Wo 36
Donderdag 11 November 1916
41e Jaargang
S, WIEMER Co,
liwilasi.
MenlwL
jtWATTA'fVt
VOUE-MELK-REÈP
MIDDELBURG.
Vraagt RWATTA-SPECULAAS
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorstsfraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per pest, f3.-
Losse nummersf0.95
Wie er juichen.
De uitslag van de verkiezingen in 1925
was, 3at de rechterzijde in de Tweede
Kamer .een flinke meerderheid kreeg.
En gezien de mannen, die in verband
xlaarmee aan het bewind kwamen, was
er alle reden om veel goeds te verwachten.
In 'Se Troonrede, waarmede in Sep
tember 1925 de zitting van de Stat-en-
Generaal geopend werd, heette het dan
ook kort, maar duidelijk: „Zoo voor be
stuur als wetgeving blijft handhaving van'
de Christelijke grondslagen van ons volks
leven richtsnoer."
Wanneer men nu in aanmerking neemt,
dat de heer Colijn kabinetsformateur was,
en dat in het program vap Actie der
A.-R. partij was uitgesproken, dat de "A.-R.
partij alleen dan met andere partijen
zou willen samenwerken'tot de vorming'
van een Regeeringsmeerderheid, indien
het werkprogram v;yr het Kabinet zich _i,n'
ruime mate zou aansluiten bij het pro
gram der Antirevolutionaire partij, dan
is het duidelijk in welke richting het
Kabinet wensclite te sturen.
Maar het Kabinet werd ten val ge-
bracht
Door het verheffen yan ondergeschikte
punten tot zaken van den eersten rang,
werd de samenwerking verbroken.
In sommige kringen is daarover ge-
juicht.
iMeai heeft dit feit als een overwinning
gevierd.
Maar wat zien we nu?
Het Kabinet-de Geer is begonnen mei
te verklaren dat het zich buiten alle
partijkwesties wenschte te houden.
En toen clan ook in het Voorl. Verslag
op de Staatsbegrooting aan cle Regeering
gevraagd werd maatregelen te zullen'
nemen inzake Zondagsrust, huwelijkswet
geving, lijkverbranding, enz., werd zonder
meer geantwoord, dat de Regeering zich
met deze kwesties niet wenscht in te
laten. Ook de afschaffing van den stem
plicht is van dit Kabinet niet te wachten.
Op maatregelen van principiëelen aard
valt niet te rekenen.
Is het wonder dat het vrijzinnige „Va
derland" juicht over dit antwoord en dat
dit blad zijn blijdschap uitspreekt over
dezen gang van zaken?
De vrijzinnigen mogen dan niet de ge
legenheid hebben hunne lievelingswen-
schen 'te vervullen, aan cle wenschen
van de rechtsche partijen, met name die
van de Anti-revolutionaire partij zal toch'
ook niet worden tegemoet gekomen.
Er zal een „neutrale" politiek worden
gevoerd.
Geen wonder, dat de vrijzinnigen jui
chen en jubelen.
Maar het zou ook geen wonder zijn,
wanneer dit gejuich, sommigen, die tot
■den val van het Kabinet hebben meege
werkt, ietwat onaangenaam "in cle ooren'
klinkt.
Dit gejuich kan hen leeren, dat er
toch nog wel wat meer kapot gemaakt is
dan het gezantschap, waarop zij zich
blind staarden en -dat aan de vrijzin
nigen een onwaardeerbare dienst werd
bewezen.
Onder cle tegenstemmers was ook de af
gevaardigde Gasparote, die na de zitting
zijn ontslag nam als vice-president van de
kamer.
Tijdens de zitting van de kamer werden
verschillende afgevaardigden die tot de
oppositie behoorden door de fascistische
afgevaardigden lastig gevallen. Een fas
cistisch afgevaardigde diende zelfs den af
gevaardigde Cotti, die tegen had gestema,
in de wandelgangen een oorvijg toe.
Korte berichten.
Venizelos, die tegenwoordig te Parijs
woont, heeft verklaard, dat, zoo hem de
portefeuille van buitenlandsche zaken in
Griekenland wordt aangeboden, hij daar
voor zal bedanken. Hij verheugt zich over
de overwinning der republikeinen, doch
wil zelf geen actieve rol meer spelen.
In antwoord op vragen in het Engel-
sche Lagerhuis heeft de postmeester-gene
raal meegedeeld, dat de post niet voorne
mens is door te gaan met het laten adver-
teeren in poststempels. Uit een onderzoek
was hem gebleken, dat de opbrengst daar
van uiterst gering was.
In het zuidwesten van de Ver. Staten
is de winter ingevallen met veel sneeuw in
Kansas, Oklahoma en noord- en noordwes
telijk Texas. Een sneeuwstorm beweegt
zich, uit Canada komend, in zuidoostelijke
richting en Kansasen Missouri hebben
felle koude te wachten.
i
Zoo juist ontvangen
De kolenpood in België.
In het „Staatsblad" is een door alle
Belgische ministers onderteekend besluit
verschenen, waarbij ter voorziening in'
den kolennood aan de burgemeesters de
machtiging wordt verleend, om alle maat
regelen te treffen, die kunnen dienen om
de straatverlichting, het gebruik van gas
en electriciteit in de openbare en parti
culiere gebouwen, bij de verlichting van
etalages en voor lichtreclames tot een'
minimum te beperken.
De kolenmijnen zijn verplicht tien pCt.
van de productie (volgens een opgave der
Soorten en der quantiteit door de regee
ring), tegen door de regeering vast te
stellen prijzen te harer beschikking te
stellen.
In gemeenten, waar kolennood heerscht
zullen de burgemeesters een lijst van de
inwoners en instellingen, die steenkolen
noodig hebben, met opgaaf der verlangde
hoeveelheid en soort aan de directies
der mijnen zenden en tevens mededeelen,
wie voor de betaling instaat. Verder zul
len de burgemeester ook zorgen voor de
verdeeling der kolen tegen een door hen
Vcist to stollen prijs.
Weg met de oppositie.
Zóó denkt men er blijkbaar in Italië
over. De kamer heeft nl. een motie aange
nomen, waarbij de afgevaardigden van de
oppositie van den Aventijn en de commu
nisten van het lidmaatschap der kamer
vervallen worden verklaard.
De kamer heeft ook met 341 tegen 12
a emmen de wet tot bescherming van den
staat aangenomen.
Een.verloving van prinses
Juliana op til?
Curiositeitshalve geven we, zegt „Het
Centrum", onderstaand bericht
Het Vlaamsch-Nationalistische blad „De
Schelde" beweert, dat in Brusselsche krin
gen druk gesproken wordt over een aan-
staande verloving van Prins Karei van'
België, den tweeden Belgischen konings
zoon met Prinses Juliana van Nederland.
Het blad brengt deze mogelijke ver
loving in verband met het Belgisch-Neder-
landsch Verdrag en het blad ziet hierin
een wijziging van de Belgische politiek,
waarbij deze zich meer en meer afkeer!
van Frankrijk, en naar het Noorden toe
nadering zoekt. Als bewijs hiervoor noemt
liet blad ook de zelfstandige stabilisee
ring buiten Frankrijk om, van het Bel
gische geld en het loslaten van den franc
en de invoering van een eigen zelfstandig
ruilmiddel, de Belga.
België naar het Zuiden gericht heef!
zijn volk steeds dis-illusies gebracht, zoo
eindigt het blad en het vraagt dan oi
we aan den vooravond staan van een
nieuwe Belgische politiek in Noordelijke
richting.
Het blad zelf schijnt nogal veel geloof
te hechten aan deze geruchten, want,
heeft het tot nu toe weinig willen weten'
van het ^Belgisch-Nederlandsch Verdrag,
plotseling is het blad er veel voor gaan'
voelen en zegt, dat de verwerping van'
dit Verdrag door alle verantwoordelijke
hoofden wordt gevreesd, en dat een van'
de grootste Europeesche staatslieden, mi
nister Van Karnebeek, er zijn lot aan
verbonden heeft.
K.-K. Overheidspersoneel.
Zaterdag hebben de hoofdbesturen van
de bjj de R.-K. Centrale aangesloten
organisaties te Utrecht vergaderd, om de
salaris-actie voor het Rijkspersoneel te
bespreken en te beramen wat verder dient
te worden gedaan.
Vertegenwoordigd waren "het R.-K. per
soneel, 'de R.-K. ambtenaren, de R.-K.
onderwijzers, de R.-K. leeraren bij lret
nijverheidsonderwijs en de R.-K. werk
lieden.
Breedvoerig werd van gedachten ge
wisseld over het van de Kamerfractie
ingekomen antwoord op verzoeken, met de
R.-K. Kamerfractie mondeling besproken'
Het antwoord werd onvoldoende geacht
en er werd besloten, zich opnieuw schrif
telijk met de Kamerfractie in verbinding
te stellen.
Besloten werd, aan de R.-K. Centrale
op te dragen, na het ontvangen van een
nader bericht van de R.-K. Kamerfractie
te overwegen -op welke wijze uiting kan
worden gegeven aan de verbitterde stem
ming, welke onder het katholieke Over
heidspersoneel heerscht.
Eerste Kamer.
De voorzitter van de Eerste Kamer is
voornemens aan de centrale afdeeling voor
te stellen in de afdeelingen te doen onder
zoeken Dinsdagavond 16 'dezer, na de
openbare vergadering, eenige wetsontwer
pen van eenvoudigen aard, en op Woens
dag 17 Nov. des voormiddags 11 uur o.m.
het wetsontwerp tot wijziging der succes
siewet, de belastingontwerpen, en het ont-
werp-wegenbelasting.
Pon s i «In rog el i n|g S p|o or weg-
pf-er s on ©el.
Het hoofdbestuur van den Prot. dhr.
Bond van spoor- -en tramwegplersone-el
heeft, naai' aanleiding van een uitspraak
van den Clemtralon Raad van Beroep', aan
de directie der Nederl. Spoorwegen een
brief gezonden, waarin gevraagd wordt,
of ook and-ere toelagen dan voor vreemde
talen, boekhouden en examen stations
dienst, als p-ansio-engrondslaig zullen wor
den aalng-ömerkt, .en of zulks in den ruiml-
st-e-n zin zal toegepast worden.
De aandacht wordt gevestigd op het
verschil van oud-el e-n nieuwe bezoldiging
bij wed-c-r in dienst nemen van wachtgel
ders, op toelagen wegens leiderschap! van
ec-n cursus (voor aspirant-werkmeester
ei.d.) ear op toelagen, welke in de plaats
traden voor dei 7 pet. bezoldiging, die som
mige ambtenaren indertijd als tantième
ontvingen.
Het hoofdbestuur dringt -ei" in zijn brief
bij de directie1 op aan, dat alle soortge
lijke toelagen zullen geacht worden een
d-eel van den pensioensgrondslag uit te
mak-en. Tevens wordt verzocht, dat amb
tenaren, die verzuimden tijdig bezwaar
tegen hun pensioensgrondslag in te die
nen, -geacht zullen worden aan de ge
stelde voorwaarden te hebben voldaan.
Waarschuwing.
De minister van financiën vindt aanlei
ding belanghebbenden te waarschuwen te
gen personen, die er hun werk van maken
op te leiden voor -het examen voor kom
mies of Rijksklerk bij de directe belastin
gen, invoerrechten en accijnzen, tegen een
onevenredig hoog lesgeld, dat -dan later na
aanstelling betaald zal kunnen worden.
Candida-ten voor de ambten van kom
mies en Rijksklerk, van wie blijkt, dat zij
zich op deze wijze in -overmatige schulden
hebben gestoken, zullen met het oog op de
belangen van -den dienst niet kunnen wor
den -geplaatst.
Reclames bij de spoorwegen.
Op vragen van het lid van de Tweede
Kamer, den heer Schaper, betreffende toe
zicht van regeeringswege op -de plaatsing-
van reclames aan de spoorwegen en de
gebouwen, tot de spoorwegen behoorende:
1. Is de plaatsing van reclames aan de
spoorwegen en de gebouwen, tot de spoor
wegen behoorende, onderworpen aan het
toezicht van den minister?
2. Zoo ja, 'hoe kon dan toegestaan wor
den, dat op het perron van het Staatsspoor
in Den Haag een groote, zeer in het oog
1-oopende, reclame werd geplaatst, voor
stellende een gruwelijk en bloederig tafe
reel, namelijk een stierengevecht in zijn
meest afstootenden* vorm?
3. Zoo neen, wil dan de minister over
wegen, of niet de plaatsing van reclames
in de toekomst zal moeten afhangen van
zijn goedkeuring?
'heeft -de minister van waterstaat geant
woord:
1. De eerste vraag wordt ontkennend be
antwoord.
2/3. In de in de tweede vraag bedoelde
reclame kan de ondergeteekende geen aan
leiding vinden, bijzondere maatregelen
voor de spoorwegen te overwegen; ook de
spoorwegen zijn onderworpen aan de al
gemeen geldende, op dit stuk bestaande
wettelijke voorschriften.
De burgemeester van Leiden.
Naar „Het Volk" verneemt, wordt de
burgemeester van Hoorn, Mr G. J. Bis
schop, als kandidaat voor het 'burgemees
terschap van Leiden genoemd.
Van andere zijde wordt als een ernstig
candidaat genoemd Dr II. J. Lovink, lid
van de Tweede Kamer en burgemeester
van Alphen a. d. Rijn.
De Platteland er sb on d.
Voor den Plattelandersbond begint, naar
wij in „Het Volk" lezen, de belangstelling
beneden 'het vriespunt te dalen. In het
laatste nummer van „De Nieuwe Platte
lander", dat door den heer Braa-t geredi
geerd wordt, wordt melding gemaakt van
een algeiheene vergadering in de provin
cie Friesland. Het vangt aldus aan:
De belangstelling had grooter kunnen
en moeten zijn; geen enkele afdeeling had
afgevaardigden 'gezonden; niet alle be
stuursleden zelfs waren aanwezig.
Toen -de „algemeene vergadering" de
a.s. Statenverkiezing besprak, kwam er
„een donderslag hij helderen hemel": de
heer Bokma, lid van de Saten voor den
Plattelandersbond, deelde mee, dat zijn
naam niet meer op de kandidatenlijst
mocht worden geplaatst. Tot een beslissing
kon men niet komen, want enkelen verlie
ten de vergadering reeds om tijdig aan
station of autobus te zijn.
De Onderwijsbegrooting.
Aan het Voorloopig Verslag betreffende
Hoofdstuk Va der Staatsbegrooting is het
volgende ontleend
Verscheidene leden waren zeer teleur
gesteld, dat nu de financiën van 'het Rijk!
zich aanmerkelijk gunstiger hebben ont
wikkeld dan eenige jaren geleden gemeend
werd, niets er op wijst, dat van den
minister spoedig voorstellen zijn te wach
ten tot herstel van het verplichte 7 e
leerjaar met voorbereiding tot een ver
plicht achtste leerjaar en daarmee samen
gaande uitbreiding van den leerplicht.
Evenmin blijkt, dat de minister thans
wil terugkomen op het normaal .cijfer
van "48 leerlingen per leerkracht, terwijl
ook geenerlei uitzicht geboden wordt op
herstel in bevordering van het vooraf
ten plattelande geheel ontredderde of ver
nietigde vervolgonderwijs. Het uitgetrok
ken bedrag voor nijverheidsonderwijs is
geheel ontoereikend voor de toenemende
behoeften der bevolking.
In tegenstelling met deze leden ver
klaarden verscheidene leden zich na
drukkelijk tegen invoering van de zeven
jarige leerverplichting, doch wenscht-eri
wel d-e gelegenheid te zien geopend, tot
het allerwege ontvangen van onderwijs
na het zesde leerjaar tot den leeftijd
waarop arbeid ingevolge de Arbeidswet
mag worden verricht.
Sommige leden waren van oordeel, dat
het leerplan der lagere scholen vereen
voudigd moet worden. Verscheiden leden!
oordeelden, dat bezuiniging op de op
leiding van onderwijzers noodzakelijk is.
Vele leden oordeelden, dat de bezol
diging der onderwijzers dringend ver
betering behoeft. Van verschillende zijden'
werd gewezen op het groote belang van
bevordering van aanvullend onderwijs
voor de leerplichtige jeugd en op dat
van uitbreiding van het U.L.O.-onderwijs
Zeer vele leden wenschten krachtige be
vordering van het buitengewoon onder
wijs, vooral ook voor zwakzinnige en im
becielen; gevraagd werd naar 's minis
ters voornemens ten deze, als mede teit
aanzien van Tiet onderwijs aan schip
perskinderen.
Algemeen rees de klacht, dat 'de Me
morie van Toelichting niets leert omtrent
de plannen van den minister. Men vroeg
of de indiening van een wetsontwerp'
tot regeling van het voorbereidend onder
wijs voor jeugdige kinderen te verwachten'
is. Gevraagd werd naar 'sministerö
voornemen inzake het bevorderen van de
Volkenb-ondS|g-edachte op lagere -en mid
delbare scholen en kweekscholen.
D"Q overwegen der locaall-
spoor op Zuid-Bevel and. Evenals
wij Maahdag j.l. deden, vestigt ook de
Midd. Cii't. de aandacht der spoorweg
autoriteiten op het gevaar van so-mlmï-ge
onbewaakte' overwegen opi Zuid-Beveland,
als volgend jaar de locaal spoor zal worden
geopend.
W,ie van Baarland naar Kwhdelndamlme
rijdt, loopt gevaar wij zaïg'en het he
laas op dan draai bij den boomgaard
te verongelukken. Een eind verder, in 't
Lange Weeg je hij Kwadendamme, waar
alle uitzicht naar den kant van Hoe-
dekeoskerke belein'merd is. Aan Schoor-
tjes-Zandweg onder 's Gravenpolder; bij
den Palmboom onder Nissei; in den
Schuit weg bij 's Gravenpolder en niet te
vergeten achter Kloetinge.
Wij -en talloozen met ons, houden het
hart vast, wanneer we denken aian het
gevaaï, dat daar nu al dreigt, dat te
dreigend-er zal grimmen, walmeer de trein
eenmaal in exploitatie zal zijn.
Is hier voor de gemeentebesturen niet
een taak, om den noodige-n drang' uit te
oefenen?
Voor den dienst in Ned.-Indië is
bestemd de heer W1. F. K. Gouwe, gou-
v-e-rn.-arts bij den Dii-enst der Volksgezond
heid, te Veere.
Kapitein-luitenant ter zee L. M- J.
Gregory, thans hoofd van h-et onderwijs
bij do opleiding vaar lichtmatrozen, is be
stemd oto op tel treden als co-mmatp
dant van het wachtschip ta Vlissing-en
-en tevens als ondercommandant der ma
rine te Vlissinge-n.
Tevens ligt het in de bedoeling', te
zijner vervanging als hoofd van heit onder
wijs bij de opleiding van lichtmatrozen een
anderen zee-officier aan te wijzen.
De functie van ondercommaUdant der
marine te Vlissinge-n komt in de plants
van de tot dusver bestaan hebbende' func
tie van oudst-aanwezend zeeofficier.
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Goes. Gisterenavond vergaderde de Ge-
ref. Mannenvereen. „Galvijn" alhier. De
voorzitter kon met blijdschap constatee-
ren, dat de opkomst der leden -ditmaal ver
rassend groot was. Ook waren een tweetal
bezoekers aanwezig, die zich later als li<f
lieten inschrijven.
De heer N. J. Bastmeijer leidde in: „Het
ambt der geloovigen". Op levendige wijze
teekende spr. de verhouding van den
mensch -tot God vóór en na den zondeval,
de beteekenis van Christus' Middelaars-
werk -in dezen, dat de basis vormt voor het
ambt der geloovigen, en de wijze waarop
dit ambt zich openbaart en moet open
baren in het leven op elk levensgebied.
Op dit principieel hooggestemde referaat
volgde een zeer geanimeerde bespreking,
die vooral -de practische zijde betrof. Bij
deze bespreking, waarbij zijdelings ook de
besluiten der Asser Synode ter sprake
kwamen, bleek dat een tweetal leden tegen
de besluiten (niet tegen -de bedoeling) be
zwaren hebben en zich daarmede niet kun
nen vereenigen.
Aan het Rapport der Slagersvereeni-
ging over het voorstel van B. en W. tot bet
stichten van een abattoir ontleenen wij:
De vereeniging komt tot de overtuiging,
dat bet te bouwen abattoir in alle deelen
te klein, te primitief is. Nadert men met
zijn rund om het tijdelijk te stallen, dan be
merkt men reeds dadelijk dat de veestal
ling veel te klein is. Er zijn 7 plaatsen, er
moeten er minstens 12 zijn. De ruimten
90 cM. breed, zijn veel te klein, zoodat een
taxatie door -de ambtenaren of slagers als
mede een levende keuring niet naar foe-
ihooreh kunnen plaats vinden. Bovendien
mogen de rijksambtenaren geen rund veri-
fieeren in een stal, waarin tegelijk paarden
staan.
In den kleinen stal moeten tegelijk ge
borgen worden veulens, kalvers, geiten,
schapen, wat natuurlijk een onmogelijk
heid is. Oók veel te klein. Bovendien is er
geen stalling voor paarden. f
De Run-derhal. Er zijn drie -slachtplaat
sen, waarin dus tegelijk -drie groote dieren
kunnen worden geslacht, d. w. z. dat zou
moeten kunnen, maar de ruimten zijn
weer te klein, vooral wanneer er tegelijk
een volwassen paard wordt geslacht. Deze
hal is in Goes groot 8.50 bij 6.80 M. In
Doetinchem, waar evenveel runders wor
den geslacht, zijn die afmetingen 13 bij 9
M., welke ruimte beslist noodzakelijk is.
De varkenshal in Bodegraven is 7.42 bij
6.32 M., in Goes 5.80 bij 6.75 M., dus ook
al weer veel te klein. Ook de ophangruimte
waar al het geslachte vleesch van Maan
dag en Dinsdag tegelijk moet worden ge
borgen is, in vergelijking met andere
plaatsen, veel te klein.
De Koelruimte. Deze bevat 13 cellen
voor alle slagers (16). Sommigen hebben
aan één cel niet genoeg. Ook de voorkoel
ruimte moest veel grooter zijn. De Koel
machine is naar onze meening van veel ta
geringe capaciteit, daardoor zijn ketelhuis
en machinekamer ook te bekrompen.
Personeel. Eén man kan onmogelijk al de
werkzaamheden verrichten, ook zal de
machinist waarschijnlijk niet te vinden
zijn voor het opruimen en reinigen, zoodat
er ook met het oog op de Arbeidswet wel
2 of 3 man noodig zijn. Bovendien is het
hoogst gewenscht, dat het abattoir, gezien
-de groote 'hoeveelheid vleesch en levend
vee, die het kan bevatten, niet -onbeheerd
blijft; een woning voor den concierge dient
mede aanwezig te zijn, liefst tegen bet
slachthuis aan.
Vele slagers lijden een groote schade
wanneer ze niet thuis mogen slachten, om
dat ze meer personeel en meer materiaal
moeten hebben, b.v. om bun vleesch van
't abattoir naar hun winkels te vervoeren.
De v r ij h e i d der slagers wordt aan ban
den gelegd, nu slachten ze wanneer ze
denken dat 'het noodig is en liefst op uren,
dat het in den winkel stil is (dit geldt
vooral voor -de kleinere slagers). Het par
ticulier initiatief wordt aan banden ge
legd.
De kosten van het abattoir met koelin
stallatie zijn geraamd op f 55.000. Als men
nu weet dat voor een even groot slachthuis
zonder koelinstallatie te Bodegraven
i 54.000 is betaald, dan is -de raming voor
Goes, twaar alles te klein is, zeker veel te
laag en zal eerder -de f 100.000 belang
rijk overschrijden dan er heneden blijven.
Is zoo'n uitgaaf voor Goes gemotiveerd,
waar b.v. van export geen sprake is?
In Baarn is voor de koelinstallatie alleen
