No 13
Vjijdag 15 October 1§!6
41e Jaargang
"êüstFBLSOT
W Pmrjnie
Staten-Generaal.
Eet fan Melle's Torenkoek.
Kerknieuws.
Stanlani
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
Zeven Heeren uit 't land van de Boeren
Kwamen laatst door ons vaderland
toeren.
Naar men schreef ln de krant
wilden zjj naar hun land
VAN MELLE'S ontbijtkoek vervoeren.
Directeur-Hoofdredacteur:
R. ZUIDEMA.
Bureau: Lange Vorststraat 70, Goes
Tel.: Redactie en Administratie no. 11
Postrekening No. 44455.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.-
Losse nummers
f 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cL
Bij abonnement belangrijks korting.
s3
Aan de spits.
Er wordt nogal geklaagd over den toe
stand van do volkshuisvesting.
En met recht-
De woningtoestanden laten in verschil
lende plaatsen nog veel te wenschen over.
Er zijn nog veeil 't© veel krotwoningen'.
Ook op dit gebied is er nog veel te
doen overgebleven-
Dit mag er ons echter niet toe bren
gen om wat op dit gebied gedaan werd,
niet te waardeeren.
Wanneer men sommige bladen leest
dan krijgt men den indruk, alsof er op
dit gebied zoo goed als niets gedaan werd
de laatste jaren en alsof de Regeering
op schromelijke wijze haar plicht zou
hebben verzaakt-
Dit is echter niet juist- -
Ei1 is ontzaglijk veel gedaan de laat
ste jaren, niet alleen tot verruiming,
maar ook tot verbetering van de volks
huisvesting.
In dit opdrhl kan Nederland een
vergtliil >'i'g met andere landen glansrijk
doorstaan.
Kort geleden kwam de „Kölnische Zei-
Jung" verklaren, dat de Hollanders in
den woningbouw in Europa den toon
aangeven.
Zoo is het'-
Br is geen land ter wereld1, waiar de
Christelijke partijen zijn georganiseerd als
in ons land en waar ze zoo grooten in
vloed uitoefenen op het staatsbestuur-
Maar er is ook geien land, waar aan
het vraagstuk der volkshuisvesting zoo
veel is gedaan als hier-
De Socialisten, die gewoon zijn ook op
dit gebied de noodige critiek te leveren,
kunnen geen land waar hun partijgenoo-
ten de leiding hebben, aanwijzen, dat
met' ons land kan worden vergeleken.
Nederland stalat, evenals met zoovele
andere zaken, met zijn maatregelen inzake
de volkshuisvesting aan dei spits!
Tweede Kalmer.
De Tweede Kamer heeft gisteren met
haar werkzaiamheden een aanvang ge
maakt of liever, zich met de regeling
van haar werkzaamheden bezig gehou
den-
Door den voorzitter werd voorgesteld
om Dinsdag 19 Oct- to beginnen meit de
behandeling van dei belasting ontwerp en'.
De algemeene beschouwingen zullen over
alle ontwerpen tegelijk worden gehouden
en daarna vanigt de behandeling artikels-
gewijz© aan in volgorde: successiebelas
ting, personeels belasting, leeningswet en
veodeidigingsbelasting II-
Hoe lang dei Kamer daarover zal doen
is nief met zekerheid te zeggen. Als zij
zich zoo weet te beperken als gisteren kan
ze er in enkele dagen door zijn- Nal
afhandeling van de financieele ontwerpen
zijn de interpellaties van den communist
en den sociaal-democraat aan de orde,
terwijl de voorzitter het noodig acht om
op 9 Nov- een aanvang tö maken met
de behandeling der begrooting.
In hoeverre het verdrag Nederland
België daardoor in het gedrang komt,
zal van del Kamer afhangen. De heer
Ruys de Beerenbrouck heeft gisteren geen
voorstel gedaan het aan de agenda toe
Ie voegen, maar evenmin als zijn inzicht
te kennen gegeven om het eerst te
behandelen na de begroetingen.
De voorzitter wenschte den tijd voor de
behandeling van het Belgisch tractaat nog
niet vast te leggen, maar eerst den loop
van zaken nog af tja wachten.
„Door mij, zoo zeide hiji, wordt
nog geen voorstel gedaan, het trac
taat met België aan de agenda
toe te voegen. De tijd voor de
.afhandeling der begrootingen vóór Kerst
mis maakt het noodig, dat wij den 9den
November beginnen met de begrootings-
discussie. Als ik nu in aanmerking neem,
■dat verscheidene vergaderingen zullen
worden vereischt voor de onderwerpen,
die ik heib voorgesteld' te behandelen,
komt het mij gewenscht voor, den tijd
van behandeling van het Belgisch tfac-
jtaa't nog niet vast te stellen, maar eerst
dein loop van zaken nog af te wachten en
-omtrent die behandeling te beslissen, bij
een binnenkort weder te houden regeling
van werkzaamheden."
Verwacht wordt, dat del behandeling
van de financieele ontwerpen niet zoo
heel veel tijd in beslag zal- nemen, zoo
dat het niet uitgesloten is, dat het trac
taat in de laatste week van October of
de eerste week van November aan de orde
komt-
Vervolgens werd door den heer Cra
mer (S.D.A.P.) geïnterpelleerd over de ac
tie tegen de communisten in Indië, waar
hij de volgende motie werd voorgesteld}
De Kamer, van oordeel, dat het on-
gewenscht is dat de Indische regeering
of een harer organen bijzonderen steun
verleent aan eenige politieke partij, ver
zoekt den Minister er bij de Indische!
regeering op aan te dringen, in voorko
mende gevallen zich strikt aan dit be
ginsel te houden en gaat over tot de
orde van den dag."
Over déze motie door den Minister van
Koloniën overbodig en ongewenscht ge
acht, zal vandaag worden gestemd-
Organisatie van de rijks-
werven.
De commissie van advies in zake de or
ganisatie van de rijkswerven, ingesteld bij
beschikking van den minister van marine
a.i. van 19 Juli j.l., verzoekt aan al dege
nen, die meenen inlichtingen te kunnen
verstrekken of denkbeelden te kunnen op-
përen, welke voor de commissie bij de uit
voering van de haar gestelde taak van be
lang kunnen zijn, deze inlichtingen c. q.
denkbeelden, hetzij schriftelijk in de die
nen bij den secretaris der commissie lui
tenant ter zee le kl. J. W. Termijtelen, aan
het departement van marine, dan wel, in
dien zij er de voorkeur aan geven, deze
mondeling ter kennis van -de commissie
te brengen, zich tot den genoemden secre
taris te wenden, ten einde in gemeen
schappelijk overleg hiertoe een tijdstip
vast te stellen.
Volledigheidshalve zij vermeld, dat de
commissie voornoemd zal hebben te advi-
seeren nopens de volgende vraagpunten:
1. Moeten de rijkswerven bij de voorge
nomen reorganisatie van de marine ge
handhaafd worden in den tegenwoordigen
vorm en omvang.
a. met het oog op het financieele belang
der marine;
b. met het oog op het financieele belang
van den Staat in zijn geheel;
2. Hoe is een eventueel belangenconflict
tusschen de desideratie sub a en sub b te
overbruggen.
Indien de vraag, bedoeld sub 1, ontken
nend wordt beantwoord, rijzen de vragen:
3. Welke omvang van het bedrijf wordt
aanbevolen?
4. Welke organisatie en vorm van het
bedrijf worden het beste geacht?
D e Zuiderzee-werken.
Het Ned. Gorresondentiebureau in Den
Haag meldt:
In verband met de in de pers de ronde
doende berichten over ernstige schade,
welke door den storm van 910 October
aan .de Zuiderzee-werken zou zijn toege
bracht, kan worden medegedeeld, dat die
geenszins van zoo ernstigen aard is, als
die berichten zouden doen vermoeden, en
zich bepaald heeft tot het wegslaan van
eenigen grond en het beschadigen vaü
enkele steenglooiingen van de pas vol
tooide of nog in uitvoering zijnde dijk- en
oeverwerken langs de Noordzijde van Wie-
ringen, alsmede tot het wegslaan van
eenige kortelings boven laagwater ge
brachte gedeelten van den Keileemdairï
voor den in aanleg zijnden dijk van den
proefpolder bij Andijk. Aan den afsluit
dijk van het Amsteldiep en aan de dijk
en kanaalwerken langs de Noord-Holland-
sche kust is geen schade van eenige be-
teekenis toegebracht.
Waterleiding te Borsselen.
Zooals bekend, is Borsselen de eenige
gemeente op Zuid-Beveland, die niet is
toegetreden tot de N.V. Waterleiding Mij
Zuid-Beveland. Eerst in 1910 waren
er twee weigerachtige gemeentebesturen
Maar nog voor de inwenringtreding van
het bedrijf, koos 's Gravenpolder eieren
voor zijn geld en trad toe, maar Borsse
len volhardde in zijn weigering. Later
in 1914 was er in den Gemeenteraad
wel een sterke strooming voor toetreding,
maar toen kwam pi gauw de oorlog en
vlogen de prijzen van de voor den aanleg
benoodigde materialen de hoogte in, zoo -
dat er jaren lang van dien aanleg niets
komen kon.
Telkenmale is wel door de belang
hebbenden bij een goede drinkwatervoor
ziening actie gevoerd vóór toetreding, vele
malen is door Gezondheidscommissie,
Ged. Staten en Inspectie der Volksge
zondheid pressie op den Gemeenteraad
(uitgeoefend, wel waren de geregeld voor
komende typhusgevallen een duidelijke
waarschuwing ,maar dat alles baatte niets.
Ook in den laatsten tijd is nog weer g©-
bleken, dat er van den Borsselschen Ge
meenteraad in dezen niets te verwach
ten is.
Toch is er groote behoefte aan goed
drinkwater. Dat is wel heel duidelijk ge
bleken in droge zomers. De Directie der
N.V. Waterleiding-Mij Zuid-Beveland was
toen zoo bereidwillig om in 's-Heeren1-
hoek water beschikbaar te stellen, maar
een watertransport over den afstand
's HeerenhoekBorsselen levert groote
moeilijkheden op. Het kón zooveel gemak
kelijker als de Raad maar wilde.
Nu heeft de watervoorziening van Bots-
selen den laatsten tijd weer een punt
van bespreking uitgemaakt bij Ged. Staten.
En ook in Borsselen heeft men niet stil
gezeten. Men wil nu op toetreding
door den Gemeenteraad niet gehoopt kan
worden een anderen weg inslaan. Er is
enkele jaren geleden (in 1921) opgericht
een Coöp. Vereeniging tot voorziening van
goed drinkwater „Algemeen Belang". Deze
coöperatie heeft connectie gezocht met
de Waterleiding-Maatschappij en het re
sultaat van die besprekingen is, dat een
circulaire is opgesteld, en verzonden aan
de bewoners van de plm. 225 aansluit-
bare perceelen.
Als nu deze coöperatie voldoende mede
werking van de betrokkenen krijgt, dan
wordt de gemeente Borsselen beschouwd
als groot-verbruiker. De Waterleiding-Mij;
legt een buisleiding van 's Heerenhoek
naar Borsselen, de coöperatie betrekt het
water en verkoopt het onder hare leden
In de circulaire worden ook de prijzen
genoemd, waarvoor bij voldoende deel
name het water aan h-un (de bewo
ners zijn dus vrij yaii aanlegkosten) ge
leverd wordt. Deze prijzen lijken ons zeer
billijk. i
Gaarne wekken wij de betrokken inge
zetenen op, tot deze coöperatie toe te
treden. Deze methode lijkt ons de eenige
weg voor Borsselen om binnen afzien-
baren tijd de waterleiding te krijgen. Men
bedenke dit wel.
Slaagt de coöperatie in haar pogen,
dan moet natuurlijk aan het Gemeente
bestuur en Ged. Staten concessie ge
vraagd worden. Wij vertrouwen, dat de
Gemeenteraad dan een meer tegemoet
komende houding zal aannemen en ook
eenigen financiëelen steun zal willen ver-
leenen. Laat men toch het groote be
lang van een goede drinkwatervoorziening
beseffen en niet volharden in taai, on
gemotiveerd en vooral hier zoo schade
lijk conservatisme. Laat Borsselen nu
herstellen, wat nog te herstellen is.
Verlading slalchtpluimveie-
Men meldt ons, dat dei Duitsche afne
mer wegens onvoorziene omstandigheden
verhinderd is, Dinsdag 19 Oct- in Goes
te verladen. Do laatste verlading uit Zee
land zal dus plaats vinden Dinsdag 26
Oct- af station Goes.
Goes. Het kleedingmagazijn van de fa
Bos in de Ganzepoortstraat heeft door ver
bouwing een niet onbelangrijke verande
ring .pnderigaan. Een verandering, die een
verbetering kan worden genoemd, zoo
als Zaterdag, wanneer het magazijn her
opend wordt, wel zal blijken.
Daar deze heropening samenvalt met
de opening van het winterseizoen, loont
het zeker de moeite hier even een kijkje
te nemen. i,
Schilderijententoonstel-
ling. Hedenmorgen brachten wij even
een bezoek aan de interessante expositie
van schilderijen van den bekenden Veer-
schen schilder A. J. van Dijck. De circa
45 doeken zijn geëxposeerd op de bo
venzaal van het hotel Centraal. Er zijn
ware kunstjuweeltjes bij, ja eigenlijk legt
ieder schilderij getuigenis af van de
groote talenten van den heer van Dijck.
Naast het vroolijke doek „Bloesem ap
pelboom''' treft men weer teere, sublieme
werkjes aan als „Scheepjes" (najaars
stemming), haven Veere (grijs weder). Het
is inderdaad een expositie van fijn, hoog
staand werk, waarvan wij als leek (het
zit hier gaarne eTkend) het waarachtig
schoone nog maar weinig zien en aan
voelen.
De heer van Dijck had heden nog vóóii
de opening der tentoonstelling het voor
recht reeds twee doeken te verkoopen.
Moge deze verkoop een voorspelling van
verder succes zijn. Gaarne wekken wij!
ieder kunstminnaar aan deze tentoonstel
ling te bezoeken.
Zij werd hedenmiddag drie uur met
korte toespraak geopend door den heer
P. C. Labrijn.
Spr. had gaarne voldaan aan het ver
zoek Van den heer van Dijck, hij de
opening zijner tentoonstelling een enkel
woord te spreken. Gaarne wil $pr. trach
ten, hem een introductie te-geven bij het
Goesche kunstlievende publiek, indien
dat nog noodig is! De heer van
Dijck is hier allerminst een onbekende;
wij herinneren ons nog, aldus spr., zijö
groote tentoonstelling van zes jaren ge
leden in het Schuttershof, welke een suc
ces was. Hij heeft thans een tentoonstel
ling op bescheidener schaal ingericht; dit
schaadt echter niet het gehalte van zijn
werk. Integendeel, wie zich het werk van
den heer Vjan Dijck van toen herinnert,
zal zeggen: de kunstenaar is gegroeid,
zijn werk is voller en rijper geworden. De
heer van Dijck weet op wonderlijk juiste
wijze de teere ,droomeri'ge atmospheer van
het oude Veere weer te geven. Zijn werk
heeft een groote innigheid verkregen en
'is een treffende weergave van de stem
ming des kunstenaars. Dat hij ook een
krachtiger coloriet niet vreest, bewijzen
zijn stillevens en bloemen.
Ik noodig U uit, deze doeken lang en
herhaaldelijk op U te laten inwerken, en
twijfel dan niet of de ziel des kunste
naars zal ook Uwe ziel welen te treffen.
Van harte wensch ik U een intens genot
en den schilder een groot succes. En
hiermede verklaar ik deze tentoonstelling
voor geopend.
Nisse. In de Donderdag gehouden raads
vergadering waren alle leden aanwezig.
De begrooting voor 1926 werd gewijzigd
tot een bedrag van f479.45. De begroe
ting voor 1927 werd voorloopig vastge
steld op f 20083.39V2 in ontvang en uit
gaaf inbegrepen een post van onvoor
ziene uitgaven groot f 545.34i/2'.
Wissenkerke. Woensdagavond werd al
hier opgericht een zangvereeniging onder
den naam van „Zang en Vriendschap"
met 39 leden. Tot Directeur werd be
noemd 'dhr P. A. van Damme alhier dié
als zoodanig ook te Kamperland werk
zaam is. Dat er lust tot zingen is, blijkt
uit het feit, dat er alhier Teeds een tame
lijk groote zangvereeniging bestaat.
Kapelle. De klein-landbouwer J. de J.,
alhier, verstrekte melk van koeien die niet
vrij waren van mond en klauwzeer aan
zijn jonge varkens, waarvan er zeven
stierven. In onzei gemeente is het mond
en klauwzeer in den lalatsten tijd aanzien,
lijk toegenomen en wordt de melk
schaarsch.
Ten nadeele vah dén fruithandelaar
0- v. d. Vliet alhier werden circai 60)
k.g. appelen ontvreemd. Daar de appelen
duur en schaarsch zijn is dit spoedig een
schadepost- De politici doet ijverig onder
zoek.
Oostkfflp'elle. Het hulpplost-, telegraaf- eü
telefoonkantoor alhier wordt met ingang
van'l November a-s. omgeizel in een post-
tekgraaf- en telefoonstation- De uren van
openstelling voor den telegraaf- en tele
foondienst zijn bepaald opi: 8 u- v.mi. tot
12.30 u. n.m.; 24 uur n.m. en 5-30—7
u. n.m. I
N. en St. Joosland- Alhier is opgericht)
een vereen, voor Chr. Lager Onderwijs.
In een advertentie in dit nr- worden'
de namen genoemd1 van hen, bij wie men
zich als lid kati aanmelden.
Souburg. Donderdag hield de Geref.
Knapenvereen. „Timotheus" haar jaarver
gadering- Do leider dhr J. A- Arendse,
opende de vergadering op de gebruikelijke
wijze. Uit het verslag van den secr. bleek,
dat het aantal leden 25 bedraagt, het
aanthl leiders 4, iederen Zondag vergade
ren de knapen in de consistorie der Ger-
kerk. In het afgeloopen jaar maakten
de leiders met de knapen een reisje naar
Rotterdam', wat zeer in den smaak viel-
De penningmeester deelde mede, dat de
ontvangsten en uitgaven bedroegen!
f 150.10 en f 130.38, zoodat het batig
saldo f 19.72 bedraagt'.
Verder werden behandeld een opstel
gewijde geschiedenis over „Gideon" en
een opstel Vad. Geschiedenis over „het
twaalfjarig bestand", afgewisseld met een
paar voordrachten. Tot bestuursleden wer
den gekozen de knapen L- Vreeke en L'.
Willeboordse, de ©eiste tot secretaris, de
'tweede tot penningmeester. Tot algemeen
adjunct werd! gekozen M. Cbntaiit. Aan het
slot hield de leider J. guurmond Jz. een
voordracht in Zuid-Bevelandsch dialect, ge
titeld: „Joost speelt voor Sinterklaas".
Daarna sluiting-
Terneuzeti. Gisterochtend is de make
laarsknecht W- Romeijnsen gegrepen door
een tram1 der Zeeuwsch-Vlaamsche tram
en ongeveer dertig meter medegesleurd-
De man is "klaarblijkelijk beschermd door
een ladder die hij bij zich haid; hij kwam!
er mef een leelijke kneuzing van. een
arm af- Met de tram is hij haar het
ziekenhuis vervoerd-
Hulst. De commissie voor werkverrui
ming in Zeeuwsch-Vlaanderen, welke hier
heeft vergaderd, onder voorzitterschap
van den burgemeester van Ter-
neuzen, heeft besloten, opnieuw in een
brief de aandacht van alle 33 gemeente
besturen in Zeeuwsch-Vlaanderen te ves
tigen op de werkloosheid in den komen
den winter ,en hun .te verzoeken, maat
regelen te bespreken en te treffen ter
bestrijding van de werkloosheid. Mede
werking zal verzocht worden van Ged.
Staten van Zeeland voor aanleg van een
weg .over Roodesluis, om een kortere
verbinding met België te verkrijgen. Aan
den gemeenteraad van Hulst aal eeu'
adres gezonden worden om vergraving
ten slechting van de wallen, en aan de
regeering pm indijking van een polder
onder Biervliet, waardoor 400 H. A. land
zal zijn te winnen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Loon op Zand, J. D. van
Hof te Wilnis. Te Hoenderloo, J. H. Gh.
Israël te Asch, voorheen werkzaam ge-1
weest op de stichting „Hoenderloo". Ta
Putten (2e pred.pl.) A. de Geus te Wad-
dinxveen.
Bedankt voor Maassluis door J. H. H.
v. Beem te Nieuw-Vennep.
Geref. Kerken.
Bedankt voor Zierikzee B. Wentsel te
Ridderkerk.
Chr. Geref. Kerk.
Bedankt voor Lisse, J. L. de Vries ta
Rijnsburg.
Dr D. H. Th. Vollenhoven, benoemd
hoogleeraar aan de Vrije Universiteit, nam
Woensdagavond in de Nieuwe Zuiderkerk
afscheid van de Geref. Kerk van Den
Haag-West met een predikatie over Filipp.
4 vs. 7. Namens de kerkeraden sprak ds
M. Schuurman den scheidenden leeraar
toe, wien Psalm 121 vs. 2 en 4 werd toe
gezongen. Namens de classis sprak ds J.
G. Feenstra, van Scheveningen.
Te Katendrecht (Rotterdam) heeft de
kerkeraad der Geref. kerk besloten over te
gaan tot het beroepen van een derden die
naar des Woords.
Te Rijssen heeft de kerkeraad der
Ned. Herv. Gemeente thans voldaan aan
den aanslag van den Raad van Beheer,
zoodat er dus weldra tot beroeping van een
predikant kan worden overgegaan.
Door het hoofdbestuur van het Por-
tngeesche Roode Kruis is aan ds J. J.
Dijk, geref. predikant te Woudsend, het
kruis van verdienste van het Roode Kruis
van Portugal geschonken.
Overleden is te Oegstgeest mevr.
Hiltje Hoekstra, wed. van ds J. J. Koop-
mans, eerder wed, van dr L. H. Wagenaar.
Prof. DrH. Dooyeweerd heeft
hedenmiddag het hoogleeraarsambt aan
de Vrije Universiteit aanvaard met het uit
spreken van een rede over „De beteekenis
der wetsidee voor Rechtswetenschap en
Rechtsphilosofie".
Na het uitspreken van deze rede hield
de nieuwe hoogleeraar toespraken tot H.H.
Directeuren en Curatoren der V. U.tot de
leden der faculteit; tot de hoogleeraren;
tot Prof. Mr D. P D. Fabius; tot de leden
van het bestuur der Dr A. Kuyperstieh-
ting; tot zijn moeder en tot de studenten
der Vrije Universiteit.
Geref. Kerken buiten het
verband. Het liberale „Handelsblad"
meldt, dat de Geref. Kerken buiten het
oude verband reeds een naam hebben ge
vonden, maar dat deze nog niet bekend
mag worden gemaakt.
Ds G. Vermaat te Makkum
geschorst. Gisteren heeft de classis
Bolswardvder geref. kerken vergaderd, ter
bespreking van het rapport der generale
synode inzake het bezwaarschrift van ds
G. Vermaat te Makkum. Zij kwam tot do
volgende conclusie:
overwegende, le. dat ds Vermaat zich
eerst bereid heeft verklaard de hem voor
gelegde verklaring te aanvaarden, maar
daarna om redenen buiten die verklaring
gelegen, zijn belofte van onderteekening
weer heeft teruggenomen;
ten tweede, dat ds Vermaat wel krach
tens zijn onderteekening van het onder-
teekeningsformulier bereid was, een na
dere verklaring van zijn gevoelen te geven
ten aanzien van art. 28 en 29 der Neder-
landsche geloofsbelijdenis, dat hij erkent,
dat de Gereformeerde kerken zijn de ware
kerk, in die artikelen bedoeld, in dien zin,
dat zij de zuiverste openbaring zijn van
het lichaam van Christus, en „een iegelijk
schuldig is, zich daarbij te voegen, en dat
het niemand toekomt zich daarvan te
scheiden", dat ds Vermaat ten aanzien van
art. 3 tot 7 van de Ned. Geloofsbelijdenis
wel erkent, dat de Heilige Schrift in haar
