m 3oo
Vrijdag 37Mei 1937 41e Jaargang
HILLE'S BESCHUÏl
EERSTE BLAD.
Uit de Provincie,
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
L. DUVEKOT Sz.
ROG EN BRUYERE'PIJPEN
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goe9
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUSJ,- L. Burg. Tel. no. 258
V Geen tegenstelling.
In verband met wat wij in ons nummer
van j.I. Dinsdag schreven over het Chris
telijk onderwijs, laten wij hier volgen en-
keio opmerkingen uit het jaarverslag vanl
Da P. J. Steinz, secretaris van de Inspec
tie Christelijk Volksonderwijs.
Nadat er op gewezen is dat allerwegen
groei valt te constateeren, vervolgt het
verslag:
Maalr groei is niet het voornaamste.
Het voornaamste is: toenemen in gees
telijke kracht. Ben Duitsch theoloog
schreef in! het tijdschrift „Zeitwende"
over getallen-Christendom en maakte dei
opmerking: het lijkt tegenwoordig wel
of er "geschreven staat niet: „Waar
twee of drie, maar waar twee of drie
millioen in Mijnen naam vergaderd
zijn". Wö verstaan hij het overmatig
eeren der statistiek die opmerking,
maai' kunnen niet nalaten' op te mer
ken, geen tegenstelling te zien tusschen
inwendige kracht en uitwendigen groei.
Het eerste zal zich steeds in het twee
de openharen en zoo danken we voor
den groei en vergeten de boven geci
teerde opmerking niet."
Deze opmerking schijnt ons juist.
Van een tegenstelling behoeft hier niet
gesproken te worden. Uitwendige groei
kan zeer goed met innerlijke kracht ge
paard gaan.
Dit neemt echter niet weg, dat het
'gevaar voor inzinking der innerlijke kracht
grooter wordt, wanneer de uitwendige
bloei, vooral door bijkomstige omstandig
heden, steik toeneemt. Het gevaar be-
bestaat dat bij schoolstichting meer op het
bijzondere dan op het Christelijke den'
nadruk wordt gelegd. Het gevaar ook, dat
zich in deze dagen van uitwendigen voor
spoed bi) het Christelijk onderwijs voegen,
dia daar feitelijk niet thuis hooren.
Daarom moet zoowel aan de ontwik
keling van het Christelijk onderwijs naar
buiten als aan do innerlijke versterking van
dat onderwijs, volle alandacht worden ge
schonken.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—i
Losse nummersf0.05
Pr ij 9 der Advertentiln:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting
830QTE MARKT 19 GOES
Reclame, pr Ijzen
van f 1.75 voor 53 cent.
Luxe modellen. Zie etalage.
geen reden bestaat, waarom de regeering
zich zal mengen in handelsaangelegen-
heden, die een wettig karakter hebben.
Korte berichten.
Mac Donald, de leider der oppo
sitie in het Engelsche Lagerhuis, ver
scheen heden weer, voor het eerst sinds
zijn reis naar Amerika, in het Lagerhuis.
Hij werd er geestdriftig door alle partijen
toegejuicht.
De overstroomingen in Amerika.
Over de dijkdoorbraak bij Mocrea wordt
nog gemeld, dat de overgebleven helft
van .Louisiana's rijken bodem, waar sui
ker en katoen geteeld worden, reeds over
stroomd is, of spoedjg overstroomd zal
zijn. De autoriteiten hebben de bevol
king, die honderdduizend .zielen telt, ge
waarschuwd, dat ze het gebied onmid
dellijk moet ontruimen. Door deze nieuwe
ramp wordt de schade weer verschei
dene millioenen grooter.
Ds verbreking der Engelsch-Russische
betrekkingen-
Uit Riga wordt aan de Times gemeld
dat verscheidene Sowjetleidexs in rede
voeringen verklaard hebben, dat Enge
land, door het verbreken der betrekkin
gen, „de wereldrevolutie hoopt te ver
tragen".
Worosjilof, de commissaris van oorlog,
zegt, dat de Sow jet-regeering haar uiterste
best zal doen, om ook na de breuk oor
log te verhoeden, „maar het Roode Leger
moet voortdurend gereed en op zijn hoede
blijven."
Vrijwel alle Engelsche bladen zijn van
'Oordeel, dat het besluit der regeering ten
aanzien van Rusland door de feiten die
Baldwin aanvoerde, volledig gerechtvaar
digd is. Dit oordeel is echter vermengd
met leedwezen, dat zulk een stap noodig
is. Men beseft ten volle, dat Rusland met
.zijn ontzaglijke bevolking en hulpbron
nen niet altijd maar genegeerd kan wor
den .en men spreekt de hoop uit, dat
in een niet te veer verwijderde toekomst
de politieke oriënteering van Rusland, die
zich naar men meent reeds in gematig
der richting beweegt, de hervatting van
normale betrekkingen mogelijk zal maken.
De Russen zijn reeds begonnen voor
bereidingen te treffen voor een spoedig
vertrek uit Londen. Zoowel in het ge
bouw van de Russische ambassade, als
in het Arcos-gebouw wordt alles voor het
vertrek gereed gemaakt.
De Britsche regeering zal een nota zen
den aan de regeering te Moskou, waarin
zij mededeeling doet van haar besluit
ten opzichte van bet verbreken der di
plomatieke en handelsbetrekkingen.
Aan Chamberlain werd in het Lagerhuis
de vpaag gesteld, welken invloed het op
treden der regeering zal hebben op de
groote scheep sbouwfirm a's aan de Clyde
die contracten met Rusland hebben afge
sloten. Chamberlain antwoordde, dat er
Kiesgerechtigde militairen.
Door den heer K. ter Laain is aan
den Minister van Oorlog de volgende
vraag gericht:
Is de Minister bereid da noodige maat
regelen te nemen!, opdat voortaan alle
kiesgerechtigde militairen in de gelegen
heid1 worden gesteld om aan da stemming
deel te nemen, otpdat niet, zooals bij
de jongste verkiezingen' voor de Provin
ciale Staten en de gemeenteraden mili
tairen niet kunnen deelnemen aan de
stemming wegens oefeningen buiten hun
woonplaats?
De roode concurrenten.
Bevreesd blijkbaar dat het communisti
sche neefje L. dei Visser uit het vertrek
van de „Flores" weer een politiek for
tuintje zou trachten te halen en dat de
socialisten als minder anti-militaristisch
te kijk zouden worden gesteld, heeft de
heer Vliegen den ministers van Ruiten,-
landsche zaken en van Marine n.i. de vol
gende vragen gesteld;
I. Kunnen de ministers modedeelen1,
cf het persbericht, waarin wordt gemeld
dat, nu de „Sumatra" uit Shanghai ver
trekken is, waaruit toch moet worden
afgeleid, dat ook de regeering dei verdere
aanwezigheid niet noodig achtte, een an.
der oorlogsschip, de „Flores", naair
Shanghai zal worden gezonden, juist is?
II. Kunnen de ministers mededeelen',
welke, zoo het bericht juist is, de re
denen zijn, die de regecring tot deze
daad bewegen?
III. Indien de regeering meent, dat ook
nu nog te Shanghai een Nederlandse!!
schip aanwezig moet zijn om bij1 even
tueel gevaar voor de daar verblijvende
Nederlanders dezen te hulp te komen,
zou de regeering dan niet bereid zijn een
ander schip, geen oorlogsschip, voor dait
doel te charteren?
GUeim e enterajadte vorkH-'.ei'ziingon
Woensdag heeft in verschillende groo-
tere steden de verkiezing voor den ge
meenteraad plaats gehad. Enkele uitsla
gen laten wij hier volgen.
Te Amsterdam werden gekozen 5
Vrijheidsbonders, 7 R.-Kath., 1 Analrchijst,
2 Communisten (Hall.), 3 Vrijz. Demo
eraten, 4 Qhr.-Historischen, 3 Antirevolu
tionairen, 3 Middenstanders, 15 Soc.-De-
mocraten, 2 Comm. partij'.
De Soc.-Democraten en da R-Kath. ver
liezen elk een zetel aan de communisten
en aan den Vrijheidsbond.
Te 's Gravenha'ge werden gekozeiri
7 Vrijheidsbonders, 1 Middenstander, 10
R.-KathoJieken, 4 Antirevolutionairen, 2
Herv. Gereformeerden, 14 Soc.-Democra.
ten, 4 Chr.-Historischen, 1 Communist
en 2 Vrijz.-Democraten. De SDl.A-P. wint
een zetel ten koste van de A.R. partij.
Te Rotterdam werden gekozen 5
Vrijheidsbonders, 4 Qhr.-Historischen, 7
Antirevolutionairen, 8 R.-Katholieken, 2
Vrijz.-Democraten, 16 Soc.-Democraten, 2
Communisten (Holl.) en 1 Staatk. Gerefor
meerde. De Vrijh.bondei's en dei Staatk.
Geref. winnen ieder een zetel. D© Vrijz.-
Democraten hebben er een verloren en do
rappaljaan Goremans is niet herkozen.
Dat is voor Rotterdam een felicitatie
waard.
Te Utrecht werden gekozen 5 Vrij
heidsbonders, 10 R.-Katholieken, 11 Soc.-
Democraten, 5 Ant'revolu'ionairett, 4 Qhi(.-
Historischen, 3 Vrijz. Democraten en 1
R.K. Volkspartij.
De Vrijheidsbond verliest 2 zetels aaïï
de CI.H. Unie en den V D. bond. i
vereen, te Brouwershaven, de beer Gats
man, opende de vergadering en sprak een
welkomstwoord. De leiding der vergade
ring werd daarna overgedragen aan den
voorzitter der Centrale, den heer W. den
Boer. Dhr R. A. den Ouden sprak daarna
een politieke rede uit. Spr. begon met er
op te wijzen, dat van Staatk. Geref. zijde
verweten werd, dat een paar jaar geleden
te Schiedam een Partijdag van A.-R. was
gehouden op Hemelvaartsdag. Doch waar
wij op Hemelvaartsdag gedenken de ver
heerlijking van Koning Jezus, die alle
macht is gegeven niet alleen in den hemel
maar ook op de aarde, daar is het niet on
betamelijk op dien dag een A.-R. Partijdag
te houden, waar deze Partij niets anders
wenscht dan de eere van dien Koning op
aarde te bevorderen.
De strijd is zwaar, ook in verband met
de verbrokkeling en tweedracht tusschen
de Christelijke groepen, die vaak om per
sonen en nietigheden wordt toegespitst.
Van een eenheid b.v. van A.-R. en G.-H.
zie ik, aldus spreker, nooit iets komen.
Thans werd de Staatk. Geref. Partij door
spreker onder de loupe genomen. Spr. zet
te uiteen wat volgens verklaring van ds
Kersten eertijds het doel was van de op
richting zijner partij, doch wat het thans
helaas i s geworden en illustreerde dit met
feiten en cijfers. Doch ook in de Staatk.
Geref. partij is het thans aan het woelen,
getuige haar laatst gehouden jaarvergade
ring. Spr. belichtte nu nog de beteekenis
van Art. 36 der Ned. geloofsbelijdenis voor
de practische politiek. De A.-R. partij kan
het ongewijzigd artikel niet overnemen,
omdat het middelste gedeelte niet alleen
practisch niet uitvoerbaar zou zijn, maar
bovenal onschriftuurlijk moet worden ge
acht.
Nog een laatste punt werd door spr. be
sproken, n.l. de Coalitie. De A.-R. partij
treft geen schuld inzake de verbreking der
Coalitie.
De verbrokkeling is een gevaar tegen
over het ongeloof; bovenal is de verdeeld
heid der Prot. Ghr. groepen zonde voor
God.
Hierna werd door den heer D. Mulder
nog een kort slotwoord gesproken en op
de hem eigene wijze de vergadering opge
wekt te werken met alle kracht en bovenal
te beleven het beginsel hetwelk is de ziel
van het partijleven.
A.-R. Partijdag.
Gistermiddag werd door de Gentr. A.-R.
Kiesvereeniging Kring Schouwen en Dui-
veland een Partijdag gehouden in de Ge
ref. Kerk te Brouwershaven, welke goed
was bezocht. De voorzitter der A.-R. Kies-
J'.:'
fel?.'
Seriewedstrijden V. O. L. T.
A. S. Goes. VolhardingE.L.T.O- I. 0
3; Rapid© I.—V.O.L.T.A.S.O—3; V.I.O.S
Olympia 40;
Halve competitie tusschen winnaars E.
L.T.O. I.—V.O.L.T.A.S. 1—2; ELTO I—
V.I.O.S. 3—0; V10 S—VOLTAS 1—0.
E.L.T.O. I Ie prijs; V.O.L.T.A.S. 2e pr;
V.I.O.S. 3e prijs.
2e klas: Zeelandia IIRapide H 20.
Zeeland ia II—E.L.T.O. II 0—0; Rapide H
E.L.T.O. II 20; Zeelandia II. Ie pr.;
Rapide II 2e pr.
A.s. Zaterdag Competitie-wedstrijd op
den Polderschen weg. V.O.L.T.A.S.E.L.
T.O. I. Aanvang 7.15' uur. Scheidsrechter
Dhr 'J. van Tiel, voorz. Z.K.B,
Biezelinge. Zangconcours. Giste
ren werd alhier het 13e Zangersfeest, te
vens concours der Ghr. Zangvereenigin-
gen, aangesloten bij den Ring „Zeeland",
afd. van den bond van Chr. Zangver. in
Nederland, gehouden in den daartoe zich
zoo bij uitstek leenenden, lommerrijken
boomgaard van dhr J. Rottier Jz. Het
aantal leden der 22 koren bedroeg pl. m.
1000. De jury bestond uit de heeren: Ger.
Lecointre, Den Haag, T. W. Sprey, Rot
terdam en F. Pijlman, Amsterdam.
Deden tegen den middag de donkere
wolken wel eenigszins verontrustend aan,
eenigen tijd later werd het heerlijk weder
en scheen de zon over bloesem en loover en
werd de ruwe wind niet gevoeld. Ruim
3600 bezoekers met inbegrip van de 1000
leden-zangers wilden van den zang genie
ten.
Nadat door de zangver. „Advendo" te
Biezelinge een met het oog op dezen dag
daartoe vervaardigd welkomstlied was ge
zongen, en de voorz. dhr A. Te Gussinklo
van Wissekerke een welkomstwoord had
uitgesproken,-sprak de eerw. heer F. B.
Kooymans te Biezelinge een openings
woord. Spr. wees op het lied dat de wereld
zingt, dat doet omkomen in den stroom
des levens. Daartegenover werd gesteld
dat oude lied, door Engelen gezongen in
Efratha's velden, het Opstandingslied, het
Hemelvaartslied. God hoort ons lied, het
lied, gezongen door arme zondaars en zon
daressen. Zingt dan God ter eere, prijst
Zijn Naam.
Nu werden, met een kleine pauze er tus
schen, door 22 koren de zoo welgekozen
nummers gezongen en was de uitslag als
volgt:
No. 1. de Lofstem te Wemeldinge, 212
p., middelcijfer 5, diploma G. Dir. H. Dek
ker. 2. Herv. Kerkelijk Zangkoor, Kapelle,
267 p., middelcijfer 6, dipl. B. Dir. H.
Wolzak. 3. Hosanna, Colijnsplaat, 259 p.,
middelcijfer 6, dipl. B. Dir. A. v. Gilst. 4.
Soli Deo Gloria, Souburg, 252 p., middel
cijfer 6, dipl. B. Dir. G. de Pree. 5. Tot nut
en Genoegen, Nieuwdorp, 219 p., middel
cijfer 5, dipl. G. Dir. J. Goedegebure. 6.
Hosanna, Krabbendijke, 221 p., middel
cijfer 5, dipl. G. Dir. J. Benou. 7. Adven
do, Biezelinge, 258 p., middelcijfer 6, dipl.
B. Dir. P. Fraanje. 8. Asaf, Axel, 294 p.,
middelcijfer 7, dipl. B. Dir. J. J. de Rid
der. 9. Crescendo, Kruiningen, 245 p.,
middelcijfer 5, geen diploma. Dir. J. J.
Francois. 10. Hosanna, Vlissingen, 319 p.,
middelcijfer 7, dipl. B. Dir. J. W. Bom-
meljé. 11. De Lofstem, Nieuwdorp, 254 p.,
middelcijfer 6, dipl. G. Dir. J. van Westen.
12. Psalm en Lied, Wofphaartsdijk, 297 p.,
middelcijfer 7, dipl. B. Dir. S. J. Tammin-
ga. 13. Excelsior, Bergen op Zoom, 289 p.,
middelcijfer 6, dipl. G. Dir. M. J. Schutte.
14. Looft den Heere, Wolphaartsdijk, 288
p., middelcijfer 6, dipl. G. Dir. S. J. Tam-
minga. 15. Halleluja, Krabbendijke, 204
p., middelcijfer 4, geen dipl. Dir. M. Alle-
wijn. 16. Soli Deo Gloria, Ierseke, 250 p.,
middelcijfer 5, dipl. G. Dir. H. Wolzak. 17.
Soli Deo Gloria, Hansweert, 269 p., mid
delcijfer 6, dipl. B. Dir. J. M. G. v. d. Peijl.
18. Ons Genoegen, Heinkenszand, 264 p.,
middelcijfer 6, dipl. B. Dir. H. Wolzak. 19.
Hosanna, Wissekerke, 24-3 p., middelcijfer
5, dipl. G. Dir. A. Te Gussinklo. 20. Soli
Deo Gloria, Kamperland, 260 p., middel
cijfer 6, dipl. B. Dir. A. Te Gussinklo. 21.
Excelsior, Terneuzen, 296 p., middelcijfer
7, wordt geplaatst in hoogere afdeeling,
afd. 2. Dir. A. B. Holster. 22. De Lofstem,
Kapelle, 275 p., middelcijfer 6, dipl. B.
Dir. A. de Jager.
Door Dr J. D. Schmidt van Kapelle
werd het slotwoord gesproken en dit zoo
welgeslaagd zangersfeest met dankzegging
besloten. Alles verliep in de beste orde. De
regeling, ook die van consumptie, liet niets
te wenschen over.
Ellewoutsdijk. Uitslag stemming. Uitge
bracht 309 stemmen. Van onwaarde 10.
Lijst I uitgebracht 129 stemmen; lijst II
uitgebracht 170 stemmen. Gekozen van lijst
I: G. v. d. Velde, M. Meulenberg Cz. en C.
Bruinooge. Gekozen van lijst II: M. Ver-
heijke, A. Smallegange, D. Zoeter en J. G.
Rinders. De samenstelling van den Raad
blijft dezelfde.
Wolfaartsdijk. Door de Wolphaartsdijk-
sche zangvereenigingen „Psalm en Lied"
en „Looft den Heere", directeur de heer
S- J- Tammingai te Goes, werd ter gele
genheid van het eerste lustrum van bei-
da vereenigingen, in de ongeveer volle
Ned. Herv. Kerk een uitvoering gegeven.
Over het algemeen verkregen de liederenl
een goede vertolking en in aanmerking
genomen het ernstig streven' van de Wol-
phaartsdijksche zangers(essen) past ons
een mild oordeel. Van de koornummers
voor de pauze, voldeden ons het best „Ge
bed" van G. F. Handel, „Leeuwriks Lied"
i van Leo Mens, en „Lof zij den Heer!"
I van H. Beintema.
8 Als tenor-solist trad op, de heer Ger.
i La Qointre van Den Haag. Een verdienste
lijk zanger. In de verschillende nrs. gal
hij blijk over een krachtige, heldere stem
te beschikken. Kon „Het geuzenvendel op
den thuismarsch" van v. Duijse ons niet
in alle opzichten bekoren; „Hemelhuis"
van Hullebroek daarentegen was eenijg;
evenals het „Panis Angeljcus" (aanbid
ding) van Qosar Franck voer tenor, cello
(dhr Zweede uit Goes) en orgel (dhr Spreij,
Rotterdam). Het mooie cello-aCcompagnei.
ment en de statige orgelbegeleiding met
de goede voordracht van het lied, vol-
10
deden uitmuntend. De z.g. pauze word!
gevuld met twee orgelnrs., n.l. „Adagio"
le sonate van Mendelsohn en het bekende
„Largo" uit het strijkkwartet van Haydn'.
Het schoone kerkorgel kwam goed tot zijn
recht, onder de fijngevoelige bespeling
van den heer Spreij. Hierop volgde het'
hoofdnummer van het programma n.l',
„Jubilate Deo", tekst van J. Pelser, mu
ziek van Leo Mens, een prachtnummep,
dat door alle medewerkenden mat toewij
ding is uitgevoerd en daardoor een uit
stekende weergave genoot.
JDe koorgedeelten zijn bijzonder mooi
gezongen. We behoeven hier haast geen
uitzondering te maken, maai' noemen
vcoral de inzet van het le deel „Nu moet
ons lied! den Koning loven", het le
en 't 3e deel „Vlekkeloos uit stof der
aarde" en het vierde deel, waarvan vooral
hot slotkoor bij zuiverheid van toon, een
prestatie was.
In dit werk kregen wij ruimschoots
gelegenheid de sopraan-soliste, mej. Adri
van Damme, uit Wolphaartsdijk, te be
luisteren. Zij heeft het voorrecht ©en
mooie, licht aansprekende stem te bezit
ten, terwijl haar voordracht gevoelig en
met uitdrukking is. „Millioenen sterren",
Vergeefsch" en „God is liefde" heeft zij
doorvoeld gezongen. Den tenor-solist moei,
ten wij in dit weik roemen om zijn
uitstekend doordachte vertolking van „Hoe
onuitsprekelijk schoon, o Heer", en „On
begonnen".
De pianiste, Mevr. PreuningerVer-
horst te Wolphaartsdijk, heeft haar taak
als begeleidster op lofwaardige wijze vol
bracht. Zij speelt zeer bescheiden.
Het orkestrale gedeelte werd uitnemend
verzorgd. Br viel te genieten, dank zij
ook de goede leiding van dhr Tamminlga;
den eminenten directeur (zooals dr Prou-
ninger hem n'oemde), die op zijn koor
niet zonder uitwerking is gebleven.
Het was een prachtig geslaagde avond,
genotverschaffend aan het publiek en suc
cesbrengend aan koor en medewerkers'.
Gecpend met een enkel woord door dr
Preuninger, en gebed door ds Mantz, werd!
da' uitvoering gesloten na het zingen vait
Gez. 96, met een slotwoord en dankgee
bed door ds Lanting.
Met instemming hoorden wij de klacht
van ds L. wat betreft de verlichting van!
het kerkgebouw, zoodat een groot gedeelte
van het gehoor den tekst vanl „.Jubilate
Deo" niet heeft kunnen volgen, wat mis
schien wel een van de oorzaiken was, dat
'tniet altijd voldoende stil was.
Oostkapelle. Zangersfeest. Begun
stigd door prachtig zomerweder werd op
Hemelvaartsdag alhier een groot zangers
feest gehouden op „Westhove". Dit Zan
gersfeest, uitgaande van den Walcher-
schen Bond v. Chr. Zangver., werd door
plm. 2000 betalende bezoekers bezocht.
Rekent men daarbij nog de zangers en
verdere genoodigden, dan waren bijna
3000 personen op het z.g. „Eiland" aan
wezig. Deze plaats, zoo bij uitstek geschikt
voor dit doel, was wederom welwillend
door het bestuur van „Westhove"1 af
gestaan
Een 8-tal vereenigingen verleenden hun
medewerking. Gezamenlijk werd door dej
leden der verschillende vereenigingen, on
der leiding van dhr Suurmond, van Ga-
pinge gezongen Gezang 148-
Ds Visser, Ned. Herv. predikant van Se-
rooskerke, ging voor in gebed en sprak
een openingswoord. Hierna deden de zang-
