n en Mantels Zaterdag 10 Juli 40e Jaargang r ERS FRÈRES, CH POOTGOED, aten en Kuipen, EERSTE BLAD. ontvangen deerd Waterdicht, toffen, coupe en afwerking No 886 t-Brandy. erflesch f 2.20, iSPAARBANK raat O 51, Middelburg, ngen worden fa it aan het adres Dit nummer bestaat uit 2 bladen. Dienstbode, e MIJNHARDTs Hoofdpijn-Tabletten 60 ct Laxeer-Tabletten60 ct Zenuw-Tabletten75 ct Staal-Tabletten ...90 ct Maag-Tabletten75 ct Korte berichten. Uit ti Pmiacfe. HET ADRES A. WILKING GOES HULST •duet. Merk gedeponeerd, vanging van Inmaak- n. Geschikt voor in- alle soort vruchten maken van Advocaat, ten voor gebruiksaan- leen verkrijgbaar bij de keurstokers. «n bij het Nederlandse!] paarbank-Bureau. geopend van 10—1 nar, ags van 1012 uur eu ig- en Zaterdagavond lur. pCt.van één tot 10009 sr dag berekend. iren gelegenheid tot bs- belasting door tussckeii' r Spaarbank, sinds 1 26 dito van schoolgelden, gen hieromtrent, omtrent s, het ontvangen van .en en pensioenen pet •bank No. 92296 worden •strekt. HET BESTUUR. BLOKAz. ijke, Teief. lio- 40' E te huur Net Huisje nj6' rz. van gas, regen en duin- cond. Spoedig te aan kh. DHUIJ, Middelburg TE KOOP: Merrie veulen» lee" K. COPPOOLSE,! Oostkapelle, Overdmn. TE KOOP: oor landbouwers 2 •eleinden, van 1 Prijs billijk. Wijnhandel, Middelt TE KOOP: mooie Kalfvaars, W. DE BUCKi terstond of met Octob Knecht en IHei»- LE, Noordbeek, S o u b u r» Drukkers-Exploitanten: OOSTERBAAN LE COINTRE - GOES Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes Tel.; Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259 VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. gevraagd voor dag t fi of ,cht VAN ANDEL, S, Goes. HET WILHELMUS. In de Nieuwe Rotterd. Courant heeft dezer dagen Prof. Nijhoff Het Wilhelmus tegen deszelfs aanvallers verdedigd. Tijdsomstandigheden als het zilveren bruiloftsfeest en de verjaardagen in het Koninklijk Huis roepen een zeer karakte ristiek Hollandsch gevoel wakker, dat meestal slaapt, doch als het ontwaakt, al dus de hooggeleerde schrijver, hebben wij boven andere volkeren het onwaardeer- haar voordeel, tevens een uiting daarvoor in onze taal gereed, altijd wachtend, altijd vanzelf weer opstijgend; een uiting die dit gevoel niet alleen vertolkt, maar het te vens gestale verleent, het voordraagt, en het tot een zoodanige diepte in ons wezen doet doortrillen, dat wij ons afvragen: hief ons gevoel het volkslied aan, of was 't het Wilhelmus zelf dat ons gevoel voortbracht. Geen ander volk, naar ik weet, heeft een volkslied, dat deze hoogste functie van poëzie in het gedicht zelf bezit; wij behoe ven niet, als de Franschcn, de Duitschers, de Engelschen, in geestdrift, vaderlands liefde of staatseerbied, een kunstlooze na tionale hymne met onze zingende gemoeds opwelling kracht bij te zetten; neen, wij hebben een volkslied, dat, afgezien nog van de meesleependbeid der melodie, tot de allergrootste poëzie behoort, zoodat het ter rechter tijd onze emotie overneemt en verzelfstandigt tot een bewust besef. En zoo, terwijl het Hollandsch hart slechts tot een geringe ontroering in staat moge zijn, heeft het als het ware deze ont roering zakelijk, in den vorm van zijn Wil helmus, voor altijd weten vast te leggen. Wonderlijk dat dit Volkslied hoven alle andere geuzenliederen tot volkslied is ge worden, al is het dat hij de massa slechts het eerste couplet, en enkelen nog een paar coupletten meer, in het geheugen zijn over gebleven. De geschiedenis heeft hier part en deel aan. Alva, Heiligerlee, Maastricht, etc., ver klaren afdoende dat „een wijs man" in 1672 van het Wilhelmus zegt: „dat het aan ons Vaderlandt meer voordeel gedaen heeft als thienduysent Soldaeten, want als Soldaet en Matroos dat hoort, dan wort haer bloedt gaende". Geleerden der 19e eeuw hebben aan het Wilhelmus hun afbrekende critiek niet ge spaard. Fruin heeft eens gezegd: „het Wilhel mus is Marnix volstrekt onwaardig: het is zonder gedachte, zonder uitdrukking", en Kossman voegde er aan toe „dat het zich in geen enkel opzicht door bijzondere schoonheid van andere liederep uit den zelfden tijd onderscheidt"! Schotel durfde schrijven: „Slechts gods dienstig gevoel en ware hartelijkheid, maar niet één fraai beeld, niet ééne ver hevene gedachte, vindt men in het Wilhel mus", en dat van een lied dat ons nog bezielt al hooren wij niet meer dan de eer ste twee reeels! Boissevain ergerde zich aan dat „den Koning van Hispanien" als iets absurds, ongerijmds, en Van Deventer aan dat „van Duitschen bloed". Maar „kan men zich (dan) niet inden ken dat, juist door een absurditeit, zooals dat ook bij sommige kinderrijmpjes het ge val is, het Wilhelmus een blanco uitdruk king voor geen bewustwording meer be hoevende ontroering gebleven is? Hier xs een treffend voorbeeld van de kracht van z.g. zuivere poëzie en zelfs al zou de laatste zin der woorden verdwenen raken zelfs dan zou dit lied, tegen alle omwer- kmg5 tegen elk indringen van een kunst loos „Wien Neerlandsch bloed", zich als ons eenig en eenig volkslied weten te hand haven". Lees nog een aandachtig het eerste cou plet: Wilhelmus van Nassouwe Ben ick van Duytschen bloet, Den Vaderlant ghetrouwe Blijf ik tot in den doet: Een Prince van Oraengien Ben ick vrij onverveert, Den Coninck van Hispaengien Heb ick altijt gheeert. Allegaar woorden, waarvan ons volk nog slechts én regel verstaat, en die voor den nuidigen Hollander eigenlijk bitter weinig beteekenis hebben. Inderdaad, zegt de schrijver, ik ken versregels in onze poëzie, waarin de woorden zich zoodanig hebben los gezongen van hun beteekenissen, en die m zoo volstrekten zin toch poëzie zijn. JN ergens elders misschien vindt men een weerga van directer spraak en directer gestalte-oproeping dan in deze strofe, Stv®/e eerste regel uit niets anders y .aat den naam van den grooten Uger. Maar hoè wordt hij genoemd en daarmee opgeroepen? Niet als koning, heer, vorst, stadhouder, Prins, graaf of wat dan ook, neen, als burger, geus, va derlander, man. Geen trotsche qualifica- tie als het voor ons zooveel sprekender „Wilhelmus van Oranje" reeds zijn zou; dit komt later als hij zijn heldhaftig leider schap bepleit, maar eenvoudig zijn ge slachtsnaam Van Nassau. Niets dan een noemen, en de vereerde held staat daar als een man tusschen mannen. En zoo ge heimzinnig werkt die naam ook in de diepte door, dat tevens het aantal strofen, door telkens met een volgende letter daar van aan te vangen, bepaald werd en dat in het aldus vastgesteld „lichaam" van het gedicht de gestalte van den Prins als ten voeten uit geteekend wordt, terwijl de beteekenis der woorden telkens weer een andere zijde van zijn hoog karakter tot on derwerp heeft. Er is geen enkel Pransch gedicht, naar ik weet, dat -den Fransch- man heelemaal geeft, maar het Wilhelmus is een Hollandsch gedicht waar een ge- heele Hollander in besloten zit. Schoon zijn ook Huyghens' „Scheeps- praet" en Vondel's „Stokske van Olden- barnevelt"; doch in die verzen spreekt niet de man zelf. Dit geschiedt wel in het Wilhelmus, en dit verklaart' hoe het komt dat het eerste couplet er van ouds bij ons volk „in" ge gaan is, en er „in" blijft. Nadat de Prins van Oranje zich onder zijn gewonen naam: Wilhelmus van Nassauwe, heeft voorge steld, vervolgt hij: Ben ick van Duytschen bloet. En reeds bij deze woorden zingt de Prins niet meer alleen, maar klinkt een veel zwaarder stem met de zijne samen. In regel 4 lezen wij: Blijf ick tot in den doet, in regel 6: Ben ick vrij onverveert, in regel 8: Heb ick altijd gheeert. En door deze herhaling van Ben ick, Blijf ick, Ben ick, Heb ick, is het of die „ick" niet slechts tusschen ons staat, maar of wij, een ge stalte ziend, onszelven daarin mede begrij pen en, hem bezingend, een lied van ons zelf, uit ons eigen bewustzijn opstijgend, in hem vereenigd, aanheffen. Ja, deze heele strofe is een lied van den Prins, maar evenzeer van zijn volk dat telkens meezingend invalt, een gezamenlijk lied aanheft, een lied dat, om den anderen re gel, telkens als hij weer iets omtrent zijn persoonlijkheid verteld heeft, door het volk als op zichzelf betrekking hebbend, daar mede instemmend, wordt overgenomen. Een beurtzang: de Prins eerst alleen en dan in koor met zijn burgers, waarmede hij zich vereenzelvigt. Wij begroeten verdedigingen als van dr Nijhoff met warmte. Doch ons Christenvolk heeft nog hoo- gere motieven voor onze bewondering voor het Wilhelmus, dan dit, dat er een man, een burger, een geus in aan het woord is. Wij miskennen de juistheid der opmer king niet, gelijk eenmaal Plorus V „der keerlen god" gescholden werd een held die overigens in alle opzichten vrijwat la ger stond dan de Prins, mag men den Prins den eerenaam van de(n) prins der kleine luyden wel toekennen. Doch meer nog dan zijn liefde tot de kleinen trekt ons in dezen „Vader des Va derlands" zijn overgave aan de verdruk ten, zijn liefde tot den dood aan dit „arme volk" getoond, en zijn rotsvast geloof, zijn kloeke belijdenis, neergelegd in zijn „In Go- des vrees te leven"; zijn „Als David moeste vluchten voor Saul den tiran"; zijn „Voor God wil ik belijden", zijn „Oorlof mijn ar me schapen", kortom het heele gedicht is een uiting van Godsvertrouwen en Gods vrucht. En hierin dan ook lag het geheim van het gelukkige feit dat het Nederlandsche volk alle eeuwen door het Wilhelmus heeft bewaard, hetwelk in zijn schoone strofen zoo treffend zijn eigen gevoelens heeft vertolkt. Het geschrift van Calvijn. „Het Prot. Zuiden" zegt, dat Calvijn dit bekende geschrift in het Pransch schreef; wij houden vol, dat het 'teerst.in 'tLatijn verschenen is. Het blad stelt voorts vast, dat wij „nog al sympathiek tegenover Rome" staan. De opmerking; is juist; wij staan sympa thiek tegenover alle partijen die het aan een coalitie-kabinet mogelijk maken rustig zijn taak af te werken. Toen de Vlootwet met behulp van een smaldeel der R.K. Staatspartij verworpen werd, hebben wij,' ondanks onze „sym pathie" voor Rome, aan de R.K. Staats partij ongezouten de waarheid gezegd. En wij hebben dit ook gedaan aan 't adres der Chr.-Historische Unie, en dat ondanks onze nog veel grootere „sympathie" voor de ons het naast staande Chr.-Hist. broe deren, toen deze door hun stemmen voor het amendement-Kersten het kabinet-Co- lijn hadden helpen onthalzen. In dit licht beschouwe men liefst de opmerking van „Het Zuiden". Overigens geven wij gaarne toe dat de gewraakte weglating, in het Pransch ge lezen, op Rome slaat. Hiermee stappen wij van 't onder werp af. Bij Apoth en Drogisten De dalende franc. De Fransche en vooral de Belgische franc is weer aardig aan 't kelderen. En in hooge mate opmerkelijk is het opti misme, dat ondanks alles nog in Belgische regeeringskringen gevonden wordt. Zoo hield de Belgische Minister van Financiën, baron Houtart, Donderdag in den senaat de aangekondigde rede over den financieelen toestand. Evenals zijn voorganger Janssen, zag hij alles door den optimistischen bril, wat niet heeft belet, dat gisteren het pond ster ling de tevoren ongekende hoogte van frs. 202 heeft bereikt. Die noteering, zei Houtart, is heele maal niet in overeenstemming met den financieelen en den economischen toe stand des lands. Zoodra de consolideering en de afbetalingsvoorwaarden der vlot tende schuld zullen zijn geregeld, zal de regeering de stabilisatie-politiek inzetten en zij wanhoopt niet, den franc te stabili- seeren op een basis van 150 frs. het pond. Een te plotseling ingevoerde stabi lisatie zou, volgens den minister, een groote economische crisis, met werkloos heid, faillissementen, duur leven, enz. voor gevolg kunnen hebben. Het slot van deze rede was, dat de regeering niet wanhoopt in de finantieele toekomst des lands, zoolang de bevolking kalm blijft en zich niet door een paniek stemming laat overmeesteren. We zullen 't afwachten, maar vreezen zeer. Ook in Frankrijk wordt weer druk ge boomd over den financieelen toestand. De rede van den socialistischen leider Blum in de Fransche Kamer heeft op de beurs zulk een indruk gemaakt, dat de franc opnieuw is gedaald. Caillaux had een moeilijke taak om deze rede te beantwoorden. Hij bepleitte de stabilisatie der nationale munt met behulp van buitenlandsche credieten, en voorts andere financi.eele en fiscale maatregelen met machtiging der Kamer, doch buiten de gewone, parlementaire procedure om. Caillaux riep aan 't slot zijner rede uit: „Ik beweer, dat de huidige koers van den franc niet den waren toestand van den franc weergeeft. Er dient dus tegen de beursbeweginig te worden opge treden. Kiest dus snel, neemt u in acht voor een verticalen val van den franc. Redevoeringen zijn niet meer voldoende, er dient gehandeld te worden." Nieuwe godsdienstige onlusten in Britsch-lndië. Ernstige godsdienstige onlusten zijn te Pabna, op 320 K.M. van Calcutta, voor gevallen. De Muzelmannen daar bestook ten met stokken en steenen een omme gang van de Hindoes, die door de straten trok. Daardoor werden plunderingen uit gelokt. De winkels werden gesloten. De onlusten sloegen over op naburige dorpen, waar de Muzelmannen winkels en huizen van Hindoes geplunderd moeten hebben. Er zijn troepen ontboden om de orde te herstellen. Bereden politie is te Pabna aangekomen. Bezuiniging in België. De Belgische regeering heeft bij de be grooting van buitengewone uitgaven en inkomsten, een serie bezuinigingsamende menten ingediend. Bezuinigd wordt, op openbare werken 25 millioen, op lands verdediging 50 millioen frank. Anderzijds moet het totaal-cijfer der ra ming van de buitengewone inkomsten met 2161/2 millioen frank worden verminderd, dit tengevolge van moeilijkheden onder vonden bij het verkoopen van gronden en gebouwen van den voormaligen Dienst der Verwoeste gebieden, de overdracht van sommige posten op andere begrootin gen en een zekere vertraging bij het te gelde maken van den oorlogsbuit. Primo de Rivejra naar. Parijs. Den 14en Juli zal Primo de Rivera te Parijs als gast vati de Fransche re geering de jaarlijksche troepenparade bij wonen. Het blijkt, dat de Spaansche dic tator volstrekt niet onverdeeld welkom is. Een paar dagen geleden reeds opperde l'Oeuvre bezwaren tegen de komst van de Rivera er haar verwondering over uit sprekend, dat de regeering van de Fran sche republiek tot haar gast een man heeft kunnen kiezen, die in eigen land het parlement naar huis heeft gezonden en als dictator optreedt. De communisten, de socialisten en de radicalen verdubbelen in aanplakbiljetten en in de bladen hun protesten tegen de komst van Primo de Rivera. De Portugeesche minister van buiten landsche zaken heeft de gezanten van Portugal te Parijs, Rome, 'sGraven- li a g e, Madrid en den voorzitter van de Portugeesche delegatie bij den Volken hond teruggeroepen. De centrale vakvereenigingsraad' te Moskou heeft besloten weer 370,000 roe bels aan den Engelschen mijnwerkersbond te zenden. Gemeld wordt, dat bij Puebla in Mexico geweldige stortregens groote scha de hebben aangericht. Er is een tiental dooden. De Meissener porceleinfabriek ver keert in financieele moeilijkheden tenge volge va,n onvoldoenden afzet. Om het voortbestaan der bekende onderneming mogelijk te maken heeft nu de Saksische Landdag haar een bedrijfsvoorschot van 2 i/a millioen mark verleend. Gistermorgen is een vliegtuig; boven het terrein te Staacke bij Berlijn neerge vallen en vernield. De bestuurder werd gedood. Aftreden van den voorzitter van dra C. B. P. T. T. De beer J. G. van der Jagt, sinds De cember 1920 voorzitter van den C. B. P. T. T. (Centralen Bond van Nederl. Post-, Telegraaf- en Telefoonpersoneel) heeft in een dezer dagen door hem aangevraagde bestuursvergadering zijn dadelijk ingaand ontslag als voorzitter van den- G. B. P. T.T. en lid der organisatie ingediend. De aan leiding tot dit ontslag is gelegen in het verschil van meening in bet bondsbestuur over de thans te volgen tactiek pa de ver werping van bet bestuursvoorstel tot aan sluiting van den G. B. P. T. T. bij bet N. V. V. Hongaarscbe kinderen. Het centraal comité voor Hongaarscbe kinderen, dat in November 1919 bet ini tiatief beeft genomen tot buisvesting van kinderen hier te lande, is dezer dagen ont bonden. Gedurende den ruim zesjarigen duur van zijn arbeid is bet er in geslaagd, dank zij den krachtigen steun van een honderd sub-comité's en van duizenden pleegouders, in 26 transporten ongeveer 10.800 kinderen van alle in Hongarije be staande gezindten te laten overkomen. De aanvankelijke moeilijkheid, geschikte ge zinnen te vinden voor kinderen van r. k. ouders, werd ondervangen, doordat het r. k. huisvestingscomité eveneens Honga rije binnen zijn arbeidskring trok, waar door bet totale aantal kinderen, dat bier te lande buisvesting vond, op 23.000 tot 24.000 geschat mag worden. In de laatste jaren waren met grooten ijver en toewijding voor de propaganda werkzaam mgr. dr N. Knebel en prof. dr K. Kallay,, onderscheidenlijk van bet buis- vestingscomité en het centrale comité. Het vervoer van de kinderen geschiedde met speciaal daarvoor ingerichte treinen, aan vankelijk beschikbaar gesteld door de Hon- gaarsche regeering en later door de Lan- des-Kinder-Schuts-liga te Boedapest, die met de organisatie van de uitzending was belast. De kinderen werden vóór het ver trek te Boedapest vanwege onze regeering door een Nederlandschen geneesheer, jbr. F. J. L. Sinckinghe, onderzocht. Van de door het centrale comité aange vraagde kinderen blijven nog ongeveer 425; achter, om, al of niet geadopteerd, hier te lande hun opvoeding te voltooien. Plattelandersbon d. De heer K. H. van Beek, uit den Briel, algemeen secretaris-penningmeester van den Plattelandersbond, heeft gisteren be dankt als lid van dien bond en heeft dus tevens opgehouden de functie van secreta ris-penningmeester te vervullen. Dit be danken houdt verband met de overheer- schende richting bij de leiding van dien bond, waarmee de heer Van Beek zich on mogelijk kan vereenigen. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3.— Losse nummers f0.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f 1.20, elke regel meer 30 cL Bij abonnement belangrijke korting. De „Zan dkreek". Op de werf van de fa. Boele's scheepswerven en ma- voor Manufacturen Dames- en Kinderconfectie Tapijten - Gordijnen Bedden - Ledikanten en aanverwante artikelen is chinefabriek te Bolnes is gebouwd de nieuwe veierboot „Zandbreek", bestemd voor het veer KortgeneWolfaartsdijk. Hierin is door de N.V. Motonenfabriek Deutz geplaatst een compressorlooze Deutz Dieselmotor van 100120 P.K. De plannen hiervoor werden ontworpen door het ingenieursbureau voor scheeps bouw van den heer M- A- Cornelissen te Amsterdam. Het schip heeft een lengte van 30 M., een breedte vati 7.25 M., en een diepgang van 1.50 M. Bij de proef vaart, welke '29 Juni plaats heeft gevon den, bleek, dat zoowel schip als motor-in stallatie geheel en al aan de gestelde eischen voldeden; er werd een snelheid bereikt van 17 K.M. per uur. In tegen stelling met de „Adelaar" der fa. ga- lomons, bezit deze veerboot een normaal roer. Geslaagd voor commies der directe belastingen en accijnzen W. Visser te Kruiningen; J. yos Joziaszn. en L. M. Karreman te Golijnsplaat. Het hoofdbestuur van dien Ned. Mil. Bond heeft een legaat van wijlen mej. M. J. Risseeuw te Goes ontvangen. Eerste-Iuitenants J. F. W. Hendriksz, A. G. G. Reijers, J. de Roos en H. M. G. J. Lentz, van het 14e regiment infanterie, zullen van 12 tot en met 17 dezer worden gedetacheerd in de legerplaats bij Hars kamp tot het hijwonen van gevechtsschiet oefeningen. Heden had te Glinge de installatie plaats van den nieuwbenoemden burge meester den heer J. W. Vienings. Door den oudsten wethouder werd hij toegespro ken en werd hem de ambtsketen omgehan gen, terwijl de nieuwe burgervader met een rede zijn nieuw ambt aanvaardde. -Kersenuitvoer. Blijkens door de Kamer van Koophandel en Fabrieken van de Afdeeling Handel en Nijverheid van het Departement van Arbeid ontvan gen mededeeling, worden uit Frankrijk af komstige kersen in Engeland niet ten in voer toegelaten, tenzij zij vergezeld gaan van een door de Fransche autoriteiten af gegeven verklaring, blijkens welke de zen ding niet behept is met bepaalde insecten. Om nu te voorkomen, dat Neder landsche kersenzendingen bij invoer in Engeland moeilijkheden ondervinden, wordt in over weging gegeven de zendingen te doen ver gezeld gaan van een door de Kamer van Koophandel af te geven certificaat van oorsprong. Zoodoende zal aan de Britsehe autori teiten onmiddellijk kunnen blijken, van waar de kersen afkomstig zijn en zal kun nen worden voorkomen, dat Nederland- sche kersen ten onrechte voor Fransche worden aangezien. Eveneens wordt er de aandacht op ge vestigd, dat de zgn. „foodcertificates", welke krachtens de „Meat and Canned Foods Act" bij invoer in Canada worden vereischt en door den afzender zelf onder teekend worden, in het vervolg door een Kamer van Koophandel kunnen worden bevestigd, in plaats van, zooals tot heden vereischt was, door een notaris of kan tonrechter. Goes. Het seizoen van de opruimingen en uitverkoopem is weer in vollen gang. De alom bekende zaak der fa. Wilking houdt getuige de advertentie in dit nr. al een bijzonder groote uitverkoop. De dames vooral zullen wel zorgen van middag en volgende week present te zijn om koopjes te doen. Donderdagavond gaf „Hosanna" weer een concert in de tent op de Groote Markt. Er viel weer veel te genieten van en te waardeleren in ons kranig korps. Zonder op de uitvoering der andere nrs. ook maar iets te willen afdingen, zouden wij in 't bijzonder willen noemen de ko- raalmuziek en de1 fantaisie op Oir. lie deren. lerseke. Op initiatief van den heer Po- leij is den ouden menschen uit het huis der armenverzorging „Vredelust" te ler seke door een zevental eigenaars van luxe auto's een aangename en voor velen onver getelijke dag bezorgd. De heeren (of da me) mevrouw Klinkenberg, H. Klos, van der Peijl, P. J. Poleij, P. G. Pols, J. Scheele en Jan van Sprundel haalden de

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1926 | | pagina 1