JN HARDT'"
fta Tl
Donderdag 23 December ÜI0
41e Jaargang
•:as:"~.-7(ZSP
ftiimenlaifé.
Buitenland,
flit den Middelburgschen Raad.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Hedactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
Zij, «Re zich met ingang van 1 Januari
a.s. op ons blad abonneeren, ontvangen de
vóór dien datum nog verschijnende num-
mers gratis.
*j* Weerloosheid leidt tot oorlog.
I)o waarheid van deze stelling is door
Minister Lambooy dezer dagen in de
Tweede Kamer bewezen, met een beroep
op den Duitschen legeraanvoerder von
Moltke, die in 1915 verklaarde:
Ik lieb liet plan om door Nederland te
gaan veranderd, om niet ook nog Ne
derland naar de zijde onzer vijanden
te dwingen en liever de groote tech
nische moeilijkheid op mij genomen, dat
onze rechtervleugel (liggende tegenover
het grensvlak VaalsVenlo) zich dooi
de enge ruimte tusschen Aken en de
Zuidgrens van de provincie Limburg
motet doorpersen.
De bedoeling was dus ook ons land
tot oorlogsloneel te maken. i
Kort voor den oorlog heeft echter de
heer Colijn ons leger krachtig gereorga
niseerd, en dat bracht de Duitsche leger-
autoriteiten tot nadenken.
De plannen werden gewijzigd. 1
Bij nader inzien vond men het beter
Nederland te ontzien.
Was de leiding van de socialisten ge
volgd de ellende van den oorlog zou
ook over ons land zijn uitgestort.
Weerloosheid zou ons land tot oorlogs-
tooneel hebben gemaakt.
Een paar citaten.
Door Minister Lambooij werd er voorts
op gewezen ,dat er bij de Socialisten, toen
de nood aan den man kwam, heel wat
meer waardeering voor het leger bleek te
bestaan dan gewoonlijk het geval is.
Enkele door hem aangehaalde passa
ges uit een rede door Mr Troelstra in
Augustus 1914 gehouden, willen wij ook
hier iatcn volgen:
Op 3 Augustus verklaarde Air Troelstra
•o.m.
„Het standpunt, dat wij ten aanzien
daarvan innemen, is, dat de oproep van
de troepen naar de grens niet plaats heeft
met het doel om een oorlog te voeren,
maar om Nederland van meegesleept te
worden in een oorlog te vrijwaren, zoo
dat ik volkomen overeenstem met de
woorden, door den geachten afgevaardig
de uit Goes gesproken, toen hij de wer
kelijke bedoeling van dein oproep van
onze militaire krachten pacifistisch noem
de. Dit zal zeker door het gansche Ne-
derlandsche volk en door allen, die daar
toe uit hun werk zijn getrokken, goed
worden beseft."
En verder: „Ik wenscli er aan toe1 te
voegen, dat ook wanneer een volksleger,
als door ons altijd is bepleit in ons
land ware ingevoerd, ook dat volks
leger misschien zelfs nog wel
zoo goed als de tegenwoordige strijd
macht met onze instemming zou wor
den geroepen om dezen duren plicht te
vervullen."
En op 26 Augustus liet hij zich o.m.
als volgt uit:
„Toen wij den derden Augustus hier
samenkwamen, was het onder den zwaren
indruk van de gebeurtenissen en van ge
spannen verwachtingen en algemeen is
liet^ besef geweest hier in de Kamer en
in heit land, bij de verschillende partijen,
dat op dat oogenblik alle partijschappen
moesten zwijgen en wij als één man moes
tem staan voor de handhaving van onze
internationale verplichtingen, ten einde
zooveel als in ons vermogen was, den
oorlog van ons gebied te weren."
En voorts: „Ik heb het woord gevraagd
om hulde te brengen aau de Regeering
wegens de maatregelen tot handhaving
der meest volstrekte neutraliteit door haar
genomen. Ik ben overtuigd, dat de Re-
geenng daarmede geheel in den geest
handelt van de groote massa des volks,
-k druk de verwachting uit, dat de Re
geering haar standpunt onverzwakt zal
blijven innemen."
Dit. zijn uitspraken, die heel wat meer
heteekenis hebben dan het geroep om
ontwapening nu het oogenblikkelijk oor
logsgevaar geweken is.
Het begon Maandag al vroeg met een
besloten zitting. Pas waren de in
gekomen stukken behandeld en was nog
wat gepraat over de afsluiting van den
100Tdweg in verband met de rioleering
welke afsluiting ingevolge den wensch
i Staten niet vóór 1. April zal
plaats hebben of publiek en pers kon-
e* -vertrekken. Er moest beraadslaagd
lr o -n i°Ter de benoeming van een k 1 o k-
tsl van den Abdijtoren. Na
1^PeDU1g had direct de benoeming
wan beschouwingen werden niet
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-^
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
regels f1.20, elke regel meer 39 cL
Bij abonnement belangrijke korting.
meer gehouden zoodat niet de mp-
tieven zijn hekend geworden, waarom de
meerderheid van den Raad niet no. 1. van
de niet-alphabetische aanbeveling maar
nr. 2, den heer Ferwerda te Leeuwarden
benoemde.
De beslissing inzake de Kersigave
aan de werkloozen is gevallen. Ondanks
de principiëele bezwaren in deze en de
vorige zitting te berde gebracht, werd
het desbetreffend voorstel met alg.
stemmen aangenomen. Zoowel van vrijz.
democratische (mevr. de Graaf) als van
A.-R. zijde (weth. de Veer) werd betoogd,
dat zulk een Kerstbedeeling want een
andere „juistere naam is er niet voor
te vinden aan een zekere groep der
bevolking toch iets ongerijmds is. Uit
breiding van zulk een bedeeling tot groe
pen der bevolking, die het evenzeer, mis
schien wel zoo hard noodig hebben
aangenomen, dat hiertegen geen financi-
ëele bezwaren waren in te brengen
zou niet goedgekeurd worden door Ged.
Staten. Maar bovendien ging men het
kwaad (want dat is het toch, als de Over
heid bedeeling gaat houden) dan uitbrei
den en veel heter is het, zooals mr de
Veer betoogde, om met liet stelsel geheel
te breken. Laat de Overheid zorgen, dat
de steunregeling voldoende is, maar laat
het hiermee dan ook uit zijn. Het zal
ons benieuwen of de Raad volgend jaai
den moed zal hebben, om een duidelijk
„neen" te doen hooren, dan wel, of men
weer zal komen met het argument dat de
crisis-commissie ook nu gebruikte: „vorig
jaar is het ook gebeurd, dus vooruit
maar."
Ten aanzien van een toeslag op
brandstoffen aan werkloozen hield
de Raadsmeerderheid .beter stand en er
vóór stemden alleen de S.D.A.P.ers. Toch
is er principiëel geen verschil tusschen
Kerstgave en brandstoftoeslag. Maar de
meerderheid deinsde blijkbaar terug voor
de consekwenties, aan het stelsel van toe
slagen verbonden: nu de kolen, straks
brood, gas enz.
Over de vaststelling der w 'a t. e r 1 e i -
ding-verordening noodig nu Mid
delburg straks ook aan meerdere buiten
gemeenten gaat leveren werd vrij lang
gedaan. Met de kleinst mogelijke «meer
derheid (gevormd door S. D. A. P., Vrijz.
Dem. en 1 A.R.) werd besloten de winst
marge op de materialen van 30 op 20
pCt. en die op de loonen van 50 op
30 pCt. te brengen. Het gevolg daarvan is,
dat de particuliere installateurs natuurlijk
ook met deze verlaging mee zullen moe
ten, willen ze de concurrentie met het
gemeentelijk bedrijf kunnen volhouden.
Het R.-K. Raadslid Mes toont zich steeds
een vurig strijder voor de belangen van
den handeldrijvenden middenstand. Hij
wil zelfs, dat het bedrijf absoluut geen
materialen levert. Dat dit practisch niet
door te voeren is„ werd door meerdere
leden betoogd.
B. en W. hebben nu meer macht ge
kregen om tegen particuliere installateurs
die slecht werk afleveren, waardoor de
burgerij schade lijdt, op te treden. Zoo
noodig, kan zelfs tegen lien met ver
melding van hun namen, in het publiek
gewaarschuwd worden.
Een enkele veer moe sten B. en W.
nog laten. Zoo mag nu bij wanbetaling wel
de leiding, waar het over gaat, (water)
worden afgesloten, maar niet de andere
(gas en electriciteit). De bedjijven moeten'
streng gescheiden blijven. Ook mag wel
regenwater cadeau worden gedaan, mits
aan aangeslotenen. Men kan ook te veel
willen reglementeeren.
De drie-jaarlijksche verreke
ning met de schoolbesturen nam
veel tijd in beslag, en bij de stemmingen
bleek wel, dat hier een principiëele strijd
werd gestreden. Do schoolbesturen hebben
het aan de afwezigheid van enkele link-
sclie Raadsleden te danken, dat zij althans
nog iets meer krijgen dan B. en iW.
voorstelden.
Dhr den Hollander sloeg den spijker
op den kop, toen hij eens met de cijfers
aantoonde, dat het maar een praatje, ja,
sterker, een leugen is, als men beweert,
dat het bijzonder onderwijs zoo duur is.
Dat is nu, na de eerste drie-jaarlijksche
verrekening, overtuigend gebleken. En wij
vertrouwen, dat men met die bewering
nu ook niet meer zal aankomen.
Het openhaar lager onderwijs kostte
per jaar peT leerling f 18.05, het bijzonder
f 14.23 (wanneer de schoolbesturen al
thans al het gevraagde kregen). Maar on
danks dat vrij groote verschil, was de
linkerzijde en waren B. en W. zoo schriel
dat zij op enkele onderdeelen der reke
ning gingen beknibbelen.
B.v. op de ouderavonden, een in
stituut, dat onder ons bloeit. Al sprak
men in den Middelburgschen Gemeente
raad min of meer hatelijk over „thee en
orgelspel", wij weten, dat in vele plaat
sen reeds gedurende verscheidene jaren
de ouderavonden druk bezocht worden,
dat er belangstelling bij de ouders is
voor liet werk der leerlingen en dat daar
door een band is gelegd Lusschen school
en huisgezin, waarover de voorstanders
van Cljr. onderwijs zich verblijden en
waarop men ter linkerzijde misschien iet
wat jaloersch is.
Met 6 tegen 7 stemmen werd echter
het. voorstel-Vertregt (door hem krachtig
verdedigd) om voor de ouderavonden te
vergoeden de kosten van zaalhuur en
convocatie verworpen. Mot links stemde
de A.-R. wethouder de Veer tegen.
Dan de administratie der scho-
1 e n. Hiervoor willen B. en W. wel het
door de Kroon vastgestelde bedrag van
f0.50 per leerling en per jaar vergoeden,
maar dan dan moet die administratie
door een boekhouder en niet door een
Bestuurslid geschieden. Het personeel der
gemeente-secretarie staat wel klaar voor
de openbare scholen, maar voor de ad
ministratie der bijzondere moet een bij
zondere restrictie gemaakt worden. Zoo
dwingt men de schoolbesturen tot het uit
denken van een formaliteit, waardoor voor
den vorm aan den eisch van B. en W.
is voldaan. Want er is natuurlijk wel wat
op te vinden. Maar waarom zulk peuterig
gedoe? Ook ten aanzien van dit punt
kregen B. en W. met dezelfde stemver
houding als hierboven genoemd hun zin.
Doordat -weth. de Veer zich nu bij
rechts kwam scharen werd voorkomen,
dat de schoolbesturen aan banden wer
den gelegd ten opzichte van het aantal
bladen, waarin oproepingen van personeel
mogen worden geplaatst en van het aantal
personen, dat een sollicitant mag gaan be
luisteren in zijn klas. Dit stukje vrijheid
hebben 'de schoolbesturen mogen behou
den en geheel zijn ze dus nog niet onder
curateele gesteld. 'tWare ook een al te
fraaie belooning geweest voor hun zuinig
beheer!
Een verlieffenden indruk namen we niet
mee van deze laatste Raadsvergadering
in 1926, of 't moest alleen zijn van de
kranige wijze, waarop de heeren den Hol
lander, Hondius en Vertregt het pleit heb
ben gevoerd voor onze Chr. scholen.
Het Amerikaansehe dagbladwezen.
De Vereenigde Staten van Amerika zijn
de grootste verbruikers van krantenpapier.
In het land, waarin, als in geen enkel
ander, de waard© van de advertentie ge
schat wordt, heeft het dagbladwezen een
bijkans fabelachtigem omvang aangeno
men.
In de Vereenigde Staten worden thans
2500 dagbladen ein 12.000 weekbladen
gedrukt. De In de Engelsche taal ver
schijnende dagbladen in de Vereenigde
Staten en Canada hebben tezamen een
oplaag van 33 millioen exemplaren. Dan
zijn er nog Zondagsbladen met een geza
menlijke oplaag van 19 millioen.
Door deze cijfers krijgt men eeijigszins
een idee van de geweldige massa's pa
pier welke door de rotatiepersen in de
V. S. dagelijks verzwolgen worden. In
1925 produceerden de V. S. zelf 1530 mil
lioen K.G. papier, daarbij moest nog 1450
millioen k.g. uit Canada hoofdzake
lijk ingevoerd worden. In Canada ook,
bezitten de groote dagblad concerns groote
wouden en groote papierfabrieken.
Natuurlijk wordt er in de Am erikaan-
sche pers geweldig geadverteerd. In 1920
voor 600 millioen dollar. De American
Newspaper Publishers Association heeft
verklaard, dat de Amerikaiansche dag
bladen in 1925 voor 750 millioen dol
lar advertenties hadden. Ford alleen be
steedde in 1923 voor advertenties in Ame-
rikaansche bladen 6 miillioen dollar.
Korte berichten.
Van bevoegde Fransche zijde1 wordt
geimeld, dat er geen enkele reden is voor
de berichten omtrent een gespannen toe
stand tusschen Frankrijk en Ita
lië. Er zijn geen diplomatieke kwesties
hangendei, welke mogelijk oorzaak zouden
kunnen zijn van een wrijving tusschen
beide landen.
Volgens de Roel zou er te Moskou
weder een ernstig gebrek aan aller
lei noodzakelijke levensbe
hoeften bestaan, zooals meel, petro
leum, manufacturen, enz., in verband
waarmede tevens de prijzen onrustbarend
stijgen. Dit verschijnsel verwekt te meer
ongerustheid, waar de oppositie liet
schijnt a:in te grijpen als een agitatie-
middd.
Naar uit" Woenen wordt gemeld
duurt de o b s t r u c t i e der Christelijke
socialen in den gemeenteraad van Wee-
nen nog steeds voort. Gisteren hield het
gemeenteraadslid Hayder een rede, die
niet minder dan 10l/2 uur duurde-.
Wegens loongcschillen dreigen de
Wetnsche kellners weer met een sta
king tegen de Kerstdagen.
Het verdrag met België.
De heer Krijger ,lid van de Tweede
Kamer, heeft aan de ministers van bui-
tenlandsche zaken en van waterstaat de
volgend-ei vragen gesteld:
1. Zijn de ministers bereid mede te
doelen op grond van welke overwegingen
de adviezen door Gedepueterde Staten
van Ze-eland uitgebracht in verband met
het verdrag met België wel aan de Eer
ste Kamer der Staten-Generaal ter ver.
trouwc-lijke kennisneming door de leden
zijn overgelegd, terwijl die kennisneming
aan de leden der Tweede Kamer niet weid
toegestaan?
2. Zijn de ministers bereid aan bedoelde
adviezen zoodanige publiciteit te geven,
dat ook de led-en der Tweede Kamer er
alsnog kennis van kunnen nemen?
Naar de Rott. verneemt, heeft Dinsdag
avond een conferentie plaats gehad in het
gebouw der Eerste Kamer tusschen de
a.r. Eerstel Kamerfractie en een deputatie
van anti-revolutionaire tegenstanders van
het verdrag. De Kamerfractie was op den
heer De- Vlugt na, die verhinderd was
door vergadering van den raad van Am
sterdam, in haar geheel aanwezig. De
deputatie bestond uit de heeren mr G.
H. A. Grosheide te Amsterdam; H. Diie-
mer, rnr H. van Haeringen, J. Schouten
on Prof. dr Z. Wi. Sneller te Rotterdam;
en burgemeester P. L. de Gaay Fortman
te Dordrecht.
Minister van K a r n ei b e k 't er u g.
Minister Van Karnebeek ,die de verga
dering van den Raad van den Volken
bond heeft bijgewoond, is gistermiddag
in Den Haag teruggekeerd en heeft korten
tijd daarna zijn ambtsbezigheden hervat.
A m-h t en a a r-g -ei d p u t e e r d e of
-wethouder.
Naar het Volk verneemt, is door den
Minister van Financiën, voorzitter van
den ministerraad, een koninklijk besluit
uitgelokt, op grond waarvan in den ver
volge ambtenaren, die een functie als
lid van Ged. Staten of wethouder eener
gemeente aanvaarden, evenals reeds geldt
voor de leden der Tweede Kamer, in het
genot van nonactivitedtswedde zullen wor
den gesteld.
Een onjuiste aanklacht-
Het lid der Tweede Kamer, de heer
Braat, heeft den Minister van Justitie
de volgende vragen gesteld:
Is het den Minister bekend,
dat dezer dagen op een onjuiste aan
klacht van diefstal v&n een medaille door
den administrateur van een pluimveeten
toonstelling te Muntendam twee mare
chaussees aldaar den heer J. de Vries,
landbouwer te Poeltje, gemeente Zuid
broek, weduwnaar en vader van nog zeer
jeugdige kinderen, en een te goeder naam
en faam bekend staand persoon, die nog
nimimer met de politie in aanraking ge
weest was, ©en halven dag in de mare
chausseekazerne hebben opgesloten, nadat
zij eerst zijn geheele woning doorzocht
hebben -en die, -nadat de vermiste medaille
door den aanklager gevonden was, werd
losgelaten met de mededeeling, dat hij
kon gaan;
dat -een ander persoon, die bij die
marechaussees op onderzoek uitging om
te weten wat de reden van die opsluiting
en wie d© aanklager was, op onvriende
lijke wijze ge-last werd zich te verwij
deren?
Is de Minister bereid deze zaak te
onderzoeken en eventueel te bevorderen
idat aan den heer J. de Vries voor de
door hami ondervonden behandeling vol
doening worde geschonken?
werken zonder
kramp^of pijn
Doos öOcent.
Centrale Goes van A.-R. kie s-
vereen. Dinsdag kwam de Centrale Goes
van A.-R. Kiesvereenigingen in drukbe
zochte vergadering bijeen onder voorzit
terschap van den heer P. A. Schwartz.
Voorlezing werd gedaan van een schrijven
van antwoord, door het Bestuur gericht
aan het Bestuur der Goesche Kiesvereeni-
ging, waarbij werd medegedeeld, dat niet
- kon worden overgegaan tot intrekking dei
met eenparigheid van stemmen vastge
stelde regeling inzake de wijze van candi-
daatsteiling en de getroffen regeling breed
voerig werd gemotiveerd. Eenige discus-
jj sie over deze aangelegenheid vond plaats
waarbij werd betoogd, dat men een ge
voelen kan zijn toegedaan, afwijkend va*
een regelmatig genomen besluit, maar dat
men ten slotte naar den eisch van goede
organisatie in de beslissing heeft te be
rusten. Vastgesteld werd de candidaten-
lijst voor de veririezing der Prov. State*
in dezen Kieskring (reeds in ons blad op
genomen). Een der afgevaardigden in het
Bestuur van Jjet Prov. Comité rappor
teerde, krachtens opdracht in ©en vorig
jaar verleend, in het Bestuur van' het
Prov. Comité namens de Centrale Goes
te hebben betoogd de wenschelijkheid van
totstandkoming van sen Prov. Program
voor onze Partij in Zeeland, doch dat deze
zaak geen meerderheid kon vinden in dat
Bestuur. In verband met het groote be
lang, dat aan deze zaak verbonden is,
stelde het bestuur der Centrale voor langs
den organisatorischen weg thans by het
Prov. Comité een voorstel in te diene»
om deze zaak in eene binnenkort te hou
den vergadering met de afgevaardigden
der Kiesvereenigingen aan de orde te
stellen, deze materie te doen inleiden',
eventueel vanwege deze Centrale, om
daarna tot een beslissing te komen. Nadat
tal van aanwezigen over deze zaak het
woord hebben gevoerd, wordt het
Bestuursvoorstel met algemeene stemmen
aangenomen. Enkele voorstellen tot ster
king der organisatie vinden breede be
spreking en worden aangenomen. Mede
gedeeld wordt de uitslag in de Kiesver
eenigingen van het voorstel tot wijziging
der Statuten, 8 Kiesvereenigingen advi
seerden vóór, 3 tegen, teTwijl men van
verschillende Kiesvereenigingen geen ant
woord kreeg. Verschillende afgevaardig
den spreken zich over hel voor en tegen
der wijziging uit. Daar deze zaak de af
treding betreft, wordt besloten, de beslis
sing uit te stellen tot de a.s. jaarvergade
ring. Bij de rondvraag doet een der aan
wezigen zijn beklag over het veelvuldig
verzuim van sommige Kamerleden, ook
nu onlangs weer bij enkele belangrijke be
slissingen. De heer J. Steketee gaat voor
in dankzegging, waarna sluiting.
Locomotief ontspoord. Op
de lijn MechelenTerneuzen, tusschen
Temen zen en Sluiskil ontspoorde de lo
comotief van een trein, gelukkig zonder
ongelukken te veroorzaken.
Desuikercamipagn e. De coöp.
Suikerfabriek „Zeeland" te Bergen op
Zoom eindigde Maandag haar suikercam-
pagne. Zij verwerkte gedurende 85 dagen
180.207.000 k.g. beetwortelen, afkomstig
uit Brabant, Zeeland, Noord-Holland en
Gelderland. Het mag een der best geslaag
de campagnes genoemd worden, daar geen
enkele stagnatie in het bedrijf plaats, vond
en de winter niet vroeg haar intrede
tl eed.
Door den Commissaris deir Koningin
is benoemd tot zetter voor 's Rijks di
recte belastingen in de gemeente St. Maar
tensdijk de heer M. L. Koopman, ter ver
vanging van den hoer J. Bastiaanse, die
overleden is.
D gr iep heerscht in Z.-Vlaan-
deren evenals op Walcheren en Zuid-Beve
land in hevig© mate. In sommige gemeen
ten is bijna de helft der ingezetenen aan
getast. In Breskens werden vijfhonderd
in Oostburg driehonderd en in Sluis ruim!
tweei-honderd-vijftig ziektegevallen gecon
stateerd. Gansche huisgezinnen liggen ziek
te bed. Gelukkig is evenwel de ziekte
niet van ©rnstigen aard. Even over de
grens heeft de ziekte een veel ernstiger
karakter. Daar zijn reeds vele jeugdige
personen overleden. (Tel.)
V oortreinein. In verband met de
te verwachten drukte op de spoorwegen
zal Vrijdag a.s. ©en voortrein loopen van
den trein, die te Vlissingen om 1.14 u., te
Middelburg 1.25 u. naar do richting Roo
sendaal vertrekt. Deze voortrein komt on
geveer een kwartier vroeger aan.
Dienzelfden dag komt uit de richting
Roosendaal een voortrein aan van den
sneltrein, die te Goes omi 4.54 en te
Middelburg to 5.15 aankomt. Dei voor
trein 'komt ongeveer 10 minuten vroe
ger aan.
