114
Zaterdag 12 Februari
41e Jaargang
terste blad.
a. wl lk 9 ng
bm60mk
HET adres
Binnenland.
Bit ie Provincie.
it nummer bestaat uit 2 bladen.
ONS ISOLEMENT.
GOES HULST.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZU1DEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf 0.95
Het bekende, we zouden haast zeggen
iiet gevleugelde woord van Groen van
Prinsterer „In ons isolement ligt onze
kracht" is voortdurend misverstaan en
misbruikt.
En dat niet alleen in den laatston tijd,
nu het 'voortdurend gebruikt wordt, om
daarmee de samenwerking met andere
politieke partijen te bestrijden.
Reeds de bekwame woordvoerder van
de conservatieven, Mr Wintgens, maakte
zich daaraan schuldig, toen hij in 1873
bii bet Adres-debat Groen vergeleek bij
Simeon de styliet.
Zijn eigenlijk typo zoo betoogde bij
is Simeon de styliet, een ernstig man,
een wijsgeer, die op een zuil plaats nam,
vandaar zijne leerstellingen verkondigde
en niet zag wat overal in de wereld
ile feiten der werkelijkheid waren, maar
die van dat verheven standpunt het zui
vere toonbeeld, de ware uitdrukking was
van de leer: „In mijn isolement ligt mijne
kracht."
Een meer dwaze en meer onnoozele
beschouwing is zeker zelden gegeven.
Simeon de styliet was de bekende
pilaarheilige, die in de vijfde eeuw op
een 80 voet hooge zuil zijn dagen in af
zondering sleet.
En daartegenover stond Groen van
Prinsterer, die zijn plaats vond in de bran
ding van het politieke leven en wiens
streven het was de Christelijke, de anti
revolutionaire beginselen toe te passen op
heel het leven met al zijne verhoudingen.
Maar wat bedoelde Groen dan met zijne
veelbesproken leuze
Om dit te verstaan moeten wij zijne
uitspraak niet verminken, maar ze in haar
geheel lezen.
Zij luidt aldus: „In ons isolement, of
wilt ge liever een Hollandsch woord, in'
onze zelfstandigheid in onze be
ginselvastheid ligt onze kracht."
Dat is heel iets anders, dan wat velen
in onze dagen er onder verstaan en wat
Mr Wintgens er van maakte.
In de dagen van Groen waren de anti
revolutionaire beginselen nog weinig door
gedrongen. De mannen van Christelijke
beginselen openbaarden zich veelal als
contra-revolutionairen. Zij leefden niet uit
een eigen beginsel, maar vormden in de
practijk een smaldeel van het conserva
tieve leger. Alles wat van conservatieve
zijde kwam, werd geprezen en toegejuicht.
En daartegen toornde Groen.
Tegen die politiek van „meegaandheid
en zelfwegcijfering" protesteerde hij eerst
!n woord en geschrift, en toen dat niet
hielp, door in 1871 met al zijne vooraan
staande politieke vrienden te breken en
alle krachten van het anti-revolutionaire
kiezersvolk samen te trekken op het drie
tal candidaten: KuyperOtterloo—Keu-
chenius.
Door dat isolement, door dat zelfstandig
optreden heeft Groen de antirevolutionaire
partij van den dreigenden ondergang ge
red.
Terecht schreef Dr Bronsveld in die
hagen: „Zij die een lijkrede hielden op
den heer Groen, verraden slechts, wat zij
^venschen en toonen niet te weten wat een
beginsel is. Daar is geen -twijfel aan of
de Cbjjistelijk-historische partij is gered
ec heeft getoond, dat zij niet wegsterft;"
En in de „Heraut" schreef Dr Kuyper:
„Het leger óp papier is geschrapt. Onze
duizenden zijn tot honderden geslonken,
maar die honderden staan ook werkelijk
hunne roeping bewust cn wel gewapend
ie velde."
En dat was het wat Groen met zijne
leuze beoogde.
Met samenwerking met andere partijen
"waartegen dit woord bij voorkeur wordt
aangevoerd, had liet dus niets te maken'.
Groen van Prinsterer bleek daarvan vol
strekt geen tegenstander.
Toen Da Costa liem daarover schreef,
antwoordde Groen: „Juist om de onwrik
baarheid van een standpunt, dat men niet
verlaat, kan aan andersgezinden, zonder
vïee3 van medegesleept te worden, de
band worden gereikt."
Samenwerking met andere partijen, mits
een welomschreven grogram en met
behoud van eigen zelfstandigheid, behoeft
met te worden afgekeurd.
Maar wel gaan we feil als we uit
belangen-overwegingen ons isolement ver
aten en gaan heulen met partijen als den
Cuttelandersbond en de S.D.A.P.
Sn nu ontkennen.wij niet, dat het voort
durend samenwerken met andere partijen,
1 coral ook in Staten en Raden zekere ge
uren met zich brengt.
Zoo komt het in enkele gemeefiteracleri
b.v. voor, dat bij de algemeene beschou
wingen een lid, namens de rechterzijde
spreekt. Op die wijze krijgt men inplaats
van een antirevolutionaire- een meerder
heids-politiek.
Daarom is het noodig telkens weer het
woord van Groen van Prinsterer in her
innering te brengen, niet alleen om mis
bruik te voorkomen, maar ook om voor het
uit het oog verliezen van eigen beginselen
le waken.
AVii vormen als regel een belrekkeljjk
ldeine minderheid. En dan kan het, als
men met bevriende partijen samenwerkt,
weieens pijnlijk zijn alleen te gaan staan
en scherpe lijnen te trekken.
En toch, niets noodlottiger dan zelf
wegcijfering.
In ons isolement, in het streng vast
houden aan onze beginselen, zal ook in de
toekomst onze kracht liggen.
BIJZONDER*-
voor Manufacturen
- Dames-en St jmdere-enïectüe
Tapijten - SerEZijnen
Sedden - Lediltanfeii en
aanverwante artikelen ie
Goes.
Bij de verkiezingen in 1925 maakte
de Antirevolutionaire partij, evenals trou
wens de andere Frot. Christelijke groepen,
in den Statenkieskring Goes een goed
figuur.
In tegenstelling met andere kringen,
steeg hier het Antirevolutionaire stemL
mencijfer en wel van 3917 tot 4165.
In een vijftal gemeenten viel een kleine
achteruitgang te constateeren en wel in
Scbore 5 stemmen, Ierseke 7, Heinkons.
zand 8. Kattendijke 13 en Wemeldinge
zelfs 20 stemmen.
Het spreekt vanzelf dat in deze gemeen,
ten met ernst de oorzaken van dit verlies
worden nagespeurd en dat geen middel
onbeproefd wordt gelaten om straks een
betere uitkomst te verkrijgen. Behalve ler-
tuurverspreiding zal stelselmatig huisbe
zoek gewenscht zijn.
■In de overige 19 gemeenten in dezen
kring hadden wij eenige vooruitgang to
boeken.
Wolfaartsdijk spande de kroon met een
winst van 60 stemmen, maar ook 'sll.
Arcndskerke, Goes, Krabbendijke, Kruinin-
gen, 's Gravenpolder, Kapelle, Hoedekens-
kerke, en Rilland met een aanwas van
resp. 42, 36, 22, 21, 15, 13, 13 stemmen,
hielden zich uitstekend.
Hoo mooi een dergelijke uitslag ook is,
er steekt altijd dit gevaar in, dat de
neiging kan opkomen om nu maar op
de behaalde lauweren te rusten.
Maar dat mag niatuurlijk niet. Want
dan zou in minder dan geen tijd, d 1 winst
in verlies verkeeren.
Bovendien ook en misschien wel zeer in
't bijzonder op dit gebied geldt, dat er
niets bestendigs is dan de onbestendigt
heid.
Daarom moeten ook in dezen kring alle
krachten worden ingespannen om te be
houden wat verkregen werd en zoo mo
gelijk het A.-R. stemmencijfer nog meer
op te voeren.
De opstand in Portugal.
Do revolutie, welke in Lissabon Maan.
dagmiddag uitgebroken is, werd onder
steund door matrozen, een gedeelte der
republikeinsche garde, de politie en een
groot aantal burgers. De opstandelingen
richtten barricaden op in verschillende
wijken der stad. De regeering nam strem,
go maatregelen om de revolutie te onder
drukken; zij liet de trouw gebleven gar
nizoenstroepen aanrukken, die de opstan
delingen met machinegeweren en kanon
nen hevig bestookten.
Op last der regeering werden de krui-
sers, waarvan de bemanning verdacht was,
spoedig ontwapend; dat heeft Lissabon
voer de verschrikkingen van een bombar
dement uit zee gespaard.
De opstandelingen bezetten hel, marine,
arsenaal en het postkantoor. Hot beleg
werd begonnen docr regeeringsti'oepeo,
waarbij zich omstreeks vijf uur nog voeg.
den twee regimenten van Oporto. De ar
tillerie opende een trommelvuur .op liet
arsenaal. Een vliegtuig wierp drie bom
men, die groote schade aanrichtten. Te
gen 8 uur verminderde de hevigheid van
het bombardement. Om half elf moesten
de opstandelingen, na een gevecht van
44 uur, zich overgeven.
Er vielen veel dooden, ook onder de
burgers. De brandweer en de ambulance
hadden de handen vol werk om dc slacht
offers onder de puinen vandaan te halen.
Volgens te Parijs ontvangen berichten
züuden ei' .bij do vechtpartijen in Oporto
en Lissabon tijdens den opstand ongeveer
vijfhonderd personen gedood en zeven
honderd gowond zijn. Vijftig officieren en
tachtig onderofficieren zijn door de re-
geeringstroepen in arrest gesteld cm zul
len voor den .krijgsraad terecht staan.
Intusscben loopen de lezingen over het
aantal slachtoffers sterk uiteen. Volgens
een ander telegram zou te Oporto het
aantal dooden op 76. dat der gekwetsten
op 350 geschat worden. Te Lissabon zon
den 198 menschen omgekomen zijn.
De militaire gouverneur van Lissabon
heeft bijzondere veiligheidsmaa'regelen ge
nomen. 's Nachts is hot verkeer verbo
den. Gewapende patrouilles doen de ron
de en houden dc wijken, die het toonecl
van den opstand waren, bezet. Openbare
on particuliere instellingen zijn geslotem
Sedert 7 dezer zijn er brieven noch tele
grammen bezorgd.
Karte berichten.
Na een rumoerige zitting, waarin
rijkskanselier Marx een warm pleidooi
hield voor den minister van binnenland-
sche zaken, von Keudell, ter verdediging
van diens optreden tijdens- de Kapp-putsch
heeft de Duitsche rijksdag gisteren de
motie van wantrouwen der democraten
en die dor sociaal-democraten en com
munisten tegen v. Keudell verworpen.
Uit Athene wordt gemeld: De com
missie, belast met het onderzoek naar
Pangalos inconstitutioneelc daden, heeft
haar werkzaamheden beëindigd. Ér zijn
zware beschuldigingen tegen den dictator
ingebracht evenals tegen 10 andere voor
aanstaande staatslieden.
De sluisdeur te IJmuiden.
De te IJmuiden aangekomen sluisdeur
lieeft thans in overleg met den Rijks-
havenmeester aldaar een veilige ligplaats
gekregen tusschen de betonnen meerstoe-
len in het verbreede gedeelte van het
binnentoeleidingskanaal naar do Nieuwe
sluis. De sluisdeur is zóó neergelegd, dat
de groote scheepvaart hiervan geen hin
der heeft, zoodat gevaar voor sëhadeva-
ring zoo goed als uitgesloten is.
Het ontwerp- Ziektewet.
Het bestuur van het Verbond van Vak
organisaties van hoofdarbeiders in N c-
derland heeft een adres gericht aan den
Hoogen Raad van Arbeid, in welk adres
eenige wonschen zijn opgenomen met be
trekking tot het door den Minister van
Arbeid bij dien Raad aanhangig gemaakte
voor-ontwerp-ziektewet.
In de eerste plaats constateert adres
sant, dat ook in dit ontwerp een mis
kenning van de belangen der groepen
van werknemers, door zijn verbond ver
tegenwoordigd, tot uiting komt. In tegen
stelling met het wetsontwerp van 5 Fe
bruari 1925, sluit art. 2 van het voor
ontwerp alle personen, die een dagloon
van meer dan f8 verdienen, van de ge-
heele ziekteverzekering uit. Dit acht adres
sant een ernstige bedenking.
Verder vraagt adressant hoe het moge
lijk is, dat in uitzicht wordt gesteld een
ziekteuitkeering van 70 pet. van het loon,
waartoe de werknemers ten! halve in de
te heffen premie dienen bij te dragen,
terwijl reeds vroeger met belangrijke groe
pen van werkgevers overeenstemming
bleek te zijn verkregen over een regeling,
die van 80 pet. van het loon uitging en
waarvan de onkosten volledig op het be
drijf zouden rusten, dus niet ten deelo
op het loon zouden worden verhaald.
Een ontwerp - ambtenaarswet.
Vrijdag 4 Februari j.l. werden do heeren
N. v. Hintë en F. S. Noordhoff, respec
tievelijk voorzitter en secretaris van het
comité ter behartiging van de algemeene
belangen van Overheidspersoneel (A. C.
O. P.), door den Minister van Justitie
in audiëntie ontvangen.
De delegatie zette haar ernstige be
zwaren uiteen tegen den gang van za
ken met hot georganiseerd overleg bij
het Rijk en noemde als symptoom van
de verzwakking der beteekenis van dit
overleg o.a. het uitblijven der benoeming
van Directeur van het Centraal Bureau
van Voorbereiding voor Ambtonaarszakan.
De Minister zegde toe, zich van de
tegenwoordige werking van het georgani
seerd overleg nader op de hoogte te zul
len stellen, doch meende reeds aanstonds
het aangegeven symptoom van de ver
zwakking niet als zoodanig te kunnen
aanvaarden.
De delegatie vernam vorder, dat een
ontwerp Ambtenaarswet in zoodanig sta
dium van voorbereiding verkeert, dat bin
nenkort behandeling in de Centrale Com
missie tegemoet kan worden gezien.
De S i m p 1 e x - r ij w i e 1 e n.
AVij on tongen van de bekende Simplex-
fabrieken te Amsterdam de prijscourant
1927, die behalve de afbeeldingen van de
meest uiteenloopende soorten rijwielen en
derzelver onderdeelen ook de prijzen van
de diverse gewone- en 'motorfietsen bevat,
alsmede een beschrijving' van de verschil
lende typen.
Degenen onder onze lezers tlie voorne
mens mochten zijn zich een rijwiel aan te
schaffen zullen verstandig' doen' van den
inhoud van deze prijscourant terdege ken
nis te 'nemen.
R a d i o - d i s t r i b u t i e.
Naar ter bevoegder plaatse vernomen
werd,, heeft het zeer groote aantal aan
vragen om machtiging' voor aanleg en ge
bruik van geleidingen ten behoeve van het
distribueeren van radio-uitzendingen hier
te lande de vraag doen rijzen of de ge
dragslijn, welke tot dusver bij de behande
ling van die aanvragen wordt gevolgd, ge
handhaafd kan blijven.
Teneinde onnoodigen arbeid en teleur
stelling te voorkomen, zullen de betrokke
nen er zich rekenschap van dienen te ge
ven, dat de afdoening van bedoelde aan
vragen, hangende de overweging van dit
vraagstuk wordt opgeschort.
Met betrekking tot reeds bestaande ra-
dio-distributie-inrichtingen, voor den aan
leg en het gebruik waarvan een Ministeri-
eele machtiging werd verleend, zal aan
plannen tot uitbreiding voorloopig geen
uitvoering gegeven mogen worden.
Intrekking huurwetten.
Op de vragen van het Tweede Kamerlid
den heer J. ter Laan, betreffende de door
do regeering ingewonnen adviezen ter zake
van de intrekking der „huurwetten" heeft
de minister van Arbeid. TI. en N. geant
woord:
In October 1924 is aan de besturen van
49 gemeenten, waar toen nog huurcommis-
sies bestonden, die naar het aanvankelijk
gevoelen voor opheffing in aanmerking-
kwamen, advies gevraagd over opheffing'.
Die adviezen hebben ten deele geleid tot
nadere correspondentie en tot nader on
derzoek. In den loop van 1924, 1925 en
1926 is in verschillende van die 49 ge
meenten de huurcommissie opgeheven,
meermalen in afwijking' van de adviezen.
Het aantal huur commissies was daardoor
gedaald tot laatstelijk 16, daaronder de
vier groote gemeenten begrepen.
In Januari 1925 is aan de besturen der
vier groote gemeenten ,het gevoelen ge
vraagd aangaande buitenwerkingstelling
der Huurwetten, dan wel opheffing der
huurcommissie.
Toen de minister aan het hoofd van het
departement was gekomen, heeft hij, na
kennis te hebben genomen van de schrifte
lijke adviezen, zich persoonlijk doen voor
lichten door wethouders en anderen, die
krachtens hun ambt in staat waren tot het
geven van advies.
Mededeeling, wanneer al dc schriftelijke
adviezen bij het Departement zijn ingeko
men, zou weinig nut hebben. De adviezen
waren voor een groot deel ongunstig. In-
tusschen wordt opgemerkt, dat kennis van
de strekking van een advies, zonder dat
de argumenten worden gekend, weinig
waarde bezit. De adviezen zouden voor een
juist oordeel in hun geheel moeten worden
medegedeeld. Hiertegen nu bestaat het al
gemeen bezwaar, dat ambtelijke adviezen
aan volledigheid en daardoor aan be
trouwbaarheid verliezen, wanneer kans op
mededeeling aan anderen bestaat. Boven
dien blijkt de betrekkelijke waarde van de
adviezen uit de volgende feiten:
Nadat uit Utrecht een ongunstig advies
was ontvangen, heeft het gemeentebestuur
eigener beweging de huurcommissie opge
heven. Van het gemeentebestuur van Delft,
dat een ongunstig advies had uitgebracht,
werd later een rapport ontvangen, waaruit
bleek, dat schokken niet waren voorgeko
men. Deze en soortgelijke feiten brachten
den minister er toe, den toestand uit een
algemeen oogpunt te beschouwen en dien
te toetsen aan de motieven, die tot het ma
ken van de Huurwetten hebben geleid en
die uit de Memorie van Toelichting tot de
Huurcommissiewet woordelijk zijn overge
nomen in het antwoord, dat de minister
van Financiën, voorzitter van den Minis
terraad, heeft gegeven op de hem gezonden
vragen van den heer J ter Laan.
De conclusie kon geen andere zijn, dan
die heerlijk.van
qeu.pensmaak.en
"tochqoedkoopi5
KOFFIE „DE PAUW-
dat die motieven in niet de geringste mate
meer kunnen gelden en dat derhalve lan
ger voortbestaan van de Huurwetten dooi
de omstandigheden niet meer gevórderd
werd en in strijd zou zijn met de duidelijk
uitgesproken bedoeling van den wetgever.
Sonneheei'dt.
De Jaarvergadering van de Vereeniging
Christelijk Hulpbetoon aan Blinden is
vastgesteld op Woensdagmiddag 30 Maart
in Sonneheerdt te Ermelo.
LocomotievenvoorNed. - Indië.
Onlangs is bericht, dat ter zake van leve
ring van locomotieven, bestemd voor ge
bruik in Ned. Oost-Indië, de Nederland-
scbe nijverheid op schromelijke wijze ten
achter zou zijn gesteld bij de buitenland-
sche.
Het bestuur van de Vereeniging Neder-
landsch Fabrikaat heet een onderzoek
hiernaar ingesteld, waaruit gebleken is,
dat van eenige achterstelling van de Ne
der landsche nijverheid geen sprake is. In
het geheel zijn 10 locomotieven in het bui
tenland besteld, terwijl 8 geheel gelijke
locomotieven in Nederland bij de fabriek
Werkspoor te Amsterdam zijn besteld.
De directeur van het technisch bureau
van het departement van Koloniën heeft
allen mogelijken steun ter bevordering van
de Nederlandsclie nijverheid gegeven. Het
is zeker onjuist in dezen van geringe be
langstelling van de autoriteiten voor de
Nederlandsclie industrie te spreken.
mifunmiwi—awa—wworea imwiaJh—
Emigra tie. De Commissarisdep
Koningin in Zeeland schrijft aan H.H.
Burgemeesters:
Bij schrijven dd. 8 dezer deelt de Mi
nister van Buitenlandsche Zaken mij het
navolgende mede:
„De Immigration Officer'' der Qanadee-
sche Regeering hier to lande heeft er 'da
aandacht van mijn Departement op geves
tigd, dat de instructies van zijn Regee
ring verbieden een visum voor emigra
tie naar Canada te verleenen aan perso
nen, wier paspoort tevens geldig is voor
reizen naar de Vereenigde Staten van
Amerika.
„Aanleiding tot deze instructie vormt
de omstandigheid, dat gebleken is, dat
talrijke vreemdelingen een visum voor im
migratie in Canada slechts vragen, om zoo
spoedig mogelijk klandestien van daar
naar de Vereenigde Staten te gaan, voor
welk land zij geen immigrafieuvisum kon
den verkrijgen.
„Met het oog op het voorafgaande is
het voor de Nederlanders, die naar Ca
nada wenschen te emigreeren, van belang,
dat hunne paspoorten alleen woxden afge
geven voor de reis naar Canada, of des
noods voor Europa en Canada, doch niet,
zooals thans veelal geschied!, voor alle
landen van de weTeld, waaronder de Ver.
eenigde Staten van Amerika begrepen zijn.
Chr. Hist. Kiesvereen. ont
bonden. In de algemeene vergadering
der Chr. Historische Kiesvereeniging te
Bruinisse is met algemeene stemmen be
sloten, ingevolge art. 16 van het Huis
houdelijk reglement, de vereeniging te ont
binden. Als oorzaak daarvan werd aange
merkt, dat de vergadering van gemach
tigden der Chr. Hist, kiesveroenigingen,
uit geheel Zeeland, .gehouden op 14 Jan.
te Goes, bij de stemming heeft uitgemaakt
dat geen enkele candidaat uit de districten
Zierikzee en Tholen, de kans zou krijgen
om gekozen te worden, tot lid der Pro
vinciale Staten van Zeeland, op 6 April"
a.s. waardoor in Noordelijk Zeeland on-
