Vrijdag 86 November ilfcl#
41e Jaargang
Ko m
Buitenland.
Binnenland.
Pil de Provincie.
Eet VAN MELLE's Torenkoek.
Een dief, die te Dordt was gevangen,
Werd veroordeeld, om levend te hangen;
Maar hij at, vóór den strop,
Nog een TOEENKOEK op.
('t Was de man z'n uitdrukk'lijk
verlangen.)
Directeur- H oof «'redacteur
R. ZUIDEMA.
f Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf 0.05
Pr ij s der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ei
Bij abonnement belangrijke korting.
gw-HS
Toch verschil?
Wij verstaan het, wanneer er zijn die de
opmerking maken, dat het verschil tus
schen Antirevolutionairen en Staatk. Ge
reformeerden toch grooter is dan wij het
;n ons numimter van gisteren deden voor
komen.
Terwijl toch het ideaal van de S- G.
P. is ons volk te regeeren naar de Geref.
beginselen, waarbij zij zich beroepen op
het (ongewijzigde) Art. 36 van de Ned.
Gel. Belijdenis, staan de Antirevolutio
nairen de geestelijke vrijheid voor.
Dit verschil is echter minder groot dan
het oppervlakkig wel schijnt.
Op de vraag toch op welke wijze de
Overheid aan den eisch van Art. 36 heeft
te voldoen en hoever zij daarbij behoort
te gaan heeft de S. G. P. nog nooit het
antwoord gegeven.
Het is, als wei ons niet vergissen, reeds
meer dan 4 jaren geleden, dat vanwege de
S- G P- ©en commissie werd benoemd
om dit vraagstuk te bestudeeren, maar het
resultaat van deze studie is nog nooit
gepubliceerd.
Wel herinneren wij ons, dat aan de
genen die op spoed aandrongen, ten ant.
woord werd gegeven, dat deze kwestie
veel ingewikkelder is, dan eenvoudige
menschep vaak danken, dat allerlei dikke
boeken bestudeerd1 moeten worden en dat
het wel vrij lang zal duren eer de com
missie met haar antwoord gereed is.
E'e zaak is trouwens ook ver van een
voudig.
In Artikel 36 wordt geizegd, dat het
ambt van de Overheid is, „niet alleen acht
te nemen en te waken over de Politie,
maar ook de hand tei houden aan den
Heiligen Kerkedienst: om te weren en
uit te roei©n alle afgoderij en val-
schen godsdienst, om1 het rijk des anti
christs te gronde te werpen en het Ko
ninkrijk van Jezus Christus ta doen vor
deren, het Woord des Evangelies over
al te. doen prediken enz."
De Statuten der S. G. P. zijn hiermede
in overeenstemming.
Dia Overheid zal dus allereerst hebben
uit te maken waar een valsche godsdienst
wordt verkondigd en waar afgoderij ge
pleegd wordt, om dan mleit de sterke hand
in te grijpen en tot het weren en uitroeien
over te gaian.
Dat betekent dus den godsdienstoorlog
in optima forma, een oorlog die1 men
natuurlijk door zijn beginsel geboden kan
achten.
Toen echter aan een der leidende fi
guren in de g. G. P. gevraagd werd
of dus de Roomsche Kerken gesloten
behoorden tc worden en de godsdienst
oefeningen van de R.K. kerk door de
Overheid behoorden te worden verboden
en of het haar taak was, d© vrijzinnige
predikanten in d© Ned. Herv. Kerk en
andere kerken van den kansel te halen,
enz., verklaard© deze, dat niet waar
schijnlijk te achten.
Hoewel hieromtrent nog geen besluit
was gevallen, achtte hij het tocjh niet
waarschijnlijk, dat d© g. G. P. zóóver zou
willen gaan en dat zij aan Art. 36 een
letterlijke toepassing zou willen geven.
Wij nemen dit gaarne'aan.
Het kan ook nieit anders.
Maar dan gevoelt men ook, dat het
verschil tusschen beide partijen toch niet
zoo groot, is, als het oppervlakkig wet
schijnt.
Er is hier ongetwijfeld verschil van
opvatting, evenals hieromtrent binnen de
partijen zelf allicht eonig verschil van
gevoelen bestaat, maar het is niet van
dien aard, dat daardoor ©en scherpe strijd
als we da laatste jaren hebben gezien
gewettigd zou zijn.
Er is verschil van inzicht omtrent som
mige punten, maar er zijn veel meer pun
ten en van veel grooter belang, waarom
trent eenstemmigheid bestaat.
En daarom is het zoo gewenscht, dat
waar de verwarring op politiek gebied
steeds grooter wordt en de vruchten van
ongeloof en revolutie steeds driester den
kop opsteken, de belijders van den Chris
tus niet teigenover elkaar staan, maar
naast elkaar, om gezamenlijk front te
maken tegen den genreenschappe-
lrjken vijand.
De mijnwerkersstaking ,in Engeland.
Het mijnwerkersbestuur heeft gisteren
twee uur lang te Londen vergaderd ter
voorbereiding van het congres van afge
vaardigden. Het bestuur heeft, evenals de
vorige maal, besloten het congres zelf te
laten besluiten en geen aanbevelingen in
eenige richting te doen.
ren de vergadering van het mijnwer-
'oisbestuur verdaagd werd, lieten de be-
s uui'ilers zich zeer pessimistisch uit over
en toestand in de districten. Een hunner
zei. de eigenaars onderhandelen niet, zij
leggen hun wil 0p.
In Schotland gaat het vrat beter. Na een
conferentie van 10 uur zijn de vertegen
woordigers van de Schotsche mijnwerkers
met de eigenaars tot een vergelijk geko
men, dat aa.n beider vereenigingen ter
goedkeuring voorgelegd zal worden. De
nieuwe voorwaarden zijn gebaseerd op
een werkdag van 8 uur.
Kolenschaarschfe in België.
Ondanks alle regeeringsmaatregelen,
blijft de kolenschaarschte in België, en
vooral in het Vlaamsche gedeelte, voort
duren. Daar zijn vele gemeenten, waar
werkelijk geen kolen te verkrijgen zijn,
en zoo zij ze nog irunnen bekomen, dan
is het tegen geweldig hooge prijzen. De
klein-handel vooral profiteert van den
droeven toestand, en maakt groote win
sten.
De bevolking schrijft zulks toe aan
den uitvoer naar Engeland. Zeker, daar
wordt enorm naar Engeland geëxporteerd
met of zonder toestemming, doch de
prijsstijging is voor een deel ook het ge
volg van de stabilisatie van den franc
en den noodzakelijken opgang naar den
wereld-marktprijs.
Het gebrek aan kolen doet zich ook
reeds in verschillende industrieën ge
voelen en zelfs in de haven van Antwer
pen, waar nochtans zooveel kolen ver
laden wordt, is er zoodanig le kort, dal
gisteren een vijftig sleepbooten het werk
moesten stopzetten.
In de kamer werd .over deze aange
legenheid geïnterpelleerd. De socialistischs
minister Wauters verdedigde zich met 1e
verklaren, dat het met het gebrek aan
steenkolen niet zoo erg gesteld is, als
beweerd wordt.
Herrie op de effectenbeurs te Londen.
Op de Londensche effectenbeurs heb
ben zich onverkwikkelijke tooneelen af
gespeeld, die de zaken-machinerie onge
veer twintig minuten lang stopzetten. Sii
Pulley, die zich in de pers een voor
stander had verklaard van het openblijven
der beurs op Zaterdagmorgen, was des
wege het lijdend voorwerp dezer onver
kwikkelijkheden. Nauwelijks was hij het
beursgebouw binnengetreden, of een oor
verdoovend geloei en gejoel steejg op.
Sir Pulley werd genoodzaakt tusschen
rijen schreeuwende en brullende „heeren"
door een uitweg te zoeken. Men deed
geen pogingen om handtastelijk tegen hem
op te treden, daar hij een oud man is,
maar eenige der jongere beursmannen,
die ook voorstanders van het openzijn
der beurs op Zaterdag zijn, ontkwamen
ternauwernood aan een pak slaag. Sii
Pulley kwam reeds 40 jaar op de ef
fectenbeurs, waar hij nog nimmer zoo
iets heeft meegemaakt. Hij was geheel
van streek en zou waarschijnlijk de eerste
paar dagen niet op de- beurs komen.
Korte berichten.
Over den opstand in Albanië word!
uit Skoetari gemeld, dat de opstande
lingen steeds meer naar Skoetari opruk
ken. In verband met den critieken toe
stand zijn per vrachtauto's versterkin
gen voor de regeeringstroepen gezonden.
In de Rijksdagcommissie voor hel
bezette gebied, heeft staatssecretaris
Schmid meegedeeld, dat er nog 80.000
man bezettingstroepen in het Rijnland zijn
tegen 88.000 i<n April. Het aantal gere-
I quireerde woningen bedraagt 4907, ter
wijl bovendien 2674 kamers in andere wo-
ningen in beslag zijn genomen.
Gisteren heeft er in een stijfsel-
fabriek te Haubourdin bij Rijsel een ont
ploffing plaats gehad. Er ontstond brand
en er zouden talrijke dooden en ge
kwetsten zijn.
Gisternacht is in het Reuzenge
bergte bij een temperatuur om het vries
punt 23 c.M. sneeuw gevallen.
Gemeld wordt, dat Mussolini bin
nenkort zijn geheime politie op groote
schaal wil uitbreiden. Daartoe zullen offi
cieren van de fascistische militie in
dienst van de politie overgaan.
Volgens een bericht uit Venetië is
op het eiland Murano een uit beton opge
trokken loods ingestort, tengevolge waar
van 5 arbeiders gedood en 7 ernstig ge
wond zijn.
Het brood, voor de Londenaars wordt
volgens besluit van den bakkerspatroons
bond van Maandag af weer een halve
stuiver goedkooper en zal dan 471/2 cent
bedragen voor oen 4 ponds brood.
De heer Schouten over het
verdrag meit België.
Do heer J. Schouten die door ziekte
verhinderd1 was aan de besprekingen van
't verdrag met België in de Tweede Kamer
deel te nemen, heeft gisteren in een
openbare vergadering te Rotterdam over
dit onderwerp het woord gevoerd. Ilij
kwam daarbij tot de volgend© slotsom.:
Noch op historische gronden dus, noch
op grond van moeilijkheden op territoriaal
gebied, noch op grond van een gebrek
kige uitvoering van het verdrag van 1839,
noch op grond van een steven naar ver
betering van da positie der Antwerpsche
haven, kan men dei eischen van België
rechtvaardigen.
Als men dan ook dei verdediging èn
van Mgr Nolens, èn van dear heer Vlie
gen èn van minister van Karnebeek op
den keper beschouwt, komt mten tot de
conclusie, dat hat uitgangspunt van ver
dediging van alia driei deze heeren ligt
in de politieke en militaire eischen van
België. Wij weiten echter, dat deze poli
tieke en militaire eischen niet gerecht
vaardigd zijn. En de afwijzing van on
rechtvaardige eischen kan nooit dienen
als argumentatiei voor inwilliging van een
anderen eisch.
Indien het kanaal AntwerpenRuhroit
tot stand komt, acht spreker dit nog
gevaarlijker voor Rotterdam-, dan de tot
standkoming van het kanaal Antwerpen
Moerdijk. Maar hierom- zou spreker niet
tegen het verdrag zijn. want niet als
Rotterdammer heelt hij de belangen van
Nederland te1 behartigen.
Nederland zou volgens spreker geen
recht hebben het kanaal Antwerpen
Ruhrort af te wijzen, omdat het slechts
voor een klein deel over Nederlahdsch
grondgebied loopt: weigering zou misbruik
van onze souvareinitoitsmacht zijn. 't Ka
naal AntwerpenMoerdijk ziet spreker in
't licht van zijn hoofdbezwaar. Een Bel
gisch kanaal op Nededandsch grondgebied
mogen wij niet accepteeren.
Spreker zegt, dat niemand- in de Tweede
Kamer 't verdrag heeft verdedigd om) zijn
mat-ericelen inhoud. Op grond van twee
motieven heeft men er voor gestemd:
le 0111 da verhoudingen in de internatio
nale politiek; 2© op1 grond van 't feit,
dat verwerping ons onzen minister van
buitenlandschei zaken gekost zou hebben.
Spr. hoopte op dei mogelijkheid dat de
Eerste Kamer de oplossing, in de motie-
Marchant geboden, zal aanvaarden, op
dat het verdrag herzien kan worden.
Na de h eir h a 1 i n g s 0 f e n i n g e n.
De heer K. ter Laan, lid van de Twee
de Kamer, heeft aan de ministers van
justitie en van oorlog de volgende vra
gen gesteld:
1. Hebben de1 heeren ministers reeds
stappen gedaan, om 'te bevorderen, dat
de verdachten van strafbare handelingen
ter gelegenheid van de herhalingsoefenin
gen uit dei voorloopige hechtenis worden
ontslagen?
2. Zoo neen, zjjn zij dan bereid-, om
ten spoedigste deze stappen te doen?
3. Indien dei heeren ministers niet be
reid mochten zijn, hun medewerking te
verleenen ten aanzien van al de genoemde
verdachten, zijn zij dan althans bereid
dit to doen voor dei soldaten van de
wacht te Assen, die geweigerd hebben
patronen in ontvangst t& nemen?
Overweg niet afgesloten.
De Kantonrechter te Zevenbergen heeft
Woensdag een wachteres der N.S-. te Leur,
die binnen 14 dagen twee maal den aan
haar zorgen toevertrouwden openbaren
overweg bij het passeeren van een trein
niet gesloten had, veroordeeld tot een
boete van f 75 en een van f 175, subs,
resp. 1 en 2 maanden hechtenis. Bij een
dier gelegenheden wai'en bijna menschen-
levens te betreuren geweest. Verdachte
is reeds meermalen verbaliseerd en neemt
het blijkens dei getuigenverklaringen niet
al tc nauw met de1 vervulling van haar
plichten.
(Kan de spoorwegdirectie iemand, die
bij herhaling zulk een ernstig verzuim
pleegt, niet ontslaan? Red.)
Minister Van Karn ei beek naar
G e 11 v 0.
De Minister van Buitenlandsche Zaken,
jhr. mr .Van Karnebeek, is heden naar
Genève vertrokken, ter bijwoning van do
vergaderingen van den Volkenbondsraad
en dei commissies daarvan.
D© visschers en de verkie
zingen.
De heer Vliegen, lid van de Tweede Ka
mer, heeft aan den minister van binnen-
landsche zaken en landbouw, de volgende
vragen gesteld:
1. Is de minister bereid in de genreen-
ten, waar veel visschers en andere zee
lieden wonen, op te vragen het aantal
der personen, die bij de laatste verkie
zingen, hoewel kiesgerechtigd, niet hebben
kunnen stemmen wegens afwezigheid ten
gevolge van de1 uitoefening; van hun be
roep
2. Is de minister bereid1, do daardoor
verkregen gegevens mede te doelen, 'ten
einde de vraag te kunnen beantwoorden,
of er voldoende redenen bestaan om voor
deze categorieën van personen een ge
legenheid te scheppen, om op andere
dan de gewone wijze aan de verkiezingen
deel te nemen
Postcheque- -an girodienst
Naar de Haagsche redacteur van de
Maasbode verneemt, ligt het in de bedoe
ling van den Rostchèqua- en girodienst
binneaikort over te gaan tot uitbreiding
van het giroverkeer met het buitenland.
Thans bestaat reeds de mogelijkheid om
met Duitschland, Denemarken, Zwitser
land en Zweden te gireeren; spoedig zal
ook het giroveirke-er niet België, den Vrij
staat D'antzig, Oostenrijk en Hongarije
worden opengesteld.
Dl 0 invoer van v 1 e e s c h in
E n g e 1 a 11 d.
In antwoord op ©em vraag in het La
gerhuis nopens de officieele onder
zoekingen in Frankrijk, Duitschland en
Nederland, waaruit zou blijken, dat de
vorming van melkzuur in vkesch binnen
de 24 uur de kiemen van mond- en
klauwzeer vernietigt, zeide minister Guin-
ness, dat er ook beweerd1 werd, dat ge
slachte dieren uit 'het con'inent geen be
smetting konden overbrengen, omdat er
tijd genoeg was voor de kiemen om ver
nietigd te worden. Desniettemin heeft de
Eng&lsche regeering het onomstootelijke
bewijs, dat de ziekte in Engeland is bin
nengebracht en verspreid door ingevoerde
geslachte die-ren, die geen zichtbare ver
schijnselen van d© ziekte vertoonden. On
der deern omstandigheden is de regee
ring niet bereid, het verbod1 van invoer
op te heffen.
Begrooting van Oorlog.
Aan liet Voorl. Verslag over de Oorlogs-
begroeting is het volgende ontleend:
Verscheidene leden achtten de voorge
steld© versoberingen geheel onvoldoende
-en wilden opheffing van het vestingstelsel,
volledige afschaffing van de cavalerie en
een veel ruimere afvloeiing van het be
roepskader; zij achten de herhalingsoefe
ningen. in dein tegenwoordigen vorm on
juist en noodeloos kostbaar. Verscheidene
andere leden oordeelden dat tegen te ver
regaande beizumging. ernstig moet wor
den gewaarschuwd.
Verscheiden leien clro-ngen erop1 aan
dat in afwachting van algehcele ontwa
pening het contingent van 19.500 op
13.000 man zal worden teruggebracht.
Sommige leden achtten het aantal van
15 generaals voor een klein leger
als het onzei veel te groot. Verscheidene
andere leden konden deze zienswijze niet
doelen.
Op een verbetering- der bezoldiging van
da on dar- of fi ei ©ren drongen som-
mige leden a,an. Positieverbetering' van
onderofficieren ook in ander opzicht werd
bepleit, alsmede voor korporaals en man
schappen der politielroepen.
Verdrag N e d e r 1 a n d-B e 1 g i
Te Middelburg hebben de heeren Mr L.
van And'el, S. Brandsma, S. Caljouw, H.
Dronkers, W. A. den Hollander, Chr. Hon-
dius, Dr K. Iluizinga, A. D. 'Littooij, Ai-
de Neeling, J. Olthoff, Dr E. Scheps,
II. R. Struve, J. A. Vertregt, C. Weeda en
R. van der Welle, allen anti-revo-lntionair,
zich verbonden mede te werken tot het
vormen van een landelijk comité van anti
revolutionair-en, hetwelk zich zal wenden
tot onze vertegenwoordigers in de Eerste
Kamer, om hen te wijzen op de groote
belangen inzake het Verdrag Nederland-
België, die aan de orde zijn, en hen te
verzoeken, kon het zijn, rekening te hou
den met de door duizenden onzer ge
voelde bezwaren.
Voorstellen der P. Z. E. M.
onaannemelijk verklaard. De
ook in ons blad opgenomen circulaire van
den Raad van Bestuur der N. V. „P. Z. E.
M." van 22 October j.l., tot wijziging der
tarieven voor levering van electrischen
stroom aan de gemeentelijke electriciteits-
bedrijven in Zeeuwsch Vlaanderen heeft
tot gevolg gehad, dat de Vereeniging van
Burgemeesters en Secretarissen in O. Z.
Vlaanderen het noodzakelijk heeft geoor
deeld een commissie in te stellen, dewelke
tot opdracht kreeg een onderzoek in te stel
len naar de vraag, of deze voorgestelde
regeling door de gemeentebesturen al dan
niet te aanvaarden zoude zijn en daarom
trent een rapport uit te brengen. Deze
commissie heeft thans haar taak volbracht
en haar oordeel uitgesproken in een uit
voerig rapport, toegelicht door enkele ta
bellen. Evenals de vereeniging van Burge
meesters en Secretarissen in W. Z. Vlaan
deren komen de rapporteurs tot de con
clusie, dat de voorgestelde regeling niet
kan worden geaccepteerd.
Middelburg. B. en W. stpllen den raad
voor van den post onvoorzien 1926 f 943
beschikbaar te stellen voor verbetering
van de barak in den tuin van het Gast
huis, toebehoorende aan de gemeente en
bestemd tot opneming van lijders aani
besmettelijke ziekten. Deze barak behoort
zoo spoedig mogelijk te worden voor
zien van duinwaterleiding, een behoor
lijke W. C. een deugdelijke licht-installatie
en een nieuwe stpokgelegenheid, terwijl
het verfwerk en de vloerbedekking ver
nieuwing eischen. Verder wordt aange
boden de begrooting van liet Burgerlijk
Armbestuur over 1927 en .ten slotte doen
B. en W. het zelfde voorstel, als B. en W.
van Vlissingen aan den raad aldaar deden,
en wel om hun te .machtigen samen met
dat college een commissie van deskun
digen te benoemen om rapport uit ta
brengen over de vraag waar een gemeen
schappelijk abattoir het best kan wor
den .gebouwd en hoe het kan worden
gebouwd. Tevens vragen zij in verband
daarmede een crediet van f 1000.
Goes. Naar we vernemen is door B. en
W. dezer geimeente a'an de diverse auto
bus ondernemers een circulaire gezonden
waarin a.m. wordt medegedeeld dat zij
door den Directeur van Gemeentewerken
een plan hebben laten samenstellen voor
verbetering van de standplaats voor auto
bussen aan da Koepoort. Volgens dat
plan zal het aldaar aanwezigei pleintje
geheel tot ahtobusslandplaals worden in
gericht ongeveer op de wijze als de be
staand© standplaats bij het spoorwegsta
tion, -en ruimte bieden voor 22 wagens.
Vender Zai een eenvoudige overdekte
schuilplaats worden aangebracht voor da
reizigers. Het is de bedoeling, dat de auto
bussen dan op gewonei dagen, gelijk tot
heden, standplaats zullen innemen op) da
Groote Markt en op Dinsdag, gedurende
kermis en toondagen, en op andere bui
tengewone dagen, bij de Koepoort.
Door de autobusondernemers zou dan,
wanneer het plan mocht doorgaan, een
vergoeding moeten worden betaald, het
welk zou bedragen per wagen voor het
gebruik van beide standplaatsen (dus
zoowel op de Groots Markt als bij de
Koepoort) fl.per week en voor het
enkel gebruik van de standplaats bij de
Koepoort f0.50 per week.
Mocht de regeling doorgaan, dan zullen
autobussen, waarvoor geen vergoeding
wordt betaald', niet langer op de Groots
Markt, bij de Koepoort of op' een andere
openbare plaats standplaats mogen in
nemen. Den verschillenden ondernemers
is verzocht aan 'B. eai Wl tei willen be
richten, of, wanneiei' de bedoelde rege
ling wordt ingevoerd, zij bereid zouden
zijn daarvan gebruik te maken.
(Eindelijk geven B- en W. dus gehoor
aan het verzoek, door het Raadslid Eek-
hardt zoovele malen gedaan. Tot heden
wilden B. en W. daarvan niets weten.
Zelfs is één keer in den Raad door den
Burgemeester gezegd, dat een dergelijk
voorstel niet van B- en W. was te ver
wachten. Enfin, een mensch, ook een
college van drie menschen, is verander
lijk. Red. Z.)
Nieuwdorp. Donderdagavond vergaderde
de A.-R. Kiesvereen. Na enkele huishou
delijke zaken, bracht de afgev. dhr J.
Hommes verslag uit van de vergadering
der Centrale vergaderingen. Naar aanlei
ding van het laatste verslag en de inge
komen circulaire der Centrale Goes, werd
die Prov. Statenverkiezing besproken en
de lijst van candidaten voor de aan
staande Statenverkiezing opgemaakt. Ini
voorkeur van volgorde werden geplaatst:
1. C. P. Vogelaar, 2. J. A. Dominicus,
3. J. J. de. Jager Gz., 4. Mr J. W. Goed-
bloed, 5. J. Hommes, 6. A. de Lange,
7, D. Meulenberg, 8. P. A. Schwartz, 9.
L. W. B. A. Mulder, 10. ds A. Scheele.
Besloten werd een spreker voor de kies-
vereeniging te laten optreden.
lerseke. .Gisterenavond vergaderde d«
Anti-Rev. Kiesvereeniging „Ora et La-
bora" onder voorzitterschap van den hees
M. Willemsen. De secretaris was door
onvoorziene omstandigheden verhinderd,-
De lijst voor de Prov. Staten werd af
gewerkt. Verslagen van Centrale en Pro
vinciale werden uitgebracht. Na het af
werken van eenige huishoudelijke zake»'
en een opwekkend woord van den voor
zitter werd deze vergadering door Ds B,
Meijer met dankgebed gesloten.