zen
111
IAKKER'
leesch.
Woensdag 0 Februari 1017
odhsyzen tg,
41e Jaargang
Mijnhardfs Geneesmiddelen
Jr.,
MIDDELBURG
AMSTERDAM.
en op termijn
Arendskerko,
ddelburg,
Ledikanten.
hand te koop:
en Tuin mei
je Poort,
■ONDS
Dr J. TH. DE VISSER.
GEMEENTEPOLITIEK.
Dr.H.NANNING's
HAEMOFFERRIN
el
euzel
ret
55
50
50
45
55
50
c««
bezorgd.
45103, 46294.
Beur*.
Pilow, aan zeer
en jakken.
:ken.
apok BedateHen.
nsingelte Middelburg,
nmer 6, terstond te
en ten kantore ran
W. HIOOLEN te
van de
boeken
hebben
geven,
10 da-
aaf van
ina s.
wil zeg-
steun te
opmon-
formaat.
ellingen.
goeding
li:
aper-
enz.
iden zijn.
ÏN.
RDAWI
ïtvangen.
•irecteur-Hoafdreiiacteur:
ft ZUIDEMA.
Bureaus Lange Vorststraat 70, Gtes
Teil: Rfeiactie en Administratie na. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post,
Losse nummers
f3.—
f 0.05
Prijs der A d ve r t e n t i n
regels f 1.20, elke regel meer 30 ct
Bij abonnement belangrijke korting.
Xir J. Th. de Visser, lid van de Tweei.
•de Kamer en oud-Minister van Onder
wijs viert heden zijn TOsten verjaardag en
het ligt voor de hand dat het hem, den ge-
tierden prediker en invloedrijken staats
man, niet aan blijken van warme belang,
stelling zal ontbreken. Hij heeft thans
den leeftijd der sterken onder ons gei.
slacht bereikt, en hij geniet daarbij het
groote voorrecht, dat hij, ondanks een
lereifvan ingespannen werkzaamheid, nog
mag staan in volle kracht.
Febr. I927
Dr de Visser beschouwt het als zijn
grootste eere dat hij Evangeliedienaar is
geweest en nog steeds is het hem een
voorrecht, als hij van tijd tot tijd in
de bediening des Woords mag voorgaan.,;
Maar in breede kringen van ons volk is"
hij toch het meest bekend als Staatsman,
ia welke functie hij èn als Kamerlid gedu
rende .ongeveer 20 jaren èn als Minister,
van 1918 tot 1925, aan land en volk
•geen geringe diensten heeft bewezen.
De idealen van Dr de Visser lagen
aanvankelijk niet op politiek .gebied. Zijn
ideaal was de Kerk te dienen, maar, zoo.
als hij dezer dagen aan een verslaggever
verklaarde. God heeft hot. zoo geleid, dat
hij mede door zijn arbeid voor cle school
en het maatschappelijk leven, tenslotte
op het pad der politiek gevoerd werd.
Dr de Visser ontving zijn opleiding;
aan de Universiteit, te Utrecht, waar hij,
nadat hij in de rechten had gestudeerd, in
1880 tot doctor in de theologie werd
bevorderd.
Na zijne promotie diende hij achtereen
volgens de gemeenten te Leusden, Almelo,
Rotterdam en Amsterdam, gedurende wel.
ken tijd hij. bevreesd als liij was dat in de
kringen van .Patrimonium" met de be
langen der Ned, Herv. Kerk niet voldoen
de werd gerekend, den stoot gaf aan de
oprichting van den Christ. Nationalen
Werkmansbond.
In 1897 werd hij, als vrucht van de
actie gevoerd door den een jaar te voren
opgerichten Chr.-Historischen Kibzers-
bond, gekozen tot lid van de Tweede
Kamer.
Deze Bond, als welles geestelijke vader
Dl' A. W. Bronsveld kan worden aange
merkt, droeg een specifiek Nederl. Herv.
en antipapistisch karakter, terwijl overi
gens het program uiterst vaag was, zóó
vaag, dat de heer van Koetsveld terecht
de opmerking maakte, dat het door een
ieder, zelfs door den atheïst en den so.
cialist onderschreven kon worden.
Bik end werd in het program, dat in het
Evangelie van Jezus Christus beginselen
liggen opgesloten die behooren geëerbie
digd te woTden op elk levensgebied.
Slapper en vager kon het al niet en
bot duurde dan ook niet lang of de band
die de mannen van den Kiezersbond om.
sloten hield, rafelde uiteen.
Dt de Visser, naar de Tweede Kamer
afgevaardigd met de speciale bedoeling
l Kuyper en de rechtsche coalitie te
bestrijden,^ kwam al spoedig tot ander
mzicht. Bij de verkiezingen in 1901 stond
,11 schouder aan schouder met de
andere rechtsche partijen en dat is hij
Wijven doen. Uit de onlangs door hem
in de „Nederlander" geschreven em door
o«r aangehaalde artikelen is wel duidelijk
gebleken dat hij ook nu van do groote
befeekenis van het samengaan der recht,
sehe partijen ten, volle overtuigd is, en
iaof5t waaTschrjnlijk zou, wanneer in
1 x ?r bisser in de Öhr.-Hist. Unie
f' weiding had gehad, de politieke toe.
stand thans een andere zijn geweest.
Met kracht en overtuiging heeft Dr de
Visser, zoowel in als buiten het parlement
de Öhr.-Hist. beginselen en in 't bijzonder
het goed recht van het Christelijk onder,
wijs verdedigd en het werd hem gegeven
als Minister de kroon te zetten op den
strijd der rechtsche partijen voor de bij
zondere school, door een nieuwe school
wet tot stand te brengen, waarin de paci
ficatie-idee belichaamd was.
Er is van meerdere kanten op deze
wet critiek geoefend. En de tegenwoordige
regeling is zeker niet zonder gebreken.
Maar wie rekening houdt met de groote
moeilijkheden waarmee de wetgever bij
de regeling van deze kwestie had te kam
pen, die zal Dr de Visser gaarne de eere
geven die hem toekomt voor het groote en
grootschè werk door hem tot stand ge
bracht.
Er zou van het leven en den veelvul-
digen arbeid op velerlei gebied van dezen
rijkbegaafden man nog veel te zeggen zijn.
Als predikant, als staatsman, ais publi
cist. steekt hij ver uit boven de mas.sa.
God heeft Dr de Visser rijk gezegend
en 'in hem heeft Hij ons land en volk
willen zegenen.
Daarop slechts wilden wij op dezen
feestdag de aandacht vestigen.
En wij weten te spreken namens de
overgroote meerderheid onzer lezers wan
neer wij, onder hot aanbieden van onze
hartelijke gelukwenschen, de hoop uitspre
ken, dat Dr de Visser nog lang voor land
en volk mag worden gespaard, dat het
hem gegeven worde nog menig jaar zijnen
Koning en ons volk te dienen en dat hij
'tnog mag zien, dat straks weer alle
rechtsche partijen schouder aan Schouder
gaan staan, om, zij 'tdan gescheiden, toch
gezamenlijk te strijden tegen de beginselen
der revolutie en om te beveiligen en
te bevestigen de Christelijke grondslagen
van ons volksleven.
Wetten en voorschriften.
Een raadslid moet studeeren.
Hij moet zich op de hoogte stellen,
niet alleen van den toestand der ge-
meènte, inaar ook van allerlei wetten en
verordeningen en voorschriften.
Dat is altijd noodig, maai' vooral in
dezen tijd, nu de gemeentelijke bemoeiin
gen zich naar alle kanten uitbreiden en
de gemeenteraden worden geplaatst voor
vraagstukken, waaraan vroeger Zelfs niet
gedacht werd.
Oqs is een gemeente bekend en nog
niet eens een heel kleine gemeente
niet in Zeeland waar de Burgemeester
nietden Secretaris, alleen het roer in
handen had.
Wanneer bij een of andere belangrijke
zaak een raadslid met B. en W., of eigen
lijk den burgemeester van meening vei',
schilde, dan klonk het stereotyp: „ja,
mijne heeren, dat zal niet gaan, de wet
laat i het niet toe" of: „het is in strijd
met de voorschriften van Ged. Staten
En dan verstomde de oppositie om de heel
dan verstomde de oppositie om de heel
eenvoudige reden, dat men niet in staat
was het tegendeel te bewijzen.
En dat behoeft niet te verwonderen
aangezien een der wethouders, die tijdens
een vacature, eenige maanden hls waarne
mend-burgemeester fungeerde, niet zon
der ophef verklaarde, dat hij nog nooit
een gemeentewet in handen had gehad.
Waar de toestanden zoo zijn, is het met
het prèstige van den Raad gedaan en
spreekt het vanzelf dat de invloed der
raadsleden gelijk nul is.
Zulks is niet in orde.
Een raadslid is als regel geen rechts
geleerde. En dat behoeft ook niet.
Maar wanneer zij meenen hun plicht
ten opzichte van de gemeente te heb
ben gedaan, door de vergaderingen bij te
wonen en door al naai- 'thun invalt te
stemmen, dan doen zij beter hun plaats
te ruimen, of, indien zij dat niet zelf
inzien, zullen de Kiesvereenigingen heli-
ben te zorgen, dat hunne plaatsen door
anderen worden ingenomen.
Een lezer merkt ons op, van oordeel
te zijn, dat het toch gevaarlijk is, indien
men niet den kiesdeeler kan halen, op
eigen gelegenheid te werken. Verbinding
van lijsten, zoo mogelijk, zou z.i. in dei',
gelijke gevallen a 11 ij d aanbeveling ver
dienen.
Deze opvatting is niet juist, zooals uit
onderstaande cijfers kan blijken. We ne
men aan dat 7 raadsleden gekozen moeten
worden, dat het aantal geldige stemmen
bedraagt 1400, dat dus de kiesdeeler 200
is, en dat partijen A en B zouden willen
zijn goed en billijk. Alle bereid in eigen
fabriek onder toezicht van een apotheker
samenwerken.
Uitgebracht worden op partij A 160
st., partij B 155, 370, D 200, E 152
en F 363 stemmen. In dat geval krijgt
0 dus een zetel met een overschot van
170 st., D een zetel en F een zetel met
een overschot van 163 stemmen. Er moe.
ten nu nog vier zetels worden verdeeld
onder do partijen met de grootste resten,
n.l. 0 met 170 st., F met 163 st., A
met 160 st. en B met 155 st. Partjj E
met 152 st. krijgt, geen. zetel.
Maar nu gaan A en B de lijsten ver.
binden en dan is cle uitslag als volgt:
A en B een zetel met oen overschot van
115 st., 0 een zetel met een overschot
van 170 st., D een zetel en F een zetel
met een overschot van 163 st. Ei' moe
ten nu nog drie zetels worden verdeeld,
welke zetels worden toegewezen aan 0
voor het overschot van "170 st., F met
163 st. en E met 152 st. In dit geval
krijgt E dus een zetel en wordt op het
overschot van A en B geen tweeden
zetel toegekend.
De verbinding der lijsten brengt in dit
geval dus geen voordeel maar nadeel.
Bloedvormend versterkingsmiddel.
f 2.60 p.Vi flesch, ƒ1.60 g Vz flesch
deels manifeslceren voor de republikein-
sche grondwet en deels voor de dictatuur.
Talrijke arrestaties hebben er plaats
gevonden. Tengevolge van de beschieting
van de stad zijn er- tal van dooden en
gewonden te betreuren.
De strijd om Oporto duurt onvermin
derd voort- Enkele openbare gebouwen,
de post., het paleis van justitie en de
stadsschouwburg zijn vrijwel geheel ver
woest.
'Met het oog op de revolutionaire bewe
ging in Portugal zullen de Engelsche krui
ser Comus naar Lissabon en twee torpedo-
booten naar Oporto vertrekken, ter be
scherming van de Engelsche belangen.
Gratie in Japan.
Ter gelegenheid van de begrafenis van
zijn vader, heeft de keizer van Japan
anderhalf millioen yen (ongeveer 1.8 mil-
lioen gulden) geschonken voor werken
van weldadigheid. Voorts is aan 5000
gevangenen gratie geschonken. Verschei
dene ter dood veroordeelden zagen hun
straf in levenslange gevangenisstraf veran
derd, andere straffen zijn verminderd, o.a.
voor den moordenaar van ministerpresi
dent Hara, die tot levenslang veroordeeld
was. Zij, die aanslagen tegen de kroon
hebben gesmeed, zijn van de gratie uit
gesloten, 'terwijl eenige verdachte indivi
duen in hechtenis zijn genomen.
Proteststaking van onderwijzers.
Te Antwerpen hebben de leden van het
personeel der officiëele scholen aan het
einde dei' vorige week, als protest tegen
het uitblijven der uitbetaling van een deel
hunner salarisverbooging, gedurende één
uur het lesgeven gestaakt. Naar men uit
,Brussel meldt, wordt het zeer waarschijn
lijk geacht, dat, door de betrokken auto
riteiten, tegen de leiders van deze pro
testactie, strafmaatregelen zullen worden
getroffen.
De immigratie in de Vereen. Staten.
De verhouding van het aantal immi
granten, dat in de Ver.. Staten mag wor
den toegelaten, is vastgesteld in het ver
slag van den minister van koophandel
over Januari, maar zal waarschijnlijk pas
worden toegepast van 1 Juli 1928 in-
plaats vair 1927 af, en misschien in het
geheel niet. Volgens de nieuwe verhouding
zou het aantal Engelsche, Nederland
se he en Scandinavische immigranten
worden verdubbeld, terwijl het aantal an
dere immigranten met de helft zou worden
verminderd. T
Tooverboeken verboden.
De Turksclie regeering heeft last gege
ven om alle tooverboeken in beslag te
nemen en te verbranden. In de boekwin
kels worden invallen gedaan door inspec
teurs, die naar werken over occultisme
zoeken. Verleden jaar zijn de too venaars
en derwisjen al verbannen, maar hun
boeken worden nog door duizenden ge
lezen, die daarin genezing zoeken. De
regeering meent, dat dit geloof in magie
een van de hoofdoorzaken is van het
hooge sterftecijfer in Turkije, en voor
namelijk van de kindersterfte.
De opstand in Portugal.
Volgens berichten uit Madrid zou de
revolutie in Portugal veld winnen. Gene
raal Sousa heeft aan generaal Carmona,
den Portugeeschen dictator, een ultima
tum gesteld, waarin hij hem uitnoodigt,
onverwijld een nationaal, republikeinsch
kabinet ,te vormen en het grondwettelijk
regime te herstellen.
Te Lissabon zijn mariniers en infanteris
ten tot de republikeinsche beweging over-
geloopen. Men beweert, dat de ministers
van buitenlandsche en van binnenland-
sche zaken door de opstandelingen gevan
gen zijn genomen. Tusschen beide partijen
wordt hevig met geschut gevochten. De
straten te Lissabon zijn vol soldaten, die
Woningpolitiek der R e g e e r i n g.
De minister van Arbeid heeft op de
vragen van het Tweede Kamerlid Van
den Bergb betreffende de regeeringspoli-
tiek op het gebied der volkshuisvesting
geantwoord, dat na het verschijnen van
de circulaire van 17 Maart 1926 in de
regeeringspolitiek niets is veranderd, zoo
dat inderdaad die circulaire in haar geheel
richtsnoer is voor die politiek.
Minderheidskabinetten.
In de Zaterdag j.l. gehouden vergade
ring van het Partijbestuur der S.D.A.P.
is, naar „Het Volk" meldt, ook gesproken
over de artikelen van eten heer Schaper
inzake de vorming van een minderheids
kabinet van Katholieke en Vrijz.-Democra-
ten met den steun der S.D.A.P. Het Partij
bestuur verklaarde, dat die artikelen als
persoonlijke uitingen van den heer Scha
per moeten worden beschouwd. Het P.B.
ziet geen redenen om wijziging te brengen
in zijn standpunt, dat de Partij; slechts
de vorming van een parlementair meerder
heidskabinet op democratischen grondslag
kan bevorderen.
II e t M i d d e n s t a n d s c r e d i e t -
w e z e n.
Gemeld wordt, dat de regeringscom
missie, onder voorzitterschap van den
thesaurier-generaal van het Departement
van Financiën, mr Van Doorninck, inge
steld ter bestudeering van het midden-
standscredietwezon, met haar arbeid zoo
goed als gereed is. Haar rapport zal bin
nenkort verschijnen. Zij zal adviseeren
tot centralisatie van het geheele midden-
standsci-edietwezeri, in dien zin, dat zoo
wel de Algemeene Centrale Bankveresni-
ging voor den Middenstand als de bestaan
de Hanze- (R.K.) en Boaz- (Chr.) Banken
worden ingebracht in een nieuwe centrale,
op welke dan ook de regeeringsgarantie
zou moeten worden overgedragen.
Voor dit laatste zou uit den aard der
zaak de medewerking van de regeering
moeten worden gevraagd.
W ij z i g i n g Arbeidswet 1919.
In verband met de herziening van de
Arbeidswet hebben de heeren L. Snapper
en Bern. I. Goudeket, voorzitter en secreta
ris der vereeniging van „Werkgevers in
het Israëlietisch Bakkersbedrijf in Neder
land", een onderhoud gehad met den di
recteur-generaal van den Arbeid, in zijn
qualiteit als voorzitter der commissie uit
het bakkerijbedrijf, naar aanleiding van
een uitnoodiginig tot gemeld bestuur ge
richt om op 10 Februari a.s. te komen
deelnemen aan de besprekingenomtrent
art. 36 dier wet.
Na een ampele bespreking met den heer
Zaalberg was men het eens, dat het nut
tige effect der beraadslagingen verloren is
en tevens is komen vast te staan, dat
genoemde commissie geen enkel aanra
kingspunt heeft kunnen vinden dat tot
overeenstemming der partijen heeft mogen
leiden.
Moord te .lerseke.
Gisteren is het den geheelen dag on
gekend druk geweest in het dorp. Ondanks
het koude weer verzamelden zich telkens
weer groote groepen van nieuwsgierigen
vóór het gemeentehuis, de droeve gebeur
tenis van Maandagavond besprekend. De
verslagenheid is algemeen. Men is begaan
met de familie van den verslagene, die
een groot gezin achterlaat, geheel zonder
verdienste. Wat de verdachte R. aan
gaat, deze wordt nog steeds in bewaring
gehouden en is gisteren met het lijk ge
confronteerd, waarhij hij geheel zichzelf
bleef en zich volkomen beheerschte. Ge
tracht wordt nu te weten te komen, wat
geschied is in den tijd, gelegen tusschen
het vertrek van Biersteker bij zijn zaken
vriend en het oogenblik waarop hjj ge
vonden is. Deze tusschenruimte van 30
a 40 minuten beheerscht alles. De Rijks-
en Gemeente-politie treden vol ijver op
en hebben de handen vol werk en wor
den ijverig gesteund door ieder die maar
inlichtingen kan geven. Het parket zal
vandaag zijn taak hervatten. Naar verluidt
komt dan ook Dr van Ledden Hulsebos,
politie-deskundige. Een gerechtelijke Bectie
op het lijk zal dan tevens verricht worden.
Wij vroegen nog aan enkele inwoners
van lerseke, of er ook vermoedens tegen!
anderen dan R. gerezen waren. Het ant
woord luidde ontkennend. De vermoorde
was een algemeen geacht man, die geen
vijanden had, en op voorbeeldige wijze
werkte, om in de behoeften van zijn groot
gezin te voorzien.
Wat dan het motief voor den moord
geweest kan zijn? Naar verluidt maar
hangende liet justitioneel onderzoek kan
men niet te voorzichtig zijn met publi
catie van vermoedens was verdachte
R. tot heden schoonmaker in de kerk
der Geref. Gemeente. Dit was dezer dagen
opnieuw aanbesteed, waarbij de vermoor
de de laagste inschrijver was. Verdachte
was daarover zeer verstoord en 'dit zou
dan de beweegreden tot den aanval moe
ten zijn geweest.
Do vermoorde had de gewoonte 's Maan
dagsavonds met een collega-melkhande
laar te gaan afrekenen. De moordenaar
schijnt hiervan op de hoogte te zijn ge
weest en heeft hem blijkbaar Maandag
avond laat opgewacht.
Wat er precies gebeurd is, ligt nog in
het duister. Op de plaats, waar de moord
gebeurd is, zoo deelde men ons mede,
had de vermoorde niet behoeven te ko
men, daar deze niet ligt in de kortste route
van den collega naar zijn eigen huis.
Mogelijk is de vermoorde bedreigd en
heeft hij getracht te vluchten. Ook is
het niet uitgesloten, dat vermoorde en
moordenaar, vóór de misdaad plaats had,
nog eenigen tijd met elkander hebben loo-
pen praten over de bovenbedoelde kwes
tie. Toen de bewoners van de Juliana-
straat „moord" hoorden roepen, hoorden
zij, toen zij buiten kwamen, in de verte
iemand op klompen hard wegloopen. Po
gingen om van het slachtoffer den naam
van den dader nog te weten te komen,
hadden geen resultaat meer.
Bij R. zijn een mes en een paar klom -
pen, waarop zich bloed zou bevinden,
in beslag genomen. R. verklaarde, dat
dit bloed afkomstig was van een klein
wondje, dat hij den vorigen dag bij het
houthakken bad opgeloopen.
Werkloosheid en vlasindu-
strie. Tijdens de oorlogs- en na-oorlogs
jaren was in Z.-Vlaanderen de vlas in
dustrie tot grooten bloei gekomen.
Voor de betreffende streek was dit-van
het grootste belang zoowel voor de land.
bouwers, die dit product verbouwden, als
voor de werklieden, die een stuk brood
verdienden in de bewerking van het vlas.
Flinke fabrieksgebouwen zag men ver
rijzen, en het had den schijn alsof een
nieuwe tak van industrie zijn intrede in
het nijvere Zeeuwsche gewest had gedaan.
Na den oorlog bleek echter, dat deze
schijn inderdaad maar schijn was ge
weest, want de eene vlasfabriek na da
andere werd stopgezet, en zij staan thans
voor het overgroote gedeelte nog Stop;
dezer dagen nog is een der bedoelde
vlasfabrieken onder den hamer gekomen
na ettelijke jaren gesloten te zijn geweest.
Thans wordt overwogen deze overigens
productieve nijverheid te benutten voor
de bestrijding der werkloosheid in het Z.-
Vlaamsche land want uit het voorgaande
zal den lezer duidelijk zijn geworden, dat
vooral onder de vlasbewerkers de nood
nijpend is.
De subcommissie voor de werkverrui
ming in Z.-Vlaanderen heeft thans ette
lijke gemeentebesturen verzocht door vlas
bewerking in de werkloosheid der be
trokken categorie te voorzien.
De gemeenteraad van Axel (waar de
vlasindustrie voorheen veel te betoekenem
had) beeft dezer dagen de aangelegen
heid reeds besproken, en zich bereid ver
klaard hieraan méde te werken. In ver
band daarmede werd het raadslid Koster
aangewezen in de commissie voor de
vlasindustrie namens de gemeente zitting
te nemen.
Prov. Statenverkiezingen.
Vaar R.K. zijde zullen in den Kieskring
Hulst de volgende personen voor de
Prov. Staten worden gecandideerd in de
hier aangegeven rangorde:
1. P. F. Fruytier, 2. E B. Dumoleyn,
3. J. A. v. Rompu, 4. L. F. M. v. Waes-
berghe, 5. J. W. Vienings, 6. E Th.
Lcckefeer, 7. B. Triiffino, 8. Mr F- J- B.
v. d. Ven.
