Wetenschap en Kaast
Advertentlën.
Dr. fl. BEILIKGH, Dogarts
Fa HEUKil-IASSEE
Een flinke nienwe Wagen
lecMszata
Maatschappij voor Hypothecair Crediet
in Nederland.
IZAAK BOASSON ZONEN's BANK
EXAMEN KOMMIES 1927
Schriftelijke met Mondelinge
Cursussen.
Mwrtert te dit Blai
Gevestigd te 's-GRAVENHAGE. Opgericht in 1889.
Deze Maatschappij geeft thans uit:
4Va pCt. Pandbrieven tegen den koers van 98 pCt. in
coupures van flOOO.—f500— en f!00.—welke ver
krijgbaar zijn ten kantore van
NiiDDELBURG. OOSTBURG.
Gratis inlichtingen. Komt allen.
H, VAN DER WEELE—
Onderwijzeres
Onderwijzeres
TANDARTSEN
J. C. VAN DE VELDE
Mevrouw VAN DE VELDE-SMID
praktijk hervat.
met 10 korting a contant.
VERPACHTING
van den Moestuin, Broeierij,
Vruchtboomen enz.
100 Roeden Rpburger Uienzaad,
Een beste Kalfvaars,
JUFFROUW
HUISHOUDSTER
een Dienstmeisje.
H.H. KAPPERS.
Prijzen per K.G. Koeien 3032,5,
44, 4850, ossen 36, 41, 48, vette kalveren
45, 57,5, 7072,5, schapen buiten]. 27, 28,
binnenl. geen noteering, lammeren f 18
f 21 p. st., varkens 39, 40, 41.
Koeien en ossen aanvoer nog al ruim,
handel slepend, prijzen vrijwel onveran
derd. Een enkel best beest 2 c. boven no
teering. Stieren weinig ter markt, vandaar
geen noteering. Vette kalveren aanvoer ge
woon, tamelijk vlugge handel, iets betere
prijzen. Een enkel puik best kalf 57 Yz c.
boven noteering. Schapen en lammeren
aanvoer tamelijk ruim, handel beter dan
vorige week, omdat er voor Denemarken
nog al gekocht werd. Prijzen iets liooger.
In sommige gevallen nog boven noteering
betaald. Varkens aanvoer kort, bij den
aanvang vlugge handel met aanmerkelijk
hoogere prijzen. Voor een enkel puik best
ex. 1 cent boven noteering. Tegen den af
loop der markt werd tegen verminderde
prijzen verkocht.
Zaden. Karwijzaad f 26f 32, Kana
riezaad f 16f 17, Koolzaad f23f 25.
Vlas. 1000 K.G. blauw f 0.90, 4000
K.G. Holl. geel f 0.85—f 0.95, 2500 K.G.
Groningsch f 0.80f 0.90.
Aardappelen. Brielsche Eigenhei
mers f 2.40f 3 per H.L., Zeeuwsche
Eigenheimers f 2f 2.40 per H.L., Westl.
zand 68 cent. Westl. klei 3,55 cent,
Westl. poters 2—3 cent, Duke of York 4
6 cent, alles per K.G.; Blauwpitters f2.80
f3.50 per H.L.; Geldersche schoolmees
ters f 2—f 2.70 per H.L.
Eieren f 6.50f 8.
GOES, 7 Augustus 1926. Peren: Clapp's
Favorite 1726, Précose de Trevoux 16
22, Oomskinderenperen 1828, Poire
Madame 1113, Bruine Heereperen 8
12, N. II. Suikerperen 58, Zomerlouw-
tjes 89, W. B. peren 56, Dirkjes
peren 5, Groninger Bergamotten 5, Roode
Suikerijen 3—7, Scharlakenperen 4—5,
Afval en Kroetperen 14 gulden, alles
per 100 K.G.
Appels: Perzik Roode Zomerappel 15
21, Madeleinen 1827, The Queen 12
15, Roode Astrakan 14, Codlin Keswick
917, Manks Codlin 1122, Mr Gladstone
14, Duch. d'Oldenburg 911, Zomeraagt
1013, Cox Pomona 810, St.-Jacoba-
appel 12, Zoete Sint-Janappels 1115,
Zoete appels 712, Afval- en Kroetappels
3—7 gulden, alles per 100 K.G.
Pruimen: Belle de Louvain 45, Tra
gedie 38, Wijnpruimen 31, Prince Prui
men 22—34, Okkelanen 2028, Marbe-
lanen 1425, Kouwelijnen 916, Diverse
pruimen 1419, Afval pruimen 17 gul
den, alles per 100 K.G.
Diversen: Frambozen 60, Zure Morellen
40, Tomaten 16, Roode bessen 16, Per-
fectboonen 1012, Princesseboonen 6—
10, Wagenaarsb oonen 13, Groene boo-
nen 26, Gele boonen 1, Snijboonen 5
—9, Sjalotten 23, Zilveruien 2—4 gul
den, Aardappelen f 1.70f 3.50, alles per
100 K.G. Perziken 16, Komkommers 3
7, Augurken 0.18, Roode kool 47,
Savoye kool 2 gulden, alles per 100 stuks.
Eenden f0.36 per stuk.
Veiling \-an 9 Augustus. Stoksnijboonen
1124, Stamsnijboonen 13, Perfectboonen
515, Stamperboonen 8, Tomaten 11
24, Aardappelen 2.303.60, alles per 100
K.G. Bloemkool 0.906.10, Roodekool 2
4, Wittekjool 4, Savoije kool 2.903, Me
loenen 6070, Komkommers 28, Angus
ken 0.140,32.
KRABBENDIJKE, 7 Augustus 1926.
Appels: Krab de Krul f6, f8 en f 12.
Peren: Precose de Trevoux f25.50 en
f 16, beiden per 100 K.G.
Walcheren vóór 1500.
II.
Als wij ans tegenwoordig Walcheren
bezien, vinden wij een welrereenigd g -
heel. Het schijnt, of het gansche eiland
met een ringdijk en duinen ineens omge
ven is geworden. Wij zullen straks zieu,
dat dit niet 'tgeival is gcwoes1. De bewo
ners hebben altijd moeten strijden tegen
den waterwolf, die vaak het land indrong.
En nog is en blijft hij niet te vertrouwen.
De vriend kan soms een geduchte vijand
zijn. Maar Luctor et Emergo. Nu Wal
cheren een geheel is, kan men zich niet
zoo dadelijk een denkbeeld vormën, hoe
zulk een reuzenwerk door het voorgeslacht
tot stand is gebracht kunnen worden.
Uit den voorhislorischen tijd, hieronder
te verstaan den tijd vóór en kort na Jezus'
geboorte is er van Walcheren zoo goed
als niets bekend, noch van de gesteldheid
van den bodem, noch van de bewoners.
Dr H. Blink zegt: Onbepaald en vaag
is de geographie van de Nederlandsche
gewesten uit liet begin .onzer jaartelling.
Een kaart van dit tijdvak (ook van meer
later) kan dus niet anders dan „benaderde
waarden" geven.
Volgens de oudste kroniekschrijvers zou
reeds voor Christus geboorte de Vlaam-
sche duinenrij doorgeiooperi hebben naar
't Noorden, hier en daar afgebroken door
kleine rivierarmen van de gehelde, die
zelf mede in zee uitliep. Als wij zeggen
de Schelde, dan is dat niet de tegenwoor
dige Schelde of Wester-Schelde, maar de
Ooster-Sclielde, die feitelijk in vroegere
eeuwen 71e voornaamste uitmonding was
van de Schelde., die uit België koimt. De
Zeeuwsche eilanden werden door die
Schelde in 2 deelen verdeeld. Men sprak
reeds vóór den graventijd van Zeeland be.
ooster-Scbelde, waarvan Schouwen en Zee
land be-wester-Schelde, waarvan Walche
ren het voornaamste eiland was. Zeeland
B.O. Schelde heeft steeds tot het gebied
van de Hollandsche graven behoord,
doch het was Zeeland B.W. Schelde
waarover tusschen Holland en Vlaanderen
vele oorlogen zijn gevoerd.
De West er-Schelde (de Oude naam is
Hante) schijnt vroeger geen arm geweest
te zijn van dei Schelde, al liep zij reeds
spoedig met een vrij broeden mond in
zee. Toen zij in de 13(le eeuw verbinding,
had met de eigenlijke Schelde, werd zij
nog breeder. Wij zullen later zien, dat
vooral van de Wiajchersche kust een groot
stuk is afgenomen.
Voor en bij den mond der Wester-
Schelde lagen de eilandjes de Wulpen
en Koezand, beide door de zee verzwol
gen.
Het is niet met juistheid te zeggen ,of
nog aan te duiden uit hoeveel en uit
welke deelen het oude W dcheren eertijds
bestond. De heer Verheije Oitters, de be
kende verzamelaar van de belangrijke Ze-
landia-Illustrata, heeft een kaart ontwor
pen van Walcheren, omstreeks 'tjaar
1200. Volgens hem zou Walcheren toen
uit 10 eilanden hebben bestaan.
Het land achter de duinen lag het
hoogst en was dus bot eerst bewoond. Het
Zuidelijk en hot Oostelijk deel 1 ig veel la
ger, zoodat de Zee bij zeer hooge vloe
den het land overstroomde. Dijken waren
er nog niet overal en waar zij laigen,
konden zij het achterliggende land niet
altijd voldoende, beschermen.
Zoodra hier zich meinscheo kwamen ves
tigen, hadden zij hun woningen op de
hoogste plaatsen, door de natuur of door
hen zelf opgehoogd. Duidelijk kan men
noig zien, dat dei oude Walchersche hof
steden hooger liggen dan de omgeving.
Daar bij extra hoogei vloeden het leven
van mensch en dier in gevaar kwam,
werden de bekende hooge vluchtbergon
opgeworpen tot een hoogte van ruim 15
M. Men mast er zich over verwonderen,
hoe die hoogten door menschenhanden
met zoor gebrekkige gereedschappen zijn
gemaakt. Zij zijn sprakelooze getuigen van
■de werkkracht Onzer voorvaderen. Op
Walcheren zijn er minstens 66 geweest,
waarvan verscheidene nog ahnwezig zijn,
doch vele.1 zijn geheel of ten deele afge
graven.
Wij zeiden reeds, dat de hoogte onge
veer 15 Al. was, de omtrek bedraagt soms
meer dan 109 M. De vluchtbergen zijn,
blijkens nadere onderzoekingen reeds in
den laat-KaroJingischen tijd (pl.m. 900)
opgeworpen, sommige ook later, maar ze
ker voor 'tjaar 12109, want in polders
na, dien tijd ingedijkt, komen zij niet voor.
Het is opmerkelijk, dat de meeste dor
pen tusschen 2 bergen liggen cf lagen.
Waar deze1 afgegraven zijn, is er meestal
nog een herinnering aan in de namen
bergwei, bergweg, berghafstede, enz.
Wij zeiden reeds dat het vluchtbergen
waren, dus geen offerhergen, zooals Re-
thaan Macaré wilde aantaonein van den
Luixberg onder g.crooskerke of oude be
graafplaatsen, zooals Gargon in zijn Wal
chersche Arcadia zegt. Bij afgraving zijn
nimmer menschenbeenderen gevonden,
wel beenderen van huisdieren. De grond
is meest zavelachtig.
Wie met de plattelandsbevolking van
Walcheren meer intiemen omgang heeft,
zal zeker wel eens gehoord hebben, dat'
de oiuders op het nieuwsgierig vragen der
kinderen zeggen, dat uit den berg de
kleine broertjes en zusjes komen, daar de
ooievaars niet op Walcheren voorkomen.
Yrcieger, toen het eiland waterrijker en
dus Ook vischrijker was, schijnen zij hier
wel gewoond te hebben, want een oud
lied in 'tN.O. van .ons land luidt:
Oojevaar met lange bekken
Gaan ja niet na Seelan trekken?
Over de vluchtbergen zou nog meer te
zeggen zijn. Ons doel is echter meer
een algemeen overzicht te geven.
R. B. J. d. Al.
(W|Ordt vervolgd.)
Stukken voor den Gemeenieraad van
Middelburg.
j Voor de Woensdag te houden vergade-
ring van den gemeenteraad zijn de volgen-
de stukken ingekomen,
j De rekening der gemeente over 1925,
zooals die door Burg. en Weth. ter vast
stelling wordt overgelegd. De gewone
dienst geeft een eindcijfer in ontvang van
f 1.656.442,3334 en in uitgaaf een bedrag
van f 1.560.377,6814, alzoo een goed slot
van f 96.064.65. De kapitaaldienst wijst in
ontvang aan f 1.646.539,41 en in uitgaaf
f 1.635.456,62%, alzoo ook een goed slot
nl. van f 11.082,78%.
Om voor te dragen voor de benoeming
voor zetter van de Rijks belastingen beve
len Burg. en Weth. aan de heeren J. A.
Vertregt, Al. G. Boasson, A. Hertogs, P.
Koole, A. L. Goethals en P. Dorleijn.
Ingekomen is een adres van den eige
naar van palingtentjes van Battenberg, die
er op wijst, dat hij had ingeschreven voor
het plaatsen van twee kramen voor f 130,
een op den hoek van de Markt-Langedelft
en een Op de Pottenmarkt. Hem is alleen
de laatste plaats toegekend, waar de ont
vangst heel wat minder is en welke tent
dan ook voornamelijk als slaapplaats
dient. De schade berekent adressant als
volgt: bedoeld als inschrijving voor den
hoek Markt f 120; minder verdienste ten
minste f 150; reis- en verblijfkosten f 100,
samen f 370. Adressant vraagt of de raad
deze schade langs minnelijken weg wil
schikken. Is hem daarvan binnen 14 da
gen niets gebleken, dan zal adressant zich
langs rechterlijken weg vergoeding trach
ten te bezorgen en dan voor een hooger
bedrag dan hij thans noemt en dat liij als
het minimum beschouwt.
Het reeds in de vorige vergadering als
ingekomen aangekondigde adres van G.
P. Goergen, eigenaar van de Toko in de
Langedelft, houdt in, dat de winkeliers in
fruit zeer groote concurrentie ondervinden
van de fruittent van K. Poppe op de
Markt, die daar staat voor enkele centen
marktgeld, terwijl de winkeliers op groote
kosten zitten aan belasting, enz., vooral
als zij op een goeden stand wonen. Verder
wijst adressant er op, dat Poppe ook langs
de huizen gaat met monsters om te vra
gen of er niets noodig is uit het tentje op
de Alarkt. De belasting is voor do winke
liers moeilijk op te brengen en op de meu
belen van adressant is daardoor reeds be
slag gelegd. Dat het vak slecht is, blijkt
z. i. ook uit het feit, dat E. Breel en Jac.
de Witte, die vroeger reeds verzochten het
tentje van de Markt te verwijderen, naar
Canada zijn vertrokken met achterlating
van hun vrouw en kinderen en ook van de
gevreesde crediteuren. Adressant is van
meening, dat er toch wel eenige fruitwin
kels in Middelburg mogen zijn, wier mooie
en vroolijke etalages zoo goed staan. Als
zijn verzoek om de tent op andere dagen
dan Alarktdagen van de Markt te weren,
niet wordt toegestaan, vraagt hij om hem
toe te staan dagelijks met sigaren en siga
retten en ansichtkaarten op de Markt te
staan om zoodoende een kans te hebben
wat te verdienen.
Vervolgens het ook reeds met een enkel
woord aangekondigde adres van G. A. van
Beinum te Utrecht, die zeer uitvoerig te
rugkomt op de schade, die hij z. i. heeft
geleden door do oprichting der openbare
leeszaal te Aliddelburg en op het bevel, dat
volgens hem H. M. de Koningin aan de
gemeente heeft gegeven om hem de gele
den schade te vergoeden. O.a. wijst adres
sant op een ingezonden stuk in de Utrecht-
sche Courant van 20 Juli, waarin gewe
zen wordt op den allertreurigsten toestand
van de woning van hem, waarin hij in een
kamer woont met zijn zieke vrouw en 4
kinderen van 15 tot 21 jaar. In die kamer
wordt een geen winst opleverende zaak
gedreven, en verder wordt er gewoond en
geslapen door allen. Adressant beroept
zich op God's woord, op het bevel van H.
M. de Koningin en op het rechtsgevoel van
den raad.
Ten slotte de reeds gepubliceerde jaar
verslagen van de Vereeniging voor Han
delsonderwijs en van de vereeniging de
Openbare leeszaal en bibliotheek.
Bevat levertraan een vergif?
De Zweedsche anatoom professor Ag-
duhr te Stockholm heeft een voorloopig
rapport van zijn onderzoekingen gepubli
ceerd over de werking van levertraan op
jonge beesten. Zijn resultaten zijn min of
meer verontrustend, omdat hij tot de con
clusie komt, dat de traan zekere vergiftige
eigenschappen bezit. Hij kreeg de eerste
aanwijzingen toen hij den groei van mui
zen waarnam, welke hij, behalve hun ge
wone dieet per dag, ook nog 0.1 c.c. lever
traan toediende. Hij nam waar, dat de
beesten veel te dik werden, terwijl zij le
den aan een abnormale opzwelling van
het lichaam. Alles wees erop, dat de lever
traan de oorzaak was van deze ziekte. De
ze conclusie werd gerechtvaardigd door
een voortgezet onderzoek, waarbij een
groep muizen gevoed werd volgens een
zelfde dieet, waarbij echter een deel tevens
wat levertraan kreeg. Na een jaar werden
de beesten morphologisch onderzocht,
waarbij bleek dat de interne organen der
muizen, welke levertraan hadden ingeno
men, zekere veranderingen hadden onder
gaan, terwijl de beesten, welke geen lever
traan hadden genoten, die afwijkingen
niet vertoonden. Analoge proeven met
honden, katten en kalveren wezen uit, dat
zelfs kleine doses (b.v. 1 c.c. per kilogram
gewicht per dag) gewoonlijk een zelfde
werking hadden, als bij de muizen was ge
observeerd.
Prof. Agduhr is er in geslaagd, een ex
tract van levertraan te bereiden, dat gif
tiger is dan de oorspronkelijke olie zelf,
terwijl hij ook een methode heeft uitge
werkt, om de traan te ontgiften.
Overtreding van de Auteurs
wet.
De heer David de Kok heeft bij de recht
bank te 's-Gravenhage een aanklacht we
gens overtreding van de Auteurswet inge
diend tegen het dagblad De Residentie
bode, wijl dit een feestnummer, gewijd aan
E. Franciscns' zevende eeuwfeest, goed
deels gevuld heeft met artikelen, die let
terlijk zijn ontleend aan het boek „ziele-
schoonheid, Franciscus-Beschouwingen",
geschreven door den heer De Kok. Dezen
was niet om machtiging gevraagd. 685
regels in De Residentiebode zijn zonder
eenige wijziging uit genoemd werk over
genomen.
Verduistering. Het O. M. bij
de rechtbank te Assen heeft tegen J. W.,
vroeger directeur van de Zuivelfabriek
de „Eendracht" te Eext, thans gedetineerd,
wegens verduistering van een bedrag van
f1350, toebehoorende aan genoemde fa
briek, 1 jaar gevangenisstraf geëischt.
Heden overleed onze innig
geliefde Moeder, Behuwd-,
Groot- en Overgrootmoeder,
Mejuffrouw
GEERTRUIDA VAN SLUIJS,
Wed. van M. de Visser,
in den ouderdom van 80 jaar
en 6 maanden.
Haar bedroefde kinderen.
Familie DE VISSER.
's-Gravenpolder, 8 Aug. 1926.
Geplaatst Maatschappelijk Kapitaal
Gezamelrjke Reserves
Uitstaande Hypotheken op 31 December 1925
Pandbrieven in omloop op 31 December 1925
f 2.750.000,
1951.000,
21 997.000-
21.995.800,
(22-20 jaar. Ongehuwd. Salaris f 1300—f £400)
De Directeur van het Opleidings instituut J. H. v. d. VLIET te
Zeist geeft voor bovenstaande gratis inlichtingen in de navolgende
plaatsen
C.9ES op 12 Augustus van 6.309 n.m. in Melksalon „De Landbouw"
MIDCELBUKG op 13 Augustus van 10—12 v.m. in Hotel „Du
Commerce", Stationstraat 17.
VLISSINGEN op 13 Augustus van 1.30—4 Hotel Zeeland t. o.
station.
003TBURG op 13 Augustus van 6.80—.9 in Hotel „De Eenhoorn'.
Heden overleed onze ge
liefde Echtgenoot en Vader,
de heer
MARINUS PiETER
VAN DER WEELE,
in den ouderdom van bijna
74 jaar.
van den Heuvel
H. E. M. A. VAN DER WEELE
Goes, 9 Augustus 1926.
Wilhelminastraat 94.
Gevjaagd aan de Chr. School te
RITTHEHI tegen 1 October een
(Assistente)
met akte K of een
met akte K, alleen voor de nuttige
handwerken.
Sol icitaties of brieven vóór 21
Augustus aan 't Hoofd der School
B. J. DE MEIJ.
en
GROOTE KADE 26 GOES
Spreekuur wan 114.
DONDERDAGS NIET.
AFK2ZIG
wan Woensdag 11 Augustus tot
en met Maandag 16 Augustus.
kunnen Uw uiterlijk ver
beteren, mits ze goed
verzorgd zijn.
Laat WRIGLEY'S P.K.
Uw gebit helpen schoon
houden; het verwijdert de
spijsrenten die tandbederf
zouden veroorzaken.
WRIGLEY'S Pepermunt
Kauwbonbons houden
mond en keel vochtig,
verfrisschen den adem.
Heerlijk b-l-ij-v-e-n-d-e
pepermuntsmaak. h g 13
WRIGLEB
Pepertmint-Kauwbonbon:
Giro 6880. @0£B. Telef. 181.
met Woning en een perceel
Bouwland op de buitenplaats
Ter Hooge, nabij Middelburg, in
gaande 1 Nov. a.s. Inschrijvingen
worden vóór 1 Sept. a.s. verwacht
bij den Tuinbaas, die aanwijzing
geeft en bij wien voorwaarden ter
inzage liggen.
De Notaris PILAAR te Goes, zal
Donderdag 12 Augustus 1926,
des namiddags 2 uur (N.T.) te
Krabbendijke, in het Veilingslokaal
voor den heer J. DE KONING, tegen
kontante betaling
werkoopeni
Antieke Secretaire, Tafels waar
onder een Mahoniehouten met 4
eiken Inlegbladen, Linnenkast,
Stoelen, Schilderijen, Glas- en Aar
dewerk, Boeken op allerlei gebied,
Tijdschriften, Banken, Putemmer,
Vruchtenplukker, 2 Kippenhokken
met Ren enz.
Gelegenheid tot bezichtiging op
den dag van verkooping 's morgens
van 9—12 uur.
TE KOOP:
bij JACOBUS VAN WEELE,
Driewegen.
TE KOOP:
aan de rekening, bjj A. GESCHIERE
J.HzGrijpskerke, Wilhelminaoord.
TE KOOP:
bij P. MOL, 's-Heer Arendskerke.
Mevrouw VAN RAALTE, Boule
vard Bankert 44, Vlissingen, vraagt
van middelbaren leeftijd voor den
dag.
gevraagd, van chr. beginselen, voor
burgergezin met 2 kinderen. Liefst
middelbaren leeftijd. Brieven onder
letter Y Z bureau van dit blad te
Goes.
Mevrouw TEN KATE te Koude-
kerke, zoekt tegen 1 November
Wegens afwezigheid schriftelijke
aanmelding Groénewoudseheweg
280, Nijmegen.
Gevraagd een leerling Coiffeuse
en Bediende of aankomende-
Brieven letter B bureau dezer
Courant te Goes.
