fl». 134
Dinsdag 8 Maart IWM2
41e Jaargang
EERSTE BLAD.
Buitenland.
Blsiienlanl
Uit de Provincie.
Dit nommer bestaat uit 2 bladen.
Antithese en Synthese.
Birecteur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.03
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
li.
De antithese heeft dus een veel dieperen
grond dan het veelal wordt voorgesteld,
n.I. dat hët niets anders zou zijn dan de
traag of al of niet, kerkelijke dogma's in
het staatsleven van beteekonis zijn.
Door toonaangevende mannen onder de
vrijzinnigen is dit dan ook steeds erkend,
vooral in vroeger jaren toen het op den
voorgrond stellen van die antithese meer
bevorderlijk was aan de vrijzinnige po
litiek.
In onze dagen is dat anders. Vooral in
verkiezingsdagen worden de groote tegen
stellingen zooveel mogelijk weggedoezeld,
wordt over de diepere beginselen niet
gesproken en trekt men bij voorkeur op
onder valscbe vlag.
Het bestaan van een diepe on machtige
tegenstelling wordt dan zooveel mogelijk
verzwegen of ontkend.
Maar in andere tijden toen dit minder
noodig was en ook nu nog in meer eer
lijke oogenblikken, heeft men zich wel
andere uitgesproken.
Het was Mr Kappeyne van de Copello
die het uitsprak dat zij die hervormingen
willen (de vrijzinnigen) zich ten doel moe
ten stellen onze gansche staatsinrichting
te doordringen van de moderne le
vensbeschouwing. i
'Mr S. van Houten sprak het onomwon
den uit, dat er tusschen de Christelijke
en de moderne wereldbeschouwing een
onoverbrugbare klove gaapt.
En Air Cort van der Linden, onze vroege
re, in vele opzichten zoo sympathieke pre
sident-minister sprak zich niet minder dui
delijk ait, toen hij schreef: t
„Het liberalisme is in zijn wezen een
tak van den broeden stroom van het
rationalisme, dat is van die philo-
sophie, welke slechts dit erkent, wat uit
de rede volgt, wat logisch noodzakelijk
is. Naar liberale beginselen heerscht do
rede oppermachtig. In alle omstandig
heden beslist zij alleen, in hoever het
gezag voor allen wordt uitgeoefend.
„De vrijzinnige richt staatsregeling en
bestuur overeenkomstig zijn idealen van
's menschen waarde, uitsluitend
naar de uitspraken van het verstand."
i Hrj kwam dan ook tot deze conclusie,
dat de klove welke liberalen, en hen die
zich bij de beoordeeling van het publiek
belang beroepen op den wil van God,
niet toevallig is of oppervlakkig maar
reikt, tot den bodem.
•Ijjr is dus volgens het eenparig oordeel
van mannen van links ©n rechts, een anti
these, een diepgaande en a 11 e s b e -
h e e r s c h e n d e tegenstelling.
En toch staan telkens weer mannen op,
die het voeren van een politiek waarin
met die antithese rekening wordt gehou
den veroordeelen en die roepen om s y n -
thee e, om eenheid en samensmelting.
Enkele jaren geleden hebben zelfs voor
aanstaande mannen van verschillende
richting en kleur een speciaal orgaan op
gericht orn de synthetische gedachte te
propageeren.
Op zichzelf is er in dat zoeken naar
eenheid ongetwijfeld iets wat aantrekt en
bekoort.
Maar wanneer wij de zaak meer van
nabij beschouwen, dan blijkt al spoedig
dat er is een streven om de politiek
los te maken van het Christendom en
dat men een eenheid zoekt die alleen
verkregen kan worden door een soort
Christendom boven geloofsverdeeldheid,
waarin nog wel plaats is voor religieuze
aandoeningen, maar dan van een religie
welke door Christenen en Joden gelijke
lijk kan worden beleden.
Het is duidelijk dat een eenheid op
zulk een grond verkregen, alle beteekenis
mist. Op die wijze kan de antithese nooit
worden weggenomen..
Wij hebben zooveel mogelijk naar een-
'ie'd to staan; wij mogen ons volk niet
aoodeloos scheiden en verdeelen, maar
kunstmatige eenheid kan niets
anders brengen dan teleurstelling en el-
De belijdenis dat God de Schepper is
van hemel en aarde, dat Hij de bron is
van alle gezag en dat Zijne ordinantiën
gelden voor elk levensgebied, mag nooit
worden losgelaten.
Het klinkt zoo aantrekkelijk, wanneer
daar een beweging ontstaat die de re
ligie wil bevorderen.
Wij hebben dat te waardeeren.
Maar wanneer dan om dat doel te be
reiken en de antithese door synthese te
vervangen, Gods majesteit wordt miskend,
dan past nog altijd het antwoord door
Dr Kuyper in 1903 gegeven aan Prof.
v. d. Vlugt:^,
„God bestaat en omdat Hij van alle
dingen de vrijmachtige Schepper is, heeft
Hij op al wat Hij schiep rechten, rech
ten op elk persoon, op elk volk, op elk
land. Deze rechten van God op land en
volk moeten niet alleen in een formule
worden geuit, maar zij moeten ook in het
staatsrecht .zelf tot ontwikkeling komen.
Anders wordt het hoogste recht, het recht
van God verzwegen en miskend."
En wanneer daartegenover nu wordt
geplaatst een andere beschouwing, zoo
dat ontstaat de antithese, dan mogen wij
dit betreuren, maar bet mag ons nooit
verleiden, terwiïle van de eenheid die be
ginselen los'te laten.
Voor tie beslissing.
tocht blijven geweerd en dat aan de
beslissing een ernstige en zakelijke behan
deling vooraf gaat.
En moge God onze senatoren wijsheid
schenken en goed verstand om tenslotte
een beslissing te nemen, in het waaraehtijg
belang van land en volk.
He antithese bestaat en wordt gevoeld
°P ieder terrein. Altijd weer dringt zich de
*raag op den voorgrond hoe wij staan
tegenover de diepere beginselen en de
hoofdvragen die het geheele leven beheer-
i Bchen..
En daarom hoeveel begeerlijks er ook
-s a het geroep om synthese, wij mogen
0as daardoor niet laten verlokken.
Morgen maakt de Eerste Kamer een
aanvang met de behandeling van het veel
besproken Nederlandsch-Belgisch verdrag.
Eindelijk zal dan de beslissing vallen.
En dat is maar goed ook.
't Wordt tijd, dat aan de spanning een
einde komt, en dat in de rustige Eerste
Kamer-atmosfeer dit hoogst belangrijke
wetsontwerp laten we hopen zonder
hartstocht en met kennis 'van zaken, de
behandeling van het Verdrag wordt be
ëindigd.
Indien ooit, dan is er bij dit vraagstuk
behoefte aan argumenten en wij ver
trouwen, dat bet daaraan in den Senaat
niet zal ontbreken.
Met groote woorden en gezwollen rede
neeringen komen we bij een hoogst be
langrijke kwestie als deze niet verder.
't Klinkt wel aardig wanneer zoo-
als vandaag nog een onzer lezers schrijft
betoogd wordt dat de Tweede Kamer
de zaak jammerlijk heeft verknoeid, dat
alleen verwerping van het Verdrag Neder
land heil kan en zal brengen, dat de
aanneming zal leiden tot slaafsche gebon
denheid enz. maar met meer dan klan
ken hebben wij hier dan ook niet te doen.
Terecht vestigt Mr J. Ankerman, oud
lid van de Tweede Kamer, in een open
brief aan de Eerste Kamer de aandacht
op het feit, dat de actie, die in ons
land gevoerd wordt, niet waardig is en'
niet echt, en een opgeblazen karakter
draagt.
„Hoe worden zoo schrijft hij de
handteekeningen verzameld tegen het trak
taat van studentenen professoren? Ik ken
jonge studenten van verschillende uni
versiteiten, die uitstekend hockey spelen
en uitstekend kunnen zwemmen. Die jon
gens teekenen adressen tegen het wets
ontwerp; maar ze moeten het mij ten'
goede houden, dat zij van politiek en'
zeker van ©en zoo belangrijk politiek
vraagstuk, niet het minste benul hebben
en pok niet noodig hebben.
Maar toen ik aan enkelen vahi hen
heb gevraagd, of zij ooit het oude Neder-
landsch-Belgisch tractalat hadden gelezen,
of ooit één enkel artikel van het aanhan
gig wetsontwerp hadden ingezien, of ééni-
ge studie van deze belangrijke kwestie
hadden gemaakt, moesten zij natuurlijk
ontkennend antwoorden.
Ik hen vast overtuigd, dat velen van
de hooggeleerde heeren professoren aan
onze universiteiten hetzelfde zouden moe.
ten getuigen. Eu tosli worden naar links
en rechts adressen gezonden aan uw hoog
college."
In deze opmerkingen is veel waars.
Terwijl mannen als de hoer öolijn,
die toch waarlijk wel iets van dergelijke
kwesties afweet, en die om tei beter
over de zaak te kunnen oordeelen, ©an
langdurige studiereis maakte naar België,
Frankrijk en Duitschland, zich hoogst
voorzichtig uitlaten, nauwkeurig wikken
en wegen en tenslotte verklaren nieit in
staat te zijn al de gevolgen van aanne.
ming of verwerping te kunnen overzien,
zijn er anderen die het Tractaat. zelfs nieit
aan den buitenkant zagen, die precies
weten wat van dit verdrag de beteekenis
is en die in een handomdraaien met hun
oordeel klaar zijn, en die zich niet ontzien
de grofste verwijten te slingeren naar
het hoofd van hen, die tenslotte meenen
het verdrag te moeten aanvaarden.
Laten we hopen dat de debatten in. de
Eerste Kamer evenals dat in de Twee
de Kamer het geval was, op hoog peil
zullen staan, dat alle uitingen van harts
Aardbeving in Japan.
Het Kon. Ned. Meteor. Instituut te De
Bildt deelt mede, dat daar .gistermorgen
om 9.40 uur v.m. (Greenwichtijd) een bij
zonder sterke aardbeving werd geregi
streerd op een afstand van 9100 K.M.
De oorsprong lag zeer waarschijnlijk in
of nabij Zuid-Japan.
Reuter seint uit TokioEen sterke aard
beving, die 3 minuten duurde is gister
avond gevoeld te Nagoya, Kiote, Osaka,
en Kobe. Het centrum der beving zou
gelegen zijn te Tajim, waar zij het sterkst
was. De juiste schatting der schade is
nog niet bekend, doch .blijkbaar is die
schade niet ernstig.
De Valera te New-York.
De Valera, de bekende onverzoenlijke
Ier, die vroeger als president van Ierland
het verzet tegen Engeland leidde, doch
wijken moest voor zijn gematigder land-
genooten, is te New-York aangekomen,
Hij is daar op het stadhuis officiëel ont
vangen. De Valera komt het geld op-
eischen, dat indertijd door zijn medestan
ders vpor zijn bewind en zijn propaganda
was ingezameld in de Vereen. Staten. Toen
de positie van De Valera in zijn eigen
land ernstig geschokt werd, en hij zelfs
werd gevangen gezet, legden de Ameri-
kaansche autoriteiten voorloopig beslag
op liet geld. Thans komt De Valera pro-
beeren alsnog dit geld (1.500.000 dollar
plus interest op interest) in banden te
krijgen.
Het taaie paard.
Hoe stellig Henry Ford ook verzekert,
dat „de havermotor" geen reden van be.
staan meer heeft voor de levering van
arbeidskracht, Londen bewijst eiken dag
in zijn verkeer, dat men er het paard
niet kan missen. In dezen tijd van motor,
tractie schijnt het vreemd, kundige men.
schen het nut van paardenfokkerij te hoo.
ren verkondigen, niet ten behoeve van
het ras der renpaarden en voor dé „races"
maar voor verkeer en landbouw, alle trac
tors en „motorpaarden" ten spijt. Een
paar jaar geleden leek het, alsof het paard
tegelijk met den voetganger van den weg
zou worden gedreven. Maar wafer ten.
slotte ook met den voetganger mag ge
beuren het paard heeft zeker uitstel
van executie gekregen en de vraag naar
zijn diensten neemt in Londen toe. Men is
n.I. tot de ontdekking gekomen, dat het
paard voor zekere vormen van transport,
over korte afstonden en het bestellen en
afhalen van vrachten, waarbij vaak moet
worden gestopt, goedkooper is dan de mo-
tor. In dat deel van' de Oity en bet
West End, waar pakhuizen van gros
siers bij elkaar staan, ziet men meer
paarden en wagens dan motorvoertuigen.
De fokkerij van het trekpaard gaat dan in
Engeland ook lustig voort.
Korte berichten.
Tengevolge van grooten regen- en
sneeuwval in Palestina zijn thans
voor het eerst sinds eeuwen de groote
bassins, welke tijdens Koning Salomon
mon werden aangelegd voor de water,
voorziening van Jeruzalem, weer ge
heel- gevuld. Deze bassins kunnen onge-
veer 40.000.000 gallons (een gallon is
ruim 41/2 liter) bevatten.
De zitting van den Volkenbonds
raad te Genève heeft tot dusver een nor
maal verloop gehad. De voornaamste pun
ten vap bespreking waren gisteren de
mandatenkwestie en het bekende Hon-
gaarsch-Roemeensch geschil over de be
voegdheid van het scheidsgerecht te Pa
rijs inzake de eischen der Hongaarscke
optanten in Roemenië.
De pokken verspreiden zich nog
altijd in Zuid-Wales. Zaterdag waren 140
gevallen onderkend.
Te Weenen zijn zeven textiel-fabri-
kanten en expediteurs en een ambtenaar
van de douane aangehouden, die betrok
ken moeten zijn bij groote smokkel-
zaken tusschen Italië, Servië en Oos
tenrijk.
Het eiland Réunion is door een
wervelstorm geteisterd, 'die in het
noordwesten groote schade aan den land
bouw heeft aangericht. Dit is dezelfde
cycloon, die zoozeer heeft huisgehouden
in het westen van Madagaskar, waar de
ramp onmetelijk is.
De directiei van de postergen in'
België stelt een nieuwe verhooging der
posttarieven in het vooruitzicht.
De post naar en uit Indië.
Om de Kaap duurde destijds de reis
naar den Oost ook voor brief honderd da
gen. Nu hebben de mailbooten met aan
sluitende sneltreinen hier in Europa dien
tijd teruggebracht tot gemiddeld 23
dagen. De volgende week wordt het nog
iets korter voor de mail per boot van den
Rotterdamschen Lloyd, die evenals de
„Nederland" uit Genua, een extra-trein
uit Marseille naar het vaderland laat loo-
pen. In dezelfde week komt de K. L. M.
nog een belangrijke verbetering brengen.
In plaats van Dinsdag 15 Maart zal men
Vrijdag 18 Maart nög per luchtpost naar
Marseille kunnen verzenden. Aan deze zij
de wint men dus 3 dagen.
Aan gene zijde is de winst nog belang
rijker. In Sabang neemt een vliegtuig de
post over (voor zoover die extra-gefran
keerd is) en brengt die naar Medan, Bata
via en Soerabaja.
Natuurlijk is de grens der mogelijke ver
snelling daarmede niet bereikt, maar de
nieuwe stap is toch belangrijk genoeg, om
het „Comité vliegtocht Nederland-Indië",
dat hem voorbereidde, geluk te wenschen
met deze poging en de hoop te uiten, dat
die zoo goed zal slagen, dat de luchtmail
naar en van de laatste Europeesche en
naar en yan de laatste Indische liaven, re
gel wordt.
Tot tijd en wijle het voorbeeld van Van
der Hoop en zijn kameraden leidt tot een
geregelde verbinding met Indië door de
lucht.
Zoeken en rapen van eieren.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landbouw heeft bepaald, dat in het ge
heele Rijk:
a. het zoeken, rapen en buiten openbare
wegen en voetpaden vervoeren van eieren
van kemphanen, wulpen, scholeksters,
grutto's, tureluurs, meerkoeten en water
hoentjes is toegestaan tot en met 28 April
1927;
b. het ten verkoop in voorraad hebben,
te koop aanbieden, verkoopen, afleveren
en langs openbare wegen en voetpaden
vervoeren van eieren van het onder a ge
noemde waterwild is toegestaan tot en met
30 April 1927;
c. bet zoeken, rapen, ten verkoop in
voorraad hebben, te koop aanbieden, ver
koopen, afleveren of vervoeren van eieren
van wilde eenden en ander waterwild dan
genoemd onder a. niet is toegestaan.
De vrijwillige ouderdom sver.
v e r z e k e r ie n g.
De Minister van Arbeid heeft als volgt
geantwoord op de vragen van Mr J. E. W-
Duys betreffende de vrijwillige ouderdoms
renteverzekering:
Van een algemeene onrust ónder da
agenten der V-O.V-, welke het gevolg
zoude zijn van een actie, is den Minis,
ter niet gebleken. Het is hem uitsluit
tend bekend, dat uit de provincie Fries-
land klachten zijn doorgedrongen over be.
weerde onzuivere inlichting aan candidaat.
verzekerden omtrent hetgeen de V.O.V.
den verzekerden geeft, inzonderheid om
trent de teruggave der betaalde premiën
bij vóóroverlijden.
De Verzekeringsraad heeft reeds vroei-
ger een onderzoek aangevangen, of zich
inderdaad zoodanige verkeerde practijken
hebben voorgedaan, welk onderzoek ech
ter niet tot een einde is kunnen worden
gebracht. Zonder op de uitkomst van dat
onderzoek ,te willen vooruitte op en, acht de
Minister hot wel zeer aannemelijk, dat bij
die klachten misverstanden in "het spel
zijn, welke hun verklaring kunnen vinden
in het geopende vooruitzicht, dat binnen
korten tijd de mogelijkheid van het slui.
ten eener verzekering, met voorbehoud
van een aanzienlijk deel der reeds betaal,
de premiën bij vóóroverlijden, in de be
treffende uitvoeringsregeling zou worden
opgenomen.
Van het voornemen, om die mogelijk,
held in het betreffende koninklijk besluit
op te nemen, werd afgezien, omdat d©
Minister nader tot het inzicht is geko.
men, dat de bedoelde wijze van verzeke
ring voorafgaande wijziging der Ouder
domswet 1919 vereischt.
De Minister heeft in verband met het
hij hem in overweging zijnde denkbeeld,
om naast de gelegenheid tot het sluiten
eener vrijwiUige ouderdomsverzekering d©
gelegenheid te openen voor heit sluiten
va(n een vrijwillige weduwenrenteverzeL
kering, nog geen beslissing genomen of
bij de vorenbedoelde wetswijziging al dan
niet zal bevorderen.
Stemkisten of stembussen.
Naar aanleiding van het feit, dat ons
enkele vragen bereikten over de verlenging
van den termijn, waarvoor het gebruik van
stemkisten is toegestaan, kunnen wij me-
dedeelen, zegt het "Wkbl. voor Gem.belan-
gen, dat volgens verkregen inlichtingen
binnen enkele dagen een koninklijk besluit
zal worden gepubliceerd, waarbij de ter
mijn, bedoeld in art. 12a van het Kon. be
sluit van 12 December 1897, St.bl. no. 692,
weder zal worden verlengd, zoodat het ge
bruik van stemkisten, in plaats van stem
bussen, in elk geval voorloopig blijft toe
gestaan.
lerseke. De eerste raadsvergadering in
1927 was geheel voltallig en werd met
de gebruikelijke wenschen voor dit jaar
door den voorzitter geopend. Daarna deed
deze ©enige mededeelingen. De beer C.
Hartoog ,bedankte als lid der Commissie
voor Werkverschaffing. De commissie tot
wering „van schoolverzuim brengt haar
jaarlijksch verslag uit. Er waren 69
schoolverzuimen (141 gevallen). Ook was
(verslag ingekomen van de Schoolcom
missie. Verschillende grieven werden ge
uit over gang, borden, vervelooze ban
ken, geen stoelen aanwezig voor de leden
der schoolcommissie als ze op bezoek
komen. Alles over school II Dam. De
ijzeren ramen in school I tochten erg.
De commissie raadt aan deze ijzeren te
vervangen door houten ramen. De voor
zitter deelt mede, dat in de a.s. vacantie
deze ramen zullen vervangen worden. De
andere wenschen zullen door B. en iW,
in de a.s. zomervacantie nader onder de
©ogen worden gezien.
De Centrale Bond van Transportarbei
ders vraagt bij aanleg van den nieuwen
autoverkeersweg gebruik te maken van bij
bun bond aangesloten leden. De nieuwe
rioleeringswerken aan den Dam kunnen
nog geen aanvang nemen, daar eerst goed
keuring moet worden verkregen van de
Breede Watering Bewesten lerseke, bene
vens die van Gedep. Staten. De rioleering
zal plaats hebben vanaf de wed. Saur tot
aan den hoek van den Steeweg, maar er
zal nog heel wat water doorvloeien eer dit
kan geschieden.
De neringdoenden te lerseke zagen
gaarne in de gemeenteverordening opge
nomen de verplichting om een vergunning
te moeten aanvragen door vreemde koop
lieden of venters, zulks tegen een kleine
vergoeding. Doel is, zooveel mogelijk
vreemde kooplui te weren. B. en W.
wensebten gaarne de meening van den
Raad hierover te vernemen. Dhr Scheele
vraagt: wat levert bet op voor de gemeen
tekas? Dhr Bom stelt voor, dit verzoek in
handen te steUen van B. en W. tot nader
advies. Hij aelf is geen voorstander. De
voorzitter merkt op, dat er moeilijk een
verordening vast te steUen is die eerlijk
werkt. Den grooten zakenman treft ze ab
soluut niet, maar de kleine leurder wordt
er wel door getroffen. Wetb. Bom roeit
weinig voor renvoyeeren naar B. en W.
Ten slotte wordt toch hiertoe besloten.
De firma Gohen te Utrecht vraagt con
cessie tot radio-distributie voor de ge
meente lerseke. Ook de beer E. J. van der
Peijl te lerseke doet een dergelijk verzoek.
B. en W. Taden aan, vooralsnog deze zaak
aan te houden, wat met alg. stemmen
wordt aangenomen.
Er zal een cursus voor groenteteelt wor
den aangevangen 's Maandagsavonds van
79 uur. Gevraagd wordt gebruik te mo
gen maken van een schoollokaal. Toege
staan. De commissie tot werkverschaffing
vraagt na bet bedanken van baren voor
zitter dhr G. Hartoog, vervulling in de va
cature. Gekozen wordt de heer de Koeijer
met 7 st. Dhr Ph. Bom kreeg 4 st.
Het de vorige maal aangehouden punt
der agenda: beschikbaarstelling van gel
den voor verbouw en verandering van in
richting bijz. school Kakeldans tot een be
drag van f 1686, komt nu in behandeling.
Dhr Ossewaarde vraagt of deze aanvraag
onder art. 74 der wet valt; z. i. niet. Het
zijn verbeteringen van bestaande dingen.
Verschillende zaken in de aanvraag zijn
ook minder noodig, vooral die nieuwe ra
men en de bevloering met tegels van het
schoolplein, waarom dhr Ossewaarde als
in strijd met den geest van 't betrokken
wetsartikel niet mede kan werken. De
voorzitter licht de zaak nader toe, neemt
eenige fouten weg en verdedigt de aan
vraag van 't schoolbestuur als goed recht
volgens de nieuwe wet. Zij die voorheen
beschouwd werden als niet te bebooren tot
bet denkend deel der natie, hebben nu ook
een recht. Weth. Bom is van meening dat
de aanvraag wel volgens de wet is. Hij
noemt 2 voorbeelden van den laatsten tijd:
één uit Rotterdam voor linoleum in een
bijzondere school, één uit Ridderkerk van
denzelfden aard. De aanvraag wordt toe
gestaan met 10 st. voor en 1 tegen (dhr
J. Ossewaarde). Daarna een aanvrage
