No «48
Zaterdag «4 «lull
40e Jaargang
Bank voor Zeeland
NIEMEUER'S
NIEMEUER'S
EERSTE SLAB.
in bij InscbrüTini
OFSTEDE
Buitenland.
HET ADRES
A. WILKINQ
Binnenland.
Dit nummer bestaat uit 2 bladen.
KENSBURG"
i Bouw- en Weilanden,
te klas
iet of zonder Tuifl-j
een Werkpaa^
ber mA
eid-Huishoudster
GOES HULST
GOES.
Alle
Bank- en Effectenzaken.
fUÜ^
A
36 ch
Drukkers-Exploitanten:
OOSTERBAAN LE COINTRE
GOES
flureaux: Lange Vorststraat 6870, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.—
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f1.20, elke regel meer 30 cfc
Bij abonnement belangrijke korting.
1 J. C. BLAUPOTTEü!
2 Augustus 1926,
gs te twee uur, in „het
iatavia" te Westkapelle
inbaar verkoopem
n 2. 69 A. 40 c.A. o!
it. Bouwland, te West
de Trambaan, te„..
stede van L. Minder
2 perceelen en gei
1 Heet. 31 A. 90 cl
li R. Bouw- en Wei-
tkapelle, aan den Geert
je hofstede van Jan di
perceelen en gecom
9. 86 A. 70 c.A, o!
Bouwland, aldaar, b;
van R. Boogaard Ei
den en gecombineerd
12. 79 A. 10 c.A, o!
uwland te Aagtekerke.
eling uitkomende aai
üsweg, bij de hofstedi
erhoud. in 3 perceelen.
eerd.
ng rooven oogst en 2)
926.
lellijk daarna in gemeld J
dvruchten op gemelde
iTarwe, Witteboonen,
ippelen, Suikerbieten,
n, Gerst, Erwten, be-
leboonen op de hofstede
nderhoud Jz.
verkrijgbaar bij
bij den oproeper A
ogen weg te Vlissingen,
igaard, Bouw-
ter gezamenlijke grootte
12.85(25 Gem. 170B-1
ingaande 1 Nov. 1925
jh worden verstrekt ten
Notaris PAAP
bij wien inschrijving^;
rden ingewacht tot M
s.
ugustus d. a.
k worden werpacMi
er gemeente Vlissingen,^
E KOOP
OSTER, Oud-Sabbingej
folfaartsdijk.
p: Mak wertrou
keur uit twee, 2*
alleen. A. VAD
Breeweg.
E KOOP:
rlrouwde P®nn?J
DE LATER, in
erooskerke (W.)
j P. DE VISSER,
r Veerscheweg, V^|
of aankomende
ij J. BAAIJENS,
J Kleverskers6
den aan
iet beneden de ^O I
]L JANSE, Nieuw I
i.
Openbare en bijzondere school.
Eenige jaren geleden verkondigde de
staatsman De Muralt in het district Oost
burg de volgende wijsheid: „De bijzon
dere school is de oorzaak, dat de kin
deren reeds in de kinderjaren tegen elkaar
worden opgezet. Het bevorderen van de
splitsing van het volksonderwijs in de
sektescholen geeft slechter en duurder
onderwijs. België en Frankrijk leeren, wat
er van godsdienst en onderwijs terecht
komt, indien het bijzonder onderwijs over
wegend in de plaats treedt van het neu
traal onderwijs van den staat. De open
bare school moet de bevoorrechte po
sitie houden, de tot nu toe vastgestelde
subsidiën kunnen mits onder betere
waarborgen blijven gehandhaafd, maar
geen cent subsidie mag er meer bij: de
1 maat is overvol."
Deze philippica heeft niet veel geholpen
1 Daar liee'ft Cort v. d. Linden voor gezorgd.
;Wij nemen van 'smans praatjes alleen
dit eene er uit: „wat er van godsdienst en
onderwijs terecht komt; indien het het
bijzonder onderwijs overwegend (wordt)".
De voorstanders van het hijzonder on
derwijs behoeven zich deze uitspraak niet
bijzonder aan te trekken.
Liberale staatslieden, grooter dan De
Muralt, hebben in den loop der jaren,
wel een ander oordeel geveld.
Wij noemen onder hen: Thorbecke,
Buys, De Louter, Van Houten, Goeman
Bqfgesius, Hubrecht.
Thorbecke verklaarde
„Een land, waar enkel bijzondere scho
len zijn, zou zich zeer wel kunnen bevin
den, Het onderwijzen is geen taak van de
regeering. De Regeering moet alleen voor
een publiek onderwijs zorgen, omdat de
bijzondere personen gemeenlijk te kort
schieten."
Buys liet zich aldus uit:
„Of de Openbare dan wel de bijzondere
school hoofdzaak zal zijn, is een vraag
flie niet de wetgever heslist, maar de vrije
maatschappij, welke naar eigen goedvin
den aan de eene of andere de voorkeur
geeft."
De Louter oordeelde:
„Voldoet het onderwijs, door privaat
personen, kerkgenootschappen of andore
sociale groepen aan alle redelijke ver-
eischten, dan bestaat er inderdaad geen
grond voor StaatsonderwijsOp" dit
gebied .is dwang dlechts gerechtvaardigd
indien vrije krachten ontbreken of tekort
schieten."
Van Houten schreef:
„Ik wil toegeven, dat een stelsel, waarin
bijzondere scholen regel zijn en .gemeen
telijke scholen slechts de leemten aan
vullen, welke de bijzondere vereenigingen
en degenen, die van het onderwijs een be
drijf maken, laten, in menig opzicht de
voorkeur verdient boven ons tegenwoordig
stelsel.
Thorbecke sprak in 1865 nog sterker:
„Ik zou zelfs den toestand niet vree
zen het bijzonder onderwijs algemeen
verspreid en van overheidswege desnoods
aangevuld. Ware de ontwikkeling zoo ver
gevorderd, dat men tot dien toestand kon
komen, ik z,ou het een geluk voor het
land rekenen en daartegen niet opzien."
En mr Hubrecht, die het openbaar on
derwijs in ons land ronduit failliet had
verklaard, schreef
„Een dwingeland staat in Nederland bij
niemand in aanzien. Vooral niet, als hij
net waagt te heerschen over de geesten
over de uitingen des gemoeds en deze
tracht te dwingen in eene door hem be
geerde richting. Zulk een dwingeland deed
in 1857 en 1878 zijne macht in onze wet
geving pp het lager onderwijs terdege ge
voelen. En in 1889 is de dwingeland iiï
eene_ der middelen, waarmede hij zijn ti
rannie uitoefende, zij het ook in geringe
mate, beperkt. Laat ons- inplaats van rea-
Seeren tegen hetgeen thans wettelijk is
vastgesteld, veel liever aannemen, dat de
„sobere noodpennimg" terecht wordt uit
gereikt. Maar laat ons dan tevens ruiterlijk
en oprechtelijk erkennen, dat daarmede op
yerre na niet alles is gedaan wat noodig
is om den dwingeland te verdrijven uit
onze landpalen. Laten we niet terugdein
zen, niet langer bevreesdéijn voor de
gevolgen, die 1889 te weeg brengen moet.
bust na den schoolstrijd is aniders nooit te
verkrijgen. Ik bedoel de rust der gerecht
igheid zetelende in een goed geweten.
Mede oorlogvoeren, juist dat heeft de Staat
iet opgehouden te doen met al zijne eer-
1 ledig mg van godsdienstige be,grippen, met
al zijne neutraliteit, met al zijne schoone
lip*0 "1 Van eenbei-ri en verzoening op de
Aambeeld en hamers.
Al is het niet aangenaam als aan
beeld te moeten dienst doen, waarop de
slagen altoos neerkomen, men troioste zich
met liet vignet dat Beza. op zijn „Geschie
denis der Geref. Kerken in Frankrijk"
drukken lief en waarop men een drietal
smeden ziet, die hun hamers stuk slaan op
een aambeeld, terwijl als spreiik daarom
heen geschreven staat:
Plus a me frapper on s'amuse,
Tant plus de marteaux on y use.
(Ge kunt zooveel u lust me slaan,
Niet ik, dei hamers gaan er aan.),
(Heraut.)
Een wtoord van Groen van Prinsterer.
Aan het bovenstaande sluit zich aan.
hetgeen Groen van Prinsterer in 1849
in een zijner geschriften ons lezen laat:
Ik heb om de beginsels, van wier deug
delijkheid ik overtuigd ben, zoovele beJ
leeidigingcn verduurd, dat ik soms be
hoefte aan smaad voel, ten bewijze dat
ik op het rechte pad ben.
Groen in 1867.
Voor de wet van 1857 was Groen van
Prinsterer voor de facultatieve splitsing
der Staatsschool. Bedoeld werd de open
bare school te doen zijn Roomsch, Gere
formeerd en Neutraal al naar. gelang de
ligging wa's der burgerij in de gemeenten.
Na de wet van 1857 is Groen allengs
overgegaan tot het standpunt der vrije
school, en dan de vrije school regel,
staatsschool aanvulling.
Op de Jaarvergadering van Chr. Na
tionaal Schoolonderwijs op 22 Mei 1867
heeft hij. zich zoo klaar mogelijk over
zijne veranderde zienswijze uitgelaten.
Prof. Gratama had op deze vergade
ring de facultatieve splitsing bestreden.
„Godsdienstige opleiding", zoo merkte
hij terecht op, „kan op de Openbare School
niet gevonden worden. Evenmin kan op
die School de Godsdienstige tint, die alles
doordringende toon heerschen. De Over-
heidsschool moet zich beperken tot een
zedeleer zonder God. Zelfs een Christen
dom boven geloofsverdeeldheid moet van
de Ovei'heidsschool gebannen worden. De
Overheidsschool zij en blijve dus neutraal,
francliement Godsdienstloos, al is 't daar
om niet ongodsdienstig. Maar dan ook
geen facultatieve splitsing der Overheids
school. Daardoor zou de Overheid weder
om tot een oordeel over Godsdienst wor
den geroepen, iets waartoe ze ten eenen-
male onbevoegd is."
Wat antwoordde Groen van Prinste
rer hierop
„Laat mij allen dank mogen brengen
aan onzen rechtskundigen vriend Gratama;
voor zijn uitnemend betoog. Nu reeds
blijkt, dat de hoofdstrekking van zijn be
toog met onze wenschen overeenstemt."
En verder:
„Sedert lang is mijn eigen standpunt
ter wetsherziening bekend. Tot de wet
van 1857 toe was ik voorstander
van facultatieve splitsing; na!
dien tijd niet meer. In onze eerste
algemeene vergadering liet ik mij dienaan
gaande met ondubbelzinnigheid uit, en
zeide: Als het Staatsonderwijs neutraal,
zoo niet erger dan neutraal is, dan moet
er, en dit is mijn hoofdgedachte, een
omgekeerde verhouding tusschen Open
baar en Bijzonder onderwijs komen."
Het moge tot eenig naricht dienen dat
prof. Gratama, ofschoon in later jaren
op politiek terrein verder van onze partij
af geraakt, een bloedverwant was van
nu wijlen jhr J. L. de Jonge te Zierikzee
en jhr mr A. F. de Savornin Lohman.
De Londensche haven wordt Ide grootste
der wereld.
Binnenkort zal een begin worden ge
maald mlet de werkzaamheden voor het
plan tot verbetering van de dokken, welk
plan als hef na driei of vier jaar voltooid
zal zijn, de haven van Londen tot de
grootste der wereld' zal maken. De kos
ten van dit plan zullen ongeveer 4 mil
lioen pond sterling bedragen.
Het belangrijkste gedeelte van het nieu
we plan zal den bouw van een drijvende
landingssteiger voor passagiers te Tilbury-
zijn, waar de grootste Oceaanschepen zul
len kunnen meren, benevens de bouw
van een dok, van duizend voet en van
een droogdok van eveneens 1000 voet
bij den landingssteiger, zóodat de sche
pen direct in het dok kunnen gaan.
„Duitsche varkens."
Voor de rechtbank te Dresden hadden
zich twee Italiaansche studenten te ver.
antwoorden, die na een feestje enkele
burgers voor „Duitsche varkens" hebben
voor Manufacturen
Dames-en Kinderconfectie
Tapijten - Gordijnen
Bedden - Ledikanten en
aanverwante ariihaicti ia
gescholden. Een der studenten werd tot
3 maanden gevangenisstraf veroordeeld
en onmiddellijk in hechtenis genomen.
De president meende, dat de veroordeelde
Student zich aan ernstige schending van
het nationale bewustzijn envan het na
tionaal gevoel had schuldig gemaakt. Als
een Duitseher in het buitenland dergelijke
uitdrukkingen zou gebruiken, zou hij ze
ker zwaar gestraft worden. De Duitschers
moeten hun nationaal bewustzijn en nation
naai gevoel even hoog houden als andere
volken.
Stakingsverliezen.
De liberale afgevaardigde Runciman
heeft in het Engelsche lagerhuis de vol
gende becijfering gegeven van de verlie
zen, die het conflict in de mijnen sedert
1 Mei het land berokkend heeft.
Di de eerste plaats 30 millioen pond
tengevolge van de algemeene staking. Dan
als gevolgen van den stilstand in de
mijnen: verlies voor den buitenlandschen
handel 63,5 millioen, voor den binnen-
landschen handel 20 millioen, aan loonen
35 anillioen, tezamen 148,5 millioen p.
sterling. Hierbij zijn de' indirect geleden
verliezen, zooals die tengevolge van de
verlamming van scheepvaart, buiten be
schouwing gelaten.
Betoogingen tegen vreemdelingen te Parijs.
Donderdagavond heeft te Parijs bij de
groote boulevards, op de plaats, waar de
toerauto's afrijden om huitenlandsche toe
risten door Parijs tei voeren, een# oploop
plaats gehad. De menschen, die in de
auto's zaten, werden met gefluit begroet
en moesten uitstappen onder de dreige
menten van de menigte. Twee vreemde
lingen-auto's, die toch afreden, werden
uitgejouwd. De politie nam verscheidene
Engelsche en Amerikaansche toeristen te
genover de menigte in bescherming.
Bijna een regeerings-nederiaag.
In het Engelsche lagerhuis heeft de
regeering gisteren bij de debatten over
het wetsontwerp tot reorganisatie der
mijnindustrie bijna een nederlaag geleden.
De motie der oppositie, welke terugzen-
-ding van het ontwerp naar de comlmissie
vroeg, zou in stelmtning gebracht worden,
toen bleiek, dat het aantal leden der re-
geeringspartij in de minderheid was. De
minister van oorlog stond op het kritieke
oogenblik op en hield een rede, terwijl de
regeieringspartij van alle kanten haar leden
bijeenzocht. Ten slotte werd een voldoen
de aantal stemmen bijeen, gebracht om de
motie te verwerpen.
OirictiiMr. ART. VAR BERCKEl, IDS VELTHUIJSE.
Kantoor Grooto Harkt 21. Telofooo 14 (2 lijnen).
CORRESPONDENTSCHAPPEN;
Kapelle: i. A. Mol Pzn., Telefoon 13.
lerseke: G. A. van Oosten, 28.
's-Heerenhoek: J.A. Clarijs, 4.
Korte berichten.
Volgens de Matin hebben de' boot
werkers te Rouaan den arbeid neergelegd
Oorzaak van de staking is een kwestie van
loonsverhoaging.
De landarbeidersstaking in Silezië
duurt nog steeds voort. Naar Wiolff meldt
zijn alle pogingen om het geschil bij te
leggen vruchteloos gebleven.
De Rothe Fahne, het orgaan van de
Duitsche communisten, is voor den tijd1
van 14 dagen verboden, daar het een
voor den Rijkspresident beleedigend ge
dicht heeft gepubliceerd. Het gedicht was
ontleend aan het communistische tijd
schrift „Der Kniippel", dat voor drie
maanden verboden werd.
Een onderzoek naar de oorzaak der
instorting van den radiotorein te Ber
lijn, heeft uitgewezen, dat roestvorming
de draagkabol van de antennemast heeft
doen breken.
Enkele Italiaansche bladen bevatten
dagelijks een lijst van „Italianen, die hun
plicht niet vervullen. Het zijn diegenen
die hun vacantia, in het buitenland door
brengen. Op de lijst prijken talrijke leden
van den adel, o.a. twee princessen en
eetn hertogin.
De ve.rtering buitenshuis.
Zooals reeds bekend, krijgen wij nu
een weeldeverteringsbelasting in twee ont
werpen. Door het eerste ontwerp wor
den getroffen die verteringen in café's
enz., -door het tweede de aflevering van
allerlei met name aangewezen goederen.
Allereerst dan de belasting van de
uithuizige verteringen. Tien procent
is verschuldigd over alle verteringen in
hotels en dergelijke. Voor elke vertering
moet een kwijting worden verstrekt, waar
op het verschuldigde bedrag aan zegels
geplakt wordt. In een druk café of thee-
tbeeschenkerij wordt het geven van kwij
tingen te lastig. Daarom 'wordt, onder
eenige waarborgen, toegestaan, dat geen
kwijtingen worden afgegeven maar een
bepaald register wordt aangehouden, dat
tot basis strekt der belastingrekening en
en -betaling. Slechts van het zegelen
der kwijtingen, wordt men vrijgesteld.
Maar in ieder geval moet de kwijting
worden verschaft. In elk geval wordt het
beheer van een Café of banketwinkel of
theesalon er moeilijker door.
Belastingen, die zóó makkelijk ontdoken
worden, moeten met zware straffen wor
den gehandhaafd. Boete van honderd maal
het niet betaalde recht, wordt gedreigd,
doch ten minste vijfhonderd gulden.
Nu zal evenwel niet van alle" verterin
gen recht verschuldigd zijn. Verteringen
in bepaalde hotels en café's, die meer
populaire prijzen berekenen, zullen
vrij zijn. Het ontwerp-De Geer heeft de
grens gesteld op twee gulden vijftig cent
als gemiddelden logies-prijs.
Eu wat de café's betreft zijn die vrij
gesteld, waar de prijs per kop of per glas
hoofdzakelijk beperkt is tot niet meer
dan vijf en twintig cent. Voorts zijn de
eethuizen vrij, waar de maaltijd niet meer
kost dan een gulden vijftig cent.
Welk een kinderlijken dunk heeft men
wel van de praktijk, alsof deze niet, waar
nog een gaatje is, zal weten te ontsnap
pen. Als een hotel een gemiddelden
prijs voor verblijf moet vestigen van f 2.50
kan het om slechts een voorbeeld te
noemen een dépendance, uitkomen in een
zijstraat, openen met een groot aantal
zeer goedkoop© slaapgelegenheden.
Voor de café's zal het al heel gemakke
lijk zijn om het drink-gerei zoo te maken
dat elke consumptie niet boven de vijf
en twintig cent gaat. Is het wat klein,
dan gebruikt men daar tweemaal de
zelfde consumptie. „Hoofdzakelijk" moet
de vertering per kop of glas de vijf en
twintig cent niet te boven gaan.
Er zou een wedstrijd ontstaan in slim
migheidjes, en de fiscus zou over een
groot deel der linie het loodje leggen.
Pensions, waar ten hoogste drie kost
gangers zijn, indien dezen, al hebben zij
recht op een of meer vrije kamers als
leden van het gezin worden beschouwd,
vallen kuiten de belasting. Men zal zien,
dat over alle pensions een epidemie van
huiselijkheid en gezinsintimiteit neerstrijkt
en alle kostgangers als leden van het
gezin zich zullen laten gelden.
Het Nederlandsch-Belgisch
verdrag
De ratificatie van het Nederlandsch-
Belgisch verdrag zal Donderdag a.s. in
den Belgischen Senaat in bespreking ko
men. Men had er een oogenblik aan ge
dacht om, in verhand met de oppositie
in Nederland tegen het verdrag, de be
handeling van het tractaat door den Bel
gischen Senaat uit te stellen tot na de
vacantie. Waar de Kamer nogal over
haast het tractaat reeds heeft geratifi
ceerd, is, zoo redeneerde men, daarmede
aan Nederland alvast bewezen, dat Bel
gië niet voor nieuwe besprekingen of
eventueele revisie van sommige punten
te vinden is.
Men zal nu echter, als het met de
andere werkzaamheden uitkomt, trachten
de zaak de volgende week af te doen.
Intusschen zal van Belgische
socialistische zijde een actie
ondernomen worden bij de roo-
'de partijgenooten in Nederland
de Nederlandsche opinie ten
gunste van het verdrag te be-
invloeden. Maasb.
Y"
B
30ci
per ons
li1!
per ons
V1 è'e s'ch ke uringswet.
Verschenen is het Kon. besluit van
den lOen Juli 1926 tot uitvoering van
artikel 19 van de Vleeschkeuringswet.
Daarin worden opgenoemd de eischen,
waaraan de slachterijen, vleeschwinkels
bewaarplaatsen van vleesch, vleeschwaren
fabrieken, vilderijen, perserijen, drogerijen*
rookerijen, zouterijen van dierlijke stoffen
vetsmelterijen en inrichtingen bestemd tot
bewaring of verwerking van bloed of dier
lijken afval, moeten voldoen in het alge
meen en elk afzonderlijk.
Zoo gelden vóór vleeschwinkels be
halve de algemeene eischen nog de vol
gende
A. Zij' mogen niet in rechtstreek'schS
open verbinding staan met woonvertrek
ken, slachterijen, schaftlokalen, werk
plaatsen ter bereiding van vleeschwaren
of ter bewerking van darmen en andere
producten van dierlijken oorsprong, be
waarplaatsen van afvalproducten van dier
lijken oorsprong en stallen.
B. Zelfstandigheden, die aan het vleesch
©en bijsmaak geven kunnen of bederf
ervan kunnen bevorderen, mogen in
vleeschwinkels niet aanwezig zijn.
C. Slechts vleesch- en vleeschwaren,
zoomede in luchtdicht gesloten voorwer
pen, geconserveerde levensmiddelen, eie
ren en boter, in een verpakking waarin zij
aan den verbruiker wordt afgeleverd, be
nevens voorwerpen en inrichtingen, ver
band houdende met bewaren en verkoopen
van vleesch, mogen in de vleeschwinkels
aanwezig zijn.
D. Toonbanken, ijskasten, uitstalkasten,
hakblokken en andere voor het gebruik
b'ij den verkoop bestemde toestellen en
gereedschappen moeten in zindelijken toe
stand gehouden worden.
E. De personen, met den verkoop van
vleesch in de vleeschwinkels belast, moe
ten tijdens hunne bedrijfswerkzaamheden
steeds zindelijk gekleed zijn en moeten
reine handen hebben.
F. In eiken vleeschwinkel, pf in dë
onmiddellijke nabijheid daarvan, moet aan
wezig ^ijn een wascb,gelegenheid, met
zeep en zindelijken handdoek.
G. De haken, waaraan het vleesch wordt
gehangen, moeten zindelijk, en vrij van
roest worden gehouden.
In de in artikel 19 der wet bedoelde
inrichtingen, mogen honden en katten niet
aanwezig zijn.
De Minister kan verbieden, dat per
sonen, lijdende aan eene der door hem te
noemen besmettelijke ziekten, werkzaam
zijn in de door hem aan te wijzen in
richtingen, als bedoeld in artikel 19 der
wet. Dit besluit treedt in werking met
ingang van een nader te bepalen dag.
Een aanval van Papoea's.
Naar Aneta uit Batavia meldt, is van de
Nieuw-Guinea Expeditie uit Pioniersbi
vak bericht ontvangen,- dat het bivak een
aanval van Papoea's heeft te doorstaan
gehad.
Zooals men zich herinnert, is de drei
gende houding der Papoea's reeds een
maal de oorzaak geweest, dat het vliegtuig
in het woud landen moest, en men de le
vensmiddelen in de rimboe moest verber
gen, om ze later af te halen.
Later had de expeditie echter vriend
schappelijke betrekkingen met de Papoea's
aangeknoopt, die in het bivak naar de gra-
mofoon kwamen luisteren en den heer Le-
roux in de gelegenheid stelden, notities
van hun taal te maken.
Nu is echter de houding der Papoea's,
die reeds van vroegere expedities als ge
vaarlijk bekend stonden, openlijk vijandig
geworden. Naar uit Pioniersbivak geseind
werd, kwamen zeventig Papoea's, met pijl
