den heer Knottenbelt. Hij
noemde verschillende con'tralcten, waarin
aansprakelijkheid wordt aanvaard, ook
voor de leden. Hij achtte dit amendement
evengoed in het belang der arbeiders
als in dat der patroons. D© redactie- van
het amendement laat boven|dien toe, uit
zonderingen te maken.
Da heer Marchant (V.Di.) bestreed
het amendement. In de wet behoort te
worden neergelegd hetgeen de practijk
als norm heeft gesteld.
Minister Donner merkte op, dat de
huidige redactie ook gelegenheid geeft
aan de ontwikkeling der aansprakelijkheid.
Hij ontraadde de aanneming van het
amendement.
Vandaag zal de stemming plaats heb',
hen. Het is zoo goed als zeker dat het
amendement zal worden' verworpetn'.
I
EENIGE D00DEN EN VELE GEWONDEN.
GR00TE MATERIEELE SCHADE.
Nog geen twee jaar, nadat geheel Ne
derland .opgeschrikt werd door een vree-
selijken cycloon, die 10 Augustus 1925
Borculo bijna van den grond wegvaagde
heeft gistermiddag ten tweeden male een
dergelijke natuurramp ons land geteis
terd. En ook thans is voornamelijk de
Geldersche Achterhoek het tooneel van
de verwoesting geweest. Over de om
geving Groente-Neede is gisteren
middag omstreeks vier uur een cycloon
getrokken, die volgens ooggetuigen in ver
schrikking den cycloon van Borculo even
aarde. Heit zwaarst is wel getroffen
Reltrum, dat tot dc gemeente Eibergen be
hoort. Het heeft ruim 1000 inwoners, die
bijna allen van den landbouw en veeteelt
leven. Het is te midden van heerlijk na
tuurschoon gelegen.
Er zijn een aantal hoeveel is nog
niet hekend d.ooden te betreuren, ter
wijl vele inwoners van het dorpje gewond
werden.
De cycloon deed zich voor als een
uitgerold dik laken van stof en zand,
vermengd met allerlei stukken puin. In-
.tussch-en heerschte een tijdelijke duister
nis. Een hevig onweer was tevens los
gebarsten, waarbij hagelsteenen, werke
lijk zoo groot als kippeneieren, met geweld
neerkletsten.
Dat het aantal dooden en gewonden
niet nog veel grootar is, is voornamelijk
te danken aan bet feit dat men door de
ervaring opgedaan bij de ramp van Bor
culo, beter wist wat men te doen had.
Velen, zijn, toen zij den. wervelstorm in
de verte zagen aankomen, uit hun huizen
gevlucht. Toen zij later terugkeerden, ble
ken vele der woningen in p-uinhoopen ver
anderd te zijn.
Een overzicht.
Voor zoover mogelijk, is liet volgende-
overzicht te geven van. de ramp:
N-eede: De fabriek „te Weenie" isgroo-
tendeels verwoest. Vier arbeiders gedood
veel gewonden.
Tusscben Gr-oenlo en B-eltrum veel boer
derijen verwoest, Enkele dooden, vele ge
wonden. Rietmole ernstig geteisterd, land-
bouwloods en station verwoest. Het R. K.
ziekenhuis van Gr-oenlo bergt enkele doo
den en vele gewonden.
Tusschen Delden en Goor in de buur
schap Wiene vele boerderijen ernstig ge
teisterd. Verschillende gewonden binnen
gebracht in het R. K. Ziekenhuis te
Delden.
Bornerbroek: verschillende gewonden.
Men vroeg assistentie aan het ziekenhuis
te Delden. Tusschen Zenderen en Almelo
gr-oote verwoestingen.
In W-egdam verschillende boerderijen
geteisterd. Vele telefoonleidingen verwoest
Het aantal gewonden is zeer groot.
Vooral in Neede, waar een fabriek gedeel
telijk is ingestort, hebben d-e artsen de
handen vol werk gehad.
Het schijnt, dat er twee windhoozen
hun vernielend werk hebben gedaan.
Bij Milling-en en bjjnia pal noordelijk
daarvan te Angerlo, -dat niet ver van
Doesburg, dicht bij' den IJs-el ligt, is de
eene hoos aan h-et w-erlc geweest. De an
dere heeft meer oostelijk het land nog
veel erger geteisterd.
Lichtenvoorde ten noorden van Aalten
kreeg den eersten aanval te verduren,
met welke gevolgen, vermelden de be
richten, die men hieronder aantreft. Van
daar trok het onheil in noordelijke rich
ting over Lievelde -en Beltrum ten zuiden
en ten noordwesten van Groenlo naar
N-eede. Neede heeft daarna een aanval
te verdure-n gehad met noodlottige ge
volgen. Daar took de hoos 'het Over-
ijiss-elsche in. In d-e streek tusschen Del
den en Almelo hebben verschillende dor
pen en buurtschappen, vooral Borne en
Zenderen, zwaar geleden. Verder noorde
lijk kan men de baan volgen tot Tub-
bergen.
Burgerlijke en militaire autoriteiten en
medische hulp snelden van alle kanten
toe en er wordt op het oogenblik reeds
gedaan, wat menschen doen kunnen, om
de eerst moodige hulp aan d-e getroffen
streek te verl-eenen. Straks zal overig
Nederland weer te hulp moeten worden
geroep-en om allerlei noo.den te lenigen.
Wij zullen thans uit de verschillende
geteisterde plaatsen liet voornaamste mel
den. Waar over geheel de getroffen streek
huizen en boerderijen zijn vernield, hoo
rnen ontworteld, enz., kunnen wij hier
van uit iedere plaats geen melding ma
ken. De verwoesting is onbeschrijfelijk.
Hier volgen dan verschillende bij
zonderheden -uit diverse plaatsen:
Neede.
De cycloon naderde tegen vier
uur het dorp over een breedte van on
geveer 500 meters. Een twintigtal huizen
is geheel verwoest. Ook de groote tex
tielfabriek van de fa. Ter Weeme werdi
geheel vernield en daar vielen vele gewon
den, naar men zegt, 100 150.
De toegangswegen tot de gemeente wa
ren door neergevallen hoornen versperd
Daarom werd hulp der genie telegrafisch'
ingeroepen.
Volgens mededeeling van den burge
meester van Neede is iu deze gemeente
één persoon gedood, zijn er vijftien zwaar
en 200 licht gewond.
Er was snel medische en particuliere
hulp. D-e zwaar gewonden werden' naar
Enschedé vervoerd. De lichtgewonden zijn
naar verschillende ziekenhuizen overge
bracht.
Op h-et stations-emplacement had een
tragisch ongeval plaats. Een twee
tal kinderen van een spoorwegarbeider
werd door den wjpd opgenomen en op,
d-e jails geworpen, juist voor een even
eens door den storm aan het rollen ge-
brachten goederenwagen. Een der kinde
ren ging de wagen over h-et hoofd en
het was terstond dood. Het tweede kind
werden de beentjes afgereden.
Verschillende wagons werden uit de
rails geworpen. De kracht van den wind
wordt ook hierdoor gedemonstreerd, dat
een met kolen geladen wagon totaal
ondersteboven werd geworpen en met de
wielen omhoog lag.
De geheele buurtschap Ruwenhof is met
den grond gelijk gemaakt. De cycloon deed
hier niet als in 1925 te Borculo. Daar wa
ren -de huizen dikwijls maar gedeeltelijk
vernield, hier werden de woningen tot op
de fundamenten weggevaagd, zoo bijv. de
woning van de weduwe Sloot. Gelukkig
werkte zij juist in de fabriek van Ter Wee-
me, toen de ramp plaats greep. De fa
brieksschoorsteen viel daar gelukkig niet
op de gebouwen zelf, maar op het ketel
huis. Van een der ketels werd de stoomlei-
ding vernield, zoodat de stoom kon ont
snappen. De andere ketel kon nog tijdig
worden afgeblazen.
De aanblik in den omtrek van Neede is
als destijds in Borculo. Zwermen auto's
met nieuwsgierigen komen aan. In Neede
wordt reeds een straatcollecte gehouden.
01de n-E i b e r g e n.
Hoewel aanvankelijk gesproken werd,
dat het centrum der verwoesting te
Neede zou zijn, bleek bij een rit
door het verwoeste terrein, dat de
buurtschap Olden-Eibergen het meest ge
teisterd is. De burgemeester van Eibergen
deelde mede, dat in zijn gemeente 4 doo
den zijn en 10 gewonden, waarvan enkele
zeer zwaar.
Gedood zijn te Olden-Eibergen de land
bouwer B. ten Brink, gehuwd en vader, de
20-jarige Spieker, ongehuwd, en G. J.
Warmmeester, eveneens gehuwd en vader
en -de timmerman Papen. Deze laatste
werd door den storm opgenomen en meer
dan 50 Meter weggeslingerd. Hij werd in
een roggeveld zwaar gewond teruggevon
den en overleed spoedig.
In de buurtschap Olden-Eibergen zijn
circa 50 huizen door de cycloon getroffen,
waarvan meer dan de helft totaal is ver
woest. Het spreekt hierbij vanzelf, dat ver
schillende personen gewond werden. Uit
een gezin werden vier personen naar het
ziekenhuis vervoerd.
In en om Groenlo.
Te Groenlo brak omstreeks half vier een
hevig onweer los, gepaard met hagelslag.
Toen dit verminderde, hoorde men eens
klaps 'n geloei en gedruisch in de lucht en
zag men even buiten het stadje op hoog
stens 100 M. afstand 'n geweldige zuil zich
verheffen, welke zich al rondwentelend
met ijzingwekkende snelheid voortbewoog,
puin en hout en zand met zich meevoe
rend.
Het stadje zelf bleef gespaard, maar de
boerderijen in de nabijheid werden het
slachtoffer van den wervelwind. Tusschen
Lichtenvoorde en Neede werden ongeveer
150 boerderijen geheel verwoest.
Op den Ruurloschen weg vernielde de
wind hier nog over een lengte van 500
Meter alle hoornen, waardoor het verkeer
totaal werd gestremd. De Waterstaat
hoopte echter hedenmorgen den weg nog te
kunnen vrijmaken.
Te Beltrum.
Te Beltrum werden van één gezin niet
minder dan zeven personen door het in
storten van hun huis gewond. Zij zijn met
de vele andere gewonden naar het zieken
huis te Groenloo overgebracht. De toe
stand van eenigen der gewonden is zeer
ernstig en men vreest, dat er nog meer
slachtoffers te betreuren zullen zijn.
De dokter te Beltrum was op ziekenbe
zoek en liet zijn auto aan den weg staan.