ïïo 1833 Woensdag 7 Juli 1928 40e Jaargang *ARy ST JOHN. Buitenland. groen en keuchenius. FEUILLETON. Provinciale Staten van Zeeland. IILI iiJ LIJ '-Lit Drukkers-Exploitanten: OOSTERBAAN LE COINTRE GOES Bureaux: Lange Vorsistraai 68—70, Goes Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58 Postrekening No. 36000. Bijkantoor te Middelburg: Firma f. P. DHU1J, L. Burg. Tel. no. 259 VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden, franco per post, f3. Losse nummersf0.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f1.20, elke regel meer 30 cL Bij abonnement belangrijke korting. Groen van Prinsterer en Thorbecke wa ren in de eerste jaren van hun open baar optreden warme vrienden. Later lie pen hunne weeen uiteen, en in de Kamer konden de debatten tussehen deze beiden zeer scherp zijn. Dit sloeg weer terug op de pers. De liberale pers (een antirevolutionaire pers was er toen nog met, met uitzonde ring dan voor een korte wijle van Groens eigen blad „De Nederlander") bestreed Groen met felheid. Vooral de „Arnhem- sche Courant" blonk hierin uit. Dit ver minderde niet, toen, nadat Groen van Prinsterer uit de Kamer gegaan was, Keu chenius eveneens uit liberale kringen voortgekomen lid der* Tweede Kamer werd, en daar Groen van Prinstere-rs strijd voortzette. Gedurende enkele jaren las men des tijds, om en bij 1866, in krant en spot blad, dagelijks over Groen en Keuchenius. Ook in onze omgeving. „Middelburgsche Crt.", „Goesche Crt." en „Zierikzeesche Nieuwsbode" ijverden in dit opzicht om het record. Wie de vriendschappelijke verhouding die er tussehen de Zeeuwsche bladen on derling al sinds jaren bestaat, van nabij kent, verbaast zich dat de tijden zoo, en veelszins ten goede, veranderd zijn. Nemen wij bijvoorbeeld de „Goesche Courant" dier dagen ter hand, bijvoor beeld van het jaar 1866, het bekende jaar van Keuchenius' strijd tegen de liberaal- conservatieve schoolwet- en koloniale po litiek. De „Goesche Crt." van Vrijdag 26 Ja nuari 1866: (Wat is) het doel van Groen? De massa moet bewerkt worden om de agitatie aan den gang te krijgen; de middenstand en de aanzienlijken die op den lageren stand invloed kunnen uitoefenen, worden tot dien arbeid aangespoord door de studiën en schetsen en als deze maar vrucht dra gen dan is de billijke weerzin toenemend en het punt van uitgang om een onderwijs- revolutie te verkrijgen, is langs den na.- tuurlijken weg gevonden! Id. 23 Maart: Wanneer men een zoo gewichtig artikel der grondwet op zoo hevige wijze be strijdt en het volk gedurig tot ontevreden heid daarover prikkelt dan is het ook onwaar dat men niet van de grond wet afkeerig is, dan wordt het opstand prediken tegen de wet, slechts met een schoonen glimp bedekt. Waarom neemt de heer Groen dien schijn aan ld. 20 April: Zij die zonder ophouden de onkundige menigte exploiteert om een groot aantal klagers bijeen te brengen, en door dezen, zij het slechts met 'n veel beteekenend -f- te laten verklaren, dat zij volkomen adhaesie schenken, aan hetgeen hun door enkele leiders in den mond wordt gelegd. Het volk moet bewerkt worden zonder dat het in het oog loopt. Wanneer wij nagaan, waar de zoogenaamde natio nale partij haren steun zoekt en welke snaren zij trillen doet om te agiteeren, dan zijn er wel geen grooter demagogen (volksmenners) dan juist zij die den naam er van zoeken te ontgaan. Id. Vrijdag 1 Juni: De richting van de firma Groen-van Zuijlen is niet de nationale, al wil de heer Keuchenius voor de Evangelisatie der Javanen hunne vrouwen en kinderen laten doodslaan. Id. 12 Juni: Zal hij nu gelooven dat ziju wensch Uit het Engelsch. 6.) i „Meent ge, dat ik zal gaan en u alleen achterlaten," vroeg het meisje langzaam. „Ja, mijn kind; dat is het juist, wat ik bedoel. Ik kan zelf niet gaan, maar ik mag mijn kind niet geheel aan mijn eenzaam leven vastsnoeren. Hef zou niet goed voor u zijn. Het is niet recht. Jonge menschen, zooals gij, hebben behoefte aan verandering jetn beweging. Mijn Dollie Widet niet anders zijn dan andere meisjes. moet ook de wereld leeren kennen." „Maar u geheel alleen laten! Neen, lief ste moeder, dat is niet mogelijk." „Het zal maar voor twee maanden zijn," pleitte Mrs Maynard. „Mi's Reid vraagt u slechts voor zoolang. Gij moet mij schrij ven. Ru ik zal het zeer druk hebben, ©n zal mij op uw terugkomst verheugen, om dan al het nieuws te hooren, dat gij te vertellen hebt. Denk eens aan al de die zulk een verandering met zie brengt. En bovendien gevoel ik mijns londanks, dat wij iets aan Mrs. Reid ver plicht zijn." slechts dooi* een minderheid wordt ge deeld, die ze misschien niet eens kennen zou, als zij niet door den beer Groen g e a g i t e e r d werd. Id. 15 Juni: en met iets groens lid. 26 Juni: Misschien zou het beste zijn dat Gro'en zijn mandaat aannamdaardoor zou een einde gemaakt worden aan zijn her senschimmen. Maar zou een doortastende handeling wel in het plan van den agitator liggen? ld. 6 Juli: Indien maar de vrome denkbeelderf van den heer Groen bij de goddelooze regee ring ingang vonden. Id. '13 Juli: De regeering blijve bij de liberale be ginselen en volge niet den lieer Groen in z'ijn veelvuldige kronkelingen. In zijn geheele redeneering straalt het streven door van verdeeldheid in het kabinet te brengen. Id. 3 Augustus: Groen zal wel zorgen, dat de agiteerende kwestie niet gesmoord worde en bij het idee fixe dat aan hem een taak is opgelegd ïd. 14 Augustus: Zijn liefde voor liet volk is niet oprecht gemeend nu hij dood laconiek zegt: ik doe niets en blijf thuis. Id. 28 Augustus: Keuchenius zet Groen voorop en Groen verschuilt zich achter Keuchenius, zoo dat men ten slotte moet vragen of zij elkander niet beet nemen en of niet de meest revolutionaire beginselen onder de anti-revolutionairen schuilen. Genoemd blad noemde Groen herhaalde malen een „agitator", iemand die „beroe ring stichten wil", en de „schoolwet-agi tatie" zijn „speelpopje". In bet nommer van 28 Aug. lezen wij i,,(Geloof) gerust dat zoo de agitator nu nog veel meer beroering stichten" wil, „zijn rustelooze pogingen haar doel zullen missen. Zij mogen nu met ver dubbelde woede worden aangewend, niet belemmerd door parlementairen vorm of door gebondenheid om voor wet of meerderheid het hoofd te buigen, toch zullen de oogen der natie opengaan voor het onpractische zijner theorieën. Id. 28 September De schoolwet-agitatie het speel popje van den heer Groen. Welk een verschil, nu en zestig jaar geleden. Neen dan klinken de klaroenen tbans heel anders, en zijn de strijdmanie- ren vrijwat beter gewgrden. Het mag met genoegen worden geconstateerd. Zomerzitting. Gisterenavond werd de zomerzitting der Provinciale Staten van Zeeland in naam der Koningin geopend door den Commis saris der Koningin, den heer jhr mr J. W. Quarles van Ufford. Afwezig waren voor deze vergadering de heeren Brandsma, Kakebeeke en Van Waesberghe. Aanwezig alzoo 39 leden. De volgende stukken werden in banden van Ged. Staten gesteld ter fine van advies. Ten eerste het adres van den Centra- len Bond van Transportarbeiders inzake werktijden enz. betreffende het personeel bij de Prov. Stoombootdiensten. Ten tweede dat van J. C. Krijger te Goes met verzoek om alsnog de door de Staten toegekende subsidie over 1924 „Meent gij, wat gij daar zegt, moeder wenscht ge, dat ik zal gaan?" „Ja; zeker, mijn kind, ik .wensch het bepaald," en Mrs Maynards stem behield, hoewel zij beefde, toch iets opgewekts. Had zij zich niet opgewonden tot deze opoffering? Dollie zou nooit weten, wat deze eerste scheiding van haar lieveling liaar kostte van haar kind, dat nog geen 'enkelen nacht zonder haar was ge weest? Geen wonder, dat het vooruitzicht van deze twee maanden haar moeder al zeer treurig toescheen:- „Om uwent wille," vervolgde zij flinker, „wensch ik het; en ik geloof ik kan er waarlijk niets aan dqen dat Mrs Raid -eenige aanspraak ;qp ons heeft." „Als het een plicht was, en ik u niet be hoefde te verlaten, wat zou het dan heer lijk zijn, om vreemde steden en vreemde dingen te zien, moeder," riep het meisje VTQolijk uit. „Om niet eiken morgen op te staan en dan altijd dezelfde bezigheden te verrichten heen en terug in regen en zonneschijn door Exhibition Road te loo- pen, en thuis te komen en Susan, te zien en het theeservies." „En mij", viel haar moeder baar zacht in de rede, welke stoornis maakte, dat Dollie haar eensklaps met vele tegenwer pingen en kussen cm den hals viel. „Dan is het vastgesteld en zullen we voor de lijn StavenisseTholen uit te keeren, daar Ged. Staten hiertoe nog niet konden besluiten. Bij de mededeelingen van Ged. Staten waren er o.a., dat vau de posten onvoor zien van de begrootingen 1925 en 1926 geen gebruik is gemaald; dat geen onder- bandsche aanbestedingen hebben plaats gehad en dat de afdeelingen van hun college als volgt zijn samengesteld: 1ste afdeeling de heeren Fruijtier en v. Dus- seldórp; 2de afdeeling de heeren Van Rompu en v. d. Weijde en 3de afdeeling de heeren Dieleman en v. d. Putte. De mededeeling inzake de electriciteits- voorziening van de provincie werd op voorstel van den voorzitter naar de af deelingen verwezen. Naar aanleiding van het verslag van den toestand der Provincie over 1925 wees de heer Welleman op de mededee ling daarin, dat de totstandkoming van de Zeeuwsch-Vlaamsche waterleiding zoo slecht opschiet door de weinige mede werking der gemeenten en vroeg hij of Ged. Staten bereid zijn daarover in de vergadering van 20 Juli nadere mededee lingen te doen. De voorzitter zegde dit toe. De heer Welleman wees vervolgens nog op de alinea in het verslag volgens welke de uitvoering der wet tot het verstrekken van grond aan landarbeiders in Schouwen op het doode punt is wegens den slech ten financieelen toestand der vereeniging en vroeg ook daarover in genoemde ver gadering nadere inlichtingen. De voorzitter zegde ook dit toe. Hierna was aan de orde de benoeming van het lid der Staten, bedoeld bij art. 89 der Provinciale wet, het buitengewoon lid van Ged. Staten. Benoemd werd de heer Wallien met 24 stemmen, tegen 7 op den heer Kakebeeke, 2 op den heer Adriaanse, 1 op den heer Welleman, 1 op den heer v. d. Wart en 4 blanco. Aangenomen werd het voorstel van Ged. Staten tot aanhouding van de adressen van de vereen, voor Handelsonderwijs te Middelburg om subsidie voor hare han delsdag- en avondscholen; dat van de gemeentebesturen van Westkapelle, Zou- telande, Biggekerke en Koudekerke inzake liet onderhoud enz. van de wegen van Middelburg en Vlissingen naar Westka pelle, loopende door genoemde gemeenten. Ten slotte ook van het adres van M. Isheim, agent van den Prov. Stoomboot- dienst op de Oostersehelde te Zierikzee, om verhooging zijner jaarwedde. De overige alle reeds gepubliceerde voorstellen werden naar de afdeelingen overgebracht. Bij dat inzake de wijziging van reglementen en verordeningen in ver band met de invoering van het nieuw wetboek van strafvordering, was een na der voorstel van Ged. Staten ingekomen en wel om dit niet te doen slaan op het reglement op het gebruik van de steigers in Zeeland, maar daarin wel dezelfde wijzigingen aan te brengen en zulks te gelijk met de andere voorgestelde wijzi ging, namelijk die volgens welke alleen de bestuurder van een motorrijtuig op de steigers in zijn rijtuig mag blijven zitten. Weg Katsche veerGoes. Bij het voorstel inzake de toekenning van subsidies voor wegsverbetering, werd een adres gevoegd van het Hoofdbestuur van de „Maatschappij de Wilhelminapol- der" te Rotterdam. In dit adres wordt gewezeu op het voorstel tot aanlqg van een nieuwen weg Katsche veerSpanjaardsput voor het doorgaand verkeer naar station Goes c.q. morgen een bezoek aan Üe St. Johns brengen. En als ge nu Susan, wilt roepen, zullen wij lezen en dan naar bed gaan. Neen, waarlijk, Dollie, het is laat gewor den, en ik wil er van avond niet meer over spreken." En ©enigszins verschrikt door deze plotselinge flinkheid van de zijde harer moeder, onderwierp Dollie zich schoorvoetend aan dit stilzwijgen. HOOFDSTUK III. Biddy maakt de deur open. i Den volgenden dag, vrij laat op den namiddag, begaven Mrs. Maynard en haar dochter zich op weg om liet bezoek bij de' St. Johns af te leggen. Dorothy was voor het eerst van haar leven bijna stom van verbazing over de ongewone bedrij vigheid en beslistheid van handelen harer moeder; da zenuwachtige haast, die an ders de gewone bewegingen der weduwe kenmerkten, was voor ditmaal verdwenen. „Morgen zullen we een bezoek aan de St. Johns gaan brengen," had zij op zulk een kalme wijze gezegd, alsof het be zoeken van vreemden iets zeer gewoons voor haar was; en toch wist Dollie, dat haar moeder een doodelijken afkeer had1 van nieuwe kennissen. Zij schenen plotseling van karakter ver- Middelburg. Adressant is van oordeel, dat van doorgaand verkeer niet gesproken kan worden, daar aan Katsche veer geen auto's worden overgezet, dus het alleen betreft het verkeer van enkele autobus sen, hoofdzakelijk rijdende op de uren van- aankomst en vertrek van de Provin ciale stoombooten. i Adressant wijst er op, dat alleen in de gemeente Goes op het los- en laad- terrein gelost en geladen wordt en op het verdere deel van do Goesche haven of het kanaal niet. De weg bij deze los- en laadplaats is goed breed en verhard en kan zonder bezwaar 5 tot 6 M. ver breed worden. Verder wordt er op ge wezen, dat liet vervoer langs dezen weg niet van zoo groote importance is, daar o.a. alle producten uit den Wilhelmina- p older steeds geladen worden op eigen terrein en de schepen steeds direct naar het Sas van Goes vertrekken zonder ooit de haven van Goes aan te doen, of op het haventerrein te lossen. De havenbewe ging aldaar beperkt zich tot vrachten van en voor Kloetinge en enkele andere kleine plaatsen. Bovendien kan het verkeer in de haven slechts enkele weken van het jaar werkelijk druk worden genoemd. Voor wat betreft hel' oponthoud voor het door gaand verkeer op dit kleine weggedeelte, wijst adressant er op, dat het toch in ieder geval een bebouwde kom betreft met het daaraan verbonden rijden met be perkte snelheid, terwijl het bezwaar van de smalle straten te Goes beter onder vangen wordt door den aanleg van den nieuwen verkeersweg door de gemeente Goes, bijna voltooid bij de begraafplaats, dan door den door Ged. Staten geprojec- ieerden weg. Toch al komt deze laatste weg er, moet een deel der bussen steeds door de nauwe straten blij ven rijden voor het brengen en afhalen van de post aan het Postkantoor. Het laat ste bezwaar tegen den bestaanden weg, de hoek in Wilhelminapolder bij de haven, zal binnenkort zoover noodig opgeheven worden, daar het bestuur maatregelen in overweging heeft, hierin verbetering te brengen door verbreeding van de bocht, waardoor deze goed berijdbaar wordt. Hiertoe zal het hoekhuis, zooal niet geheel afgebroken, dan toch belangrijk achteruit gezet worden. Als algemeene opmerking wil het bestuur er nog aan toevoegen, dat een bestaande weg met doorgaand ver keer, die in de behoefte voldoende blijkt te voorzien en reeds tallooze jaren be staat, bij de bevolking van het district zoo is ingeburgerd, dat men bij vestigings eri bouwplannen daarmede rekening beeft gehouden, zoodat wanneer dit doorgaand verkeer wordt afgeleid, voor de bevolking een groot ongerief wordt veroorzaakt. De kosten van den nieuwen weg zul len zeer zeker belangrijk de kosten voor verbetering van den bestaanden weg over schrijden. Over het Schenge zal een zware brug van groote spanning moeten ko men tenzij op andere wijze een verbin ding naar Spanjaardsput gemaakt wordt en in de eerste jaren zullen de onder houdskosten door verzakking zwaar we gen. Alles bijeen meent het hoofdbestuur van den Wilhelminapolder waar het ge acht mag worden ter plaatse geheel lo caal bekend te zijn met den meesten aandrang te moeten verzoeken, de meer genoemde voorstellen van Ged. Staten niet goed1 te keuren. Hierna had de trekking der afdeelingen plaats In de eerste afdeeling hebben zitting mevrouw Bergsma en de heeren Kake- wisseld te hebben. Dallie leek wat ver legen met de geheele zaak, en was eens klaps bepaald stijf geworden. In de eerste plaats beviel haar het adres niet Rev. Maurice St. John, Lime Street 33, White- chapel. Haar meisjesachtige trots kwam er aanstonds tegenop. „Wie heeft. i0|oit van die plaats ge hoord?'' bromde zij. „Moeder, hoe kun nen dat deftige menschen zijn en dan in zulk een vreieselijke buurt wanen?" En Dollie nata haar keurig japonnetje stijf te zamen, terwijl zij ietwat twijfelachtig hun weg vervolgden door de wanne, benauwde straten. „Predikanten kunnen niet altijd een prettige woning uitkiezen,' 'antwoordde Mrs. Maynard bedaard; de hulpprediker vertelde mij gister, dat hij Mr St John op pervlakkig^ kende, en dat hij een ijverige jonge man was, die vele jaren geleden verzocht had een plaats te mogen ver vullen in East End, omdat hij roeping, had voor het werk der Inwendige Zending. Ongelukkig werd hij verliefd en trouwde op een klein inkomen; en te oordeel en naar hetgeen Mr Rqberts mij vertelde, heeft hij zich overwerkt en zou ter wille van zijn vrouw en kinderen zijn werk daar moeten verwisselen voor een predikahts- plaats op het platteland." „Arme menschen,' 'merkte Dollie ont- beeke, Boonman, Welleman, Brandsma1, Sonke, Dominicus, v. Oeveren, v. d. Wart, Laernoes, Dumoleijn, Kodde en de leden van Ged. Staten Van Rompu en v. d. Putte. In de tweede afdeeling de heeren Voge laar, Hartoog, v. Waesberghe, Adriaanse, Van Zuijen, Mes, Bolier, v. Nieuwenhuijze, Moelker, Overhof, Timmerman, Koster en de leden van Ged. Staten Fruijtier en v. d. Weijde. In de derde afdeeling de heeren De Pauw, Joziasse, Wallien, Erasmus, Hen- drikse, Vieniags, Onderdijk, Van Dixhoorn, De Jonge, Boogerd, Gesehiere, De Baare en de leden van Ged. Staten Dieleman en v. Dusseldorp. Op voorstel van den voorzitter werd de volgende openbare vergadering bepaald op Woensdag 20 Juli des morgens te 10 uur en hierna deze vergadering ge sloten. Alvorens gisteren de vergadering der Staten geopend werd, nam de heer Van Es uit Middejburg vanaf de publieke tri bune een foto van de vergadering en anderhalf uur later bood hij den Com missaris der Koningin een afdruk daar van aan. Na afloop der vergadering werd in de Statenzaal voor het eerst het daar aan gelegde electrisch licht ontstoken. Voor zoover het bij daglicht te beoordeelen is, vertrouwen wij, dat het uitstekend zal voldoen. De financiëele crisis in Frankrijk. De zitting der Franscbe Kamer van gisteren werd onder buitengewoon groote belangstelling geopend. Slechts zelden heeft een zoo groot aantal afgevaardigden de zitting bijgewoond als thans het geval -was. De tribunes waren propvol, en hon derden konden geen toegang krijgen. De minister van financiën Caillaux gaf een exposée over den financiëelen toe stand. De rede van Caillaux werd onder diep stüzwijgen aangehoord. Hij gaf een ©verzicht van den budge- tairen toestand, waarbij bij er op wees, dat het tekort, dat in 1918 tot 49 milliard is gestegen, in de volgende begrootingen geleidelijk is verminderd, totdat het op de begrooting van 1925 tot 3 milliard was gereduceerd, terwijl de begrooting voor 1926 in evenwicht is. Toch wordt in het rapport voorgesteld nieuwe be lastingen voor het tweede halfjaar 1926 te heffen tot een bedrag van 2500 mil- lioen, omdat de noodzakelijkheid bestaat in de behoeften van de schatkist te voor zien, welke behoeften niet door leeningen gedekt konden worden. De regeering zal bij liet opleggen van nieuwe belastingen er rekening mede moeten houden, dat een milliard noodig is voor de salarissen der ambtenaren, 500 millioen voor aflossing van bons der nationale verdediging, 500 millioen voor terugbetaling aan de bank van Frankrijk, een evengroot bedrag voor de aflossing van leeningen op korten ter mijn en tenslotte nog eens 500 millioen voor de stabilisatie van den franc. De havenstaking te Antwerpen. In deze staking was gisteren geen ver andering gekomen. De Harwich-lijn heeft haar dienst naar Zeebrugge verlegd. Ook de leden der christelijke arbeiders-orga nisaties zijn in staking. Zij doen echter alle pogingen om de partijen tot elkaar te brengen en de onderhandelingen te hervatten. rcerd op; en nu scheen Treviliati Terrace, Abercrombie Road haar werkelijk een pa radijs toe, vergeleken bij de vuile modder, die aan hare schoenen kleefde. Zij hadden de hoofdstraat, met de sla gerswinkels en het rumoer, verlaten en bevonden zich nu in ©en stille buurt. De huizen waren hoog en zagen er ar moedig uit; opgeschikte Jodinnen, want het was Zaterdag, verzamelden zich in kleine grqeipjes voor de open vensters; zwart-oogige kinderen met ongewasschen gezichten en glazen kralen Om den'hals, vertoonden hun kenmerkende gelaatstrek ken om eiken hoek; ellendig uitziende vrouwen met magere kinderen gingen de steegjes in en uit; vloeken, vuiligheid en het schelle geschreeuw van kinderen hoorde en zag men overal. Geen wonder, dat Dollie zich dichter tegen haar moeder aandrukte met ©en gebaar van afschuw. „Moeder, het is onmogelijk, dat bier een dame zou kunnen wonen." „Niet in deze straat. Maar lieveling, denk eens aan wat ik u daar juist ver teld heb, een vurig man, val liefde tot zijn medemenschen en met behoefte aan werk. Kijk eens om u heen; ziet ge hier geen rijk arbeidsveld?" I.* J*. ±jtJ M 1 !ri (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1926 | | pagina 1