I*o 231
Aiaanda^ 5 Juli
De Jaargang
MARV ST JOHK.
Nerveus en Overspannen
Onrustig en Slapeloos
Mijnhardt's Zenuwtabletten
FEUILLETON.
Drukkers-Exploitanten:
OQSTERBAAN LE COINTRE GOES
Bureaux: Lange Vorststraat 68—70, Goes
Tel.: Redactie no. 11; Administratie no. 58
Postrekening No. 36000.
Bijkantoor te Middelburg:
Firma F. P. DHUIJ, L. Burg. Tel. no. 259
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden, franco per post, f3.
Losse nummersf0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 1.20, elke regel meer 30 ct.
Bij abonnement belangrijke korting.
Het zou wat fraais zijn
In de rubriek „Allerlei" in ons no.
van 23 Juni namen wij het bekende ci
taat van Calvijn nog eens op, waarin
deze zich krachtig stelt tegen de liber
tijnen.
„Het Protestantsche Zuiden reageert
op' dit citaat als volgt
In 1901 verscheen een brochure onder
bovenstaande titel van F. Oberman,
pred. bij de Herv. Gem. te Leiden. Het
was een antwoord, of eigenlijk een
scherp gestelde aanmerking op een
onjuiste vertaling van een stuk uit Cal-
vijn's werken, door Ds Rudolph, pred.
bij de Geref. Kerk aldaar, opgenomen
in een brochure getiteld: „Politieke
Samenwerking" tot aanprijzing van een
samengaan met Rome.
Ds Rudolph verdedigt het staan naast
de Roomschen in den politieken strijd.
„En", zoo zegt de schrijver op bl. 18
„daarmede doen wij hetzelfde wat zelfs
een Calvijn zou hebben gedaan. Im-
mers Calvijn drukt zicli in samenwer
king met Rome tegen de libertijnen
aldus uit: „Het zou wat fraais zijn
dat ik den paus met zijne trawanten en
dienaren naar vermogen tegenstond, en
intusschen hen geworden liet die nog
veel gevaarlijker vijanden Gods zijn."
Ds Oberman zegt nu: „Hier roepen
wij: halt gij hebt een tusschenzin
weggelaten en wel die woorden, welke
aan ieder het recht ontzeggen Calvijn
naast Rome te plaatsen tegen de Liber
tijnen". Want Calvijn schreef: „het zou
wat fraais zijn wanneer ik naar vermo
gen den paus en zijn trawanten tegen
stond aangezien ik de Kerk
van God niet kan opbouwen,
dan door te str ij den tegen zul-
ken, die haar zoeken te ver
woesten en intusschen hen liet
begaan, die nog verderfelijker vijanden
Gods zijn enz."
Ds Oberman vraagt dan verderHoe?
Calvijn die den Paus noemt den aan
voerder en vaandeldrager van het ge
vloekte en goddelooze rijk van den
Anti-clirist (Inst. IV, 2, 12) zou naast
Rome staan? Gaat eerstgenoemde dan
de libertijnen van dien tijd bestrijden,
dan blijkt dat deze inderdaad nog ge
vaarlijker waren dan de Roomschen.
De weggelaten zin slaat echter alleen
op Rome, waarin Calvijn haar bestrijdt
omdat zij de Kerk zoekt te verwoesten.
Het Pr. Z. vraagt, na deze aanhaling,
aan ons blad, hetwelk, zegt zij, „de woor
den van Calvijn aanhaalt, zooals ds Ru
dolph ze aan den volke verkondigde, dus
inderdaad niet zooals Calvijn schreef": „I s
dit misverstand of opzet?"
Wij danken het Chr.-Historisch week
blad voor deze vriendelijke vraag, en ver
zekeren haar gaarne dat noch van mis
verstand, noch van opzet (leelijk woord 1)
sprake is. Wij ontleenden het citaat niet
aan de brochure „Politieke Samenwer
king" van Rudolph, 1901, maar aan de
brochure „Waarom en hoe lang, ant
woord aan Prof. Spruyt", door Jhr Mr A.
F. de Savomin Lohrnan, 1890, zonder er
aan te denken, dat wij zeivenreeds in
1898 het bekende citaat in het oor-
spr onkel ij keen vertaald, dus ook
met de door ds Oberman en dus ook
door „Het Pr. Z." gewraakte weglating
hadden opgenomen.
Maar nu de vertaling van bet wegge-
latene. Leefde ds O. nog, wij zouden
hem willen wijzen op een misverstand.
Hij vertaalt: aangezien ik... enz.
(Zie boven).
4.) _o-
Toen haar man nog leefde, had zij man
der om haar kinderen gegeven; \yel had
zij ze innig lief, want zij was de zorg
zaamste en teederste moeder, die men
zich voorstellen kon; maar haar man was
heer en meester van haar leven, naar
hem ging haar gansche hart uij em zij
koesterde bijna geen gedachte, die hem
met betrof. Bij zijn dood was haar hart
als versteend. Zij verbeeldde zich dat nog
nooit een vrouw zoo volslagen weduwe
was geworden, als zij en dat er van
nu af aan geen levensvreugde meer voor
haar bestond.
Maar door Dollie was dat alles ver
anderd; eerst stelde zij belang 'in het
Kind, toen werd het een bezigheid en
langzamerhand, verloor zij er zich in;
de oude behoefte aan een voorwerp om
te kunnen verderen en verafgoden her-
loefde. Zij hield op zoo treurig terug te
zien op de puinlioopien van haar vroeger
leven; zij moest glimlachen en trachten
somtijds dit alles te vergeten ter wille
van Dollie,wier jeugd zij niet mocht
Maar volgens de vertaling in ons Elad
van 1898, moet het aldus gelezen worden:
„IkkandeKerkGodstochniet
anders bon wen dan door strijd
te voerentegenhendiehaar ver
woesten". De vertaling is van wijlen
dr Schaepman, een wèl zoo betrouwbaar
vertaler als Ds O.
Neemt men nu de vertaling van ds O.,
dan schijnt die tusschenzin (s c h ij n t,
waarover straks 1) te slaan op Rome. Maal
leest men de vertaling van dr S., dan
slaat ook die weglating op de libertijnen.
Trouwens die alleen zijn dan ook in deze
aanhaling, gelijk in het heele citaat door
Calvijn bedoeld.
Wij hebben dan ook een zeer sterk ver
moeden, dat ds O. het oorspronkelijke!
stuk, waaraan 'de „weglating" is ontleend,
niet onder de oogen gehad heeft. Ware
dit wel het geval geweest, dan had hij
gezien dat het tegen niemand anders ging
dan tegen de „fanitica et furiosa secta
Lihertinorum" (fanatieke en woedende
secte der libertijnen).
'Wil de redactie van „Het Pr. Z." zich van
de juistheid onzer bewering overtuigen,
dan kan -zij het „weggelaten" gedeelte
en het heele citaat vinden in het vierde
hoofdstuk van de Instructie adver-'
sus fanaticam et furiosam sec-
tam Lihertinorum qui se spiri
tual e s v O c a n t.
(Waarschuwing tegen (de) fanatieke en
woedend vijandige secte der Libertijnsche
(dwaalgeesten) die zich geestelijken noe
men.)
Wij weten natuurlijk niet, waarom de
heer Lohman die weglating „gepleegd"
heeft; doch opzet of wat ook is natuurlijk
bij hem absoluut uitgesloten.
Wel meenen wij te weten, dat hij de
eerste is geweest, die het citaat in om
loop bracht, en dat hij er door dr Schaep
man op attent is gemaakt.
Stookolie voor locomotieven.
De London Midland and Scottish Rail
way Company deelt mee, dat de proe
ven met locomotieven, die met olie ge
stookt worden, bevredigend zijn gebleken
en dat als gevolg daarvan 150 locomotie
ven daarvoor zullen worden ingericht.
Tot dusver is dit reeds met 88 machines
geschied. De maatschappij deelt voorts
mee, dat het bezigen van olie om te
stoken vergeleken met steenkool niet eco
nomisch is en dat dit alleen geschiedt
om de steenkoolvoorraden te sparen.
Communistische propaganda.
Volgens de Piccolo heeft de politie een
wijdvertakte organisatie ontdekt voor com
munistische propaganda in Rome en Mid-
den-Italië. Een huiszoeking bij den afge
vaardigde Malinelli en op andere plaatsen
leidde tot de ontdekking van een groote
hoeveelheid propagandise!! materiaal,
waaruit bleek, dat de communistische par
tij maandelijks 40 tot 50.000 lire alleen
in midden-Italië voor propagandadoelein
den uitgeeft. Een onderzoek is ingesteld
naar de herkomst dezer fondsen. Meer
dere personen zijn gearresteerd.
Een interpellatie ever Borms.
In de zitting der Belgische Kamer van
Vrijdag vroeg de frontafgevaardigde Vos,
hoever het staat met het verleenen van
amnestie aan de politieke veroordeelden
en meer speciaal aan Dr Borms.
bederven door eigen smart. En zöo
overleefde Mrs Maynard haar groot ver
driet ter wille van haar kind en kwam
er een gulden gloed, die iets op zonne
schijn geleek, over haar zwaar beproefd
leven.
HOOFDSTUK II.
Da begroating wordt gemaakt.
Mrs. Maynard zag haar dochter treurig
aan, terwijl deze met gloeiende wangen
en bevende vingers den brief la's. Wat was
hij lang en dicht in elkander geschreven.
Als hij regelrecht uit de lucht was komen
vallen, had Dollie niet verbaasder kun
nen zijn. Zou er nu dan toch werkelijk
iets gebeuren?
„Mijn lieve Margeret", zoo begon de
brief; dat was op zichzelf al een wonder
in Dollie's ooren, want zij had nog nooit
gehoord, dat iemand Kaar moeder bij den
voornaam noemde.
„Mijn lieve Margeret. Ik zou wel
eens willen weten of gij n nog iets her
innert van uw tante Isabel, die altijd
met u speelde in de oude kinderkamer
in Portman-Square? of dat ik mij u weer
voor den geest moet brengen? Gij waart
destijds nog maar een klein schepseltje en
ik slechts een volwassen, eigenzinnig
kind.
Gebruik hiertegen de Zenuwstillende en Zenuwsterkende
Glazen Buisje 75 cent. Bij Apoth. en Drogisten.
Minister Hymans antwoordde, dat
Borms niet in aanmerking komt, om vrij
gesteld te worden. De frontafgevaardigde
Vos vroeg dan, waarom wel amnestie
is verleend geworden aan elf Belgen, die
wegens spionnage tot .de doodstraf of
tot levenslangen dwangarbeid.werden ver
oordeeld en thans op vrije voelen loopen
De minister antwoordde niet.
Het katholieke lid Heijman constateer
de vervolgens, dat inderdaad dat onder
scheid tusschen veroordeelden in het
Vlaamsche land een pijnlijken indruk
maakt. Alle Europeesche landen, aldus
spr., hebben amnestie voor gedurende of
kort na den oorlog, opgeloopen straffen
verleend; het wordt tijd, dat ook België
dezen weg opgaat.
„Onmiddellijk"! riep een katholieke
stem.
Weer verkoos de minister niet te ant
woorden en de vice-voorzitter Porwez,
die het presidentschap waarnam, redde
Hymans uit zijn moeilijke positie door het
„incident" gesloten te verklaren.
Dat belette de Clercqniet om veront
waardigd uit te roepenPoullet heeft des
tijds gezegd, dat Dr Borms niet kon vrij
gesteld worden, omdat hij nog geen 10
jaar opsluiting achter den rug had. Maai-
hebben de vrijgestelde spionnen wel tien
jaar in de gevangenis doorgebrachtHeele-
maal niet!
Kort daarna vond de Clerq gelegen
heid, om in een orde-motie te constatee-
ren, dat de minister het antwoord betref
fende de vrijstelling der spionnen schul
dig bleef.
Doch wij weten wel, wat gij zoudt
willen, riep hij: „Gij wilt Borms in de
gevangenis laten sterven. Maar hoedt u
daarvoor, want dan zou Vlaanderen zich
wreed kunnen wreken!"
Minister Hymans zweeg weer.
Staking in de Antwerpsche haven.
In de havens van Antwerpen is een
staking uitgebroken. Al eenigen tijd wor
den er besprekingen gevoerd tusschen de
organisaties der havenarbeiders te Ant
werpen en de werkgevers inzake een her
ziening der loonên in verband met de
toenemende duurte. Een aantal arbeiders,
ontevreden omdat de onderhandelingen
niet zulk een snel verloop hadden, als
zij hadden gehoopt, legden Zaterdag, in
weerwil van 't advies hunner leiders, het
werk neer.
Het was dus eerst een wilde staking.
Maar dit zou al spoedig blijken
de organisatieleiders durfden er zich op
den duur niet tegen verzetten. Al spoe
dig was de staking algemeen.
Er wordt nergens gewerkt, behalve op
de booten van de binnenvaart, welke niet
door de staking getroffen zijn.
De staking is nu onder de leiding van
den socialistischen transportarbeiders-
bond gekomen.
De leiders verklaarden, dat de patroons
spoedig zouden toegeven, zoo niet dan
zal menvoor een staking van langen
duur staan.
Een verstrooide samenzweerder.
De „Chicago Tribune" vertelt, hoe het
complbt tegen de Spaansche monarchie en
Ik zal niet spreken over de omstandig
heden, die tot deze totale scheiding leid
den; meisjes zijn somfe doordrijvend en
misschien had ik ongelijk. Maar indien
uw moeder tactvoller en minder onver
draagzaam was geweest, hadden zij in-
plaats van de klove te vergrooten, die
kunnen dempen en was ik niet genood
zaakt geworden mij aan de bescherming
mijns broeders te onttrekken en diens
huis te verlaten. Maar daarover niet meer
Ik was bij hen toen zij stierven en alles
werd vergeven; maar ik heb nooit begre
pen hoe het kwam, dat toen hun dood
u werd bericht, mijn brieven u ook niet
werden gezonden. Ik gelotof ook als onze
briefwisseling toen was begonnen, wij el
kander nooit zoo geheel en al uit het oog
zouden verloren hebben. Tot nu toe is het
mij nooit gelukt uw tegenwoordig adres
te weten te komen. Een bloot toeval
een toevallige ontmoeting miet een ouden
buurman van u heeft mij doen ont
dekken waar gij woont. Wel las ik de tij
ding van den dood van uw man in de
courant, maar ik kon mij geen inlichtingen
verschaffen over uw doen en laten, tot
dat ik kort geleden vernam, dat gij met
uw dochter in een sFille buurt van Ken
sington woont.
Zonder twijfel zoudt gij van mij gehoord
hebben, indien ik niet sedert den dood
de dictatuur aan het licht is gekomen.
Om het bericht aan de censuur te doen
ontkomen was de Madrileensche corres
pondent van genoemd blad over de Fran-
sche grens gekomen om vandaar zijn te
legram te verzenden.
Volgens den correspondent waren de
verstrooidheid van een grijzen samen
zweerder en de handigheid van een
Spaanschen detective de twee beslissende
factoren om het complot tegen de regee
ring van Primo de Rivera te doen misluk
ken.
Generaal Weyler, de oudste generaal
van Spanje, is de man, die door een
oogenblik van verstrooidheid heel wat
mensclien in ongelegenheid heeft ge
bracht.
Een jaar geleden onthief Primo de Ri
vera generaal Weyler van diens post als
chef van den generalen staf en sinds
dat oogenblik verbleef de oude comman
dant als banneling op Majorca'.
De vorige week zette de bejaarde gene
raal, toén hij van een „uitstapje" naar
Madrid naar zijn eiland terugkeerde, zijn
koffertje even op het perron van een
station neer. Hij heeft het niet meer
teruggezien en hij zal het niet terugzien,
voor hij als samenzweerder terecht staat.
Het koffertje bevatte honderden brie
ven, die, naar beweerd wordt, door den
generaal geschreven waren om ze naar
officieren te sturen en waarin hij den
steun van het leger vroeg om het regiem
van Primo de Rivera omver te werpen.
De brieven bevatten zeer gedetailleerde in
structies voor het geval de staatsgreep
uitgevoerd wordt. Dit beweert tenminste
de Spaansche geheime dienst, die het
koffertje in handen heeft gekregen.
Een van de handigste detectives van
den dictator was aangewezen om gene
raal Weyler gedurende diens verblijf in
Londen 'als een schaduw te volgen. Zoo
zat hij ook in den trein, die den gene
raal naar Majorca terugbracht. Toen hij
het koffertje een oogenblik verlaten op het
perron zag staan, stapte hij uit zijn com
partiment, greep het gevaarlijke documen
tenkastje en wandelde er mee weg'.
De vrienden van generaal Weyler hou
den vol, dat de compromitteerende stuk
ken niet in het koffertje waren, toen dit
gestolen werd, en dat ze er dus door
den geheimen dienst ingestoken zijn.
Nochtans bereidt de justitie het proces
tegen de militaire samenzweerders geheel
op den grondslag van de stukken, welke
in het noodlottige koffertje „gevonden"
zijn, voor.
Korte berichten.
Te Giersdorf in het Reuzengebergte
werden door een wolkbreuk twee huizen
volslagen weggespoeld, terwijl twee villa's
instortten. Twee personen verdronken.
In de afgeloopen week is het aantal
werkeloozen te Berlijn alweer met 4000
gestegen. Het bedraagt 270,731 waarvan
203,386 ondersteund worden.
Een bericht uit Santiago de Chili
maakt melding van wolkbreuken wel
ke de stad en een deel des lands hebben
geteisterd. Ook Valparaiso werd door een
van mijn man „Cirome Park" (het land
goed dat Mr Reid korten tijd na ons hu
welijk kocht) verlaten had, en buitens
lands gewoond had. Mijn slechte gezond
heid en andere omstandigheden, waar
mede ik u niet lastig zal vallen, brachten
mij er toe een zwervend leven te leiden.
Velen hebben dit vermijden van mijn
geboortegrond bloot toegeschreven aan
een gril en ik laat hen in dat vermoe
den. De meening van de wereld van
mijn wereld kan mij sedert langen
tijd niet meer schelen. Twee jaar geleden
werd mijn gezondheid beter, ik werd het
reizen naai- buitemlandsche badplaatsen
moe en daar een oud kasteel in de nabij
heid van Lesponts mij zeer aantrok, kocht
ik het en vestigde ik er mij met een
verre bloedverwant van mijn man, Char
lotte Morell, die1 mij gezelschap houdt.
Eenige bloedverwanten van mijn echt
genoot hebben mij van tijd tot tijd bezocht
en ©en van hen Mary St- John
heeft beloofd mij dezen herfst een lang
bezoek te brengen.
Ik vertel u dit alles, opdat gij moogt
weten in welke omstandigheden ik ver
keer ik ben een eenzame vrouw,
die oud begint te warden en die dank
baar is voor de zeldzame bezoeken, die
verre bloedverwanten haar uit medelij
den brengen. En nu, om te komen op het
geweldigen regenval getroffen, die aller
wegen groote schade heeft aangericht.
Volgens voorloopige schatting zou de
schade 20 millioen pesos bedragen.
Volgens een bericht uit Rome zal
dit jaar de graanoogst in Italië den ge
middelden oogst met 100 millioen cente
naren overtreffen.
Uit Boekarest wordt gemeld: De
stortregens hebben op vele plaatsen over
stroomingen veroorzaakt. Er wordt geen
melding gemaakt van slachtoffers doch
het spoorwegverkeer is op enkele minder
drukke lijnen gestoord.
Uit Praag wordt gemeld: Een passa
giersvliegtuig is naar beneden gestort en
totaal vernield. Er werden vijf inzittenden
gedood.
Zich beroepend op een inlichting
uit Duitsche bron zou maarschalk Fooh
in een geheime bijeenkomst van den ge-
zantenraad geprotesteerd hebben tegen de
overdreven begrooting van de Duitsche
rijksweer. Het Journal weet thans mede
te deelen, dat de gezantenraad de aan
dacht der Duitsche regeering op dit punt
heeft gevestigd en haar een nota toege
zonden, die het karakter van een waar
schuwing draagt. Frankrijk ziet blijkbaar
in de Duitschers nog grooter gevaar dan
in de zakkende franc.
iNaar men uit Weenen meldt, is
de poging van staatswege ondernomen,
om de eerste Weensche coöperatie te
redden mislukt. De coöperatie zal nu haar
schuldeischers een accoord aanbieden. On
der de leden der coöperatie heerscht een
groote opwinding.
Zoowel in Servië als in Bulgarije
blijft het hooge water groote verwoestin
gen aanrichten. De lage gedeelten van
Servië hebben veel van het water te
lijden. Er zijn tal van menschen verdron
ken en de materieele schade is zeer groot.
In Bulgarije wordt vooral het dal van
de Stroema geteisterd. De oogst is op
verscheidene plaatsen zwaar beschadigd.
De Grieksclie regeering heeft met
de Zweedsche lucifermij. een monopolie
overeenkomst gesloten voor den tijd van
28 jaren, waarvoor Griekenland een lea
ning van een millioen pond ontvangt.
Volgens een bericht uit Athene voer
de de Grieksche regeering door een ver
ordening een jaarlijksche vrijgezellenbelas
ting in, en wel van drieduizend drachmen
voor vrijgezellen tusschen 24 en 40 jaar
en van duizend drachmen voor die van
boven de 40 jaar.
De mijnwerkersstaking in Engeland!
heeft de kosten voor de katoenindustrie
aanzienlijk verhoogd, terwijl tegelijkertijd
de productie tot de helft van de normale
is verminderd. De situatie maakt het on
mogelijk, de-levering der bestelde goede
ren voor een bepaalden datum te garan
deeren. De toestand der industrie, die
vóór de staking reeds tamelijk précair was,
is thans bijna onhoudbaar.
Bij een onweer, dat Vrijdag in het
Reuzengebergte heeft gewoed zijn zes
menschen om het leven gekomen o.w.
een moeder van zeven kinderen. Acht
bruggen zijn ingestort.
Zaterdag is te Londen overleden
Sir Adolf Tuck, een der directeuren van
de firma Rafael Tuck and Sons Ltd.,
uitgevers enz. Sir Adolf was de eerste,
die in 1894 te Londen prentbriefkaarten
heeft uitgegeven.
doel van mijn brief. Kunt gij, mijn lieve
onbekende nicht, besluiten uw stil En-
gelsch tehuis te verlaten om mij een
bezoek tel brengen op mijn Vlaamsch
kasteel? Gij behoeft niet gescheiden te
worden vaïi uw dochter; breng haar mee
en zij zal een geschikte vriendin zijn voor
Mary St- John.
Ik zou veel ten mijnen gunste kunnen
aanvoeren, maar ik zal niets meer zeg
gen, totdat ik uwe inzichten in deze zaak
verneem, en noem mij
Uw lang verloren tante
ISABEL REID
„Moeder!'' rieip Dollie uit, den brief ne-
derleggende, terwijl twee gloeiend roode
plekken haar wangen kleurden en haar
oogen schitterden; „MoederI wat zult ge
op dezen brief antwoorden?"
„Ik heb er reeds op geantwoord," zeide
de weduwei zafeht. „Vergeef mij lieveling,
fluisterde zij, toen een verbaasde uitroep
aan Dollie's lippen lontsnaptei; „vergeef
mij, dat ik deze zaak eenige dagen vóór
mij hield; zij verontrustte mij zeer en ik
kon er niet over spreken, zelfs niet
met mijn kind. Toen ik tot een besluit
gekomen was, schreef ik een langen brief
aan Mrs. Reid."
(Wordt vervolgd,)
